Θ. Τροκάνας, Η πλάνη στη βούληση κατά τον Αστικό Κώδικα, 2023
Το παρόν έργο αποτελεί μια πλήρη πραγματεία στο θέμα της πλάνης στη βούληση και αποτελεί την πρώτη μονογραφία η οποία εξετάζει το ειδικό αυτό θέμα στο σύστημα του Αστικού Κώδικα.
H μελέτη συνιστά μια εγκάρσια τομή σε όλο το εύρος του Αστικού Δικαίου πάνω στο θεσμό της ακυρωσίας και των ορίων της, επειδή ακριβώς η πλάνη στη βούληση βρίσκεται έξω από τα όρια της δυνατότητας να ακυρωθεί η δικαιοπραξία.
Με πλούσιες νομολογιακές αναφορές και εύστοχες λύσεις στα –όχι και τόσο εύκολα– ερμηνευτικά ζητήματα των διατάξεων του Αστικού Κώδικα, η παρούσα μονογραφία έχει ως σκοπό να εντοπίσει, να ταξινομήσει και να αναλύσει κριτικά τις διατάξεις όπου η πλάνη στη βούληση ρυθμίζεται μέσα στον Αστικό Κώδικα. Με νομική αφετηρία τη διάταξη της ΑΚ 143, η παρούσα μονογραφία παρουσιάζει συστηματικά τις ρητές εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα, οι οποίες εξαιρέσεις είναι εγκατεσπαρμένες στις Γενικές Αρχές του Αστικού Δικαίου, στο Ενοχικό Δίκαιο, στο Οικογενειακό Δίκαιο και στο Κληρονομικό Δίκαιο. Συγχρόνως, η παρούσα μονογραφία συγκεντρώνει τις υπόρρητες εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα του μη ουσιώδους της πλάνης στα παραγωγικά αίτια της βούλησης, όπως αυτές έχουν διαπλαστεί από την ελληνική θεωρία αλλά και την πλούσια νομολογία.
Το παρόν έργο επιχειρεί να καλύψει ένα υπαρκτό κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας του Αστικού Δικαίου, στο μέτρο που η πλάνη στη βούληση δεν είχε τύχει αυτοτελούς θεωρητικής επεξεργασίας σε επίπεδο μονογραφίας μέχρι τώρα.
Edition info
Table of contents +-
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Σημείωμα του συγγραφέα
Πίνακας συντομογραφιών
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ 1ο
Πλάνη στη βούληση και Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
I. Η ένταξη του θεσμού της ακυρωσίας στο σύστημα του Αστικού Κώδικα
II. Η πλάνη ως λόγος ακυρωσίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Η πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης (ΑΚ 143)
Ι. Η πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης ως μη ουσιώδης πλάνη
Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Β. Η έννοια της πλάνης στα παραγωγικά αίτια της βούλησης
Γ. Η έννοια των παραγωγικών αιτίων της βούλησης
Δ. Περιπτωσιολογία
Ε. Έννομες συνέπειες
IΙ.
Η πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης ως ουσιώδης πλάνη
Α. Τα παραγωγικά αίτια της βούλησης ως αίρεση δικαιοπραξίας
Β.
Η κοινή πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης (υποκειμενικό δικαιοπρακτικό θεμέλιο)
Γ.
Τα παραγωγικά αίτια της βούλησης ως αντικείμενο διαβούλευσης των μερών
Δ.
