Ε. Βενιζέλος, Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου, 2021


Ε. Βενιζέλος, Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου, 2021

Τα Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου του Ευάγγελου Βενιζέλου, που πρωτοκυκλοφόρησαν το 1991 και σε δεύτερη έκδοση το 2008, κυκλοφορούν τώρα σε νέα έκδοση, με νέα επεξεργασία όλων των κεφαλαίων. Έχουν ενσωματωθεί οι αλλαγές που επέφερε η αναθεώρηση του 2019 στην οποία ο συγγραφέας συμμετείχε ενεργά. Έχουν ληφθεί επίσης υπόψη οι αλλαγές που επήλθαν στην ύλη του Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και οι εξελίξεις στη διεθνή επιστημονική συζήτηση.

Διατηρείται η συστηματική διάρθρωση των Μαθημάτων, με παράτιτλους, αναλυτικό πίνακα περιεχομένων και θεματικό ευρετήριο που επιτρέπουν στον χρήστη του βιβλίου να εντοπίσει το ζήτημα που τον απασχολεί. Κάθε κεφάλαιο συνοδεύεται από αναλυτικό και επικαιροποιημένο βιβλιογραφικό οδηγό. Πυκνές είναι οι αναφορές στη σχετική εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομολογία. Το βιβλίο καλύπτει την ύλη της γενικής θεωρίας με έμφαση στα ζητήματα της δικαιοπαραγωγικής διαδικασίας, της ιεραρχίας των κανόνων δικαίου στο πλαίσιο του «πολυεπίπεδου συνταγματισμού», των σχέσεων του εθνικού Συντάγματος με το Δίκαιο της ΕΕ και το Διεθνές Δίκαιο (ιδίως την ΕΣΔΑ), του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων και της ερμηνείας του Συντάγματος. Το βιβλίο καλύπτει επίσης πλήρως την ύλη των γενικών αρχών του Συντάγματος, των οργανωτικών βάσεων του πολιτεύματος, των άμεσων οργάνων του κράτους και της λειτουργίας του κοινοβουλευτικού συστήματος διακυβέρνησης με αναφορά στους πρόσφατους εκτελεστικούς του Συντάγματος νόμους.

Το βιβλίο κινείται σε τρία επίπεδα που είναι εμφανή στη δομή και την τυπογραφική μορφή του. Απευθύνεται, πρώτον, στον φοιτητή που προσεγγίζει για πρώτη φορά το Συνταγματικό Δίκαιο και θέλει να εμπεδώσει τις θεμελιώδεις έννοιες και τη λογική του. Απευθύνεται, δεύτερον, στον επιστήμονα που αναζητά απαντήσεις μεγαλύτερου βάθους και εξειδίκευσης.

Απευθύνεται, τρίτον, στον νομικό της πράξης, δικαστή και δικηγόρο, που αναζητά πρακτικές απαντήσεις στα θεμελιώδη και διαρκώς παρόντα προβλήματα της ιεραρχίας των κανόνων δικαίου, των σχέσεων του Συντάγματος με το Δίκαιο της ΕΕ και την ΕΣΔΑ, τα ζητήματα της δικονομικής οργάνωσης και των ορίων του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας και τα ειδικά προβλήματα της ερμηνείας του Συντάγματος.

Πληροφορίες έκδοσης

Τίτλος
Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου
Νέα Έκδοση
© 2021
Συγγραφέας
ISBN
978-960-648-307-3
Σελίδες
ΧΧΧΙΙ + 644
Τιμή
€ 55,00
Σε απόθεμα

Πίνακας περιεχομένων   +

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

VIIΠρόλογος νέας (Γ΄) έκδοσης

XIΠρόλογος αναθεωρημένης (Β΄) έκδοσης

XVΠρόλογος Α΄ έκδοσης

XVIIΣυντομογραφίες

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ Η ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ: ΕΝΝΟΙΑ,

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

3Ι. Το Σύνταγμα

3Το συνταγματικό φαινόμενο - Το Σύνταγμα ως κείμενο, νομοθετικό, πολιτικό, πανηγυρικό, ελλειπτικό

4Το Σύνταγμα ως προϊόν της ιστορίας

6Το Σύνταγμα ως πολιτισμική κατάκτηση

7Η συμβολική λειτουργία του Συντάγματος

7Το Σύνταγμα: σύστημα κανόνων δικαίου

8Η οργανωτική, η εγγυητική και η νομιμοποιητική λειτουργία του Συντάγματος

9Το Σύνταγμα ως επιστημολογικό παράδειγμα

10Το Σύνταγμα στον 21ο αιώνα: προκλήσεις και προσαρμογές

13ΙΙ. Οι βασικές διακρίσεις της έννοιας «Σύνταγμα»

