Χ. Τσίγκου, Το δικαίωμα υπαναχώρησης στην πνευματική ιδιοκτησία, 2023

Πίνακας Περιεχομένων

Πρόλογος

Προλογικό Σημείωμα

Πίνακας Περιεχομένων

Συντομογραφίες

Ελληνικές

Ξενόγλωσσες

Εισαγωγή

Μέρος Πρώτο

Τα εννοιολογικά στοιχεία της ηθικής εξουσίας υπαναχώρησης

Κεφάλαιο Πρώτο

Έννοια και νομική φύση της εξουσίας υπαναχώρησης

A. Η διάπλαση της εξουσίας υπαναχώρησης

I. Το ιστορικό υπόβαθρο

II. Το θεωρητικό υπόβαθρο

1. Η έννοια της εξουσίας μετάνοιας στη γαλλική νομολογία

2.

Το δικαιοπολιτικό θεμέλιο της εξουσίας μετάνοιας στη γαλλική θεωρία

3.

Η επεξεργασία της εξουσίας υπαναχώρησης στην ελληνική θεωρία και νομολογία πριν τη νομοθετική κατοχύρωση

α. Θέσεις της ελληνικής θεωρίας

β. Νομολογιακά προηγούμενα

III. Έννοια της εξουσίας υπαναχώρησης στο ελληνικό δίκαιο

IV. Το ζήτημα της ορολογίας

V. Διάκριση από συγγενείς έννοιες

1.

Η σχέση της εξουσίας υπαναχώρησης με το δικαίωμα προσωπικότητας

2. Εξουσίες δημοσίευσης και τροποποίησης

3. Το δικαίωμα ανάκλησης λόγω μη εκμετάλλευσης του έργου

B. Νομική φύση και προϋποθέσεις γένεσης της εξουσίας υπαναχώρησης

I. Νομική φύση

1. Το δικαίωμα υπαναχώρησης στο αστικό δίκαιο

2. Το δικαίωμα καταγγελίας στο αστικό δίκαιο

3. Η εξουσία υπαναχώρησης στο δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας

II. Προϋποθέσεις γένεσης της εξουσίας υπαναχώρησης

1. Τυπικές προϋποθέσεις

2. Ουσιαστικές προϋποθέσεις

α.

Η μεταβολή στις περιστάσεις: αντικειμενικός λόγος υπαναχώρησης

β.

Η μεταβολή στις πεποιθήσεις: υποκειμενικός λόγος υπαναχώρησης

γ. Η ανάγκη προστασίας της προσωπικότητας του δημιουργού

δ. Συγκριτική θεώρηση

Κεφάλαιο Δεύτερο

Φορέας και έκταση της εξουσίας υπαναχώρησης

Α. Η ιδιότητα του υποκειμένου

Ι. Προϋποθέσεις κτήσης της εξουσίας υπαναχώρησης

1. Η υλική πράξη της δημιουργίας ως προϋπόθεση ύπαρξης του έργου.

α. Η μορφοποίηση της δημιουργικής ιδέας

β. Συνέπειες της ενσωμάτωσης του έργου

2.

Η σύνδεση του μορφοποιημένου έργου με ορισμένο δημιουργό

α. Δικαιοπολιτική βάση και περιεχόμενο της αρχής της αλήθειας

β. Τεκμήρια δημιουργίας

γ. Η ιδιότητα του δημιουργού επί ανώνυμων ή ψευδώνυμων έργων.

δ. Η ιδιότητα του δημιουργού επί ορφανών έργων

3.

Δικαιοπρακτική ικανότητα και άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης

α. Πρόσωπα απολύτως ανίκανα για δικαιοπραξία

i. Οι ανήλικοι δημιουργοί

ii.

Ενήλικοι δημιουργοί σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση

β. Πρόσωπα με περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα

i. Η περιορισμένη ικανότητα των ανηλίκων δημιουργών

ii.

Ενήλικοι δημιουργοί σε μερική στερητική δικαστική συμπαράσταση

4.

