Π. Αγαλλοπούλου, Εισαγωγή στο Εργατικό Δίκαιο, 5η έκδ., 2019

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΒΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ι. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΙΙ. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΙΙΙ. ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

1. Κοινές πηγές

Α. Το Σύνταγμα

Β. Οι Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας

Γ. Οι κανόνες του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Ενωσιακού δικαίου

α. Κανόνες του πρωτογενούς ενωσιακού δικαίου

β. Κανόνες του παράγωγου ή δευτερογενούς ενωσιακού δικαίου

Δ. Οι νόμοι

Ε. Το έθιμο

2. Αυτόνομες πηγές

Α. Συλλογικές συμβάσεις εργασίας

Β. Διαιτητικές αποφάσεις

Γ. Καταστατικά συνδικαλιστικών οργανώσεων

Δ. Κανονισμοί εργασίας

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Γενικά

2. Ιδιωτικά Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας (ΙΓΕΕ)

3. Προϋποθέσεις έγκυρης κατάρτισης σύμβασης εργασίας

A. Ικανότητα για κατάρτιση σύμβασης εργασίας

Β. Τύπος

Γ. Αναγγελία πρόσληψης

4. Συνέπειες έλλειψης των απαιτουμένων προϋποθέσεων

5. Διάρκεια σύμβασης εργασίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

1. Παροχή εργασίας

Α. Αυτοπρόσωπη εκπλήρωση

α. Απλή σύμβαση δανεισμού εργαζομένου

β. Κατ’ επιχείρηση δανεισμός εργαζομένου

αα. Σχέση μεταξύ άμεσου εργοδότη (ΕΠΑ) και εργαζομένου

ββ. Σχέση μεταξύ έμμεσου εργοδότη και εργαζομένου

γγ. Σχέση μεταξύ άμεσου και έμμεσου εργοδότη

δδ. Διάρκεια τοποθέτησης του εργαζομένου στον έμμεσο εργο­δότη

Β. Τόπος παροχής της εργασίας

Γ. Είδος παρεχόμενης εργασίας

Δ. Τρόπος εκπλήρωσης της εργασίας

Ε. Χρόνος εργασίας

α. Πλήρης απασχόληση

αα. Διάρκεια πλήρους απασχόλησης

i. Νόμιμο ωράριο

ii. Συμβατικό ωράριο

ββ. Υπερβάσεις του ωραρίου

i. Υπερεργασία

(i). Απλή υπερεργασία

(ii) Θεσμοθετημένη υπερεργασία

ii. Υπερωρία

(i). Νόμιμη υπερωρία

(ii) Κατ’ εξαίρεση υπερωρία

γγ. Διευθέτηση του χρόνου εργασίας

i. Συστήματα διευθέτησης του χρόνου εργασίας

(i). Διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εξάμηνη βάση

(ii) Διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε ετήσια βάση

ii. Εφαρμογή του συστήματος της διευθέτησης του χρόνου ερ­γα­σίας

iii. Αμοιβή σε περίπτωση διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

δδ. Νυχτερινή εργασία

εε. Εργασία τις Κυριακές ή τις ήμερες αργίας

στστ. Υπερωριακή και νυχτερινή εργασία την Κυριακή ή ημέρες αργίας

β. Μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία

αα. Μερική απασχόληση

i. Κατάρτιση σύμβασης μερικής απασχόλησης

ii. Παροχή εργασίας πέρα από τη συμφωνημένη

iii. Δικαίωμα προτεραιότητας για πρόσληψη σε θέση πλήρους απασχόλησης

ββ. Εκ περιτροπής εργασία

2. Υποχρέωση πίστης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ

1. Καταβολή μισθού

Α. Έννοια και μορφή του μισθού

α. Έννοια μισθού

β. Μορφή του μισθού

Β. Τρόπος καθορισμού του μισθού

α. Νομοθετικά καθοριζόμενος κατώτατος μισθός και κατώτατο ημερο­μίσθιο

β. Καθορισμός κατώτατου μισθού και κατώτατου ημερομισθίου με εθνι­κή γενική συλλογική σύμβαση εργασίας.