13Το τυπικό Σύνταγμα

14Γραπτό και άγραφο Σύνταγμα

14Το ενιαίο Σύνταγμα

15Αυστηρό και ήπιο Σύνταγμα

15Η σημασία του αυστηρού Συντάγματος

17Η σύγχρονη και συνθετική έννοια του Συντάγματος

18Η διάκριση μεταξύ τυπικού και ουσιαστικού Συντάγματος

18Η συγκρότηση και η άσκηση της κρατικής εξουσίας – το πολίτευμα

18III. Το αντικείμενο του Συντάγματος

19Οργανωτικοί κανόνες και συνταγματικά δικαιώματα

19Το Σύνταγμα και οι σχέσεις κράτους και κοινωνίας

20Το ιστορικό κύμα του συνταγματισμού

21Η επέκταση του κράτους και η «επεκτατική» λειτουργία του Συντάγματος – Νεότερα κύματα συνταγματισμού

25Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

31Ι. Συντακτική εξουσία και αναθεωρητική λειτουργία

31Η παραγωγή του Συντάγματος

31Πρωτογενής συντακτική εξουσία και αναθεωρητική λειτουργία

36Ο δικαστικός έλεγχος των συνταγματικών μεταβολών

40Κοινά χαρακτηριστικά και διαφορές

40ΙΙ. Συντακτικές Πράξεις και Ψηφίσματα

43Το παράδειγμα της περιόδου

44Το παράδειγμα της περιόδου 1974-1975 και το άρθρο 111 παρ. 2 Σ

45Ο όρος «Ψήφισμα» στο άρθρο 110 παρ. 5 Σ

46Ο αυστηρός χαρακτήρας του Συντάγματος

46III. Η αναθεώρηση του Συντάγματος κατά το άρθρο 110 Σ

47Τα ουσιαστικά όρια της αναθεώρησης

50Η ερμηνευτική λειτουργία του άρθρου 110 παρ. 1 Σ

51Τα διαδικαστικά όρια της αναθεώρησης

55IV. Η παραγωγή του Συντάγματος του

55Η οργάνωση της πρωτογενούς συντακτικής εξουσίας

57Ο χαρακτήρας της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής

59Το Σύνταγμα του 1975: νέο Σύνταγμα

60Πιστή εφαρμογή του άρθρου 110 παρ. 2-5 Σ

60V. Η αναθεώρηση του 1985-1986. Το Σύνταγμα του 1975/1986

61Η πρώτη φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας του

61Η δεύτερη φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας του

62Η τρίτη φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας

62Το περιεχόμενο της αναθεώρησης του

64Μία καινοτομία

64VI. Η μεταφορά του Συντάγματος του 1975/1986 στη δημοτική

65Η σχέση μεταξύ των δύο κειμένων και η σημασία της μεταφοράς στη δημοτική

66Η αρχική αναθεωρητική πρωτοβουλία του

66VII. Η αναθεώρηση του 1995-2001. Το Σύνταγμα του 1975/1986/2001

67Η οριστική αναθεωρητική πρωτοβουλία του

68Η Βουλή του 2000 ως Ζ΄ Αναθεωρητική Βουλή

68Ενίσχυση του κράτους δικαίου

69Ενίσχυση του κοινωνικού κράτους

69Η εισαγωγή της αρχής της διαφάνειας

70Η εισαγωγή της αρχής της συναίνεσης

71VIII. Το ενιαίο κείμενο και η έναρξη της ισχύος του Συντάγματος του 1975/1986/2001

71Το ενιαίο κείμενο του Συντάγματος του 1975/1986/2001

72Η έναρξη ισχύος των αναθεωρημένων διατάξεων

73IX. Η αναθεώρηση του 2006-2008. Το Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008

73Μεταβατικές διατάξεις

73Η αρίθμηση των άρθρων

73Οι προτάσεις των δυο μεγάλων κομμάτων

73Τα βασικά σημεία των προτάσεων

74Η πρώτη φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας

75Η δεύτερη φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας

76Η θέση σε ισχύ της αναθεώρησης του 2008 και το ενιαίο κείμενο του Συντάγματος

76Η αποτίμηση της αναθεώρησης

77Χ. Η αναθεώρηση του 2018-2019. Το Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008/2019