Η αδυναμία άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης από νομικά πρόσωπα

ΙΙ. Πλειονότητα δημιουργών: έργα συνεργασίας και σύνθετα

1. Η κοινωνία δικαιώματος των δημιουργών στα έργα συνεργασίας

α. Το κριτήριο της άμεσης σύμπραξης

β. Τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των έργων συνεργασίας

γ. Ζητήματα εκμετάλλευσης των έργων συνεργασίας

δ.

Η προϋπόθεση της ομοφωνίας των συνδημιουργών για την άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης

2. Η δημιουργία αστικής εταιρείας στα σύνθετα έργα

α. Τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των σύνθετων έργων

β. Ζητήματα εκμετάλλευσης των σύνθετων έργων

γ.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στα σύνθετα έργα ως πράξη διοίκησης της εταιρείας

ΙΙΙ. Πλειονότητα ατομικών εισφορών: συλλογικά και συλλεκτικά έργα

1.

Εννοιολογικός προσδιορισμός των συλλογικών έργων υπό συγκριτική θεώρηση

2. Το διττό καθεστώς προστασίας των συλλογικών έργων

3. Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στα συλλογικά έργα

α.

Η υπαναχώρηση από τον δημιουργό έναντι του συντονιστή ως προς την επιμέρους συμβολή

β.

Η υπαναχώρηση από τον δημιουργό έναντι του εκδότη ως προς την επιμέρους συμβολή

γ.

Η υπαναχώρηση από τον συντονιστή έναντι του εκδότη ως προς το συλλογικό έργο στο σύνολό του

4.

Τα οπτικοακουστικά έργα ως ιδιαίτερη κατηγορία συλλογικών έργων

α. Τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των οπτικοακουστικών έργων.

β.

Η νομική φύση των οπτικοακουστικών έργων υπό συγκριτική θεώρηση

γ.

Ζητήματα προστασίας των δημιουργών των επιμέρους συμβολών

δ.

Η δυνατότητα άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης από τον σεναριογράφο

5. Η sui generis κατηγορία των συλλεκτικών έργων

α.

Τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των συλλεκτικών έργων υπό συγκριτική θεώρηση

β.

Η ιδιότητα του δημιουργού συλλεκτικού έργου και η δυνατότητα άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης

IV. Ειδικές συνθήκες δημιουργίας: τα παράγωγα έργα

1.

Έννοια και διακρίσεις των παράγωγων έργων: διασκευή, μετάφραση, παρωδία

2. Η παρωδία ως παράγωγο έργο στο ελληνικό δίκαιο

3. Η επίδραση της αρχής της υποτέλειας στα παράγωγα έργα

4. Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στα παράγωγα έργα

Β.

Οριοθέτηση του αντικειμένου στο αναλογικό και το ψηφιακό περιβάλλον

Ι. Τυπολογία και προϋπόθεση προστασίας των έργων λόγου ή επιστήμης.

1. Εννοιολογικά χαρακτηριστικά των έργων λόγου ή επιστήμης

2.

Το κριτήριο της πρωτοτυπίας στην ελληνική θεωρία και νομολογία

3. Το κριτήριο της πρωτοτυπίας στην ενωσιακή νομολογία

4. Καταληκτικές παρατηρήσεις

ΙΙ. Κατηγορίες ψηφιακών έργων λόγου ή επιστήμης

1.

Ψηφιοποιημένα και ψηφιακά έργα λόγου: η τεχνολογία ως ψηφιακό υπόστρωμα

2.

Ιστοσελίδες και ιστολόγια: η τεχνολογία ως μέσο δημοσίευσης

3.

Έργα ηλεκτρονικής λογοτεχνίας: η τεχνολογία ως μέσο δημιουργίας

4.

Ψηφιακά έργα λόγου παραγόμενα από τους διαδικτυακούς χρήστες

α.

Το περιεχόμενο που παράγεται από τους χρήστες των κοινωνικών δικτύων.

β. Τα συμμετοχικά ψηφιακά έργα λόγου

5.

