Δ. Ζερδελής, Εργατικό Δίκαιο, 5η έκδ., 2022

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤO

Η ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 1 Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. 1.

Ι. Έννοια. 3.

ΙΙ. Οι θεωρίες για την εξάρτηση. 4.

1. Το κριτήριο της οικονομικής εξάρτησης 5.

2. Το κριτήριο της προσωπικής εξάρτησης

ΙΙΙ. Ο χαρακτηρισμός της σύμβασης από τα μέρη. 12.

ΙV. Η νομολογία. 13.

V. Κριτική. 16.

VΙ. Ο τυπολογικός προσδιορισμός της έννοιας της εξαρτημένης εργασίας -O μισθωτός ως «τύπος»

VΙΙ. Ο τελολογικός προσδιορισμός της έννοιας της εξαρτημένης εργασίας -Ο επιχειρηματικός κίνδυνος

VIII. Χαρακτηρισμός της σχέσης βάσει νομοθετικών τεκμηρίων

1. Τεκμήρια εξαρτημένης εργασίας

2. Τεκμήρια ανεξάρτητης απασχόλησης - Απασχόληση μέσω ψηφιακών πλατφορμών

IX. Οικονομικά εξαρτημένοι αυτοαπασχολούμενοι.

X. Η έννοια του εργαζομένου στο ενωσιακό δίκαιο

ΧΙ. H έννοια του εργοδότη

XII. Εργασιακές σχέσεις στους ομίλους επιχειρήσεων

1. Ο όμιλος επιχειρήσεων στο εργατικό δίκαιο

2. Η ομιλική επιχείρηση ως εργοδότης

3. Αρχή της ίσης μεταχείρισης

4. Προστασία από την απόλυση

5. Οι ομιλικές επιχειρήσεις ως συνεργοδότες

6. Μετάθεση και δανεισμός στο πλαίσιο ομίλου επιχειρήσεων

7. Ευθύνη για τις εργατικά χρέη ομιλικής επιχείρησης

α). Άρση αυτοτέλειας νομικού προσώπου

β) Η άρση της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου στους ομίλους επιχειρήσεων.

§ 2 Διάκριση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας από συγγενείς συμβάσεις

Ι. Σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών.

ΙΙ. Σύμβαση έργου.

ΙΙΙ. Σύμβαση προσωπικής εταιρίας

§ 3 Σχέση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ συζύγων ή προσώπων που τελούν σε ελεύθερη συμβίωση

Ι. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ συζύγων.

ΙΙ. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ προσώπων που τελούν σε ελεύθερη συμβίωση

§ 4 Kατηγορίες εργαζομένων.

Ι. Γενικά για τη διάκριση των εργαζομένων σε κατηγορίες

ΙΙ. Υπάλληλοι και εργάτες

1. Η σημασία της διάκρισης

2. Τα κριτήρια διάκρισης

α) Το ουσιαστικό κριτήριο.

β) Το τυπικό κριτήριο.

ΙΙΙ. Διευθύνοντες υπάλληλοι. 110.

1. Οι διευθύνοντες υπάλληλοι ως ιδιαίτερη κατηγορία. 111.

2. Έννοια. 112.

3. Συνέπειες

§ 5 Ιδιαίτερα είδη της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας. 119.

Ι. Άτυπες συμβάσεις εργασίας

ΙΙ. Σύμβαση προσωρινής απασχόλησης

1. Γενικά. 121.

2. Το νομοθετικό καθεστώς

Α. Ενωσιακό δίκαιο

α) Στόχοι της Οδηγίας

β) Αρχή της ίσης μεταχείρισης

γ) Απαγόρευση διαρκούς παραχώρησης

δ) Πρόσβαση σε μόνιμες θέσεις εργασίας

ε) Επανεξέταση των περιορισμών ή απαγορεύσεων που ισχύουν για την προ­σωρινή απασχόληση

Β. Εθνικό δίκαιο

3. Διάκριση του κατ’ επάγγελμα δανεισμού από τον συμπτωματικό δα­νεισμό

4. Απαγορεύσεις προσφυγής στην προσωρινή απασχόληση

5. Επιχειρήσεις Προσωρινής Απασχόλησης

6. Τα εμπλεκόμενα πρόσωπα στην προσωρινή απασχόληση και οι με­ταξύ τους σχέσεις

α) Η έννομη σχέση μεταξύ ΕΠΑ και τρίτου (έμμεσου εργοδότη)

β) Η έννομη σχέση μεταξύ ΕΠΑ και εργα­ζομένου.

(α). Τύπος και περιεχόμενο της σύμβασης προσωρινής απασχό­λησης

(β). Η διάρκεια της σύμβασης προσωρινής απασχόλησης

(γ). Ίση μεταχείριση στην αμοιβή και στους λοιπούς όρους εργ­α­σίας

γ). Η σχέση μεταξύ έμμεσου εργοδότη και προσωρινά απα­σχολού­μενου

7. H διάρκεια της παραχώρησης.

8. Συμβάσεις έργου που υποκρύπτουν παράνομη ενοικίαση προσω­πικού.

ΙΙΙ. Σύμβαση μερικής απασχόλησης

α) Έννοια, περιεχόμενο - Προϋποθέσεις κύρους

β) Συνεχές και διακεκομμένο ωράριο.

γ). Η αμοιβή της μερικής απασχόλησης.

δ). Παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης.

ε). Απαγόρευση διακρίσεων.

στ) Εναλλαγή πλήρους απασχόλησης με μερική. 181.

ζ). Λοιπές προστατευτικές ρυθμίσεις. 182.

ΙV. Τηλεργασία

1. Η τηλεργασία ως νέα μορφή οργάνωσης της εργασίας

2. Έννοια. 186.

3. Μορφές εμφάνισης

4. Το εργασιακό καθεστώς του «τηλεργαζομένου»

5. Το νομοθετικό πλαίσιο της τηλεργασίας

α) Η ευρωπαϊκή συλλογική συμφωνία-πλαίσιο για την τηλεργασία.

β) Η εθνική ρύθμιση.

(α) Η συμφωνία για την τηλεργασία

(β) Μονομερής επιβολή της τηλεργασίας

γ) Γνωστοποίηση όρων εργασίας

δ) Επιβάρυνση του εργοδότη με το κόστος παροχής τηλεργασίας

ε) Χρόνος εργασίας

στ) Αρχή της ίσης μεταχείρισης

ζ) Προστασία προσωπικών δεδομένων.

η) Υγεία και ασφάλεια στην τηλεργασία - Δικαίωμα αποσύνδεσης

V. Σύμβαση ομαδικής εργασίας

VI. Σύμβαση μαθητείας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 6 Ευρωπαϊκό Εργατικό Δίκαιο

Ι. Πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο

1. Γραπτό πρωτογενές δίκαιο

2. Άγραφο πρωτογενές δίκαιο

3. Προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ

ΙΙ. Δευτερογενές ενωσιακό δίκαιο.