77Η κίνηση της διαδικασίας - Η πρώτη Βουλή

78Η συζήτηση για τη δέσμευση της δεύτερης Βουλής από τις «κατευθύνσεις» της πρώτης

78Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας

80Ο τρόπος εκλογής του ΠτΔ

81Το πεδίο της αναθεωρητικής συναίνεσης

81Πώς συγκροτήθηκε ο κατάλογος των αναθεωρητέων διατάξεων

82Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αναθεωρητικής διαδικασίας

82Η διαδικασία στη δεύτερη Βουλή - Το ενιαίο κείμενο του Συντάγματος

83Οι διατάξεις που τροποποιήθηκαν το

84Μια σύντομη αξιολόγηση της αναθεώρησης του 2019 - Η απουσία δημοσιονομικής επίγνωσης

85XΙ. Οι μη τυποποιημένες συνταγματικές μεταβολές και η συνταγματική πρακτική

85Το συνταγματικό έθιμο και οι άλλες μη τυποποιημένες συνταγματικές μεταβολές

88Η συνταγματική πρακτική: προσπάθεια ορισμού και οριοθέτησης σε σχέση με το συνταγματικό έθιμο

90Οι έννοιες της «συνταγματικής πραγματικότητας» και του «πραγματικού Συντάγματος»

91Οι συνθήκες του πολιτεύματος: μια κλασική έννοια με περιορισμένη εμβέλεια

93Η συγκρότηση μιας «συνταγματικής πολιτικής»

94Το «συνταγματικό περιστατικό» ως ερμηνευτικό προηγούμενο

95Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ Η ΔΙΚΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

105Ι. Εισαγωγικά: μερικές βασικές έννοιες

105Οι «πηγές» του συνταγματικού δικαίου

107Η «πυραμιδοειδής» δομή της έννομης τάξης και η κατά βαθμίδες παραγωγή των κανόνων δικαίου

108Η διάκριση μεταξύ «τυπικού» και «ουσιαστικού» νόμου – Η έννοια του τυπικού νόμου

108II. Ο νόμος

109Η νομοθετική διαδικασία: ψήφιση, έκδοση και δημοσίευση του νόμου

114Η δυνατότητα αναπομπής ψηφισμένου σχεδίου ή πρότασης νόμου

116Ο προϋπολογισμός

120Ο ουσιαστικός νόμος

121«Ατομικοί» νόμοι και νόμοι-μέτρα

123Τυπική και ουσιαστική ισχύς του νόμου – Το ζήτημα της αναδρομικής ισχύος των νόμων

127Ο όρος «νόμος» στο Σύνταγμα

128Οι εκτελεστικοί του Συντάγματος νόμοι – Η επιφύλαξη υπέρ του νόμου

131Οι οργανικοί νόμοι

132«Εφάπαξ» νόμοι και νόμοι αυξημένης τυπικής ισχύος

133Νόμοι αυξημένης πλειοψηφίας

134Αναγκαστικοί νόμοι και νομοθετικά διατάγματα

134Η κρίση του νόμου – μια πρώτη εικόνα

135III. Η νομοθετική εξουσιοδότηση και η αυτόνομη κανονιστική αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας

135Νομοθετική εξουσιοδότηση και διάκριση των εξουσιών

137Νομοθετική εξουσιοδότηση και αυτόνομη κανονιστική αρμοδιότητα της Διοίκησης

137Η τυποποίηση της νομοθετικής εξουσιοδότησης στο άρθρο 43 Σ

140Ο θεσμός των «νόμων-πλαισίων» και τα κανονιστικά διατάγματα γενικής νομοθετικής εξουσιοδότησης (άρθρο 43 παρ. 4-5 Σ.)

142Τα κανονιστικά διατάγματα ειδικής νομοθετικής εξουσιοδότησης (άρθρο 43 παρ. 2 εδ. α΄ Σ.)

143Τα εκτελεστικά-κανονιστικά διατάγματα (άρθρο 43 παρ. 1 Σ.)

144Κανονιστικές πράξεις άλλων οργάνων της Διοίκησης (άρθρο 43 παρ. 2 εδ. β΄ Σ.)

148Προβλήματα από την εφαρμογή του θεσμού της νομοθετικής εξουσιο­δότησης

150Η τυπική ισχύς των κανονιστικών π.δ. και των άλλων κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται με νομοθετική εξουσιοδότηση

151Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου (άρθρο 44 παρ. 1 Σ.)

