ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος

Συντομογραφίες

Βασικοί Ορισμοί

Εισαγωγή

1. Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας: Ίδρυση - Σκοπός - Λειτουργία

2. Αγορά Επόμενης Μέρας

I. Γενική περιγραφή

II. Ρυθμιστικό πλαίσιο

Α. Θέσπιση ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου για την ενιαία σύζευξη επόμενης ημέρας και την ενιαία ενδοημερήσια σύζευξη

1. H Αγορά Επόμενης Ημέρας ως το επίκεντρο του «Μοντέλου Στόχος»

2. Ορισμός ΟΔΑΗΕ/ΝΕΜΟ

3. Ενιαία σύζευξη επόμενης ημέρας - Το έργο Single Day-ahead Coupling

4. Υπολογισμός διαζωνικής δυναμικότητας

i. Προσέγγιση με βάση τη συντονισμένη καθαρή δυναμικότητα μεταφοράς (CNTC)

ii. Προσέγγιση με βάση τη ροή (Flow-based)

5. Έγκριση όρων και προϋποθέσεων ή μεθοδολογιών σύμφω­να με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2015/1222

Β. Επανεξέταση της ελληνικής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας προ­κειμένου για την επίτευξη του ευρωπαϊκού «Μοντέλου Στόχος»

1. Επανασχεδιασμός της Αγοράς Επόμενης Ημέρας

2. Σύζευξη της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στα σύνορα Ελλάδας - Ιταλίας και Ελλάδας - Βουλγαρίας

ΙΙΙ. Λειτουργία Ελληνικής Αγοράς Επόμενης Ημέρας

Α. Συνοπτική περιγραφή της λειτουργίας της αγοράς υπό το μοντέλο του ΗΕΠ

Β. Λειτουργία της νέας ελληνικής Αγοράς Επόμενης Ημέρας

1. Προϊόντα - Τύποι Εντολών

2. Αγοραία Χρονική Μονάδα

3. Ανώτατη και Κατώτατη Τιμή Εντολών και Εκκαθάρισης

Γ. Εκκαθάριση των συναλλαγών της νέας Αγοράς Επόμενης

Ημέ­ρας

3. Ενδοημερήσια Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Σύζευξη Ενδοημερήσιων Αγορών

Α. Ιστορική Αναδρομή της σύζευξης των Ενδοημερήσιων Αγορών

Β. Λειτουργία XBID Πλατφόρμας

Γ. Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών και Συνεχούς Ενδοημερήσιας Συναλλαγής

Δ. Υβριδικό Μοντέλο Ενδοημερήσιας Αγοράς

1. Επίπτωση στη ρευστότητα της Ενιαίας Σύζευξης των Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών

2. Υλοποίηση Συμπληρωματικών Περιφερειακών Δημοπρασιών

ΙΙΙ. Ευρωπαϊκές Ενδοημερήσιες Αγορές

Α. European Power Exchange (EPEX Spot)

Β. Nord Pool Spot

Γ. Operador do Mercado Iberico de Energia (OMIE)

Δ. Gestore Mercati Energetici (GME)

IV. Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας (ΗΕΝΕΧ)

A. Χρονικός Ορίζοντας Διαπραγμάτευσης Ενδοημερήσιας Αγοράς

B. Συμμετοχή στις Ενδοημερήσιες Δημοπρασίες

1. Ενδοημερήσιες Δημοπρασίες

i. Αριθμός Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών

ii. Προϊόντα Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών

iii. Τύποι Εντολών Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών

iv. Όρια Τιμών Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών

v. Αποτελέσματα Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών

2. Συνεχείς Ενδοημερήσιες Συναλλαγές

i. Προϊόντα Συνεχούς Ενδοημερήσιας Συναλλαγής

ii. Τύποι Εντολών στην Συνεχή Ενδοημερήσια Συναλλαγή

iii. Προδιαγραφές Εκτέλεσης των Εντολών στην Συνεχή Ενδο­­ημερήσια Συναλλαγή

iv. Προδιαγραφές Εγκυρότητας των Εντολών στην Συνεχή Ενδοημερήσια Συναλλαγή

v. Όρια Τιμών Συνεχής Συναλλαγής

vi. Αποτελέσματα στη Συνεχή Ενδοημερήσια Συναλλαγή

4. Αγορά Εξισορρόπησης

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Γενικό Πλαίσιο Αγοράς Εξισορρόπησης

Α. Εισαγωγή

Β. Αρχιτεκτονική Υψηλού Επιπέδου της Αγοράς Ενέργειας Εξισορρόπησης και Επικουρικών Υπηρεσιών υπό το Μοντέλο Στόχος