1. Κανονισμοί

2. Οδηγίες

III. Το άμεσο αποτέλεσμα των διατάξεων του ενωσιακού δικαίου

IV. H υπεροχή του ενωσιακού δικαίου έναντι του εθνικού δικαίου των κρατών μελών.

V. Η ισχύς των οδηγιών στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών

1. Το άμεσο αποτέλεσμα των οδηγιών έναντι του κράτους μέλους

2. Έλλειψη άμεσου αποτελέσματος μεταξύ ιδιωτών

3. Η σύμφωνη με την οδηγία ερμηνεία του εθνικού δικαίου

4. Οδηγίες που συγκεκριμενοποιούν θεμελιώδη δικαιώματα ως γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου

VI. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1. Πηγές

2. Πεδίο εφαρμογής

3. Άμεση ενέργεια

4. Εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών (τριτενέργεια)

5. Περιορισμοί των θεμελιωδών δικαιωμάτων

α) Εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας

β) Προστασία του πυρήνα του δικαιώματος

VII. Δικαιώματα και αρχές του Χάρτη

VΙΙΙ. Η ερμηνεία του ενωσιακού δικαίου

1. Αρχή της αυτόνομης ερμηνείας

2. Οι κανόνες ερμηνείας του ενωσιακού δικαίου

§ 7 Σύνταγμα και εργατικό δίκαιο.

Ι. Η σημασία του Συντάγματος για το εργατικό δίκαιο.

1. Η οικονομικοπολιτική ουδετερότητα του Συντάγ­ματος

2. Η επαγγελματική ελευθερία.

3. Το δικαίωμα της εργασίας

4. Η συνδικαλιστική ελευθερία.

α) Η συλλογική αυτονομία ειδικότερα.

β) Συλλογική αυτονομία και κρατική ρύθμιση των όρων εργασίας

γ) Το δικαίωμα της απεργίας

ΙΙ. Η επίδραση των συνταγματικών δικαιωμάτων στις ατομικές ερ­γασιακές σχέσεις

1. Οι λειτουργίες των ατομικών δικαιωμάτων.

α). H αμυντική λειτουργία των ατομικών δικαιω­μάτων - Τα ατο­μι­κά δικαιώματα ως αμυντικά δικαιώματα του ατόμου απέ­ναντι στην κρατική εξουσία.

β). Τα ατομικά δικαιώματα ως θεμελιώδεις αρχές της έννομης τά­ξης.

αα) Η θεωρία της άμεσης τριτενέργειας

ββ) Η θεωρία της έμμεσης τριτενέργειας

2. Η υποχρέωση κρατικής προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων.

3. Η επίδραση των ατομικών δικαιωμάτων στο δίκαιο των συμβά­σεων.

§ 8 H πρακτική της εκμετάλλευσης.

Ι. Έννοια.

ΙΙ. Προϋποθέσεις

α) Μακροχρόνια.

β) Γενική και απρόσωπη.

γ) Σταθερή και ομοιόμορφη.

δ) Ανεπιφύλακτη.

ΙΙΙ. Νομική φύση.

1. Η κανονιστική θεωρία - Η πρακτική ως έθιμο της επιχείρησης

2. Η συμβατική θεωρία - Η πρακτική ως βάση σιω­πηρής συμφωνίας

3. Η θεωρία της εμπιστοσύνης - venire contra factum proprium nulli conceditur

4. Αξιολόγηση των θεωριών.

ΙV. Πεδίο εφαρμογής

V. Μεταβολή και κατάργηση της πρακτικής

§ 9 Η αρχή της ίσης μεταχείρισης

Ι. Έννοια, περιεχόμενο και λειτουργία

ΙΙ. Γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης και ειδικές απαγορεύσεις διακρί­σεων.

ΙΙΙ. Νομική θεμελίωση.

ΙV. Προϋποθέσεις εφαρμογής

1. Ενεργός σχέση εργασίας

2. Παροχή εκούσια.

3. Παροχή νόμιμη.

4. Ουσιωδώς όμοιες καταστάσεις

5. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συμβατική ελευ­θερία.

6. Έλλειψη ειδικού και σοβαρού λόγου για διαφο­ροποιήσεις

α) Υπάλληλοι - εργάτες

β) Πλήρως και μερικώς απασχολούμενοι

γ). Απασχολούμενοι με σχέση δημοσίου και ιδιω­τικού δικαίου.

δ) Χρόνος πρόσληψης

7. Απασχόληση στον ίδιο εργοδότη.

V. Πεδίο εφαρμογής

VI. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και πρακτική της εκμε­τάλλευσης (επι­χει­ρη­σιακή συνήθεια)

VII. Συνέπειες από την παράβαση της αρχής της ίσης με­ταχείρισης

VIII. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συλλογικές κα­νονιστικές ρυθμίσεις

ΙΧ. Δικονομικά ζητήματα

1. Στοιχεία αγωγής

2. Βάρος απόδειξης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ

§ 10 Απαγορεύσεις διακρίσεων

Ι. Η απαγόρευση διακρίσεων στην απασχόληση και στην εργασία γενικά - Νομοθετικό πλαίσιο

1. Ενωσιακό δίκαιο

2. Εθνικό δίκαιο

ΙΙ. Στόχος της νομοθετικής απαγόρευσης διακρίσεων

ΙΙΙ. Είδη απαγορεύσεων διακρίσεων

IV. Απαγόρευση διακρίσεων και συμβατική ελευθερία

V. Απαγόρευση διακρίσεων και γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης

VI. Πεδίο εφαρμογής

VII. Μορφές διακρίσεων - Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις

1. Άμεσες διακρίσεις

2. Άμεση διάκριση λόγω εγκυμοσύνης

3. Έμμεσες διακρίσεις

α) Έννοια και σκοπός

β) Το πραγματικό της έμμεσης διάκρισης

γ) Περιπτωσιολογία

4. Η παρενόχληση ως διάκριση

VIII. Ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία

1. Διατάξεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου που κατοχυρώνουν την αρχή της ίσης αμοιβής για όμοια ή ίσης αξίας εργασία

2. Έννοια αμοιβής

3. Έννοια όμοιας εργασίας ή εργασίας ίσης αξίας

4. Διάκριση λόγω φύλου ή λόγω ενός άλλου προστατευόμενου από το ν. 4443/2016 γνωρίσματος

IX. Λόγοι που δικαιολογούν διακρίσεις

1. Γενικοί λόγοι

Α. Διαφορετική μεταχείριση για λόγους δημόσιας τάξης, ασφάλειας, προστασίας της υγείας και προστασίας των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων

Β. Διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων

1. Επαγγελματική απαίτηση

2. Αναλογικότητα

3. Συγκεκριμενοποίηση της «ουσιαστικής και καθοριστικής επαγγελματικής απαίτησης»

4. Οι προτιμήσεις των πελατών ως δικαιολογητικός λόγος άμεσων διακρίσεων

2. Ειδικοί λόγοι

Α. Διακρίσεις λόγω ηλικίας προς εξυπηρέτηση κοινωνικοπολιτικών στόχων

Β. Διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων - Απασχόληση εντός εκκλησιαστικών ενώσεων ή άλλων οργανισμών, η δεοντολογία των οποίων εδράζεται στο θρήσκευμα ή στις πεποιθήσεις

3. Θετικά μέτρα

X. Έννομες συνέπειες

ΧI. Βάρος απόδειξης

§ 11 Απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας

Ι. Οι ιδιαιτερότητες της απαγόρευσης διάκρισης λόγω ηλικίας σε σχέση με τις λοιπές απαγορεύσεις διακρίσεων

ΙΙ. Νομοθετικό πλαίσιο

1. Ενωσιακό δίκαιο

α) Οδηγία 2000/78

β) Άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ

2. Εθνικό δίκαιο

α) Ο έλεγχος των διακρίσεων με βάση την ηλικία πριν από την θέσπιση της ειδικής απαγόρευσης

β) Ν. 4443/2016

ΙΙΙ. Πεδίο εφαρμογής

ΙV. Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις

V. Λόγοι που δικαιολογούν μια διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας

1. Διαφορετική μεταχείριση για λόγους δημόσιας τάξης, ασφάλειας προστασίας της υγείας και προστασίας των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων

2. Διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων

3. Διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας προς εξυπηρέτηση κοινωνικοπολιτικών στόχων

α) Η ενωσιακή ρύθμιση.