156Η έκδοση παράνομων κανονιστικών πράξεων που «κυρώνονται» αναδρομικά με νόμο

158Η παραπομπή από το Σύνταγμα στον ΚανΒ

158Η νομική φύση του ΚανΒ

158IV. Ο Κανονισμός της Βουλής

159Οι σχέσεις ΚανΒ και νόμου

160Κανονισμός και υπηρεσιακός οργανισμός της Βουλής

160Ψήφιση, τροποποίηση και διάρκεια της ισχύος του ΚανΒ

161V. Το διεθνές δίκαιο

161Εσωτερική και διεθνής έννομη τάξη

161Διεθνείς συμβάσεις και γενικώς παραδεδεγμένοι κανόνες διεθνούς δικαίου

162Δυαδική και μονιστική θεωρία

163Η επιλογή του Συντάγματος: το άρθρο 28 παρ. 1.

167Η σχέση μεταξύ κανόνων του διεθνούς δικαίου, κανόνων του ενωσιακού δικαίου και εθνικού Συντάγματος

168Η ρήτρα της αμοιβαιότητας στο άρθρο 28 παρ. 1 και 3 Σ

169VI. Το ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο. Η έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ελληνικό Σύνταγμα

169Η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Τα συνταγματικά θεμέλια της ένταξης: άρθρο 28 παρ. 2 και 3 Σ.

175Το άρθρο 28 παρ. 2 και 3 Σ. δεν θεσπίζει παράλληλη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος

177Το πρωτογενές και το παράγωγο ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο

182Η ενωσιακή έννομη τάξη – Το πρόβλημα των σχέσεων εθνικού και ενωσιακού δικαίου

189Η ΣτΕ (Ολ.) 3760/2006 για τη σχέση εθνικού Συντάγματος και ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου

190Η ΣτΕ (Ολ.) 3470/2011 για τη σχέση εθνικού Συντάγματος και ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου

192Ο ενιαίος ευρωπαϊκός συνταγματικός χώρος

192Η εθνική συνταγματική ταυτότητα και ο έλεγχος ultra vires

195Το διάχυτο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα

196Η παλινδρόμηση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος

199Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ

209Ι. Η νομική υπεροχή του Συντάγματος και ο έλεγχος της συνταγματικότητας: έννοια και βασικές διακρίσεις

209Η νομική υπεροχή και η άμεση εφαρμογή του Συντάγματος

210Το κράτος δικαίου και η έννοια της συνταγματικότητας

210Τυπική και ουσιαστική συνταγματικότητα των νόμων

214Προληπτικός και κατασταλτικός έλεγχος της συνταγματικότητας

217Η θεμελίωση του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων

220Τα βασικά συστήματα δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων

Η διοίκηση και ειδικότερα οι ανεξάρτητες αρχές έχουν αρμοδιότητα άσκησης ελέγχου της συνταγματικότητας

222των νόμων ;

223ΙΙ. Τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού συστήματος: έλεγχος διάχυτος, παρεμπίπτων και συγκεκριμένος

Το κανονιστικό περιεχόμενο

223του άρθρου 93 παρ. 4 Σ

224Οι δικονομικές προσβάσεις

226Μηχανισμοί «συγκέντρωσης» του ελέγχου – Η πλήρης εικόνα του ελληνικού συστήματος

230Τρόποι επαφής του Έλληνα δικαστή με το Σύνταγμα

231Η έκταση του ελέγχου: μόνον η ουσιαστική αντισυνταγματικότητα

233III. Τα όρια του δικαστικού ελέγχου – σκιαγράφηση

233Η θεωρητική θεμελίωση

234Το τεκμήριο της συνταγματικότητας των νόμων

236Τα δικονομικά όρια

237Ο «δικαστικός αυτοπεριορισμός» και ο «δικαστικός ακτιβισμός»

239Η σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία

240Η σύμφωνη με το ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο και την ΕΣΔΑ ερμηνεία του Συντάγματος

241Η παράλληλη άσκηση δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας του νόμου και της συμβατότητάς του προς το δίκαιο της ΕΕ και την ΕΣΔΑ

242Από την αναθεώρηση του 2001 στις ατελέσφορες αναθεωρητικές πρωτοβουλίες του 2006

242IV. Η συζήτηση για το μέλλον της συνταγματικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα

243Ποιοι παράγοντες θέτουν το ζήτημα της οργάνωσης της συνταγματικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα

244Η συζήτηση μεταξύ των υποστηρικτών του διάχυτου συστήματος και των υποστηρικτών της ανάγκης ίδρυσης Συνταγματικού Δικαστηρίου

246Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

255Ι. Η ερμηνεία του Συντάγματος ως ιδιαίτερο πρόβλημα στο πλαίσιο της ερμηνείας του δικαίου

255Οι παραδοσιακές μέθοδοι ερμηνείας: όρος αναγκαίος αλλά όχι επαρκής

260«Επιστημονική» και «επίσημη» ερμηνεία – «αφηρημένη» και «συγκεκριμένη» ερμηνεία

261Το Σύνταγμα ως κείμενο

261Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Συντάγματος ως αντικειμένου ερμηνείας

264Νομική δογματική και επιστημολογική ειλικρίνεια κατά την ερμηνεία του Συντάγματος

264ΙΙ. Η ύπαρξη μιας θεωρίας για το Σύνταγμα ως αναγκαία προϋπόθεση της ερμηνείας

266Η ανύπαρκτη διάκριση μεταξύ «νομικής» και «πολιτικής» ερμηνείας του Συντάγματος – Η διάκριση μεταξύ «δικαστικής» και «κοινοβουλευτικής» ερμηνείας

269Κανόνες ερμηνείας του Συντάγματος συναγόμενοι από τη νομική του φύση και το ρυθμιστικό του αντικείμενο

275Από τις μεθοδολογικές στις δικονομικές εγγυήσεις

276Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ – ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΤΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ: ΜΕΡΙΚΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ –

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

283Ι. Το κράτος: ένα σχετικά πρόσφατο ιστορικό φαινόμενο

283Το κρατικό φαινόμενο

285Η θεωρία της νομικής προσωπικότητας του κράτους

288Οι κλασικές κριτικές κατά της θεωρίας της νομικής προσωπικότητας του κράτους

289Οι σύγχρονες βάσεις της θεωρίας του κράτους· μερικοί υπαινιγμοί

293II. Τα στοιχεία του κράτους

293Ο λαός

297Η χώρα

299Η εξουσία

304Ενιαίο κράτος, ομοσπονδιακό κράτος και ομοσπονδία κρατών

305III. Η τυπολογία του κρατικού φαινομένου – Το πολίτευμα

305Τύπος κράτους – μορφή κράτους – μορφή κυβέρνησης

307H έννοια του πολιτεύματος (μορφή του πολιτεύματος – πολιτικό σύστημα)

309Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

315Ι. Η έννοια και η ερμηνευτική σημασία των οργανωτικών βάσεων του πολιτεύματος

315Η σημασία της τυπολογίας των πολιτευμάτων

315Οργανωτικές βάσεις του πολιτεύματος και γενικές αρχές του Συντάγματος

318Τα βασικά θεσμικά χαρακτηριστικά του αστικού (εθνικού συνταγματικού) κράτους –ιστορικές διεργασίες και θεσμικοί διακανονισμοί

322Ιδεολογικό φορτίο και κανονιστικό περιεχόμενο – οι απαρχές

322ΙΙ. Δημοκρατική αρχή και αντιπροσωπευτικό σύστημα

325Η ιστορική και θεωρητική ταύτιση της δημοκρατικής αρχής και του αντιπροσωπευτικού συστήματος

326Προς μία «μετα-αντιπροσωπευτική» δημοκρατία;

330Οι δύο μεγάλες φάσεις της δημοκρατικής αρχής: εθνική κυριαρχία και λαϊκή κυριαρχία – Ιδεολογικές και θεωρητικές εκδοχές της αντιπροσώπευσης

333Θεσμοί άμεσης δημοκρατίας

336Το δημοψήφισμα κατά το άρθρο 44 παρ. 2 Σ

344Η σχέση του δημοψηφίσματος, όπως προβλέπεται στο άρθρο 44 παρ. 2, με τα άρθρα 110 και 28 Σ.

348Τα τοπικά δημοψηφίσματα κατά τον Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα

348Η εξαγγελία, η εξειδίκευση και η διασφάλιση της δημοκρατικής αρχής στο Σύνταγμα

353Αρχή της πλειοψηφίας και αρχή της συναίνεσης

354Το δικαίωμα αντίστασης

356Ο αιρετός χαρακτήρας του αρχηγού του κράτους ως στοιχείο της δημοκρατικής αρχής

