Σ. Γιοβάνογλου, Θεσμικά προβλήματα της κοινωνικής επανένταξης των αποφυλακιζομένων, 2006

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ Α΄

Η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΖΟΜΕΝΩΝ»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ ΩΣ ΣΚΟΠΟΥ ΤΗΣ ΕΚΤΙΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΗΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΟΙΝΩΝ

1. Η βελτίωση των εγκληματιών ως ιστορικό όχημα της κοινωνικής τους επανένταξης

2. Το «αναμορφωτικό πρότυπο» και το «κακό» παρελθόν της κοινωνικής επανένταξης

3. Το «δικαιικό πρότυπο και η αμφισβήτηση της κοινωνικής επανένταξης

4. Η αναζωπύρωση του επιστημονικού ενδιαφέροντος για την κοινωνική επανένταξη

4.1. Ο αναπροσδιορισμός της «επανακοινωνικοποίησης» από τη Νέα Κοινωνική Άμυνα

4.2. Η αναγωγή της κοινωνικής επανένταξης σε δικαίωμα

4.3. Η προσπάθεια σύζευξης του «αναμορφωτικού» με το «δικαιικό» πρότυπο

5. Η κοινωνική επανένταξη στη νεοελληνική νομοθεσία και θεωρία

6. Συνολική αποτίμηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΕΡΕΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΝΑ ΕΠΑΝΕΝΤΑΣΣΕΙ ΤΑ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΖΟΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ

1. Οι θεμελιώδεις αρχές της ανθρώπινης αξίας, του κοινωνικού κράτους και της ισότητας

2. Η ανακήρυξη της κοινωνικής επανένταξης ως αρχής της αντεγκληματικής πολιτικής

3. H αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων και η υποχρέωση «θετικής δράσης» του Κράτους

3.1. Η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων

3.2. Η υποχρέωση «θετικής δράσης» του Κράτους

4. Η οριοθέτηση της κοινωνικής επανένταξης

ΜΕΡΟΣ Β΄

ΑΠΟ-ΕΝΤΑΚΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ ΑΝΕΠΑΡΚΩΣ ΕΠΑΝΕΝΤΑΚΤΙΚΟΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

TΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ

1. Το ποινικό μητρώο ως πολλαπλασιαστής των δυσκολιών της εργασιακής επανένταξης των αποφυλακιζομένων

2. Η νομοθετική ρύθμιση του ποινικού μητρώου

2.1. Το προϊσχύσαν δίκαιο

2.2. Η ισχύουσα ρύθμιση

2.2.1. Η διεύρυνση των περιπτώσεων καταστροφής των δελτίων του ποινικού μητρώου

2.2.2. Τα αντίγραφα δικαστικής και γενικής χρήσης

2.3. Οι αποκλίσεις του Σχεδίου του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας του

2.4. Οι περιορισμοί στην εξεύρεση εργασίας κατά κατηγορίες εγκλημάτων

2.5. Διευκρινίσεις και ερωτήσεις για το ποινικό παρελθόν του μάρτυρα κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο

3. Η ανάγκη μεταρρύθμισης των διατάξεων περί του ποινικού μητρώου

4. Το ποινικό μητρώο και η δυσχέρανση της εργασιακής (επαν)ένταξης των ανηλίκων

4.1. Η νομοθετική ρύθμιση του ποινικού μητρώου των ανηλίκων

4.1.1. Το προϊσχύσαν δίκαιο

4.1.2. Η ισχύουσα ρύθμιση

4.2. Η ανάγκη μεταρρύθμισης των διατάξεων περί του ποινικού μητρώου των ανηλίκων

5. Η ευρωπαϊκή διάσταση του προβλήματος: Το ποινικό μητρώο και η ελευθερία διακίνησης των εργαζομένων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

Η ΑΠΟΣΤΕΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

1. Ένα απομεινάρι έντονα στιγματιστικών και απο-εντακτικών ποινών

2. Η νομοθετική ρύθμιση της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων

3. Η αντοχή της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων στον χρόνο

4. Ο αντίλογος της επιστήμης στη διατήρηση της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων στον Ποινικό Κώδικα

5. Η αμφισβητούμενη ορθότητα του δικαιολογητικού λόγου της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων

6. H παρεμπόδιση της κοινωνικής επανένταξης των αποστερηθέντων τα πολιτικά τους δικαιώματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