β)Η εθνική ρύθμιση

VI. Διακρίσεις κατά τη σύναψη της σύμβασης εργασίας

1. Η ηλικία ως κριτήριο επιλογής του υποψηφίου

2. Πρόβλεψη ανώτατου ορίου ηλικίας για την πρόσληψη

3. Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου με ηλικιωμένους εργαζομένους

VII. Διακρίσεις λόγω ηλικίας ως προς τους όρους παροχής της εργασίας

1. Διακρίσεις ως προς την αμοιβή

2. Διακρίσεις ως προς την άδεια αναψυχής

VIII. Διακρίσεις ως προς τη λύση της σύμβασης εργασίας

IX. Συμβάσεις εργασίας με όριο ηλικίας

1. Γενικά όρια ηλικίας στον ιδιωτικό τομέα

2. Γενικά όρια ηλικίας στον δημόσιο τομέα

3. Ειδικά όρια ηλικίας

Χ. Έννομες συνέπειες από την παράβαση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας και βάρος απόδειξης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ TETAΡΤΟ

Η ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ

§ 12 H σύναψη της σύμβασης εργασίας.

Ι. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της σύμβασης εργασίας

1. Υποχρεώσεις των μερών κατά τις διαπραγματεύσεις για σύναψη σύμ­βασης εργασίας

2. Συνέπειες από την παράβαση προσυμβατικών υποχρεώσεων.

ΙΙ. Προϋποθέσεις έγκυρης σύναψης

1. Δικαιοπρακτική ικανότητα.

2. Τύπος

3. Νόμιμη εκπροσώπηση

4. Ειδικοί όροι

5. Αναγγελία πρόσληψης

ΙΙΙ. Ειδικοί τρόποι κατάρτισης της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας

1. Σύμβαση εργασίας με διαγωνισμό.

2. Σύμβαση εργασίας με δοκιμή.

ΙV. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας κατά την κατάρτιση της σύμ­βασης εξαρτημένης εργασίας

1. Ελευθερία σύναψης και καθορισμού του περιεχομένου της σύμ­βασης

2. Περιορισμοί της ελευθερίας σύναψης και επιλογής του αντι­συμ­βαλ­λομένου.

3. Η επιλογή του προσώπου του αντισυμβαλλομένου.

α) Η ελευθερία επιλογής

β) Το δικαίωμα πληροφόρησης του εργοδότη και τα όριά του.

γ) Το «δικαίωμα στο ψέμα»

4. Aπαγορεύσεις σύναψης

5. Αναγκαστικές συμβάσεις εργασίας

α). Προστασία ειδικών κατηγοριών εργαζομένων βάσει του ν. 2643/1998.

β) Φορτοεκφορτωτικές εργασίες

6. Υποχρέωση επαναπρόσληψης εργαζομένων σε επιχειρήσεις εποχια­κής λειτουργίας

α). Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις εποχιακής λειτουργίας

β). Τουριστικά και επισιτιστικά καταστήματα εποχιακής λειτουργίας

γ). Επιχειρήσεις Τουριστικών Λεωφορείων.

§ 13 H ελαττωματική σύμβαση εργασίας.

Ι. Άκυρη και ακυρώσιμη σύμβαση εργασίας

ΙΙ. Μερική και ολική ακυρότητα.

ΙΙΙ. Αξιώσεις του εργαζομένου από την παροχή εργασίας στο πλαίσιο άκυρης σύμβασης

1. Περιορισμός των συνεπειών της ακυρότητας - Ακυρότητα ex nunc.

2. Αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού.

α). Περιεχόμενο της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού.

β). Νομική μεταχείριση της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού.

3. Μισθολογικές παροχές χορηγούμενες ανεξάρτητα από το κύρος της σύμβασης.

IV. Η λύση της άκυρης σύμβασης εργασίας

V. Καταχρηστική επίκληση της ακυρότητας

VΙ. Επικύρωση άκυρης σύμβασης εργασίας

VII. Δικονομικά ζητήματα

§ 14 Η διάρκεια της σύμβασης εργασίας - Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου

Ι. Γενικές παρατηρήσεις

ΙΙ. Σύμβαση ορισμένου χρόνου.

1. Ορισμένη διάρκεια ημερολογιακά καθορισμένη.

2. Ορισμένη διάρκεια συναγόμενη από το είδος και το σκοπό της εργασίας

3. Σύμβαση με διαλυτική αίρεση

ΙΙΙ. Σύμβαση αορίστου χρόνου.

IV. Καθορισμός ελάχιστης διάρκειας

V. Σύμβαση εργασίας που η διάρκειά της ορίζεται για ολόκληρη τη ζωή ενός προσώπου ή υπερβαίνει την πενταετία

VΙ. Απαγόρευση διακρίσεων.

VΙI. Περιορισμοί στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου.

1. Δικαιολογητικός λόγος των περιορισμών στην ελευθερία σύνα­ψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου

2. Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου και Σύνταγμα

3. Νομοθετικές βάσεις των περιορισμών.

α) Άρθρο 8 παρ. 3 ν. 2112/1920.

β) ΑΚ 281.

γ) Οδηγία 1999/70.

δ) Π.Δ. 81/2003.

4. Κρίσιμο χρονικό σημείο για τη συνδρομή αντικειμενικού λόγου.

5. Η συγκεκριμένη διάρκεια της σύμβασης ως αντικείμενο δικαστικού ελέγχου

6. Αντικειμενικοί λόγοι που δικαιολογούν την ορισμένη διάρκεια.

α) Παροδικές ανάγκες της επιχείρησης σε εργατικό δυναμικό.

αα) Πρόγνωση.

ββ) Αιτιώδης συνάφεια.

β) Εποχιακή απασχόληση.

γ). Αναπλήρωση εργαζομένου.

δ). Εκτέλεση συγκεκριμένου έργου ή προγράμματος.

ε). Η αβεβαιότητα ως προς τις μελλοντικές ανάγκες της επιχεί­ρησης σε εργατικό δυναμικό

στ) Δοκιμή του εργαζομένου.

ζ). Λόγοι κείμενοι στο πρόσωπο του εργαζομένου.

αα) Η επιθυμία του εργαζομένου.

ββ) Συμπλήρωση του προβλεπόμενου για την συνταξιοδό­τηση ορίου ηλικίας

γγ) Συμβάσεις ορισμένου χρόνου με αλλοδαπούς

η). Ορισμένη διάρκεια επιβαλλόμενη από νόμο ή κανονισμό που έχει ισχύ νόμου.

VΙΙ. Tήρηση έγγραφου τύπου για την ανανέωση της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου.

VΙΙΙ. Συνέπειες ακυρότητας του όρου για την ορισμένη διάρκεια.

ΙΧ. Οι διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στο δημόσιο τομέα

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ

ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ

§ 15 Περιορισμοί στην ελευθερία διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας.

Ι. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας

1. Περιορισμοί μέσω διατάξεων αναγκαστικού δικαίου.

2. Περιορισμοί μέσω συλλογικών κανονιστικών ρυθμίσεων

3. Περιορισμοί μέσω γενικών ρητρών.