357III. Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών

357Η εξαγγελία της αρχής στο Σύνταγμα

359Η ιστορική

359καταγωγή

359της αρχής

360Το κανονιστικό περιεχόμενο και οι επιμέρους όψεις της αρχής

365Το πρόβλημα των θεσμικών ισορροπιών

367Τα όργανα του κράτους – έννοια και διακρίσεις

370Αρμοδιότητα και λειτουργία

371IV. Η κοινοβουλευτική αρχή

371Κανονιστικό περιεχόμενο, ιστορική καταγωγή και συγκριτικό πλαίσιο

373Η αρχή της δεδηλωμένης

Η κοινοβουλευτική αρχή και η αρχή της δεδηλωμένης

375στο Σύνταγμα

380Η κρίση του κοινοβουλευτισμού και η ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας

383V. Η αρχή του κράτους δικαίου

383Ιστορική εξέλιξη, έννοια και κανονιστικό περιεχόμενο της αρχής του κράτους δικαίου

386Οι αρχές της αναλογικότητας, της τριτενέργειας και της ανεμπόδιστης και αποτελεσματικής άσκησης των συνταγματικών δικαιωμάτων ως στοιχεία του κράτους δικαίου

388Η αρχή της διαφάνειας ως παράμετρος της αρχής του κράτους δι­καίου

389VI. Η αρχή του κοινωνικού κράτους

389Η ρητή αναφορά στο κοινωνικό κράτος με την αναθεώρηση του

390Από το «οικονομικό» στο «οικολογικό» Σύνταγμα

391Το κοινωνικό κράτος ως κράτος δικαίου

394Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΤΑ ΑΜΕΣΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ

407Ι. Η συγκρότηση και οι αρμοδιότητες του εκλογικού σώματος

407Τα θετικά και αρνητικά προσόντα του εκλογέα. Το εκλογικό δικαίωμα.

410Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Ο θεσμός των εκλογικών καταλόγων

410Η ψήφος των εκλογέων που βρίσκονται έξω από την επικράτεια

413Οι αλλαγές που επέφερε η αναθεώρηση του

414Οι αλλαγές που επέφερε η αναθεώρηση του

419Οι ετεροδημότες

420Οι υπόδικοι και κατάδικοι

420Οι αρμοδιότητες του εκλογικού σώματος

422Το κομματικό φαινόμενο

422II. Η πολιτική οργάνωση του εκλογικού σώματος: τα κόμματα

423Το δικαίωμα ίδρυσης κομμάτων και συμμετοχής σε αυτά κατά το άρθρο 29 παρ. 1 Σ.

428Οι περιορισμοί της παραγράφου 3 του άρθρου 29 Σ

429Τα οικονομικά των κομμάτων και των υποψήφιων βουλευτών

431Οι εκλογικές δαπάνες. Το ειδικό ελεγκτικό όργανο (άρθρο 29 παρ. 2 εδ. γ΄ και δ΄)

433Η ισότητα των κομμάτων. Η πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης

434Οι εργασίες της Βουλής και η προεκλογική τηλεοπτική περίοδος (άρθρο 15 παρ. 2 εδ. δ΄)

435III. Αρχές που διέπουν την ψήφο και την ψηφοφορία

435Η νομική φύση των αρχών που διέπουν την ψήφο και την ψηφοφορία

436Η αρχή της καθολικής ψηφοφορίας

437Η αρχή της άμεσης ψηφοφορίας

439Η αρχή της μυστικής ψηφοφορίας

440Η αρχή της υποχρεωτικής ψηφοφορίας – Το ζήτημα της «λευκής ψήφου»

445Η αρχή της ταυτόχρονης διεξαγωγής της ψηφοφορίας

446Η αρχή της ισότητας της ψήφου

446Ο εκλογικός νόμος

446IV. Το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες

449Το εκλογικό σύστημα: έννοια και βασικό περιεχόμενο

449Οι εκλογικές περιφέρειες – Οι βουλευτές επικρατείας

453Η τυπολογία των εκλογικών συστημάτων – σκιαγράφηση

455Η ισότητα της ψήφου και ο καθορισμός του εκλογικού συστήματος και των εκλογικών περιφερειών

467Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

Η ΒΟΥΛΗ

475Ι. Η θέση της Βουλής στο πολίτευμα

475Η «μονήρης» Βουλή στο πλαίσιο του αντιπροσωπευτικού και κοινοβουλευτικού συστήματος. Μονοκαμεραλισμός και δικαμεραλισμός.

476Οι βουλευτές

477II. Το παθητικό εκλογικό δικαίωμα

477Τα θετικά προσόντα της εκλογιμότητας

478Τα κωλύματα του άρθρου 56 Σ

482Τα κοινοβουλευτικά ασυμβίβαστα του άρθρου 57 Σ

487III. Η νομική θέση του βουλευτή

487Ελεύθερη εντολή και κομματική πειθαρχία

488Η βουλευτική ασυλία: το ανεύθυνο και το ακαταδίωκτο του βουλευτή.

