Χ. Μιχαηλίδου, Το μέτρο απόδειξης στην πιθανολόγηση, 2023
Το παρόν έργο επιδιώκει να δώσει απαντήσεις στο διαχρονικό ερώτημα, αν θα πρέπει ο δικαστής να είναι πεπεισμένος για την αλήθεια ή για έναν βαθμό πιθανότητας, ζήτημα το οποίο έχει απασχολήσει ιδιαίτερα όλες τις έννομες τάξεις. Το ζήτημα του μέτρου απόδειξης επικεντρώνεται στο αν καθίσταται αναγκαία η πεποίθηση με την έννοια μιας υποκειμενικής βεβαιότητας για την αλήθεια ή αν αρκεί ότι ο δικαστής έχει πεισθεί ότι επιτεύχθηκε ο αναγκαίος βαθμός πιθανότητας βάσει αντικειμενικών κριτηρίων. Περαιτέρω, ανακύπτει το ζήτημα ποιος βαθμός πιθανότητας (ήτοι υπερτερούσα, επαρκής, υψηλή ή πολύ υψηλή) είναι αναγκαίος για την απόδειξη. Αρκεί η πεποίθηση ότι υφίσταται υπερτερούσα πιθανότητα ή μήπως απαιτείται ένας υψηλότερος βαθμός πιθανότητας;
Ειδικότερα, το έργο περιέχει μια σύντομη και αναγκαία δικαιοϊστορική και δικαιοσυγκριτική παρουσίαση του θεσμού του μέτρου απόδειξης εν γένει (υπό § 1) που καταλήγει σε μια πρόταση ενιαίας θεώρησής του ως απόπειρα σύγκλισης μεταξύ του ηπειρωτικού και αγγλοσαξωνικού συστήματος δικαίου (υπό § 2). Στη συνέχεια ακολουθεί μια εννοιολογική οριοθέτηση του μέτρου απόδειξης, τόσο στην πλήρη απόδειξη όσο και στην πιθανολόγηση, υπό την σκέπη των ως άνω τριών βασικών θεωριών για το μέτρο απόδειξης (υπό § 3).
Ακολουθεί η αποτίμηση της θέσης του μέτρου απόδειξης μεταξύ ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου (υπό § 4), όπου εξετάζονται οι «δικονομικές συνιστώσες» που αλληλεπιδρούν με το μέτρο απόδειξης καθώς και οι ουσιαστικού δικαίου εκτιμήσεις που είναι ικανές να μεταβάλλουν το κατά κανόνα σύνηθες μέτρο απόδειξης. Έπειτα, αποπειράται να καθοριστεί το δογματικό υπόβαθρο του μέτρου απόδειξης στην πιθανολόγηση υπό δικαιοσυγκριτική θεώρηση, καταλήγοντας σε μια κριτική αποτίμηση των θέσεων αυτών και σε τοποθέτηση επί αυτών (υπό § 5). Στη συνέχεια, η μελέτη επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ πιθανολόγησης και στάθμισης συμφερόντων στην προσωρινή δικαστική προστασία, κατόπιν συστηματικής ερμηνείας των διατάξεων πρωτογενούς και δευτερογενούς προσωρινής δικαστικής προστασίας του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, με αναφορά και στις σχετικές διατάξεις του γειτονικού Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου (υπό § 6). Η μελέτη ολοκληρώνεται με τη διερεύνηση της προβληματικής για ένα διαφοροποιημένο μέτρο απόδειξης στην πιθανολόγηση όσον αφορά την προσωρινή δικαστική προστασία σε σχέση με τις λοιπές νομοθετικά προβλεπόμενες περιπτώσεις πιθανολόγησης (υπό § 7).