ΙΙ. Ο δικαστικός έλεγχος του περιεχομένου της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας στο πλαίσιο μιας περαιτέρω extra legem νομολογιακής διάπλασης του δικαίου.

III. Συμβατική ελευθερία και συμβατικός έλεγχος

ΙV. Η νομοθετική βάση και τα κριτήρια του δικαστικού ελέγχου των όρων της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας

V. Ρήτρες που περιορίζουν την επαγγελματική ελευθερία του μισθωτού.

1. Ρήτρες απαγόρευσης ανταγωνισμού για το μετά τη λύση της σύμ­βασης διάστημα.

2. Ρήτρες που απαγορεύουν την παράλληλη απασχόληση κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης

3. Ρήτρες καταβολής των εξόδων που δαπάνησε ο εργοδότης για την εκπαίδευση του μισθωτού

VI. Ρήτρες που παρέχουν στον εργοδότη δικαίωμα μονομερούς τρο­πο­ποίησης των όρων της σύμβασης

VII. Ορισμένη διάρκεια μεμονωμένων όρων εργασίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤO

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

§ 16 Η υποχρέωση παροχής εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη.

Ι. Υποχρέωση παροχής εργασίας

1. Η παροχή εργασίας και η ετοιμότητα για εργασία.

2. Υποχρέωση αυτοπρόσωπης εκπλήρωσης

3. Το αμεταβίβαστο της αξίωσης του εργοδότη.

4. H υποχρέωση παροχής εργασίας ως ενοχή είδους

ΙΙ. Έννοια, λειτουργία και θεμελίωση του διευθυντικού δικαιώματος

ΙΙΙ. Τα όρια του διευθυντικού δικαιώματος

1. Nόμος, συλλογική σύμβαση εργασίας, κανονισμός εργασίας

2. Ατομική σύμβαση εργασίας

3. Απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης

4. Υποχρέωση άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος

5. Aρχή της ίσης μεταχείρισης

6. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης

IV. Συνέπειες από την άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος καθ’ υπέρβαση των ορίων του

V. Είδος εργασίας

1. Παρεμφερείς και πρόσθετες εργασίες

2. Μεταβολή στο είδος της απασχόλησης

3. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης

VI. Τόπος εργασίας

1. Απασχόληση εκτός έδρας

2. Μεταβολή του τόπου εργασίας

α) Μετάθεση.

αα) Όρια του δικαιώματος μετάθεσης.

ββ). Συνέπειες της άσκησης του δικαιώματος μετάθεσης καθ’ υπέρ­βαση των ορίων του.

β) Μεταφορά της εκμετάλλευσης σε άλλο τόπο.

VII. Χρόνος εργασίας

1. Έννοια.

2. Η ετοιμότητα παροχής εργασίας ως χρόνος εργασίας

α) Γνήσια ετοιμότητα.

β) Απλή ετοιμότητα.

γ) Ετοιμότητα κλήσης.

3. Η διάρκεια του χρόνου εργασίας

4. Μεταβολή του χρόνου εργασίας

VIII. Διεύρυνση του διευθυντικού δικαιώματος με συμβατικές ρήτρες

ΙΧ. Απαλλαγή από την υποχρέωση παροχής εργασίας

Χ. Επίσχεση εργασίας

1. Γενικά

2. Νομική θεμελίωση

3. Τρόπος άσκησης του δικαιώματος επίσχεσης

4. Όρια

§ 17 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργαζομένου.

Ι. Έννοια.

ΙΙ. Νομική θεμελίωση.

ΙΙΙ. Διακρίσεις

ΙV. Η υποχρέωση πίστης του εργαζομένου.

V. Η υποχρέωση υπακοής

VΙ. Οι επιμέρους υποχρεώσεις

1. Υποχρέωση παράλειψης πράξεων ανταγωνισμού.

2. Υποχρέωση παράλειψης παράλληλης απασχόλησης

3. Υποχρέωση εχεμύθειας

α) Προστασία επιχειρηματικών απορρήτων

β) Δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με παράνομες ή αθέμιτες ενέργειες του εργοδότη (Whistleblowing)

4. Υποχρέωση πληροφόρησης

5. Υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις

6. Περιορισμοί στην ελευθερία γνώμης

7. Υποχρέωση παράλειψης συμπεριφοράς που συνιστά απαγορευμένη διάκριση ή παρενόχληση

8. Η εκτός υπηρεσίας συμπεριφορά.

VΙΙ. Συνέπειες της παράβασης παρεπόμενων υποχρεώσεων.

§ 18 H μη εκπλήρωση της παροχής εργασίας, η πλημμελής εκπλήρωση και η ευθύνη του εργαζομένου

Ι. Η ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης εργασίας

ΙΙ. Η μη παροχή εργασίας

1. Ανυπαίτια αδυναμία παροχής

2. Υπαίτια αδυναμία παροχής

3. Αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του εργοδότη.

ΙΙΙ. Η πλημμελής εκπλήρωση.

ΙV. Ποινικές ρήτρες

V. Η ευθύνη του εργαζομένου.

1. Η αρχή της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα και το πρόβλημα εφαρμογής της στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας

2. Λόγοι που επιβάλλουν τον περιορισμό της ευθύνης του εργα­ζομένου για ζημίες που προκαλεί κατά την εκτέλεση της εργασίας του

3. Η αντιμετώπιση της ευθύνης του εργαζομένου από τη θεωρία και τη νομολογία πριν από την αντικατάσταση του άρθρου 652 ΑΚ με τον ν. 4611/2019

IV. Ο περιορισμός της ευθύνης του εργαζομένου βάσει του άρθρου 652 ΑΚ, όπως αυτό ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 49 του ν. 4611/2019

1. Σχέση εξαρτημένης εργασίας

2. Πρόκληση ζημίας κατά την εκτέλεση της εργασίας

3. Βαθμός υπαιτιότητας

4. Κριτήρια για τη στάθμιση και τη δίκαιη κατανομή της ζημίας

5. Συντρέχον πταίσμα του εργοδότη

V. Πεδίο ισχύος του περιορισμού της ευθύνης του εργαζομένου προς αποζημίωση

VI. Βάρος απόδειξης

VII. Μονομερώς αναγκαστικό δίκαιο

VIII. Ευθύνη έναντι τρίτων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕBΔΟΜΟ

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ

§ 19 H υποχρέωση παροχής μισθού. 889.

Ι. Έννοια.

ΙΙ. Το περιεχόμενο του μισθού.

1. Χρηματικός μισθός

2. Μισθός σε είδος

ΙΙΙ. Ο καθορισμός του ύψους του μισθού.

1. Ατομική σύμβαση εργασίας

2. Συλλογική σύμβαση εργασίας

3. Νόμος

4. Συνηθισμένος μισθός

ΙV. Στοιχεία προσδιοριστικά του ύψους του μισθού.

1. Χρονικός μισθός

2. Μισθός με βάση την απόδοση της εργασίας

V. Ιδιαίτερες μορφές αμοιβής

1. Προμήθεια.

2. Συμμετοχή στα κέρδη της επιχείρησης

3. Μισθολογικές παροχές εξαρτώμενες από στόχους

4. Παροχές από προγράμματα ομαδικής ασφάλισης του προσωπικού.

5. Οικειοθελείς παροχές

6. Φιλοδωρήματα.

VI. Η σύνθεση του μισθού.

1. Βασικός μισθός και επιδόματα.

2. Επιδόματα υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας

3. Επιδόματα εορτών.