Ψηφιακά έργα λόγου παραγόμενα με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

6. Καταληκτικές παρατηρήσεις

ΙΙΙ.

Η ελληνική ρύθμιση για το αντικείμενο της εξουσίας υπαναχώρησης υπό συγκριτική και κριτική θεώρηση

Μέρος Δεύτερο

Η άσκηση της ηθικής εξουσίας υπαναχώρησης

Κεφάλαιο Τρίτο

Πεδίο εφαρμογής και λειτουργία της εξουσίας υπαναχώρησης

Α.

Το πεδίο εφαρμογής σε σχέση με τη φύση της σύμβασης: συμβάσεις μεταβίβασης και συμβάσεις ή άδειες εκμετάλλευσης

Ι. Γενικώς η λειτουργία της μεταβίβασης στην πνευματική ιδιοκτησία

1.

Οι εννοιολογικές διακρίσεις της μεταβίβασης: μεταβίβαση απεριόριστη και περιορισμένη

2.

Ζητήματα νομικού χαρακτηρισμού: το μεταφορικό ή δημιουργικό αποτέλεσμα της μεταβίβασης

3.

Η ένταξη της μεταβίβασης στο σύστημα του αστικού δικαίου: αναλογική εφαρμογή των διατάξεων περί εκχώρησης απαιτήσεων

ΙΙ. Σύμβαση μεταβίβασης

1.

Διάκριση υποσχετικής και εκποιητικής δικαιοπραξίας στη σύμβαση μεταβίβασης

2.

Η εμπράγματη ενέργεια της υπαναχώρησης στη σύμβαση μεταβίβασης

3.

H άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στη σύμβαση απεριόριστης μεταβίβασης

ΙΙΙ. Συμβάσεις και άδειες εκμετάλλευσης

1.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στην αποκλειστική σύμβαση ή άδεια εκμετάλλευσης

2.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στην απλή σύμβαση ή άδεια εκμετάλλευσης

3.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης έναντι του δευτερογενούς δικαιούχου

IV. Καταληκτικές παρατηρήσεις

Β.

Το πεδίο εφαρμογής σε σχέση με το είδος της σύμβασης: συμβάσεις αναπαραγωγής και συμβάσεις παρουσίασης στο κοινό

Ι.

Η εκδοτική σύμβαση ως βασική συμβατική μορφή αναπαραγωγής και διάδοσης των έργων λόγου ή επιστήμης

1.

Η σύμβαση έντυπης έκδοσης: εκμετάλλευση των έργων λόγου και επιστήμης στο αναλογικό περιβάλλον

2.

Η σύμβαση έντυπης μετάφρασης ή διασκευής των έργων λόγου και επιστήμης

3.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στις συμβάσεις έντυπης έκδοσης, μετάφρασης ή διασκευής

ΙΙ. Η σύμβαση ηλεκτρονικής έκδοσης των έργων λόγου ή επιστήμης

1.

Η σύμβαση ηλεκτρονικής έκδοσης stricto sensu: εκμετάλλευση των έργων λόγου ή επιστήμης μέσω υλικών ψηφιακών αντιτύπων

2.

Η σύμβαση ψηφιακής έκδοσης: εκμετάλλευση των έργων λόγου ή επιστήμης μέσω άυλων ψηφιακών αντιγράφων

α.

Η εκμετάλλευση ψηφιακών έργων λόγου ή επιστήμης με τη δημιουργία άυλου σταθερού αντιγράφου: πρόσβαση με δυνατότητα μεταφόρτωσης

i.

Οι διάφορες τεχνολογικές μέθοδοι αναπαραγωγής και ψηφιακής διάθεσης έργων λόγου ή επιστήμης: εκτυπώσιμο ψηφιακό αρχείο, λογισμικό peer-to-peer, ηχογραφημένο αρχείο podcast

ii.

Η υποχρέωση αναπαραγωγής του έργου στη σύμβαση ψηφιακής έκδοσης.

iii.

Η υποχρέωση διάθεσης του έργου στο κοινό στη σύμβαση ψηφιακής έκδοσης

iv. Καταληκτικές παρατηρήσεις

v. Συγκριτική θεώρηση

β.