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +
Πίνακας Περιεχομένων
Προλογικό σημείωμα
Πρόλογος
Κατάλογος Κυριότερων Συντομογραφιών
Ελληνικές
Ξενόγλωσσες
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΔΙΚΑΙΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣυγΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
§ 1. Δικαιοϊστορική και δικαιοσυγκριτική παρουσίαση του θεσμού
Α. Σύντομη ιστορική αναδρομή
Ι. Ρωμαϊκό Δίκαιο
ΙΙ. Ιταλικό – Κανονικό Δίκαιο
ΙΙΙ. Κοινή Γερμανική Δικονομία
1. Η συνοπτική απόδειξη ως απόδειξη πιθανοτήτων
2. Η συνοπτική απόδειξη ως πλήρης απόδειξη
3. Η συνοπτική και η πλήρης απόδειξη ως εκτίμηση πιθανοτήτων
IV. Επίδραση των ιστορικών απόψεων στην σύγχρονη θεωρία
Β. Νεότερο δίκαιο στις σύγχρονες ευρωπαϊκές έννομες τάξεις
Ι. Γερμανικό Δίκαιο
ΙΙ. Ελληνικό Δίκαιο
ΙΙΙ. Γαλλικό Δίκαιο
IV. Σκανδιναβικό Δίκαιο
V. Αγγλοσαξωνικό Δίκαιο
§ 2. Δικαιοσυγκριτική αποτίμηση και τάση ενιαίας προσέγγισης του μέτρου απόδειξης
Α. Η πεποίθηση του δικαστή ως κοινός τόπος στο ηπειρωτικό και κοινό δίκαιο
Ι. Η έννοια της πιθανότητας στην απόδειξη
ΙΙ. Η αιτιολογία ως κριτήριο επαλήθευσης
ΙΙΙ. Σύγκλιση των παραδοχών ως προς το μέτρο απόδειξης
Β. Διεθνείς αναφορές για ενιαία θεώρηση του μέτρου απόδειξης
Ι. Κανόνες Διεθνούς Διαιτησίας
ΙΙ. Αρχές της Διακρατικής Πολιτικής Δικονομίας ALI/UNIDROIT
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΔΟΜΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ
§ 3. Οι θεωρίες για το μέτρο απόδειξης
Α. Το μέτρο απόδειξης στην πλήρη απόδειξη
Ι. Οι αναπτυχθείσες θεωρίες στην Γερμανία
1. Η υποκειμενική θεωρία
2. Η αντικειμενική θεωρία
3. Η αντικειμενίζουσα θεωρία
4. Η θέση του Γερμανικού Ακυρωτικού στην απόφαση «Anastasia».
ΙΙ. Οι απόψεις στην Ελλάδα
1. Η υποκειμενική θεωρία ως κρατούσα άποψη
2. Η άποψη της αντικειμενικής θεωρίας
3. Η άποψη της αντικειμενίζουσας θεωρίας
4. Η θέση του Αρείου Πάγου
ΙΙΙ. Αποτίμηση
Β. «Υποκειμενική» ή «αντικειμενική» πιθανολόγηση;
Ι. Η πιθανολόγηση υπό το πρίσμα των θεωριών για το μέτρο απόδειξης
ΙΙ. Κριτική αποτίμηση των θεωριών
1. Μια κατ΄επίφαση σύγκρουση μεταξύ υποκειμενικής και αντικειμενικής θεωρίας
2. Το ανέφικτο ενός αντικειμενικά και καθολικά αποδεκτού προτύπου
3. Απόπειρα μιας μερικής «αντικειμενικοποίησης» της δικανικής πεποίθησης.
ΙΙΙ. Συμπέρασμα
§ 4. Η θέση του μέτρου απόδειξης μεταξύ δικονομικού και ουσιαστικού δικαίου
Α. To μέτρο απόδειξης σε σχέση με άλλες «δικονομικές συνιστώσες»
Ι. Μέτρο απόδειξης και ελεύθερη εκτίμηση των αποδείξεων
ΙΙ. Μέτρο απόδειξης και βάρος απόδειξης
ΙΙΙ. Μέτρο απόδειξης και αποδεικτικά συστήματα
Β. Ουσιαστικό δίκαιο και μέτρο απόδειξης
Ι. Διακύμανση του κανονικού μέτρου απόδειξης στο ουσιαστικό δίκαιο
ΙΙ. Τελολογική μείωση του κανονικού μέτρου απόδειξης
ΙΙΙ. Αποτίμηση ως προς το κανονικό μέτρο απόδειξης
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ
ΣΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΗΣΗ
§ 5. Δογματική θεμελίωση του μέτρου απόδειξης στην πιθανολόγηση υπό δικαιοσυγκριτική θεώρηση
Α. Νομολογιακή και θεωρητική αντιμετώπιση του ζητήματος στην Γερμανία.
Ι. Ιστορική εξέλιξη της γερμανικής νομολογίας
1. H πρώτη νομολογιακή έκφραση από το Reichsgericht
2. Οι θέσεις των γερμανικών δικαστηρίων ουσίας
3. Η κρίση του Γερμανικού Ακυρωτικού Δικαστηρίου
ΙΙ. Οι απόψεις της γερμανικής θεωρίας
1. Η κρατούσα άποψη: Υπερτερούσα πιθανότητα
2. Η άποψη περί κυμαινόμενου μέτρου απόδειξης
3. Η άποψη περί συσχέτισης της πιθανολόγησης με την στάθμιση συμφερόντων
4. Η άποψη περί πλήρους απόδειξης στην πιθανολόγηση
Β. Νομολογιακές και θεωρητικές απόψεις στην Ελβετία
Ι. Ο προβληματισμός της θεωρίας
1. Οι απόψεις
2. Η νεώτερη θεώρηση του Schweizer στην προσωρινή δικαστική προστασία
ΙΙ. Η θέση του Ανωτάτου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου
Γ. Θεωρία και νομολογία στην Ελλάδα
Ι. Οι απόψεις των εκπροσώπων της ελληνικής θεωρίας
1. Η υπερτερούσα πιθανότητα ως κρατούσα άποψη
2. Η άποψη περί κυμαινόμενου μέτρου απόδειξης
3. Η άποψη που υιοθετεί την θεωρία περί στάθμισης συμφερόντων.