4. Οικογενειακά επιδόματα.

5. Επιδόματα που συνδέονται με τις ειδικές συνθήκες παροχής της εργασίας

VII. Σχέση νόμιμου και συμβατικού μισθού.

1. Η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης

2. Σύγκριση νόμιμου και συμβατικού μισθού.

α) Αρχή της ενότητας των αποδοχών

β) Επίδραση των αυξήσεων της ΣΣΕ στον συμβατικό μισθό

γ) Διατηρητικές ρήτρες

VIII. Διακρίσεις του μισθού.

1. Τακτικές και έκτακτες αποδοχές.

2. Τακτικές και καταβαλλόμενες αποδοχές

IX. Μείωση μισθού.

1. Δικαίωμα ανάκλησης

2. Τροποποιητική καταγγελία.

X. Η καταβολή του μισθού και οι συνέπειες της μη καταβολής

1. Χρόνος, τόπος και τρόπος πληρωμής

α). Χρόνος πληρωμής

β). Τόπος πληρωμής

γ). Τρόπος πληρωμής

2. Συνέπειες μη καταβολής

XI. Παραγραφή και αποδυνάμωση μισθολογικών αξιώσεων.

1. Παραγραφή.

2. Αποδυνάμωση.

XII. Η προστασία του μισθού.

1. Προστασία έναντι του εργοδότη.

α). Απαγόρευση συμψηφισμού, κατάσχεσης και εκχώρησης του μισθού.

β). Απαγόρευση παραίτησης από το μισθό.

γ). Απαγόρευση κρατήσεων.

2. Προστασία έναντι των δανειστών του εργοδότη.

3. Προστασία έναντι των δανειστών του μισθωτού.

XΙII. Δικονομικά ζητήματα.

§ 20 Μισθός χωρίς παροχή εργασίας.

I. Γενικά.

ΙI. Υπερημερία εργοδότη ως προς την αποδοχή της εργασίας

1. Προϋποθέσεις υπερημερίας εργοδότη.

α). Έγκυρη σύμβαση εργασίας

β). Προσφορά από τον εργαζόμενο της εργασίας

γ). Δυνατότητα εκπλήρωσης της παροχής

δ). Μη αποδοχή της εργασίας από τον εργοδότη.

2. Παύση της υπερημερίας

α) Με την αποδοχή της εργασίας

β) Με δήλωση του εργοδότη ότι αποδέχεται τις υπηρεσίες του εργα­ζομένου

γ) Με τη λύση της σύμβασης εργασίας

δ) Με την περιέλευση του εργαζομένου σε αδυναμία προσφοράς

3. Συνέπειες της υπερημερίας

α). Μισθοί υπερημερίας

β). Αφαίρεση ωφέλειας

γ). Καταχρηστική άσκηση της αξίωσης για μισθούς υπερημερίας

ΙΙI. Αδυναμία αποδοχής της εργασίας για λόγους που αφορούν τον εργοδότη.

1. Ο κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης

2. Διάκριση του κινδύνου λειτουργίας της εκμετάλλευσης από τον οικονομικό κίνδυνο

3. Η ρύθμιση της ΑΚ 656.

4. Η θεωρία των σφαιρών.

5. Η κατανομή του μισθολογικού κινδύνου με βάση γενικούς κανόνες του αστικού δικαίου

6. Αδυναμία αποδοχής που οφείλεται σε ανώτερη βία.

7. Ο μισθολογικός κίνδυνος σε περίπτωση απεργίας

ΙV. Αδυναμία παροχής της εργασίας εξαιτίας κωλύματος από σπουδαίο λόγο.

1. Η ρύθμιση των άρθρων 657 και 658 ΑΚ.

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής

α). Κώλυμα του εργαζομένου προς παροχή εργασίας οφειλόμενο σε σπουδαίο λόγο

β). Έλλειψη υπαιτιότητας του εργαζομένου.

γ). Παροχή εργασίας πλέον του δεκαημέρου.

3. Συνέπειες

4. Εφαρμογή των άρθρων 657 και 658 ΑΚ στην περίοδο της πανδημίας από τη διάδοση του κορωνοϊού COVID-19

§ 21 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργοδότη

Ι. Γενικά.

ΙΙ. Νομική θεμελίωση.

ΙΙΙ. Διακρίσεις

IV. Συνέπειες παράβασης

V. Οι επιμέρους υποχρεώσεις

1. Υποχρέωση προστασίας της ζωής και υγείας του εργαζομένου.

α) Νομοθετικές βάσεις: Διατάξεις ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου

β). Έννομες συνέπειες της παράβασης των υποχρεώσεων προστα­σίας

2. Εργατικά ατυχήματα.

α) Έννοια εργατικού ατυχήματος

β) Ευθύνη κατά τον νόμο 551/1915.

γ) Η ευθύνη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ.

δ) Αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχι­κής οδύνης

ε) Υποχρέωση αναγγελίας του εργατικού ατυχήματος

στ) Σχέση ποινικής και αστικής ευθύνης

ζ) Δικονομικά ζητήματα

3. Υποχρέωση προστασίας της προσωπικότητας του εργαζομένου.

α) Γενικές παρατηρήσεις.

β) Προστασία έναντι μορφών βίας και παρενόχλησης στην εργασία.

4. Η προστασία προσωπικών δεδομένων του εργαζομένου.

5. Υποχρέωση άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος

6. Υποχρέωση προστασίας των περιουσιακών αγαθών του εργα­ζομένου.

7. Υποχρέωση πληροφόρησης

8. Υποχρέωση χορήγησης άδειας αναψυχής

9. Υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων.

10. Υποχρέωση απασχόλησης του εργαζομένου.

VI. Η προστασία προσωπικών δεδομένων του εργαζόμενου.

1. Εισαγωγή.

2. Νομοθετικό πλαίσιο.

α) Γενικός Κανονισμός 2016/679.

β) 4624/2019.

3. Προϋποθέσεις νόμιμης επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων

α) Νομικές βάσεις επεξεργασίας

β) Αρχές που διέπουν την επεξεργασία.

3. Διασφάλιση του δικαιώματος προστασίας προσωπικών δεδομένων από ανεξάρτητη αρχή - Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

4. Έλεγχος των ηλεκτρονικών επικοινωνιών των εργαζομένων στο χώρο εργασίας

5. Έλεγχος τηλεφωνικών συνδιαλέξεων

6. Έλεγχος μέσω κλειστών συστημάτων τηλεόρασης

§ 22 Η προαγωγή του εργαζομένου.

Ι. Έννοια.

ΙΙ. Διακρίσεις

ΙΙΙ. Θεμελίωση του δικαιώματος προαγωγής

ΙV. Ο δικαστικός έλεγχος της παράλειψης προαγωγής

1. Τα συμβούλια προαγωγών ως εργοδοτικά όργανα.

2. Η νομοθετική βάση του δικαστικού ελέγχου.

α). Κανονισμοί συμβατικής ισχύος

β). Κανονισμοί νομοθετικής ισχύος

3. Η έκταση του δικαστικού ελέγχου.

V. Η κατά πλάσμα προαγωγή.

VI. Παραγραφή των αξιώσεων του παραλειφθέντος υπαλλήλου

VII. Άμυνα του εργοδότη.

VIII. Δικονομικά ζητήματα.

KEΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

§ 23 Τα χρονικά όρια εργασίας.

Ι. Γενικά.

