Θ. Παπαζήση, Αστική ευθύνη και HIV/AIDS νόσος, 2003

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ, ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

1. Το φυσικό πρόσωπο στην έννομη τάξη

1.1. Το συνταγματικό πλαίσιο προστασίας της φυσικής υπόστασης του προσώπου

1.2. Το πρόσωπο ως υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων

1.3. Το έμβρυο ως φορέας δικαιωμάτων

2. Η προσωπικότητα ως δικαίωμα άμεσα συνδεόμενο με τη φυσική υπόσταση του προσώπου

2.1. Η εκδήλωση της προσωπικότητας μέσα από τη φυσική υπόσταση

2.1.1. Νομοθετική προστασία της προσωπικότητας

2.1.2. Η υγεία ως περιεχόμενο της προσωπικότητας

2.2. Η υγεία ως έννομο αγαθό

2.2.1. Νομοθετικές ρυθμίσεις σχετικά με την υγεία

2.2.1.1. Εισαγωγικά

2.2.1.2. Γενικοί κανόνες προδιαγραφών παροχής

υπηρεσιών υγείας

2.2.1.3. Ειδικά θέματα σχετικά με την παροχή νοσηλείας ή την έρευνα

2.2.2. Έννομες συνέπειες της έλλειψης υγείας

2.2.3. Η προστασία της υγείας από προσβολή

2.3. Η σχέση της HIV νόσου προς την υγεία και την προσωπικότητα

ΜΕΡΟΣ

Η HIV/AIDS ΝΟΣΟΣ ΩΣ ΖΗΜΙΟΓΟΝΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

Η ΖΗΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΝΟΜΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

(ΣΕΑΑ = AIDS)

3. Έννοια και χαρακτηριστικά του Συνδρόμου Επίκτητης Ανοσιακής Ανεπάρκειας (AIDS)

3.1. Ιστορικά

3.2. Επιδημιολογία

3.3. Χαρακτηριστικά της HIV/AIDS νόσου

3.3.1. Εννοιολογικός προσδιορισμός

3.3.2. Ορολογία HIV/AIDS

3.3.3. Οροθετικότητα

3.4. Διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση

3.5. Η μεταδοτικότητα

3.5.1. Τρόποι μετάδοσης του ιού HIV

3.5.2. Κατηγοριοποιήσεις μετάδοσης

3.5.3. Συμπεριφορές αυξημένου κινδύνου

3.6. Τρόποι προφύλαξης

4. Κοινωνική και κρατική συμπεριφορά απέναντι στην HIV λοίμωξη

4.1. Προκατάληψη

4.2. Πρόληψη

4.3. Πληροφόρηση

4.4. Ευαισθητοποίηση

4.5. Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της HIV/AIDS νόσου

4.6. Νομολογιακή ενασχόληση με την HIV λοίμωξη

4.6.1. Αποφάσεις με αφορμή παροχή υπηρεσιών υγείας

4.6.2. Αποφάσεις από μετάδοση με σαρκική επαφή

4.6.3. Απόφαση Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

ΖΗΜΙΟΓΟΝΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ HIV/AIDS ΝΟΣΟΥ

5. Η HIV λοίμωξη ως ζημιογόνο γεγονός

5.1. Πράξη ως ζημιογόνο γεγονός

Προδιάθεση

5.1.1. Μετάδοση της μόλυνσης με σαρκική επαφή

5.1.2. Μόλυνση από «έκθεση» (ατύχημα ή τυχαίο γεγονός)

5.1.3. Μετάδοση του ιού επ’ ευκαιρία παροχής υπηρεσιών υγείας

5.1.4. Περιγεννητική μετάδοση του ιού

5.2. Η παράλειψη

6. Η ζημία από την HIV νόσο

6.1. Η μετάδοση του ιού HIV ως προσβολή της ενγένει προσωπικότητας

6.2. Η μετάδοση του ιού HIV ειδικά ως βλάβη της υγείας ή του σώματος

6.3. Η βλάβη στο σώμα της γυναίκας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΟΡΟΘΕΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