495IV. Οργάνωση και λειτουργία της Βουλής

495Η βουλευτική περίοδος και οι σύνοδοι της Βουλής

498Οι σχηματισμοί (ολομέλεια, επιτροπές, τμήμα διακοπής) και το Προεδρείο της Βουλής

504Η δημοσιότητα των συνεδριάσεων της Βουλής

506Η λήψη των αποφάσεων της Βουλής

506Η θέση των κομμάτων μέσα στη Βουλή

508Οι αρμοδιότητες της Βουλής

511Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

515Ι. Η θέση της Κυβέρνησης στο πολίτευμα

517II. Η διαμόρφωση του θεσμού του Υπουργικού Συμβουλίου και του Πρωθυπουργού

517Βασικά συστήματα οργάνωσης της Κυβέρνησης

520Η επιλογή του Συντάγματος

521Η ιδιαίτερη θέση του Πρωθυπουργού

523Υπουργοί και Υφυπουργοί

528Η συλλογική λειτουργία της Κυβέρνησης

530Ευθύνη συλλογική και ατομική

530Η πολιτική ευθύνη

530IΙΙ. Η ευθύνη των Υπουργών

531Η ποινική ευθύνη

531Το γενικό πλαίσιο της αναθεωρητικής παρέμβασης του

534Το πεδίο εφαρμογής του άρθρου

535Η τύχη των συμμετόχων

536Παραγραφή και κατά χρόνο αρμοδιότητα της Βουλής

536Η διασφάλιση της αποκλειστικής αρμοδιότητας της Βουλής

537Οι επιμέρους φάσεις της κοινοβουλευτικής διαδικασίας

538Η συγκρότηση του Ειδικού Δικαστηρίου

539Η εισαγγελική έδρα

539Η έκδοση βουλεύματος

539Η διερεύνηση εκκρεμούς κατηγορίας

540Η αστική ευθύνη των Υπουργών

542Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

545Ι. Ο θεσμός του αρχηγού του κράτους

545Η καταγωγή του θεσμού

546Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως «ρυθμιστής του πολιτεύματος»

547ΙΙ. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας

547Η διαδικασία του άρθρου 32 Σ

553Τα προσόντα της εκλογιμότητας

555III. Η νομική κατάσταση του Προέδρου της Δημοκρατίας

555Τα ασυμβίβαστα του άρθρου 30 παρ. 2 Σ

555Η ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας

558Η χορηγία του Προέδρου της Δημοκρατίας

558IV. Η αναπλήρωση του Προέδρου της Δημοκρατίας

564Το τεκμήριο αρμοδιότητας του άρθρου 50 Σ

564V. Οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας

565Ο κανόνας της προσυπογραφής

567Οι συμβολικές αρμοδιότητες του ΠτΔ

568Οι ρυθμιστικές αρμοδιότητες του ΠτΔ

570Οι νομοθετικές αρμοδιότητες του ΠτΔ

570Οι εκτελεστικές αρμοδιότητες του ΠτΔ

572Οι δικαστικές αρμοδιότητες του ΠτΔ

574Οι αρμοδιότητες οι σχετικές με την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας

577Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΟΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΡΧΕΣ

581I. Το πρόβλημα της θεσμικής φύσης των ανεξάρτητων αρχών

581Ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο – Οι λόγοι δημιουργίας ανεξάρτητων αρχών

582Η τυπολογία των ανεξάρτητων αρχών

585ΙΙ. Οι εγγυήσεις του άρθρου 101Α

585Οι πέντε συνταγματικά προβλεπόμενες ανεξάρτητες αρχές

585Μία θεσμική καινοτομία

586Οι επιμέρους ρυθμίσεις του άρθρου 101Α

587Η σχέση των ανεξάρτητων αρχών με τη Βουλή (άρθρο 101Α παρ. 3)

588Η συζήτηση ως προς τον θεσμικό ρόλο των ανεξάρτητων αρχών

588ΙΙΙ. Οι ανεξάρτητες αρχές είναι «θεσμικά αντίβαρα»;

589Το παράδειγμα των πέντε συνταγματικά προβλεπόμενων αρχών

590Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΥΣΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

595Ι. Τα γενικά χαρακτηριστικά του θεσμού

595Ο κοινοβουλευτικός χαρακτήρας του πολιτεύματος και η αρχική επιλογή του Σ. 1975