Η εκμετάλλευση του ψηφιακού έργου με τη δημιουργία άυλου προσωρινού αντιγράφου: πρόσβαση μόνο για ανάγνωση

3.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στις συμβάσεις ηλεκτρονικής και ψηφιακής έκδοσης

ΙΙΙ. Οι συμβάσεις παρουσίασης στο κοινό των έργων λόγου ή επιστήμης.

1. Η σύμβαση δημόσιας εκτέλεσης

2. Η σύμβαση ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης

3. Η διαδικτυακή εκμετάλλευση των έργων λόγου ή επιστήμης

α.

Σύμβαση παρουσίασης στο κοινό έργων λόγου ή επιστήμης (live streaming).

β.

Η σύμβαση ψηφιακής μετάδοσης έργων λόγου ή επιστήμης (streaming on-demand)

4.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στις συμβάσεις παρουσίασης το κοινό

IV. Κατηγορίες αδειών εκμετάλλευσης στο ψηφιακό περιβάλλον

1.

Οι άδειες εκμετάλλευσης των έργων λόγου ή επιστήμης που παράγονται και αναρτώνται από τους χρήστες (uploader licences)

α. Τα ουσιώδη στοιχεία των αδειών αναφόρτωσης

β.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στις συμβάσεις αναφόρτωσης

2. Οι άδειες creative commons

α. Τα ουσιώδη στοιχεία των αδειών creative commons

β. Νομική φύση και δεσμευτικότητα των αδειών creative commons.

γ.

Η αδυναμία άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης στις άδειες creative commons

3. Οι άδειες χρήσης προστατευόμενου περιεχομένου

α.

Το καθεστώς ευθύνης των παρόχων διαμοιρασμού περιεχομένου

β.

Προϋποθέσεις νόμιμης αναφόρτωσης προστατευόμενων έργων από τους χρήστες

γ.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης από τους δημιουργούς έναντι των παρόχων διαμοιρασμού περιεχομένου

Κεφάλαιο Τέταρτο

Άσκηση και περιορισμοί της εξουσίας υπαναχώρησης

Α. Όροι και συνέπειες άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης

I. Όροι της άσκησης

1. Η αρχή της άτυπης άσκησης

α. Η άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης στο αστικό δίκαιο

β.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης στο δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας

γ.

Ζητήματα εφαρμογής της αρχής άτυπης άσκησης στο ψηφιακό περιβάλλον

δ.

Η ασυμβατότητα του κανόνα της απευθυντέας δήλωσης με τις άδειες creative commons

2. Χρόνος άσκησης

α.

Η παράδοση στις συμβάσεις έντυπης, ηλεκτρονικής και ψηφιακής έκδοσης.

β. Η παράδοση στις συμβάσεις παρουσίασης του έργου στο κοινό.

i.

Παρουσίαση του έργου στο κοινό με τη συμμετοχή του δημιουργού

ii. Παρουσίαση του έργου στο κοινό με τη μεσολάβηση τρίτου

γ.

Η παράδοση στις άδειες εκμετάλλευσης του έργου σε πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου

i. Άδειες αναφόρτωσης

ii. Άδειες χρήσης προστατευόμενου περιεχομένου

3. Η αποζημίωση του αντισυμβαλλομένου ως όρος του ενεργού

α. Συγκριτική θεώρηση

β. Η ελληνική ρύθμιση

4.

Ο υπολογισμός της οφειλόμενης αποζημίωσης: το σύστημα της θετικής ζημίας

α.

Ο υπολογισμός της ζημίας στις συμβάσεις έντυπης, ηλεκτρονικής και ψηφιακής έκδοσης

β.

Ο υπολογισμός της ζημίας στις συμβάσεις παρουσίασης του έργου στο κοινό

γ.

Ο υπολογισμός της ζημίας στις άδειες εκμετάλλευσης του έργου σε πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου

δ.

