Θ. Χίου, Η νέα ρύθμιση για το δικαίωμα δημόσιου δανεισμού έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας στον Ν. 2121/1993, 2023
Η παρούσα εργασία συνιστά την πρώτη μονογραφική ανάλυση και ερμηνεία της νέας ρύθμισης για το δικαίωμα δημόσιου δανεισμού έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας εντός του ελληνικού δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας (ν. 2121/1993), όπως αυτό διαμορφώθηκε διά της θέσεως σε ισχύ των ν. 4996/2022 και 5043/2023.
Περιλαμβάνει, ως εισαγωγή, μια συνοπτική παρουσίαση των απαρχών του δικαιώματος δημόσιου δανεισμού και μια ιστορική αναδρομή της ενσωμάτωσης του οικείου ενωσιακού κεκτημένου (Οδηγία1992/100/ΕΟΚ, αντικατασταθείσα από την Οδηγία 2006/115/ΕΚ) στην εγχώρια έννομη τάξη. Εν συνεχεία εστιάζει στην ανάλυση και οριοθέτηση της έννοιας του δημόσιου δανεισμού, ως διακριτού τρόπου εκμετάλλευσης έργων και λοιπών αντικειμένων προστασίας, υπό το φως του νέου νομοθετικού ορισμού. Η περαιτέρω ανάπτυξη αφιερώνεται στην ανάλυση και ερμηνεία του συνόλου των νέων ρυθμίσεων, υπό το φως της συναφούς νομολογίας του ΔΕΕ [αποφάσεις VEWA (C-271/10) για την εύλογη αμοιβή και VOB (C-174/15) για τον ψηφιακό δανεισμό]. Η ανάλυση ακολουθεί τη διττή διάκριση της νέας ρύθμισης ανάμεσα στον κανόνα της θέσπισης καθεστώτος δικαιώματος εύλογης αμοιβής για δημόσιο δανεισμό (άρθ. 5Α και 52 περ. ια΄ ν. 2121/1993), και στην κατ’ εξαίρεση αναγνώριση αποκλειστικού δικαιώματος δημόσιου δανεισμού, μόνο για συγκεκριμένες κατηγορίες πνευματικών και συγγενικών δικαιούχων και αντικειμένων δανεισμού (άρθ. 3 § 1 περ. ε΄ εδ. ε΄, 47 § 2 περ. γ΄ και 48 § 1 περ. στ΄ ν. 2121/1993).
Η εργασία ολοκληρώνεται με μια συμπερασματική κατακλείδα, η οποία περιλαμβάνει ανακεφαλαίωση της διενεργηθείσας ανάλυσης και διατύπωση κριτικών σκέψεων προς αξιολόγηση των προοπτικών της νέας ρύθμισης για το δικαίωμα δημόσιου δανεισμού.
Edition info
Table of contents +-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Εισαγωγή 1. Δικαίωμα δημόσιου δανεισμού: γενική θεώρηση
α) Οι απαρχές του δικαιώματος δημόσιου δανεισμού
β) Η θέσπιση της Οδηγίας 92/100/ΕΟΚ και η κωδικοποίησή της από την Οδηγία 2006/115/ΕΚ
γ) Συστηματική και δικαιοπολιτική διάσταση του δικαιώματος δημόσιου δανεισμού 6 2. Το ιστορικό της ρύθμισης του δικαιώματος δημόσιου δανεισμούστο ελληνικό δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας (Ν. 2121/1993)
α) Ενσωμάτωση Οδηγίας 92/100/ΕΟΚ διά του Ν. 2121/1993
β) Η μεταρρύθμιση του Ν. 2121/1993 από τον Ν. 4481/2017 και οι μη ευοδωθείσες απόπειρες ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ
γ) Η «διορθωτική» ενσωμάτωση της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ εντός του Ν. 2121/1993 διά του Ν. 4996/2022
δ) Οι όψιμες μεταβολές που επέφερε ο Ν. 5043/2023
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - Νομοθετικός ορισμός δημόσιου δανεισμού (άρθ. 5Α§1 εδ. β΄ Ν. 2121/1993)
1. Προέλευση και πεδίο εφαρμογής του κατ’ άρθ. 5Α§1 εδ. β΄ Ν. 2121/1993 ορισμού δημόσιου δανεισμού