1. H πρώιμη αναγνώριση της ανάγκης να αποκαθίσταται ο «ατιμωθείς»

2. Οι αδυναμίες της ρύθμισης της αποκατάστασης στον νόμο

2.1. Ο περιορισμένος χαρακτήρας της αποκατάστασης

2.2. Ο χρόνος υποβολής της αίτησης για αποκατάσταση των υπό όρο απολυομένων

2.3. Η βεβαίωση της έντιμης ζωής των αιτούντων την αποκατάσταση

2.4. Η μη πλήρης αποκατάσταση των στερήσεων

2.5. Η απλή καταχώριση της αποκατάστασης στο ποινικό μητρώο

3. Η μη εξυπηρέτηση της σκοπούμενης κοινωνικής επανένταξης των αποκατασταθέντων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

1. Η καθιέρωση μίας «σκληρής και επικίνδυνης» απαγόρευσης

2. Η ρύθμιση της απαγόρευσης άσκησης επαγγέλματος στον νόμο

3. Η παρεμπόδιση της κοινωνικής επανένταξης των καταδικασθέντων σε απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματός τους

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΚΑΙ Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΔΙΑΜΟΝΗΣ

1. Η προέλευση της απαγόρευσης διαμονής και της υποχρέωσης για γνωστοποίηση του τόπου διαμονής

2. Η διατήρηση των «λειψάνων» ενός απο-εντακτικού μέτρου

3. Η παρεμπόδιση της κοινωνικής επανένταξης των καταδικασθέντων σε απαγόρευση διαμονής και υποχρέωση για γνωστοποίηση του τόπου διαμονής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΛΥΣΗ ΥΠΟ ΟΡΟ

1. Η απόλυση υπό όρο και η κοινωνική επανένταξη

1.1. Η προέλευση της απόλυσης υπό όρο και η σύνδεσή της με την κοινωνική επανένταξη

1.2. Η απόλυση υπό όρο στη νεοελληνική νομοθεσία και η κοινωνική επανένταξη

1.3. Οι νεότερες μεταρρυθμίσεις και η ενδυνάμωση του επανεντακτικού αποτελέσματος της απόλυσης υπό όρο

2. Τα εναπομείναντα προβλήματα του σταδίου δοκιμασίας ως προς την εξυπηρέτηση της σκοπούμενης κοινωνικής επανένταξης

2.1. Η δυνατότητα επιβολής πρόσθετων υποχρεώσεων στην περίπτωση των απολυόμενων υπό όρο ενηλίκων

2.1.1. Το περιεχόμενο των υποχρεώσεων

2.1.2. Ο βαθμός βαρύτητας και ο αριθμός των επιβαλλόμενων υποχρεώσεων

2.1.3. Η μη αναγνώριση δυνατότητας στο επιβλέπον όργανο για την ανάκληση ή τροποποίηση των επιβληθεισών υποχρεώσεων

2.1.4. Η μη αναγνώριση δικαιώματος άσκησης ενδίκου μέσου κατά του απορρίπτοντος την αίτηση ανάκλησης ή τροποποίησης των επιβληθεισών υποχρεώσεων βουλεύματος

2.1.5. Ο βαθμός βαρύτητας της παραβίασης των υποχρεώσεων και η ανάκληση της απόλυσης υπό όρο

2.2. Η δυνατότητα επιβολής πρόσθετων υποχρεώσεων στην περίπτωση των απολυόμενων υπό όρο ανηλίκων

2.3. Ο θεσμός των Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής και ο νόμος 1941/1991

2.4. Η ανεπαρκής προστατευτική επίβλεψη των ανηλίκων

2.5. Μία μη προβλεπόμενη περίπτωση ανάκλησης της απόλυσης υπό όρο των ανηλίκων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄

Η ΜΕΤΑΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΡΩΓΗ

1. Η μετασωφρονιστική αρωγή και το ιστορικό συνεχές της μη υλοποίησής της

1.1. Από το Διάταγμα της 31-12-1836 στον Σωφρονιστικό Κώδικα του

1.2. Από μία πληθώρα διεθνών νομικών κειμένων στον Κώδικα Βασικών Κανόνων για τη Μεταχείρηση των Κρατουμένων του

1.3. Οι μη τεθείσες σε ισχύ ρυθμίσεις του Σχεδίου Σωφρονιστικού Κώδικα του

1.4. Οι προτάσεις της δεκαετίας του 1990 για τη βελτίωση της μετασωφρονιστικής αρωγής

1.5. Οι επιλογές του Σωφρονιστικού Κώδικα του 1999 για τη μετασωφρονιστική αρωγή

2. Επισημάνσεις de lege ferenda

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Α. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Β. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