4. Η άποψη περί πλήρους απόδειξης στην πιθανολόγηση σε περίπτωση οριστικής διάγνωσης της διαφοράς
ΙΙ. Οι τάσεις της ελληνικής νομολογίας
1. Το μέτρο απόδειξης στην πιθανολόγηση κατά το Ακυρωτικό Δικαστήριο
2. Κυμαινόμενο μέτρο απόδειξης στο παράδειγμα της ΑΚ
3. Ζητήματα αναιρετικού ελέγχου
4. Υποβόσκουσα στάθμιση συμφερόντων από τα δικαστήρια ουσίας
Δ. Κριτική αποτίμηση των υποστηριζόμενων θέσεων
Ι. Αξιολόγηση των απόψεων
ΙΙ. Τοποθέτηση και ενδιάμεσο συμπέρασμα
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ
ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
§ 6. Πιθανολόγηση δικαιώματος και στάθμιση συμφερόντων ως προϋποθέσεις παροχής προσωρινής προστασίας
Α. Η προβληματική στην γερμανική θεωρία
Ι. Η θεωρία του Leipold για ένα δυαδικό σύστημα προσωρινών μέτρων
1. Διάκριση των προσωρινών μέτρων ανάλογα με την πρόγνωση της αληθούς ουσιαστικής κατάστασης για το επίδικο δικαίωμα
2. Στάθμιση συμφερόντων στα «αποσυνδεδεμένα» από την ουσία προσωρινά μέτρα
3. Επίταση του μέτρου απόδειξης στα «προδικάζοντα» την ουσία προσωρινά μέτρα
II. Η θεωρία του Grunsky για ένα μονιστικό σύστημα προσωρινών μέτρων
1. Πιθανολόγηση και στάθμιση συμφερόντων σε σχέση αλληλεξάρτησης
2. Κυμαινόμενο μέτρο απόδειξης στην πιθανολόγηση
ΙΙΙ. Κριτική αποτίμηση
Β. Προοπτικές ευδοκίμησης της στάθμισης των συμφερόντων στην ελληνική δικαιοταξία
Ι. Η «δικαιογενετική» λειτουργία της απόφασης των ασφαλιστικών μέρων
ΙΙΙ. Ερμηνευτική πρόταση προς την κατεύθυνση της στάθμισης συμφερόντων στα ασφαλιστικά μέτρα
1. Η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας
2. Το πρότυπο της προσωρινής ένδικης προστασίας στην Διοικητική Δικονομία
3. Συστηματική ερμηνεία των διατάξεων της πρωτογενούς προσωρινής προστασίας
4. Συστηματική ερμηνεία των διατάξεων της δευτερογενούς προσωρινής προστασίας
5. Προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αρχή της αναλογικότητας
ΙΙΙ. Στάθμιση συμφερόντων ως απόρροια της δικαιοπλαστικής υφής της προσωρινής απόφασης
1. Ο σκοπός της προσωρινής προστασίας στην πολιτική δίκη
2. Τα συμφέροντα των μερών σε αντιδιαστολή με την πιθανολόγηση του ασφαλιστέου δικαιώματος
3. Στάθμιση συμφερόντων και πιθανολόγηση του ουσιαστικού δικαιώματος σε διαλεκτική σχέση
§ 7. Ευέλικτο μέτρο απόδειξης στην πιθανολόγηση
Α. Κυμαινόμενο μέτρο απόδειξης στα ασφαλιστικά μέτρα
Ι. Διαβάθμιση του μέτρου απόδειξης
ΙΙ. Ο βαθμός πιθανολόγησης σε σχέση αντιστρόφως ανάλογη με τα συμφέροντα του αιτούντος και σε σχέση ανάλογη με τα συμφέροντα του καθού
Β. Υπερτερούσα πιθανότητα στις λοιπές περιπτώσεις πιθανολόγησης
Συμπερασματικές παρατηρήσεις
Επίμετρο
Βιβλιογραφία
Ελληνική βιβλιογραφία
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία μεταφρασμένη στην ελληνική
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία
Αλφαβητικό ευρετήριο
Τύπος περιεχομένου
Κατηγορίες
Σχετικές εκδόσεις