α) Ενσωμάτωση ορισμού ενωσιακής προέλευσης
β) Ορισμός γενικής και οριζόντιας φύσεως 2. Στοιχεία του ορισμού α) Διάθεση έργου (ή άλλου αντικειμένου προστασίας)
προς χρήση για περιορισμένο χρονικό διάστημα β) Διάθεση όχι για άμεσο ή έμμεσο οικονομικό
ή εμπορικό όφελος γ) Διάθεση από «ιδρύματα που είναι ανοικτά στο κοινό» δ) Ψηφιακός δημόσιος δανεισμός;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - Ο δημόσιος δανεισμός υπό καθεστώς δικαιώματος εύλογης αμοιβής
1. Γενικό πλαίσιο δικαιώματος εύλογης αμοιβής για δημόσιο δανεισμό (άρθ. 5Α§§1 και 2 Ν. 2121/1993)
α) Περιορισμός του αποκλειστικού (πνευματικού) δικαιώματος δημόσιου δανεισμού (άρθ. 5Α§1 εδ. α΄ Ν. 2121/1993)
αα) Εκ του νόμου άδεια για δημόσιο δανεισμό
i) Ενσωμάτωση της κατ’ άρθ. 6§1 Οδηγίας 2006/115/ΕΚ παρέκκλισης υπό μορφή εκ του νόμου αδείας
ii) Φύση, επωφελούμενοι και αντικείμενο της εκ του νόμου αδείας
iii) Ειδικά η κάλυψη του ψηφιακού δανεισμού από την εκ του νόμου άδεια του άρθ. 5Α§1 εδ. α΄ Ν. 2121/1993
iv) Aναγκαίες συμπληρωματικές τροποποιήσεις στον Ν. 2121/1993
ββ) Προϋποθέσεις για τη χορήγηση της εκ του νόμου αδείας δημόσιου δανεισμού
i) Νομίμως δημοσιευμένα έργα
ii) Νόμιμη κατοχή υλικών φορέων δανειζόμενων έργων
γγ) Όρια στον περιορισμό
i) Επί υλικών φορέων οπτικοακουστικών έργων και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών
ii) Η επιφύλαξη των §§ 2-6 του άρθ. 5Α Ν. 2121/1993
β) Η υποχρέωση καταβολής εύλογης αμοιβής (άρθ. 5Α§2 Ν. 2121/1993)
αα) Έκταση υποχρέωσης, υπόχρεοι καταβολής και φύση εύλογης αμοιβής
ββ) Εξαίρεση (απαλλαγή) από καταβολή εύλογης αμοιβής για (δημόσιες) σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες
γγ) Υποχρεωτική συλλογική διαχείριση
δδ) Δικαιούχοι του δικαιώματος εύλογης αμοιβής για δημόσιο δανεισμό
i) Διορθωτική ερμηνεία της παραπομπής στην §4
ii) Οι εκδότες εντύπων ως δικαιούχοι εύλογης αμοιβής
εε) Ύψος και κατανομή εύλογης αμοιβής
στστ) Μέσα επιβολής σε περίπτωση μη καταβολής
2. Ειδικές ρυθμίσεις για τον δημόσιο δανεισμό υπό καθεστώς δικαιώματος εύλογης αμοιβής (άρθ. 5Α§§3-6 Ν. 2121/1993)
α) Ειδικές ρυθμίσεις για την εύλογη αμοιβή για δημόσιο δανεισμό από Κρατικούς Φορείς (άρθ. 5Α§§3-5 Ν. 2121/1993)
αα) Πεδίο εφαρμογής
i) Δανείζων Κρατικός Φορέας
ii) Αντικείμενο δανεισμού
ββ) Ύψος και καταβολή εύλογης αμοιβής
i) Ex lege καθορισμένο ύψος εύλογης αμοιβής και πρόβλεψη αναπροσαρμογής
ii) Κριτήρια προσδιορισμού της κατ’ αποκοπήν εύλογης αμοιβής
iii) Υπόχρεοι καταβολής
iv) Δικαιούχοι εύλογης αμοιβής και είσπραξη
γγ) Κατανομή εύλογης αμοιβής για δημόσιο δανεισμό
i) Εκ του νόμου κατανομή ενόψει δύο ειδών δανειζόμενων αντικειμένων
ii) Ειδικά η κατανομή της κατ’ αποκοπήν αμοιβής του άρθ. 5Α§3 Ν. 2121/1993 κατά την πρώτη τριετία
iii) Λοιποί κανόνες για την κατανομή της εύλογης αμοιβής
δδ) Παραδείγματα
Παράδειγμα 1: Δανεισμός βιβλίων από δημοτική βιβλιοθήκη
Παράδειγμα 2: Δανεισμός φορέων ήχου από δημοτική βιβλιοθήκη