1. Ορισμός της Αγοράς Εξισορρόπησης Ενέργειας και Επικουρικών Υπηρεσιών

2. Προμήθεια Υπηρεσιών Εξισορρόπησης

i. Εφεδρεία Διατήρησης της Συχνότητας – Frequency Con­tainment Reserve (FCR)

ii. Εφεδρεία Αποκατάστασης Συχνότητας με Αυτόματη Ενερ­γοποίηση - automatic Frequency Restoration Re­serve (aFRR)

iii. Εφεδρεία Αποκατάστασης Συχνότητας με Χειροκίνητη Ενεργοποίηση - manual Frequency Restoration Re­serve (mFRR)

iv. Εφεδρεία Αντικατάστασης - Replacement Reserve (RR)

3. Μοντέλα κατανομής ηλεκτρικής ενέργειας

4. Περιφερειακές αγορές εξισορρόπησης ισχύος

ΙΙΙ. Ενδιαφερόμενα Μέρη στην Αγορά Εξισορρόπησης Ενέργειας και Επικουρικών Υπηρεσιών

Α. Οντότητες

Β. Συμμετέχοντες

Γ. Πάροχοι Υπηρεσιών Εξισορρόπησης

Δ. Συμβαλλόμενα Μέρη με Ευθύνη Εξισορρόπησης

IV. Ελληνική Αγορά Ενέργειας Εξισορρόπησης και Επικουρικών Υπηρεσιών

Α. Συστήματα Κεντρικής Κατανομής

1. Διαδικασία Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ)

2. Αγορά Ενέργειας Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου (ΑΕΕΠΧ).

Β. Ευθύνη Εξισορρόπησης και Εκκαθάριση Αποκλίσεων

5. Αγορά Προθεσμιακών Προϊόντων Ηλεκτρικής Ενέργειας

Ι. Αγορές παραγώγων

A. Χρηματιστηριακές αγορές

B. Διμερείς συναλλαγές

ΙΙ. Παράγωγα

A. Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (futures)

B. Προθεσμιακά συμβόλαια (forwards)

Γ. Δικαιώματα προαίρεσης (options)

Δ. Συμβάσεις ανταλλαγών (swaps)

ΙΙΙ. Βασικές λειτουργίες παραγώγων

Α. Αντιστάθμιση κινδύνου (hedging)

Β. Κερδοσκοπία (speculation)

Γ. Αρμπιτράζ (arbitrage)

ΙV. Ειδικά χαρακτηριστικά παραγώγων ηλεκτρικής ενέργειας

Α. Η προθεσμιακή αγορά ως μέρος του κύκλου διαπραγμάτευσης

Β. Η σχέση με τη φυσική αγορά άμεσης παράδοσης

1. Ισοζύγιο ενέργειας

2. Τεχνικοί περιορισμοί και περιορισμοί παραγωγής

3. Ανελαστικότητα της ζήτησης

4. Ωριαίες τιμές

5. Αποθήκευση

Γ. Η καμπύλη τιμών (forward curve)

Δ. Μεταβλητότητα (volatility)

Ε. Τοπικός χαρακτήρας

ΣΤ. Διάρκεια παράδοσης & προφίλ φορτίου (delivery period & load profile)

Ζ. Μηχανισμός καταμερισμού (cascading)

Η. Διαφορές (spreads)

1. Time spread

2. Locational spread

3. (Clean) Spark spread

4. (Clean) Dark spread

V. Η αγορά παραγώγων του ΕΧΕ

Α. Μέλη

Β. Δομή της αγοράς

Γ. Εντολές

1. Διάκριση ως προς την τιμή

2. Διάκριση ως προς τη συνθήκη

3. Διακρίσεις ως προς τη διάρκεια

Δ. Διαπραγμάτευση

Ε. Ειδικοί Διαπραγματευτές

ΣΤ. Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης

1. Προδιαγραφές

2. Τιμές

3. Φυσικός Διακανονισμός

4. Καμπύλη απολαβής ΣΜΕ & Αντιστάθμιση κινδύνου

5. Διαδικασία ημερήσιου διακανονισμού & τελική εκκαθάριση

Ζ. Δικαιώματα Προαίρεσης

VI. Βιβλιογραφία

6. Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Συμμετοχή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χονδρική αγορά

Α. Εισαγωγή

Β. Κύρια χαρακτηριστικά των μονάδων ΑΠΕ

1. Αβεβαιότητα / μεταβλητότητα παραγωγής

2. Επίδραση χαρτοφυλακίου (portfolio effect)