Γ. Σύνθεση των αποδοχών

α. Βασικός μισθός

β. Επιδόματα

αα. Επίδομα προϋπηρεσίας ή πολυετίας

ββ. Επίδομα γάμου

γγ. Επίδομα παιδιού

δδ. Επίδομα θέσης

εε. Επίδομα διαχειριστικών λαθών

στστ. Επίδομα ανθυγιεινής εργασίας

ζζ. Επιστημονικό επίδομα

ηη. Επίδομα ισολογισμού

θθ. Επίδομα παραγωγής

ιι. Επιδόματα εορτών

ιαια. Επίδομα αδείας

Δ. Μέτρα προστασίας του μισθού

Ε. Δικαιώματα του εργαζομένου όταν δεν του καταβληθεί ο μισθός

α. Άσκηση αγωγής

β. Άσκηση δικαιώματος επίσχεσης

γ. Επίκληση εκ μέρους του εργαζομένου μονομερούς βλαπτικής μετα­βο­λής των όρων της σύμβασης εργασίας

δ. Κήρυξη του εργοδότη σε πτώχευση

ε. Υποβολή μήνυσης

ΣΤ. Προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περίπτωση αφερεγ­γυότητας του εργοδότη

Ζ. Παραγραφή μισθολογικών αξιώσεων

2. Υποχρέωση εξασφάλισης κατάλληλων συνθηκών εργασίας (Υγιεινή και ασφά­λεια των εργαζομένων)

Α. Γενικές διατάξεις

α. Επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων ή Εκπρόσωποι των εργαζομένων

β. Τεχνικός ασφαλείας

γ. Γιατρός εργασίας

δ. Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις

Β. Εργατικά ατυχήματα

α. Έννοια

β. Ευθύνη του εργοδότη

γ. Ειδικές υποχρεώσεις του εργοδότη

3. Υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων

4. Υποχρέωση σεβασμού της προσωπικότητας των εργαζομένων

5. Υποχρέωση σεβασμού των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των εργα­ζομένων

6. Υποχρέωση απασχόλησης των εργαζομένων

7. Υποχρέωση έκδοσης πιστοποιητικού εργασίας

8. Υποχρέωση παροχής αδειών

Α. Ετήσια άδεια με αποδοχές

Β. Άδειες μητρότητας

α. Άδεια τοκετού και άδεια λοχείας

β. Ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας

Γ. Άδεια θηλασμού και φροντίδας του παιδιού

Δ. Άδεια γάμου και γέννησης παιδιού

Ε. Γονική άδεια ανατροφής

ΣΤ. Άδεια απουσίας για παρακολούθηση σχολικής επίδοσης

Ζ. Άδεια απουσίας για ασθένεια εξαρτωμένων μελών

Η. Αναρρωτική άδεια

Θ. Άδεια για ανεύρεση άλλης εργασίας

Ι. Άδεια χωρίς αποδοχές

ΙΑ. Άδεια μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών για συμμετοχή σε εξετάσεις

ΙΒ. Συνδικαλιστικές άδειες

ΙΓ. Λοιπές άδειες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Γενικά

2. Περιπτώσεις αναστολής της σχέσης εργασίας

Α. Συμβατική αναστολή

Β. Ασθένεια

Γ. Άδειες μητρότητας

α. Άδεια κύησης και λοχείας

β. Ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας

γ. Άδεια λόγω θηλασμού και φροντίδας του παιδιού

Δ. Στράτευση

Ε. Ετήσια άδεια του εργαζομένου.

ΣΤ. Διαθεσιμότητα

Ζ. Εκ περιτροπής εργασία

Η. Απεργία

Θ. Πειθαρχική ποινή προσωρινής απόλυσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Γενικά

Α. Τρόποι λύσης της σχέσης εργασίας

Β. Μεταβολή του προσώπου του εργοδότη

2. Λύση σχέσης εργασίας ορισμένου χρόνου

Α. Πάροδος του συμφωνημένου χρόνου

Β. Καταγγελία της σχέσης εργασίας

3. Λύση σχέσης εργασίας αορίστου χρόνου

Α. Καταγγελία της σχέσης εργασίας από τον εργοδότη (Απόλυση)