β) Ειδικές ρυθμίσεις για εύλογη αμοιβή για δημόσιο δανεισμό από ορισμένες κατηγορίες μη κρατικών βιβλιοθηκών (άρθ. 5Α§6 Ν. 2121/1993)
αα) Πεδίο εφαρμογής
i) Δανείζον ίδρυμα
ii) Αντικείμενο δανεισμού
ββ) Ύψος, καταβολή και κατανομή εύλογης αμοιβής
3. Ανάλογη εφαρμογή του άρθ. 5Α Ν. 2121/1993 στα συγγενικά δικαιώματα
α) Η ρητή νομοθετική παραπομπή του άρθ. 52 περ. ια) Ν. 2121/1993
β) Αναγκαίες συμπληρωματικές τροποποιήσεις στο όγδοο κεφάλαιο του Ν. 2121/1993
αα) Απαλοιφή αποκλειστικού δικαιώματος δημόσιου δανεισμού ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών
ββ) Απαλοιφή αποκλειστικού δικαιώματος δημόσιου δανεισμού παραγωγών φωνογραφημάτων (υλικών φορέων ήχου)
γγ) Πρόσκαιρη απαλοιφή αποκλειστικού δικαιώματος δημόσιου δανεισμού παραγωγών οπτικοακουστικών έργων και ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών
γ) Καλυπτόμενα συγγενικά δικαιώματα
δ) Το περιεχόμενο του κατ’ αναλογία εφαρμοζόμενου καθεστώτος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Ο δημόσιος δανεισμός υπό καθεστώς αποκλειστικού δικαιώματος
1. Πνευματικό δικαίωμα δημόσιου δανεισμού δημιουργών οπτικοακουστικών έργων
α) Eπαναφορά αποκλειστικού δικαιώματος
αα) Διά προσθήκης του άρθ. 3§1 περ. ε) εδ. ε΄ Ν. 2121/1993
ββ) Διά συμπληρωματικών τροποποιήσεων στον Ν. 2121/1993
γγ) Ratio της επαναφοράς
β) Πεδίο εφαρμογής
αα) Δικαιούχοι αποκλειστικού πνευματικού δικαιώματος δημόσιου δανεισμού
ββ) Αντικείμενο δανεισμού
γ) Περιεχόμενο και άσκηση αποκλειστικού δικαιώματος
2. Συγγενικό δικαίωμα δημόσιου δανεισμού παραγωγών οπτικοακουστικών έργων
α) Επαναφορά αποκλειστικού δικαιώματος
αα) Διά τροποποίησης του άρθ. 47§2 περ. γ) Ν. 2121/1993
ββ) Διά συμπληρωματικών τροποποιήσεων στον Ν. 2121/1993
γγ) Ratio της επαναφοράς
β) Πεδίο εφαρμογής
γ) Περιεχόμενο και άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος
3. Συγγενικό δικαίωμα δημόσιου δανεισμού ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών
α) Επαναφορά αποκλειστικού δικαιώματος
αα) Διά τροποποίησης του άρθ. 48§1 περ. στ) Ν. 2121/1993
ββ) Διά συμπληρωματικών τροποποιήσεων στον Ν. 2121/1993
γγ) Ratio της επαναφοράς
β) Πεδίο εφαρμογής
γ) Περιεχόμενο και άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος
4. Λοιπά ζητήματα
α) Ζητήματα από τη συρροή περισσότερων δικαιωμάτων δημόσιου δανεισμού επί του ιδίου αντικειμένου δανεισμού
αα) Συρροή αποκλειστικών δικαιωμάτων
ββ) Συρροή αποκλειστικού δικαιώματος και δικαιώματος εύλογης αμοιβής επί του ιδίου αντικειμένου δανεισμού
i) Η περίπτωση υλικών φορέων ήχου που ενσωματώνουν ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές με ερμηνείες ή εκτελέσεις
ii) Το πρόβλημα του δημόσιου δανεισμού υλικών φορέων εικόνας ή ήχου και εικόνας που ενσωματώνουν προστατευόμενες ερμηνείες ή εκτελέσεις
β) Το αποκλειστικό δικαίωμα δημόσιου δανεισμού ως κατάλοιπο;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - Επιλεγόμενα
1. Ανακεφαλαίωση
2. Αξιολόγηση και προοπτικές
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