Δ. Καραγιαννακίδης, Διοικητικὰ ὄργανα, ἐκπροσώπηση καὶ ἔγγραφα τῶν ἁγιορειτικῶν μονῶν, 2019

Τὸ ἁγιορειτικὸ δίκαιο εἶναι δίκαιο εἰδικὸ καὶ ἐξαιρετικό. Ὁ χαρακτήρας του αὐτὸς ρυθμίζει τὴ σχέση του τόσο μὲ ἄλλους κανόνες δικαίου αὐξημένης τυπικῆς ἰσχύος, ὅσο καὶ μὲ κοινοὺς νόμους, ἀπέναντι τῶν ὁποίων ὑπερισχύει.

Σημαντικὴ αἰτία νὰ πάσχει δικαιοπραξία ποὺ ἐπιχειρεῖ μιὰ ἁγιορειτικὴ μονὴ εἶναι νὰ ἔχει παρεισφρήσει ἐλάττωμα περὶ τὴν ἐκπροσώπησή της, ἐνῶ κρίσιμες ἔννομες συνέπειες ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν τήρηση τῶν ὅρων ἔκδοσης τῶν μοναστηριακῶν ἐγγράφων. Χωρὶς νὰ ἀφήνει ἀπ’ ἔξω τοὺς ἐφαρμοστὲς τοῦ δικαίου, δικαστές, δικηγόρους καὶ συμβολαιογράφους, ἀπευθύνεται ὁ συγγραφέας σὲ ὅλους τοὺς ὁπωσδήποτε δικαιοπρακτοῦντες εἴτε ἐντὸς εἴτε ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῆς ἀθωνικῆς πολιτείας, μὲ σκοπὸ νὰ τοὺς προσφέρει ἕνα βοήθημα γιὰ νὰ ἀποφεύγουν περισσότερο ἢ λιγότερο ἀτυχεῖς νομικὰ ἐνέργειες.

Τὸ ὑλικὸ κατανέμεται σὲ πέντε ἄνισες σὲ ἔκταση ἑνότητες. Ἡ πρώτη (§§ 2-9) ἀφιερώθηκε, ὅπως ἦταν εὐνόητο, στὸ ἐφαρμοστέο δίκαιο καὶ ἡ δεύτερη (§ 10) στὴ φύση τῆς νομικῆς προσωπικότητας τῶν μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὁ δημόσιος χαρακτήρας τῶν ὁποίων ὀρθὰ ὑποστηρίζεται στὸ κείμενο καί, βέβαια, δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ἀφήνει περιθώρια ἀμφισβητήσεων. Ἡ τρίτη ἑνότητα (§§ 11-75) ἔχει ὡς ἀντικείμενο τὴν ὀργάνωση τῶν νομικῶν προσώπων τῶν ἁγιορειτικῶν μονῶν κατὰ τὸν Καταστατικὸ Χάρτη τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἡ τέταρτη ἑνότητα (§§ 76-175) ἀσχολεῖται μὲ τὶς δράσεις τῶν διοικητικῶν ὀργάνων, δηλ. τὶς ἀποφάσεις, τὶς δικαιοπραξίες, τὶς πράξεις καὶ παραλείψεις τους γενικότερα. Ἰδίως ἐκεῖ συνδυάζεται ἡ μὴ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὶς διατάξεις τοῦ ἁγιορειτικοῦ μὲ ἀναλογικὴ ἐφαρμογὴ τῶν ὁρισμῶν τοῦ ἰδιωτικοῦ δικαίου, ὅπου αὐτὸ εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ τὴν προστασία τῶν συναλλασσόμενων μὲ τὶς μονὲς τοῦ Ἄθω καλόπιστων τρίτων, κυρίως ὅσον ἀφορᾶ στὴν ἐκπροσώπηση τῶν μονῶν ἐνόψει τῆς ἐπ’ αὐτοῦ περιορισμένης δημοσιότητας.

Ἡ πέμπτη ἑνότητα τοῦ βιβλίου (§§ 176-219) εἶναι ἀφιερωμένη στὰ μοναστηριακὰ ἔγγραφα μὲ ἐπισήμανση τῶν στοιχείων ποὺ κατὰ τὸν Καταστατικὸ Χάρτη καὶ τὸν κυρωτικό του νόμο εἶναι ἀπαραίτητα γιὰ τὴν ἐγκυρότητά τους. Ἀνάμεσα στὰ ἄλλα ἔγγραφα ἰδιαίτερη σημασία ἔχουν τὰ μοναστηριακὰ πληρεξούσια, τὰ ὁποῖα κατὰ τὸ ἁγιορειτικὸ δίκαιο ἐξομοιοῦνται ἀπόλυτα μὲ τὰ συμβολαιογραφικά.

(από τον πρόλογο του Ομότ. Καθηγητή Σπύρου Τρωιάνου)