α. Τακτική καταγγελία

β. Άτακτη καταγγελία

Β. Περιπτώσεις μη καταβολής αποζημίωσης

Γ. Συνέπειες της ακυρότητας της καταγγελίας

Δ. Ομαδικές απολύσεις

α. Έννοια

β. Πεδίο εφαρμογής

γ. Υποχρέωση του εργοδότη για πληροφόρηση και διαβούλευση

δ. Διαδικασία

E. Απαγορεύσεις και περιορισμοί στην άσκηση του δικαιώματος της κα­ταγγελίας

α. Απαγορεύσεις

β. Περιορισμοί

ΣΤ. Καταγγελία της σχέσης εργασίας από τον εργαζόμενο (Παραίτηση)

α. Τακτική καταγγελία

β. Άτακτη καταγγελία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄

ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Άτυπες μορφές απασχόλησης

2. Τηλεργασία

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

1. Γενικά

2. Περιεχόμενο συνδικαλιστικής ελευθερίας

Α. Προστασία υπόστασης, ανεξαρτησίας και λειτουργίας των συνδικαλι­στικών οργανώσεων

Β. Προστασία συνδικαλιστικής δράσης

Γ. Προστασία συνδικαλιστικών στελεχών

Δ. Παροχή συνδικαλιστικών αδειών

Ε. Άδεια εκπαίδευσης συνδικαλιστικών στελεχών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

1. Κατηγορίες συνδικαλιστικών οργανώσεων

Α. Πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις

α. Σωματεία

β. Τοπικά παραρτήματα συνδικαλιστικών οργανώσεων ευρύτερης περι­φέ­ρειας ή πανελλαδικής έκτασης που προβλέπονται από τα κατα­στατικά τους

γ. Ενώσεις προσώπων

Β. Δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις

α. Ομοσπονδίες

β. Εργατικά Κέντρα

Γ. Τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις

2. Σκοπός των συνδικαλιστικών οργανώσεων

3. Δραστηριότητες των συνδικαλιστικών οργανώσεων

4. Συνδικαλιστικά δικαιώματα στον τόπο εργασίας

5. Εσωτερική οργάνωση και λειτουργία της συνδικαλιστικής οργάνωσης

Α. Συνέλευση των μελών

Β. Διοικητικό Συμβούλιο

Γ. Ελεγκτική Επιτροπή

Δ. Αντιπρόσωποι

6. Εκλογή των οργάνων των συνδικαλιστικών οργανώσεων

Α. Δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι

Β. Εκλογικό σύστημα

7. Πόροι των συνδικαλιστικών οργανώσεων

8. Διάλυση των συνδικαλιστικών οργανώσεων

Α. Περιπτώσεις διάλυσης συνδικαλιστικής οργάνωσης

Β. Τύχη της περιουσίας συνδικαλιστικής οργάνωσης που διαλύθηκε

9. Εκκαθάριση συνδικαλιστικών οργανώσεων

10. Μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων

Α. Απόκτηση της ιδιότητας του μέλους συνδικαλιστικής οργάνωσης

Β. Απώλεια της ιδιότητας του μέλους συνδικαλιστικής οργάνωσης

11. Συνδικαλιστικές οργανώσεις εργοδοτών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

2. Συμβούλια των εργαζομένων

Α. Γενικά

Β. Αρμοδιότητες των συμβουλίων των εργαζομένων

α. Δικαίωμα συναπόφασης

β. Δικαίωμα πληροφόρησης

γ. Δικαίωμα διαβούλευσης

δ. Λοιπές αρμοδιότητες

Γ. Καθήκον εχεμύθειας

Δ. Προστασία και διευκολύνσεις του συμβουλίου των εργαζομένων

α. Προστασία του συμβουλίου των εργαζομένων

β. Διευκολύνσεις του συμβουλίου των εργαζομένων

3. Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

ΑΠΕΡΓΙΑ

1. Γενικά

2. Προϋποθέσεις κήρυξης απεργίας

Α. Όργανο που αποφασίζει την κήρυξη της απεργίας

α. Γενικός κανόνας

β. Συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων στο δημόσιο, σε οργανι­σμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), σε λοιπά νομικά πρόσωπα δη­μοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), καθώς και σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρα­κτήρα ή κοινής ωφέλειας

Β. Προειδοποίηση απεργίας

α. Γενικός κανόνας

β. Προειδοποίηση απεργίας εργαζομένων στο δημόσιο, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), σε λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), καθώς και σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας

Γ. Δημόσιος διάλογος

α. Γενικός κανόνας

β. Δημόσιος διάλογος σε περίπτωση απεργίας στο δημόσιο, σε οργα­νισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), σε λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), καθώς και σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρα­κτήρα ή κοινής ωφέλειας

Δ. Προσωπικό ασφαλείας

α. Γενικός κανόνας

β. Προσωπικό ασφαλείας κατά τη διάρκεια απεργίας στο δημόσιο, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), σε λοιπά νομικά πρό­σωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), καθώς και σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας

3. Kαταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της απεργίας

4. Συνέπειες της απεργίας

Α. Συνέπειες νόμιμης απεργίας

Β. Συνέπειες παράνομης απεργίας

5. Απαγορεύσεις

6. Επίλυση των δικαστικών διαφορών για την απεργία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Έννοια και περιεχόμενο συλλογικής σύμβασης εργασίας

2. Άτομα υπαγόμενα στη διαδικασία των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

3. Ισχύς συλλογικής σύμβασης εργασίας

4. Είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας

Α. Εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας (ΕΓΣΣΕ)

Β. Κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας

Γ. Εθνική ομοιοεπαγγελματική συλλογική σύμβαση εργασίας

Δ. Τοπική ομοιοεπαγγελματική συλλογική σύμβαση εργασίας

Ε. Επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας

5. Κατάρτιση συλλογικής σύμβασης εργασίας

Α. Προϋποθέσεις κατάρτισης

α. Γενικά

β. Ικανότητα για σύναψη συλλογικής σύμβασης εργασίας

αα. Ικανότητα από την πλευρά των εργαζομένων

i. Συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων

ii. Ενώσεις προσώπων

ββ. Ικανότητα από την πλευρά των εργοδοτών

i. Εργοδοτικές οργανώσεις

ii. Εργοδότες

γ. Αρμοδιότητα για κατάρτιση συλλογικής σύμβασης εργασίας

αα. Από την πλευρά των εργαζομένων

ββ. Από την πλευρά των εργοδοτών

δ. Αντιπροσωπευτικότητα συνδικαλιστικής οργάνωσης

αα. Από την πλευρά των εργαζομένων

ββ. Από την πλευρά των εργοδοτών

ε. Τύπος

Β. Διατυπώσεις για να τεθεί σε ισχύ μια συλλογική σύμβαση εργασίας

6. Πεδίο ισχύος συλλογικής σύμβασης εργασίας

Α. Τοπικό πεδίο ισχύος

Β. Επαγγελματικό πεδίο ισχύος

Γ. Χρονικό πεδίο ισχύος

α. Έναρξη ισχύος συλλογικής σύμβασης εργασίας

β. Διάρκεια ισχύος συλλογικής σύμβασης εργασίας

γ. Λήξη ισχύος συλλογικής σύμβασης εργασίας

7. Δέσμευση συλλογικής σύμβασης εργασίας

Α. Κανόνας

Β. Συνυπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας

Γ. Προσχώρηση σε συλλογική σύμβαση εργασίας

Δ. Επέκταση ισχύος συλλογικής σύμβασης εργασίας με Υπουργική Από­φαση

8. Συρροή συλλογικών συμβάσεων εργασίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

1. Γενικά

2. Προϋποθέσεις κατάρτισης τοπικών συμφώνων απασχόλησης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄

ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Έννοια συλλογικών διαφορών εργασίας

2. Συμφιλίωση

3. Μεσολάβηση

Α. Έννοια

Β. Τρόπος επιλογής μεσολαβητή και αρμοδιότητες του

Γ. Διαδικασία μεσολάβησης

4. Διαιτησία

Α. Έννοια

Β. Διαδικασία

Γ. Επιλογή του διαιτητή και αρμοδιότητές του

Δ. Διαιτητική απόφαση

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Επιλεγμένες δικαστικές αποφάσεις

από την πρόσφατη νομολογία του Αρείου Πάγου

1. Διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου (Απόφαση 18/2013)

2. Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος επίσχεσης (Απόφαση 1287/2017)

3. Θανατηφόρο εργατικό ατύχημα (Απόφαση 377/2018)

4. Μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων της σύμβασης εργασίας (Από­φαση 657/2018)

5. Καταγγελία σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου για σπουδαίο λόγο (Απόφαση 1633/2017)

6. Παράνομη απεργία (Απόφαση 543/2013)

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