3. Πηγές ενέργειας (αντί για πηγές ισχύος)

4. Μη κατανεμόμενες πηγές

5. Τεχνοοικονομικά χαρακτηριστικά

6. Προτεραιότητα κατανομής

Γ. Κατηγοριοποίηση μονάδων ΑΠΕ βάσει του τρόπου συμμετοχής τους στην αγορά

ΙΙΙ. Συμμετοχή Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου Φορτίου στην αγορά

Α. Εισαγωγή

Β. Ειδικά χαρακτηριστικά των Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου Φορτίου

1. Αποκεντρωμένη φύση

2. Περιορισμοί προτύπων ενεργοποίησης Απόκρισης Ζήτησης

3. Αβεβαιότητα για περικοπή φορτίου / Τυπικό προφίλ κατανάλωσης φορτίου

4. Ρυθμοί αύξησης / μείωσης φορτίου

5. Τεχνοοικονομικά χαρακτηριστικά

Γ. Κατηγοριοποίηση Χαρτοφυλακίων Φορτίου βάσει του τρόπου συμμετοχής τους στην αγορά

Δ. Ο ρόλος των ΦοΣΕΑΖ στη συμμετοχή στην αγορά των Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου Φορτίου

Ε. Σχεδιασμός συμβατικών σχέσεων για την ενσωμάτωση Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου Φορτίου στην Αγορά Εξισορρόπησης

1. Μοντέλο Α: Χρήση διμερών συμβάσεων

2. Μοντέλο Β: Διακανονισμός μέσω ρυθμιζόμενων τιμών

3. Μοντέλο Γ: Ανάληψη του Κινδύνου Αγοράς από τον ΦοΣΕΑΖ

ΣΤ. Μεθοδολογία υπολογισμού Φορτίου Αναφοράς

7. Συμμετοχή των ΑΠΕ στις Χονδρεμπορικές Αγορές Ηλεκτρισμού στην Ελλάδα: Συμβάσεις διαφορικής προσαύξησης και διμερή συμβόλαια-Οικονομικές προεκτάσεις

Ι. Μετάβαση στη νέα ηλεκτρική αγορά

ΙΙ. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προς τη νέα αγορά

Α. To σύστημα της εγγυημένης τιμής (Feed-in Tariff) στην Ελλάδα

Β. Μετά το Feed-in Tariff

1. Οι γενικές προϋποθέσεις

2. Η διάθεση της ενέργειας

3. Υπηρεσίες και υποχρεώσεις εξισορρόπησης

4. Στρατηγικές συμμετοχής

ΙΙΙ. Το σύστημα Διαφορικής Προσαύξησης της Ελλάδα (sliding Feed-in Premium)

IV. Διμερείς Συμβάσεις - Corporate PPAs

Α. Βασικά είδη διμερών συμβάσεων

Β. Η αγορά των διμερών συμβάσεων διεθνώς

Γ. Επίδραση των διμερών συμβάσεων στη χρηματοδότηση των ΑΠΕ

Συμπεράσματα - Επίλογος.................................................................................. 203

8. Ζητήματα Ανταγωνισμού στις Χονδρεμπορικές Αγορές Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Ι. Μοντέλα απελευθέρωσης και ανταγωνισμός

Α. Μοντέλα οργάνωσης Χονδρεμπορικής Αγοράς Ενέργειας - Το μοντέλο της υποχρεωτικής χονδρεμπορικής αγοράς - Man­da­­tory Pool

1. Η βασική λειτουργία του Μοντέλου στην Χονδρεμπορική αγορά.

2. Χονδρεμπορική Αγορά και Χρηματιστήριο Ενέργειας

3. Καθορισμός τιμών και συνθήκες Ανταγωνισμού

4. Συμπληρωματικοί μηχανισμοί για την λειτουργία του ΗΕΠ

Β. Το μοντέλο των δημοπρασιών ΝΟΜΕ

ΙΙ. Από την οριακή τιμή του συστήματος (ΟΤΣ) στο Target Model και το ΕΧΕ

Α. Βασικές λειτουργίες του Target Model

Β. Λειτουργία ανταγωνισμού στην νέα χονδρεμπορική αγορά

1. Ειδικό νομοθετικό πλαίσιο - Χαρακτηριστικά της αγοράς

2. Συνθήκες ανταγωνισμού στην νέα Χονδρεμπορική αγορά

i. Ανταγωνισμός και Αγορά Παραγώγων Ενέργειας

ii. Ανταγωνισμός και Αγορά Επόμενης ημέρας

iii. Ζητήματα Ανταγωνισμού από την «συνεργασία» των Χρηματιστηρίων Ενέργεια

iv. Ανταγωνισμός και Αγορά Επόμενης ημέρας

3. Μια πρώτη αξιολόγηση των συνθηκών ανταγωνισμού στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά

i. Η αναγκαία «συνέχεια» κατά την εξέταση και τον έλεγχο αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών στις χονδρεμπορικές αγορές ενέργειας

ii. Οι ιδιαιτερότητες από σκοπιά ανταγωνισμού

9. Η θέση της Σύμβασης στις Χονδρεμπορικές Αγορές Ηλεκτρικής Ενέργειας

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Η νομική φύση της ηλεκτρικής ενέργειας