Η καλή πίστη ως κριτήριο του ουσιώδους της πλάνης στα παραγωγικά αίτια της βούλησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
Η πλάνη στις ιδιότητες του προσώπου ή του πράγματος (ΑΚ 142)
I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
II. Η έννοια και η νομική φύση
III. Η έννοια της ιδιότητας του προσώπου ή του πράγματος
IV. Το ουσιώδες της πλάνης
Α. Το ουσιώδες της πλάνης και ο αιτιώδης σύνδεσμος
Β. Το υποκειμενικό κριτήριο
Γ. Τα αντικειμενικά κριτήρια
1. Η συμφωνία των μερών
2. Η καλή πίστη
3. Τα συναλλακτικά ήθη
Δ. Οι σχέσεις μεταξύ των κριτηρίων
1. Η σχέση μεταξύ υποκειμενικού και αντικειμενικών κριτηρίων
2. Η σχέση μεταξύ των αντικειμενικών κριτηρίων
V. Η συνολική αποτίμηση των αποτελεσμάτων της ακύρωσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο
Η συρροή πλάνης στη βούληση με απάτη
I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
II. Η έννοια
III.
Η σημασία της διάκρισης σε ουσιώδη και μη ουσιώδη πλάνη στην απάτη
IV. Το πρόβλημα του αιτιώδους συνδέσμου
ΜΕΡΟΣ 2ο
Πλάνη στη βούληση και Ενοχικό Δίκαιο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Η πλάνη στη βούληση και η απρόοπτη μεταβολή συνθηκών (ΑΚ 388)
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
Α. Η αμφοτεροβαρής σύμβαση ειδικότερα
Β. Η μεταβολή των συνθηκών ειδικότερα
Γ. Η υστερόχρονη μεταβολή των συνθηκών ειδικότερα
ΙΙΙ. Ενδιάμεσο πόρισμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Η πλάνη στη βούληση και ο συμβιβασμός (ΑΚ 871-872)
Ι. Η έννοια, η νομική φύση και οι μορφές
ΙΙ. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
Α. Γενικά
Β. Η έννοια της έριδας και της αβεβαιότητας ειδικότερα
ΙΙΙ. Οι γενικοί λόγοι ακύρωσης
IV. Ο ειδικός λόγος διάρρηξης της ΑΚ
V. ΑΚ 872 και δικαστικός συμβιβασμός
VI. Τρόποι άσκησης
VII. Παραγραφή
ΜΕΡΟΣ 3ο
Πλάνη στη βούληση και Οικογενειακό Δίκαιο
KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Πλάνη στη βούληση και γάμος ή σύσταση συμφώνου συμβίωσης
Ι. Η πλάνη στην ταυτότητα του προσώπου του άλλου συζύγου
Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Β. Η έννοια
Γ.
Η πλάνη στην ταυτότητα του προσώπου του άλλου συζύγου και η απάτη
Δ.
Λόγοι αποκλεισμού της ακύρωσης του ακυρώσιμου γάμου λόγω πλάνης στην ταυτότητα του άλλου συζύγου
1. Η αναγνώριση
2. Η παραγραφή
Ε. Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση
ΣΤ.
Η ακύρωση του ακυρώσιμου γάμου και οι έννομες συνέπειές της
ΙΙ. Η πλάνη στην ταυτότητα του προσώπου του άλλου σύμβιου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Πλάνη στη βούληση και συναινετικό διαζύγιο
ή λύση συμφώνου συμβίωσης
Ι. Πλάνη στη βούληση και συναινετικό διαζύγιο
Α. Η συμφωνία διαζυγίου της ΑΚ 1441 §1
1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
2. Νομική φύση
3.
Η πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης υπό το παλιό συναινετικό διαζύγιο με δικαστική απόφαση
4.
Πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης και απάτη υπό το παλιό συναινετικό διαζύγιο με δικαστική απόφαση
5.
Ελαττώματα βούλησης στη συμφωνία διαζυγίου υπό το νέο συμβολαιογραφικό διαζύγιο
Β. Οι συζυγικές συμφωνίες για τα ανήλικα τέκνα της ΑΚ 1441 §2
1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
2. Νομική φύση
3.
Πλάνη στα παραγωγικά αίτια της βούλησης και απάτη υπό το παλιό συναινετικό διαζύγιο με δικαστική απόφαση
4.