Το ζήτημα της απόσυρσης του έργου από τη βάση δεδομένων του αντισυμβαλλομένου

5. Κριτική προσέγγιση του συστήματος αποζημίωσης

ΙΙ. Συνέπειες της άσκησης

1.

Λύση της σύμβασης για το μέλλον και δημιουργία σχέσης εκκαθάρισης

2.

Τα αποτελέσματα άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης στο αναλογικό και το ψηφιακό περιβάλλον

α.

Συμβάσεις έντυπης, ηλεκτρονικής και ψηφιακής έκδοσης

β.

Συμβάσεις παρουσίασης του έργου στο αναλογικό και το ψηφιακό περιβάλλον

γ.

Άδειες αναφόρτωσης και άδειες χρήσης προστατευόμενου περιεχομένου.

3. Εναλλακτικές προτάσεις

α. Συμβατική ρήτρα ενημέρωσης του κοινού

β. Συμβατική ρήτρα μη επανέκδοσης του έργου

γ. Ενεργοποίηση της εξουσίας πατρότητας

δ. Προστασία με τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων

ΙΙΙ. Περιορισμοί της εξουσίας υπαναχώρησης

1. Το δικαίωμα προαίρεσης υπέρ του αντισυμβαλλομένου

2. Οι νόμιμοι περιορισμοί χρήσης του έργου

3. Κατάχρηση και αποδυνάμωση

α.

Οι προϋποθέσεις καταχρηστικής άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης

β. Το ζήτημα της αποδυνάμωσης της εξουσίας υπαναχώρησης

γ. Η γαλλική θεωρία και νομολογία περί καταχρηστικότητας

Β. Ειδικές περιστάσεις άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης

Ι. Η εξαρτημένη εργασία

1.

Η σχέση εξαρτημένης εργασίας και ο προσδιορισμός των υπηρεσιακών έργων

2.

Η αρχή της αυτοδίκαιης μεταβίβασης στην εξαρτημένη εργασία υπό συγκριτική θεώρηση

3.

Φύση και έκταση της αυτοδίκαιης μεταβίβασης στην εξαρτημένη εργασία κατά το ελληνικό δίκαιο

4.

Η ένταξη της αυτοδίκαιης μεταβίβασης στις τυπικές προϋποθέσεις άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης

5. Η λειτουργία της υπαναχώρησης στην αυτοδίκαιη μεταβίβαση

6.

Τρόπος άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης από τον μισθωτό δημιουργό και συνέπειες

7.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης από τον μισθωτό του δημοσίου τομέα

8.

Εξαίρεση της ειδικής κατηγορίας των πανεπιστημιακών λειτουργών από τις ρυθμίσεις περί μισθωτών

ΙΙ. Η κληρονομική διαδοχή

1.

Η αιτία θανάτου μεταβίβαση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας υπό συγκριτική θεώρηση

2.

Η ιδιόρρυθμη φύση του κληρονομητού δικαιώματος στην πνευματική ιδιοκτησία

3.

Η λειτουργική φύση του ηθικού δικαιώματος στην κληρονομική διαδοχή

4.

Η κληροδοσία ως τρόπος υπαγωγής των ηθικών εξουσιών στην κληρονομία

5.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης από τον κληρονόμο ή τον κληροδόχο του δημιουργού

α. Το όριο της ρητής ή εικαζόμενης θέλησης του δημιουργού

β.

Η εφαρμογή των ουσιαστικών προϋποθέσων άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης στην κληρονομική διαδοχή

γ.

Ζητήματα συγκληρονομίας: πλειονότητα κληρονόμων, έργα συνεργασίας, σύνθετα έργα

δ. Καταχρηστική άσκηση και καταχρηστική παράλειψη

ε.

Αδυναμία άσκησης της εξουσίας υπαναχώρησης από τον κληρονόμο του πλασματικού δικαιούχου

στ.

Η άσκηση της εξουσίας υπαναχώρησης από τον κληρονόμο επί ορφανού έργου

Επίμετρο

Βιβλιογραφία

Α. Ελληνική

Β. Ξενόγλωσση