7. Μορφές παροχής υπηρεσιών υγείας σε οροθετικά πρόσωπα

7.1. Η παροχή υπηρεσιών υγείας ως έννομη σχέση

7.1.1. Η έννοια της παροχής υπηρεσιών υγείας

7.1.2. Η νομική φύση της παροχής υπηρεσιών υγείας

7.1.2.1. Υποχρέωση από το νόμο

7.1.2.2. Η παροχή υπηρεσιών υγείας ως συμβατική σχέση

7.1.3. Η παροχή ιατρικών υπηρεσιών

7.1.3.1. Η ιατρική αγωγή

7.1.3.2. Παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε οροθετικά πρόσωπα και δεοντολογία

7.2. Επαγγελματικές δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο της παροχής υπηρεσιών σε οροθετικά πρόσωπα

7.2.1. Παροχή υπηρεσιών από γιατρό

7.2.2. Παροχή υπηρεσιών από άλλο επιστημονικό προσωπικό

7.2.3. Παροχή υπηρεσιών από υγειονομικό προσωπικό

7.2.4. Παροχή υπηρεσιών από νομικό πρόσωπο

7.2.5. Κατ’ οίκον νοσηλεία

8. Αντικείμενο των παρεχόμενων σε οροθετικά πρόσωπα ιατρικών υπηρεσιών

8.1. Εξέταση Διάγνωση

8.2. Ενημέρωση

8.2.1. Έννοια

8.2.2. Νομική φύση της ενημέρωσης

8.2.3. Στόχος και τρόπος της ενημέρωσης

8.2.4. Πρόσωπα που δικαιούνται ενημέρωσης

8.2.4.1. Ενημέρωση αιμοδοτών

8.2.4.2. Ενημέρωση του οροθετικού

8.2.4.3. Ενημέρωση του νομίμου αντιπροσώπου

8.2.4.4. Ενημέρωση τρίτων

8.3. Νοσηλεία

8.3.1. Αντιμετώπιση της ασθένειας

8.3.2. Άλλες τυχαίες επεμβάσεις

8.3.3. Ψυχολογική στήριξη

9. Το δικαίωμα του προσώπου να συναινέσει στην έρευνα ή θεραπεία του για την HIV λοίμωξη

9.1. Σκοπιμότητα των εξετάσεων για την οροθετικότητα

9.2. Η φύση της συναίνεσης του ενδιαφερομένου σε εξέταση για HIV

9.2.1. Ικανότητα για συναίνεση

9.2.2. Συναίνεση ανικάνων

9.3. Η συναίνεση σε εξετάσεις για HIV ως δικαίωμα του προσώπου

9.3.1. Σχέση άρνησης και προστασίας της δημόσιας υγείας

9.3.2. Νομική φύση της πράξης επιβολής της εξέτασης για διάγνωση της οροθετικότητας

9.4. Το δικαίωμα του οροθετικού να αρνηθεί τη θεραπεία ως στοιχείο αυτοπροσδιορισμού

9.4.1. Δικαίωμα σε συναίνεση μετά από ενημέρωση

9.4.2. Συναίνεση εγκύου

9.4.3. Συναίνεση νομίμου αντιπροσώπου για την υποβολή ανικάνου σε εξέταση.

9.4.4. Παθητική ευθανασία

10. Απόρρητο και HIV/AIDS νόσος

10.1. Το απόρρητο ως κανόνας της σιωπής

10.2. Διάκριση απορρήτου από εχεμύθεια

10.3. Το απόρρητο, ως νομική υποχρέωση και δικαίωμα, στην HIV νόσο

10.3.1. Πρόσωπα υπέρ των οποίων ισχύει το απόρρητο – Δικαίωμα σε εχεμύθεια

10.3.2. Υποχρέωση σε τήρηση της σιωπής στην HIV νόσο

10.4. Παραβίαση του απορρήτου

10.4.1. Υποχρέωση παραβίασης του απόρρητου από το νόμο

10.4.2. Η εν τοις πράγμασι παραβίαση

10.5. Σύγκρουση καθήκοντος για πρόσωπα που υποχρεούνται σε απόρρητο

10.6. Συνέπειες παραβίασης της υποχρέωσης

ΜΕΡΟΣ

ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΖΗΜΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V

ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ HIV ΛΟΙΜΩΞΗΣ

11. Μετάδοση του ιού HIV ως λόγος ευθύνης

11.1. Μορφές ευθύνης που συνδέονται με την μετάδοση του ιού HIV

11.2. Υποκειμενικοί όροι της ευθύνης και μέτρο της υπαιτιότητας στην ευθύνη για την μετάδοση του ιού HIV

11.2.1. Μετάδοση του ιού με γνώση και πρόθεση

11.2.2. Μετάδοση του ιού από άγνοια ή αμέλεια

11.3. Ικανότητα για καταλογισμό του προσώπου που μεταδίδει τον ιό

11.3.1. Οροθετικοί ικανοί για καταλογισμό

11.3.2. Οροθετικοί ανίκανοι για καταλογισμό

11.4. Η μετάδοση του ιού ως παράνομη συμπεριφορά

11.5. Ζημία ως αποτέλεσμα της παράνομης συμπεριφοράς

12. Περιπτωσιολογία τρόπων μετάδοσης του ιού HIV και ευθύνης

12.1. Ευθύνη από μετάδοση σε διαπροσωπική έννομη σχέση

12.2. Ευθύνη από μετάδοση σε συναλλακτική έννομη σχέση

12.2.1. Από οροθετικό

12.2.2. Από υγιές πρόσωπο

12.2.3. Ευθύνη του εποπτεύοντος με σύμβαση

12.3. Μετάδοση χωρίς έννομη σχέση

12.3.1. Η ευθύνη στην μετάδοση σε ελεύθερη συμβίωση

12.3.2. Ευθύνη από την μόλυνση εγκύου ή πρόκληση εγκυμοσύνης

12.3.3. Η ευθύνη στην περιγεννητική μετάδοση

12.4. Ευθύνη ανηλίκου ή κωφαλάλου

12.5. Ευθύνη για τις πράξεις ανικάνων

12.5.1. Ευθύνη εποπτεύοντος ανήλικο

12.5.2. Ευθύνη του δικαστικού συμπαραστάτη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ HIV

13. Παροχή υπηρεσιών υγείας και ευθύνη

13.1. Κανόνες ευθύνης όσων παρέχουν υπηρεσίες υγείας

13.2. Ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες με τρόπο ανεξάρτητο

13.2.1. Άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας

13.2.2. Ανεξάρτητος τρόπος παροχής υπηρεσιών

13.3. Η ευθύνη του Κράτους ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου από παροχή υπηρεσιών υγείας

13.3.1. Υποχρέωση σε παροχή υπηρεσιών υγείας

13.3.2. Ευθύνη για τις πράξεις των οργάνων τους

13.3.3. Μέτρο της ευθύνης

13.4. Η ευθύνη του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου από παροχή υπηρεσιών υγείας

14. Ευθύνη από την παροχή ιατρικών υπηρεσιών και HIV/AIDS νόσος

14.1. Η ευθύνη από ιατρική αγωγή, γενικά

14.2. Υποχρέωση παροχής ιατρικών υπηρεσιών de lege artis

14.3. Μέτρο της ευθύνης και HIV/AIDS νόσος

15. Ευθύνη για τις πράξεις τρίτων και ευθύνη υπαιτίων

15.1 Ευθύνη για τις πράξεις του βοηθού εκπληρώσεως

15.2. Ευθύνη των προστηθέντων

15.3. Εις ολόκληρο ευθύνη των φυσικών προσώπων των οργάνων του νομικού προσώπου

16. Ειδικά θέματα περιορισμού της ευθύνης.