Ελαττώματα βούλησης στις συμφωνίες των συζύγων για τα ανήλικα τέκνα υπό το νέο συμβολαιογραφικό διαζύγιο
ΙΙ. Πλάνη στη βούληση και λύση συμφώνου συμβίωσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
Πλάνη στη βούληση και υιοθεσία
Ι. Ο σκοπός και η λειτουργία της ΑΚ
ΙΙ. Η πλάνη στην ταυτότητα του προσώπου
Α. Ο κανόνας της ΑΚ
Β. Η εξαίρεση της ΑΚ 1550 §2
ΙΙΙ. Η πλάνη στις ιδιότητες του προσώπου
Α.
Η πλάνη του θετού γονέα ως προς τις ιδιότητες του θετού παιδιού
Β.
Η πλάνη των φυσικών γονέων ως προς τις ιδιότητες του παιδιού τους
Γ.
Η πλάνη των φυσικών γονέων ως προς τις ιδιότητες των θετών γονέων
IV. Απάτη και υιοθεσία
V.
Τα έννομα αποτελέσματα και η νομιμοποίηση στην ελαττωματική υιοθεσία
VI. Η θεραπεία της ελαττωματικής υιοθεσίας
VII. Τα ελαττώματα βούλησης στο προστάδιο της υιοθεσίας
ΜΕΡΟΣ 4ο
Πλάνη στη βούληση και Κληρονομικό Δίκαιο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Πλάνη στη βούληση και αποδοχή ή αποποίηση κληρονομίας
Ι. Η πλάνη ως προς το πρόσωπο που θα περιέλθει η κληρονομία
ΙΙ. Η πλάνη ως προς το ενεργητικό ή το παθητικό της κληρονομίας
ΙΙΙ. Η πλάνη ως προς το λόγο της επαγωγής
Α.
Η πλάνη ως προς το λόγο επαγωγής στην αποδοχή της κληρονομίας
Β.
Η πλάνη ως προς το λόγο επαγωγής στην αποποίηση της κληρονομίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Πλάνη στη βούληση και διαθήκη
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Η ΑΚ
Α. Ο σκοπός της ΑΚ
Β. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής ειδικότερα
1. Πεπλανημένα αίτια
2. Αίτια αναγόμενα στο παρελθόν, παρόν ή μέλλον
3. Αίτια μνημονευόμενα στη διαθήκη
4. Αιτιώδης σύνδεσμος
Γ. Έννομες συνέπειες
Δ. Η πλάνη του διαθέτη ως προς το λόγο αποκλήρωσης
Ε.
Η πλάνη του διαθέτη ως προς τις ιδιότητες του τιμώμενου ή του καταλειπόμενου αντικειμένου
ΙΙΙ. Η ΑΚ
Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Β. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
1. Η διάταξη στη διαθήκη υπέρ του επιζώντος συζύγου
2. Η ελαττωματικότητα του γάμου
α. Ανυπόστατος γάμος
β. Άκυρος ή ακυρώσιμος γάμος
γ. Λύση γάμου με διαζύγιο
δ. Άσκηση αγωγής διαζυγίου για βάσιμο λόγο
3. Η μη αντίθετη βούληση του διαθέτη
Γ. Έννομες συνέπειες
IV. Η ΑΚ
Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Β. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
1. Παράλειψη μεριδούχου
2.
Άγνοια ύπαρξης μεριδούχου ή μεταγενέστερη γέννηση ή απόκτηση της ιδιότητας μεριδούχου
α. Άγνοια ύπαρξης μεριδούχου
β.
Μεταγενέστερη γέννηση ή απόκτηση της ιδιότητας μεριδούχου
3. Μη αντίθετη βούληση του διαθέτη
Γ. Νομιμοποίηση
Δ. Έννομες συνέπειες
V. Η ΑΚ
Α. Γενικά
Β. Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση
1. Ενεργητική νομιμοποίηση
2. Παθητική νομιμοποίηση
Γ. Έννομες συνέπειες
Δ. Παραγραφή
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
Λημματικό ευρετήριο