597Η βασική επιλογή της αναθεώρησης του

598Κανόνες διορισμού του Πρωθυπουργού και όχι κατά κυριολεξία της Κυβέρνησης

599II. Η πλειοψηφική εκδοχή – Η αρχή της δεδηλωμένης

599Η εκδοχή της μονοκομματικής (αυτοδύναμης) πλειοψηφίας

599Εξομοίωση αυτοτελών κομμάτων και συνασπισμών ή συνεργασιών κομμάτων

601III. Η μειοψηφική εκδοχή – Οι διερευνητικές εντολές

601Περιεχόμενο, φορείς, σειρά, διάρκεια και έκβαση των διερευνητικών εντολών

604Η τελευταία προσπάθεια

606Η εκλογική Κυβέρνηση και η διάλυση της Βουλής

609IV. Η απαλλαγή της Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της

609Η παραίτηση της Κυβέρνησης

610Η απώλεια της εμπιστοσύνης της Βουλής

610Οι συνέπειες της απαλλαγής της Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της

612Ποια πρόσωπα μπορεί να είναι αποδέκτες οριστικής ή διερευνητικής εντολής σχηματισμού Κυβέρνησης

612V. Το πρόσωπο του Πρωθυπουργού

614Η ατομική παραίτηση, ο θάνατος και η αδυναμία εκτέλεσης των καθηκόντων του Πρωθυπουργού

616Βιβλιογραφικές ενδείξεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

619Ι. Η διάλυση της Βουλής ως πεδίο θεωρητικής έντασης

619Η συζήτηση της περιόδου

620Οι βασικές θεωρητικές τάσεις

621Η τυπολογία των λόγων διάλυσης της Βουλής: «κυβερνητική» και «προεδρική» διάλυση

624Τα γενικά χαρακτηριστικά

624ΙΙ. Η βασική επιλογή της αναθεώρησης του 1986: αυστηρότερη τυποποίηση του θεσμού της διάλυσης της Βουλής

625Η διάλυση κατά το άρθρο 41 παρ. 1 Σ. – μία μορφή «προεδρικής διάλυσης»

627Η διάλυση της Βουλής με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης (άρθρα 41 παρ. 2 και 38 παρ. 1 Σ.)

630Η Κυβέρνηση διεξαγωγής των εκλογών

632III. Ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων και η αναζήτηση της «ρυθμιστικής συναίνεσης»

635Βιβλιογραφικές ενδείξεις

637Ευρετήριο

Τύπος περιεχομένου

Κατηγορίες

 
Προσθήκη στο καλάθι Προσθήκη στη λίστα επιθυμητών
 

Σχετικές εκδόσεις

Θ. Αντωνίου/Φ. Βασιλόγιαννης/Ε. Βενιζέλος..., Τιμητικός Τόμος για τον Προκόπιο Παυλόπουλο, 2024
Συλλογή μελετών σε κρίσιμα ζητήματα σε όλα τα αντικείμενα δικαίου, με αφετηρία σκέψεις από το πολυδιάστατο επιστημονικό έργο του Π. Παυλόπουλου
Γ. Ζώης, Δίκαιο της Ανάγκης, κατάσταση πολιορκίας και έκτακτη νομοθετική διαδικασία, 2024
Μια πρωτότυπη ανάλυση των θεσμών του Δικαίου της Ανάγκης με έμφαση στην εξέλιξή τους και τη συγκριτική έρευνα
Σ. Μηναΐδης, Μελέτες Κοινοβουλευτικού Δικαίου, τόμ. 1, 2024
Συλλογή δημοσιευμάτων για τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς και τις πρακτικές εφαρμογής τους
Ο Κανονισμός της Βουλής, 4η έκδ., 2024
Σειρά: Σύγχρονη Νομοθεσία, #30
Στον τόμο περιέχεται το Πρώτο Μέρος, το γνωστό και ως Κοινοβουλευτικό, του Κανονισμού της Βουλής των Ελλήνων, δηλαδή οι ρυθμίσεις που διέπουν την οργάνωση και τη λειτουργία...
Πολυκώδικας, 19η έκδ., 2024
Σειρά: Σύγχρονη Νομοθεσία, #5
Κυκλοφορεί η νέα έκδοση του Πολυκώδικα με όλες τις νομοθετικές μεταβολές μέχρι και τον Ν. 5151/2024 Σε μια περίοδο αλλεπάλληλων και ουσιαστικών νομοθετικών μεταβολών με στόχο...