ΙΙ. Ενωσιακό δίκαιο

1. Οδηγία 2003/88

α) Καθιέρωση ελάχιστων περιόδων ημερήσιας και εβδομαδιαίας ανάπαυσης και μέγιστης εβδομαδιαίας εργασίας.

β) Δυνατότητα των κρατών μελών και/ή των κοινωνικών εταίρων να αποκλίνουν από το ρυθμιστικό πλαίσιο της οδηγίας ή να προβλέψουν ορισμένες εξαιρέσεις

2. Ο χρόνος εργασίας και η περίοδος ανάπαυσης ως έννοιες του ενωσιακού δικαίου.

3. Η ετοιμότητα παροχής εργασίας ως χρόνος εργασίας

4. Η ετοιμότητα για εργασία στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας

ΙΙΙ. Εθνικό δίκαιο

1. Έννοια χρόνου εργασίας

2. Ανώτατος ημερήσιος και εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας (νόμιμο ωράριο)

α) Ο γενικός κανόνας

β) Ειδικές ρυθμίσεις

γ) Παρεκκλίσεις

δ). Εργαζόμενοι που δεν υπόκεινται στις διατάξεις περί χρονικών ορί­ων εργασίας

3. Συμβατικό ωράριο.

4. Κατανομή του ωραρίου στις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας - Εξαήμερη και πενθήμερη απασχόληση

α). Το πενθήμερο εργασίας: Έννοια - καθιέρωση.

β). Αποδοχές - ωρομίσθιο. 1199.

ΙV. Υπερβάσεις ωραρίου.

1. Υπερεργασία

α) Η θεσμοθετημένη υπερεργασία

β) Η απλή υπερεργασία

2. Υπερωρία

α). Υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου - Η υπερωριακή απασχόληση κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας

β). Η υπερωριακή απασχόληση κατά τις Κυριακές και λοιπές αργίες

γ). Νόμιμη υπερωριακή απασχόληση.

δ). Παράνομη υπερωριακή απασχόληση.

3. Το καταβαλλόμενο ωρομίθσιο ως βάση υπολογισμού των αμοιβών και προσαυξήσεων υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης. 1213.

4. Συμφωνίες ως προς την παροχή υπερωριακής εργασίας

5. Παραίτηση από την αξίωση υπερωριακής αμοιβής

6. Συμφωνία κάλυψης των αξιώσεων από την παροχή υπερωριακής εργασίας από τις μεγαλύτερες των νόμιμων καταβαλλόμενες απo­δοχές

7. Παραγραφή.

8. Καταχρηστική άσκηση της αξίωσης υπερωριακής αμοιβής

9. Σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας - Ψηφιακή κάρτα εργασίας

10. Δικονομικά ζητήματα

V. Η απασχόληση κατά την 6η ημέρα υπό καθεστώς πενθήμερης απα­σχόλησης

VI. Διευθέτηση χρόνου εργασίας

1. Έννοια

2. Συστήματα διευθέτησης

3. Τρόπος επιβολής

§ 24 Η άδεια αναψυχής.

Ι. Έννοια, σκοπός και φύση της αξίωσης για άδεια αναψυχής

II. Διάκριση από άλλες άδειες

ΙΙI. Το νομικό πλαίσιο.

1. Ενωσιακό δίκαιο

2. Εθνικό δίακιο

ΙV. Νομική φύση της αξίωσης

V. Προϋποθέσεις για τη γένεση της αξίωσης

1. Σχέση εργασίας

2. Συμπλήρωση ορισμένου χρόνου υπηρεσίας

3. Παροχή εργασίας

VI. Περιεχόμενο της αξίωσης

1. Η διάρκεια της άδειας αναψυχής

2. Χρηματικές παροχές που συνδέονται με την άδεια.

α). Αποδοχές άδειας

β). Επίδομα άδειας

VIΙ. Η εκπλήρωση της υποχρέωσης

1. Χρόνος παροχής της άδειας

2. Τρόπος εκπλήρωσης της παροχής

3. Συνέπειες της μη εκπλήρωσης

VΙII. Τύχη της άδειας σε περίπτωση λύσης της σύμβασης

IX. Δικονομικά ζητήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 25 Τρόποι λύσης της σύμβασης εργασίας

I. Λύση με συμφωνία των μερών

II. Μονομερής λύση

ΙΙΙ. Λοιποί τρόποι

1. Θάνατος του εργαζομένου

2. Θάνατος του εργοδότη

3. Σύγχυση

4. Αυτοδίκαιη λύση

§ 26 Η καταγγελία

I. Έννοια και νομική φύση

ΙΙ. Νομική βάση

ΙΙΙ. Η δήλωση της καταγγελίας

1. Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης

2. Αναφορά του λόγου καταγγελίας

3. Η «περιέλευση» της καταγγελίας στον αντισυμ­βαλλόμενο

IV. Προϋποθέσεις κύρους της καταγγελίας

V. Άκυρη και ανυπόστατη καταγγελία

VI. Αντιπροσώπευση στην καταγγελία

1. Καταγγελία χωρίς επίδειξη πληρεξούσιου εγγράφου

2. Καταγγελία χωρίς εξουσία αντιπροσώπευσης

VII. Ανάκληση καταγγελίας

VIΙI. Είδη καταγγελίας

1. Τακτική και έκτακτη καταγγελία

2. Καταγγελία με προθεσμία ή χωρίς προθεσμία

3. Καταγγελία υπό αίρεση

4. Μερική καταγγελία

§ 27 Η γενική προστασία από την καταγγελία - Εισαγωγή

§ 28 Τυπικοί περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας

Ι. Ν. 2112/1920, 3198/1955 και β.δ. 16/18.7.1920 - Προϋποθέσεις εφαρμογής

1. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου

2. Παροχή εξαρτημένης εργασίας κατά κύριο επάγγελμα

3. Συμπλήρωση ενός ελάχιστου χρόνου αναμονής

ΙΙ. Τυπικές προϋποθέσεις

1. Έγγραφος τύπος

2. Προθεσμίες προειδοποίησης

3. Αποζημίωση

α). Σκοπός, λειιτουργία και νομική φύση της αποζημίωσης

β). Προϋποθέσεις χορήγησης

αα) Συμπλήρωση ελάχιστου χρόνου αναμονής

ββ) Καταγγελία σύμβασης εργασίας

γγ) Η μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας ως κα­ταγ­γελία της σύμβασης εργασίας

γ). Το ύψος της αποζημίωσης και ο τρόπος υπολογισμού της

αα) Διάρκεια απασχόλησης στο συγκεκριμένο εργοδότη

ββ) Τακτικές αποδοχές

δ) Νομοθετικοί περιορισμοί ως προς το ύψος της αποζημίωσης

ε) Aτομικές συμφωνίες ως προς την αποζημίωση και το ύψος της

στ) Χρόνος, τόπος και τρόπος καταβολής της αποζημίωσης

ζ). Συμψηφισμός, εκχώρηση και κατάσχεση της αξίωσης για την απο­ζημίωση

η) Συνέπειες μη καταβολής της αποζημίωσης

θ) Προθεσμία για την άσκηση της αξίωσης αποζημίωσης

ι) Αναγκαστική εκτέλεση

4. Η κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη του εργαζομένου

5. Αναγγελία της καταγγελίας

ΙΙΙ. Απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης

1. Καταγγελία ύστερα από υποβολή μήνυσης ή άσκηση ποινικής δί­ωξης κατά του εργαζομένου

α) Προϋποθέσεις απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής απο­ζημίωσης

β) Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος

γ) Αθώωση του εργαζομένου και συνέπειες αυτής στο κύρος της κα­ταγγελίας

δ) Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας

ε) Προθεσμία προσβολής του κύρους της καταγγελίας και άσκη­σης της αξίωσης για αποζημίωση

2. Καταγγελία λόγω ανώτερης βίας

α) Περιστατικά ανώτερης βίας

β) Οριστική και ολική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης

3. Καταγγελία λόγω αντισυμβατικής συμπεριφοράς του εργα­ζο­μέ­νου που στοχεύει στην πρόκληση της απόλυ­σής του

§ 29 Ουσιαστικοί περιορισμοί της καταγγελίας

I. Εισαγωγή

ΙΙ. Περιορισμοί με βάση την ΑΚ 281 - Η καταχρηστική απόλυση

1. Η κακόβουλη καταγγελία

2. Η αντικειμενικά αδικαιολόγητη καταγγελία

3. Η απόλυση ως ultima ratio

ΙΙΙ. Ουσιαστικοί περιορισμοί βάσει ειδικών νομοθετικών ρυθμίσεων

1. Νομοθετικές απαγορεύσεις της καταγγελίας

2. Καταγγελία λόγω νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης

IV. Η συνταγματικά επιβαλλόμενη προστασία από την απόλυση και η πραγμάτωσή της μέσω της ΑΚ 281

V. Νομολογιακές αντιφάσεις και νομοθετικές παλινδρομήσεις

VI. Η προστασία από την απόλυση στο ευρωπαϊκό εργατικό δίκαιο

1. Άρθρο 30 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.

2. Άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη

VII. Το βάρος απόδειξης στις διαφορές για το κύρος της καταγγελίας

VIII. Νόμιμοι λόγοι απόλυσης

1. Ατομικοί λόγοι

α) Κλονισμός της εμπιστοσύνης ως λόγος καταγγελίας

β) Πιέσεις τρίτων προς τον εργοδότη ως λόγος καταγγελίας

2. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι

α) Έννοια οικονομικοτεχνικών λόγων - Η καταγγελία ως συνέ­πεια επι­χειρηματικών αποφάσεων του εργοδότη

β) Ο δικαστικός έλεγχος των επιχειρηματικών αποφάσεων του εργο­δότη

γ) Ο δικαστικός έλεγχος της καταγγελίας

αα) Δυνατότητα αποφυγής της απόλυσης με τη λήψη άλλων ηπιό­­τερων μέτρων - Η μετάθεση προηγείται της απόλυσης

ββ) Δυνατότητα απασχόλησης στην ίδια ή σε άλλη θέση εργα­σίας με διαφο­ρετικούς (δυσμενέστερους) όρους εργα­σίας - Η τρο­πο­ποιη­τική καταγγελία προηγείται της απόλυσης

γγ) Η τροποποιητική καταγγελία ως ηπιότερο μέτρο

δδ) Η τροποποιητική καταγγελία για οικονομικοτεχνικούς λόγους

(α) Το αντικείμενο και η έκταση του δικαστικού ελέγχου της τροποποιητικής καταγγελίας

(β) Αποδοχή των προτεινόμενων όρων εργασίας με επιφύλαξη

εε) Δυνατότητα απασχόλησης σε άλλες επιχειρήσεις του ομίλου

στστ). Μέτρα νομοθετικά προβλεπόμενα για την αποφυγή απο­λύ­σεων

(α) Εκ περιτροπής εργασία

(β) Διαθεσιμότητα

3. Η ορθή επιλογή του απολυτέου

α) Ο κύκλος των προσώπων, μεταξύ των οποίων θα χωρήσει η επι­λογή του απολυτέου

β) Τα κρίσιμα για την επιλογή κριτήρια και η βαρύτητά τους

αα) Απόδοση

ββ) Αρχαιότητα

γγ) Ηλικία

δδ) Υποχρεώσεις διατροφής

εε) Πληροφόρηση των κρίσιμων για την επιλογή στοιχείων και αξιολογησή του

γ) Συνέπειες εσφαλμένης επιλογής του απολυτέου

δ) Δικονομικά ζητήματα

ΙΧ. Περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας βάσει συλλογικών συμβάσεων εργασίας και κανονισμών εργασίας - Η μονιμότητα και η κατάργησή της με νομοθετική ρύθμιση

§ 30 Συνέπειες ελαττωματικής απόλυσης

I. Σχετική ακυρότητα - Παραίτηση από το δικαίωμα προσβολής του κύρους της απόλυσης

II. Προθεσμία προσβολής του κύρους της απόλυσης

III. Μισθοί υπερημερίας

IV. Αξίωση επαναπασχόλησης

V. Αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης

VI. Δυνατότητα εκ των υστέρων θεραπείας της ακυρότητας της καταγγελίας λόγω τυπικών ελαττωμάτων

VIΙ. Πρόσθετη αποζημίωση αντί της ακυρότητας της καταγγελίας και των συνεπειών της

VIII. Δικονομικά ζητήματα

1. Στοιχεία αγωγής - Μεταβολή ιστορικής βάσης

2. Άμυνα εναγόμενου εργοδότη

α) Άρνηση της αγωγής

β) Ενστάσεις

γ) Τρόπος προβολής των ενστάσεων

3. Προληπτική δικαστική προστασία

4. Δεδικασμένο

5. Προσωρινή έννομη προστασία

§ 31 Oμαδικές απολύσεις

Ι. Προστασία μέσω διαδικασίας

1. H ενωσιακή ρύθμιση

2. Η εθνική ρύθμιση

ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής

1. Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτο­μα

2. Εξαιρέσεις από το πεδίιο εφαρμογής

3. Εφαρμογή του ν. 1387/1983 σε περίπτωση οριστικής διακοπής της δραστηριότητας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης

ΙΙΙ. Έννοια ομαδικών απολύσεων

1. Κριτήρια προσδιορισμού

2. Η έννοια του «εργαζομένου»

3. Έννοια απόλυσης

4. Επιχείρηση και εκμετάλλευση

5. Υπολογισμός αριθμού απασχολουμένων

ΙV. Η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων

1. Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβούλευσης με τους εκπρο­σώ­πους των εργαζομένων

2. Συμφωνία για τις απολύσεις

3. Διοικητική παρέμβαση

V. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για τις ομαδικές απολύσεις

§ 32 Η ειδική προστασία από την απόλυση

Ι. Συνδικαλιστικά στελέχη

1. Σκοπός της προστασίας

2. Προστατευόμενα πρόσωπα

α) Μέλη διοίκησης συνδικαλιστικής οργάνωσης

β) Ιδρυτικά μέλη

γ) Λοιπά προστατευόμενα πρόσωπα

3. Διάρκεια προστασίας

4. Προϋποθέσεις προστασίας

α) Σύμβαση εργασίας

β). Συμπλήρωση του προβλεπόμενου από τη γενική νομοθεσία ελά­χιστου χρόνου απασχόλησης στην επιχείρηση

γ) Καταγγελία σύμβασης εργασίας

δ). Δυνατότητα απασχόλησης του συνδικαλιστικού στελέχους

ε) Γνώση της συνδικαλιστικής ιδιότητας από τον εργοδότη

5. Περιεχόμενο της ειδικής προστασίας

α) Περιεχόμενο της προστασίας

αα) Η προστασία πριν από τον ν. 4808/2021

ββ) Η προστασία μετά τον ν. 4808/2021

6. Σχέση της ειδικής προστασίας του ν.1264/1982 με τη γενική προ­στα­σία από την απόλυση

7. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για την απόλυση συν­δι­καλιστικών στελεχών

8. Δικονομικά

α) Ορισμένο αγωγής

β) Βάρος απόδειξης

ΙΙ. Προστασία μητρότητας

ΙΙΙ. Στρατευμένοι μισθωτοί

IV. Άτομα με ειδικές ανάγκες

V. Ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί

§ 33 Καταγγελία σύμβασης εργασίας από τον εργαζόμενο

Ι. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου

ΙΙ. Η αποχή από την εργασία ως σιωπηρή καταγγελία

1. Αποχή λόγω ασθένειας

2. Αποχή για άλλη, εκτός από την ασθένεια, αιτία

ΙΙΙ. Αποχώρηση ή απόλυση λόγω συνταξιοδότησης

ΙV. Aποχώρηση με τη συγκατάθεση του εργοδότη (άρθρ. 8 εδ. α΄ ν. 3198/1955)

§ 34 Η έκτακτη καταγγελία της σύμβασης εργασίας

Ι. Δικαιολογητικός λόγος και λειτουργία της έκτακτης καταγγελίας

ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής της ΑΚ

ΙΙΙ. Περιορισμός και διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας

1. Αποκλεισμός ή περιορισμός του δικαιώματος έκτακτης καταγγε­λίας

α) Συμβατικοί περιορισμοί

β) Νομοθετικοί περιορισμοί

2. Διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας

IV. Ο σπουδαίος λόγος ως προϋπόθεση του κύρους της έκτακτης καταγγελίας

1. Βασικά εννοιολογικά στοιχεία

2. Η συγκεκριμενοποίηση της έννοιας του σπουδαίου λόγου

α) Στάθμιση συμφερόντων

β) Κατευθυντήριες γραμμές για τη συγκεκριμοποίηση του σπου­δαίου λόγου

αα) Αρχή της αναλογικότητας

ββ) Αρχή της ίσης μεταχείρισης

γγ) Η υπολειπόμενη διάρκεια της σύμβασης

γ) Η στάθμιση σε περίπτωση συνδρομής περισσότερων λόγων κα­ταγ­γελίας

αα) Μεμονωμένη και συνολική εκτίμηση

ββ) Συνεκτίμηση λόγων που αποσβέσθηκαν ή ατόνησαν

V. Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του ερ­γοδότη

1. Παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων του εργαζομένου

α) Ουσιώδεις παραβάσεις

β) Σχέση πειθαρχικών ποινών και καταγγελίας

2. Καταγγελία λόγω υποψίας

3. Η ασθένεια του εργαζομένου ως σπουδαίος λόγος

4. «Εξαναγκασμένη» καταγγελία

5. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι

VI. Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του εργαζομένου

VIΙ. H άσκηση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας

1. Δήλωση καταγγελίας

2. Τήρηση προθεσμίας

3. Αναφορά του σπουδαίου λόγου

4. Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος

VIII. Συνέπειες καταγγελίας

1. Άκυρη καταγγελία

2. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 673 ΑΚ

3. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 674 ΑΚ

ΙΧ. Δικονομικά

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 35 Μεταβίβαση επιχείρησης και συνέπειες για τις εργασια­κές σχέσεις. 1718.

I. Οι ρυθμίσεις του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου για την προ­στα­σία των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης

1. Η ενωσιακή νομοθεσία.

2. Η εθνική νομοθεσία. 1721.

α). Ο νομολογιακά διαμορφωμένος κανόνας της αυτοδίκαιης με­τα­βί­βασης των εργασιακών σχέσεων με διατήρηση αμε­τά­βλητων των όρων εργασίας

β). Π.Δ. 178/2002.

3. Μεταβίβαση επιχειρήσεων στο πλαίσιο πτώχευσης ή ανάλογων δια­δικασιών αφερεγγυότητας.

ΙΙ. Αναγκαστικό δίκαιο.

ΙΙΙ. Μεταβίβαση επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους

1. Η μεταβιβαζόμενη μονάδα ως οικονομική οντότητα

2. Το τμήμα εγκατάστασης ως οικονομική οντότητα

3. Μεταβίβαση οικονομικής οντότητας, η οποία διατηρεί την ταυτότητά της

α) Διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης οικονομικής οντότητας και υπό τον νέο φορέα της. 1740.

β). Τα κρίσιμα κριτήρια. 1741.

γ). Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων. 1745.

δ). Αντιπρόσληψη ενός σημαντικού μέρους του προσωπικού.

ε). Συνέχιση ίδιας ή παρόμοιας δραστηριότητας.

στ) Μεταβίβαση πελατείας

ζ) Διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης

3. Μεταβολή του φορέα της μονάδας. 1758.

4. Οι βασικές θέσεις του Δικαστηρίου της Ένωσης. 1761.

ΙΙΙ. Συνέπειες μεταβίβασης επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους

1. Μεταβίβαση εργασιακών σχέσεων. 1766.

α). Υπεισέλευση του διαδόχου και νέου εργοδότη στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις από τη σχέση εργα­σίας

β). Δικαίωμα εναντίωσης του εργαζομένου. 1775.

2. Διατήρηση της ισχύος των όρων συλλογικών συμ­βά­σεων εργα­σίας και κανονισμών εργασίας.

α) Πεδίο εφαρμογής του άρθρου 4 § 2 του Π.Δ. 178/2002

β) Η κατ’ εφαρμογή του άρθρου 4 παρ. 2 έκταση της δέσμευσης του διαδόχου ως προς τα πρόσωπα και το αντικείμενο

γ) Δέσμευση μέχρι τη λήξη της ΣΣΕ ή την έναρξη ισχύος ή εφαρμογής άλλης ΣΣΕ

δ) Συμβατικές ρήτρες παραπομπής σε ΣΣΕ

ε) Υποχρέωση τήρησης του κανονισμού εργασίας

3. Δικαιώματα εργαζομένου από συστήματα επαγγελ­ματικής ή δι­επαγ­γελ­ματικής ασφάλισης

α) Εργαζόμενοι με ενεργό σχέση εργασίας κατά τον χρόνο μετα­βίβασης της επιχείρησης ή τμήματός της

β) Εργαζόμενοι η σχέση εργασίας των οποίων είχε λυθεί κατά τον χρόνο μεταβίβασης της επιχείρησης ή εγκατάστασης ή τμήματός τους

γ) Τρόπος εκκαθάρισης και διανομής στους εργαζομένους των κε­φα­λαίων του συνταξιοδοτικού προγράμματος

4. Προστασία των εκπροσώπων των εργαζομένων. 1801.

IV. Απόλυση λόγω της μεταβίβασης

1. Η απαγόρευση απόλυσης του άρθρου 5 § 1 του Π.Δ. 178/2002 - Σκοπός της ρύθμισης.

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής

α). Aπολύσεις πριν από τη μεταβίβαση. 1807.

β) Απολύσεις, μετά τη μεταβίβαση της επιχείρησης, από τον νέο φορέα της.

3. Συνέπειες παράβασης της απαγόρευσης

4. Βάρος απόδειξης

V. Καταγγελία λόγω μεταβολής των όρων εργασίας.

VI. Eυθύνη προηγούμενου και νέου εργοδότη. 1813.

VII. Παρέμβαση των εκπροσώπων των εργαζομένων στη δια­δικασία της μεταβίβασης επιχείρησης - Υπο­χρέωση πλη­ροφόρησης και διαβού­λευσης

VΙΙI. Δικονομικά

ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