ΙΙΙ. Προϊσχύσαν συμβατικό δίκαιο - Η Σύμβαση Συναλλαγών στον ΗΕΠ

Α. Η σύναψη της Σύμβασης Συναλλαγών στον ΗΕΠ

Β. Αντικείμενο της Σύμβασης Συναλλαγών

Γ. Τα συμβαλλόμενα μέρη

Δ. Ο προβληματισμός για την νομική φύση της Σύμβασης Συναλλαγών

IV. Η σύμβαση υπό το καθεστώς του Χρηματιστηρίου Ενέργειας

Α. Η θέση του Κεντρικού Αντισυμβαλλόμενου

Β. Η συμμετοχή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας

1. Τα συμβαλλόμενα μέρη

2. Η διενέργεια των συναλλαγών

V. Η σύμβαση υπό το καθεστώς της Αγοράς Εξισορρόπησης

Α. Σύμβαση παροχής υπηρεσιών εξισορρόπησης

1. Τα συμβαλλόμενα μέρη

2. Περιεχόμενο - Κατάρτιση της Σύμβασης

Β. Η σύμβαση Συμβαλλόμενου Μέρους με Ευθύνη Εξισορρόπησης

1. Τα συμβαλλόμενα μέρη

2. Κατάρτιση της Σύμβασης

3. Ευθύνη εξισορρόπησης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ

Γ. Η τυπολογία των Συμβάσεων Εξισορρόπησης

Δ. Καταγγελία των Συμβάσεων Εξισορρόπησης

Ε. Εκχώρηση, Εφαρμοστέο δίκαιο και αρμοδιότητα επίλυσης διαφορών.

VI. H σύμβαση στην Αγορά Προθεσμιακών Προϊόντων

Α. Η συναλλαγή στην Χονδρεμπορική Αγορά Προθεσμιακών Προϊόντων.

Β. Η συμμετοχή στο Σύστημα Συναλλαγών και τα συμβαλλόμενα μέρη.

1. Γενικά

2. Συμπληρωματικό Συμβόλαιο Συναλλαγών Δημοπρασιών Προθεσμιακών Προϊόντων Ηλεκτρικής Ενέργειας

Γ. Κριτήρια εγγραφής στο Μητρώο

Δ. Η συναλλαγή στην αγορά

VII. Η σύμβαση στην Ενεργειακή Χρηματοπιστωτική Αγορά (Αγορά Παραγώγων)

Α. Γενικά

Β. Οι αντισυμβαλλόμενοι

Γ. Οι συναλλαγές

VIII. Συναλλαγές εκτός Χρηματιστηρίου (OTC)

10. Μηχανισμοί Εξωδικαστικής Επίλυσης Διαφορών στις Συναλλαγές των Χονδρεμπορικών Αγορών Ηλεκτρισμού

Ι. Προδιάθεση

ΙΙ. Διαιτησία

Α. Εννοιολογικά χαρακτηριστικά της διαιτησίας

Β. Εσωτερική και διεθνής διαιτησία στην ελληνική έννομη τάξη

Γ. Αd hoc, θεσμική και μόνιμη διαιτησία

Δ. Πλεονεκτήματα της διαιτητικής επίλυσης ενεργειακών διαφορών

Ε. Η μόνιμη διαιτησία της ΡΑΕ

ΙΙΙ. Εννοιολογική οριοθέτηση της διαιτησίας έναντι της διαμεσολάβησης

ΙV. Κώδικας Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας

V. Κώδικας Συναλλαγών Δημοπρασιών Προθεσμιακών Προϊόντων Ηλεκτρικής Ενέργειας

VI. Κανονισμός Λειτουργίας της Αγοράς Επόμενης Ημέρας & Ενδοημερήσιας Αγοράς

VII. Κανονισμός Εκκαθάρισης Συναλλαγών Αγοράς Επόμενης Ημέρας & Ενδοημερήσιας Αγοράς

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