16.1. Ευθύνη από χρήση ελαττωματικού προϊόντος

16.1.1. Ελαττωματικό «προϊόν» στην παροχή υπηρεσιών υγείας

16.1.2. Μέρη του σώματος ως «προϊόντα»

16.1.3. Ευθύνη από την χρήση μολυσμένων μερών του σώματος

16.1.4. Ευθύνη παρέχοντος υπηρεσίες παράλληλα προς την χρήση ελαττωματικού προϊόντος ή ευθύνη τρίτου από πράξη ή παράλειψη

16.2. Συνυπαιτιότητα

16.3. Ευθύνη περισσοτέρων ατομικά ευθυνόμενων προσώπων

16.4. Συμφωνία περιορισμού της ευθύνης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII

ΖΗΤΉΜΑΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΑΞΙΩΣΕΩΝ

17. Αποκατάσταση περιουσιακής ζημίας

17.1. Φύση της αξίωσης

17.1.1. Αξίωση από το νόμο

17.1.2. Αξίωση από έννομη σχέση

17.2. Αποκατάσταση της υλικής ζημίας του οροθετικού από τη βλάβη της υγείας

17.3. Ζημία τρίτου

17.3.1. Θετική υλική ζημία τρίτου

17.3.2. Αξίωση συζύγου για απώλεια διατροφής ή υπηρεσιών λόγω θανάτου ή ανικανότητας του οροθετικού

17.3.3. Αξιώσεις του τέκνου

17.3.4. Αξίωση γονέων από απώλεια υπηρεσιών λόγω θανάτου ή ανικανότητας του τέκνου

17.4. Αξίωση αποκατάστασης υλικής ζημίας από άλλες αιτίες

17.4.1. Θετική υλική ζημία από την απώλεια εργασίας

17.4.2. Θετική υλική ζημία από άλλη αιτία

17.5. Ο αιτιώδης σύνδεσμος στη βλάβη της υγείας από την μετάδοση της HIV λοίμωξης

17.5.1. Αιτιώδης σύνδεσμος ως προϋπόθεση της αξίωσης αποζημίωσης

17.5.2. Αιτιώδης σύνδεσμος στη βλάβη τρίτου

17.5.3. Αιτιώδης σύνδεσμος στη βλάβη εμβρύου

17.5.4. Διακοπή του αιτιώδους συνδέσμου

18. Αποκατάσταση μη περιουσιακής ζημίας

18.1. Αξίωση για άρση της προσβολής

18.2. Αξίωση για παράλειψη στο μέλλον

18.3. Αξίωση για ικανοποίηση ηθικής βλάβης

18.4. Αξίωση από ψυχική οδύνη

19. Δικονομικά θέματα από την άσκηση των αξιώσεων

19.1. Νομιμοποίηση

19.1.1. Παθητική νομιμοποίηση οροθετικού

19.1.2. Νομιμοποίηση σε παρένθετη μητρότητα

19.1.3. Άσκηση αξιώσεων οροθετικού κυοφορουμένου ή ανηλίκου

19.1.4. Νομιμοποίηση στην προσβολή προσωπικότητας χωρίς μετάδοση της HIV λοίμωξης

19.1.5. Τρίτος ως ενάγων

19.2. Στοιχεία του δικογράφου της αγωγής

19.2.1. Νομική βάση

19.2.2. Περιεχόμενο της αγωγής

19.2.2.1. Ζημία

19.2.2.2. Άλλες αξιώσεις

19.2.3. Αιτιώδης συνάφεια

19.3. Βάρος απόδειξης ενάγοντα

19.4. Άμυνα εναγομένου

19.4.1. Εναγόμενος από έννομη ή βιοτική σχέση

19.4.2. Άμυνα εναγομένου παρέχοντος υπηρεσίες υγείας

19.4.2.1. Παροχή υπηρεσιών de lege artis

19.4.2.2. Εκτίμηση της έλλειψης υπαιτιότητας αυτού που παρέχει υπηρεσίες με τρόπο ανεξάρτητο

19.5. Προσωρινή προστασία

20. Παραγραφή αξιώσεων

20.1. Γέννηση της αξίωσης και δυνατότητα δκαστικής επιδίωξης

20.2. Παραγραφή των αξιώσεων του κυοφορουμένου

Επίλογος

Πίνακας βιβλιογραφίας

Ευρετήριο