Σ. Ορφανουδάκης, Η υπεροχή του Συντάγματος έναντι του Νόμου, ως απαύγασμα του Συνταγματισμού, 2008
Στην παρούσα μελέτη ερευνάται η υπεροχή του Συντάγματος έναντι του Νόμου, ως συνέπεια του αυστηρού χαρακτήρα του Συντάγματος υπό το πρίσμα του συνταγματισμού.
Στην πρώτη παράγραφο του πρώτου κεφαλαίου επιχειρείται ο προσδιορισμός της έννοιας του συνταγματισμού, με σύντομη ιστορικο-πολιτική παρουσίαση των όρων που γέννησαν το φαινόμενο, ενώ στη δεύτερη παράγραφο περιγράφονται τα στοιχεία του στοχασμού των Hobbes, Locke, Montesquieu και Rousseau, που αναδεικνύουν χαρακτηριστικά «ένθεσης» στο συνταγματισμό.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο «Από το λυκαυγές της πολιτικής συμμετοχής, στο άπλετο φως του αντιπροσωπευτικού συστήματος», παρουσιάζονται σε τέσσερις παραγράφους οι όροι που επέτρεψαν την εμφάνιση του αντιπροσωπευτικού συστήματος, οι ιστορικές καταβολές του αντιπροσωπευτικού κοινοβουλίου και η εξέλιξή του, αφενός με την καθιέρωση της αρχής της καθολικότητας της ψήφου και αφετέρου με τη μετάβαση από την αρχή της εθνικής σε εκείνη της λαϊκής κυριαρχίας.
Στο τρίτο κεφάλαιο ερευνώνται ο αμερικανικός και ελληνικός συνταγματισμός. Ειδικότερα, περιγράφονται τα γεγονότα και οι όροι εγκατάστασης των αποίκων στην Αμερική, τα πρώτα πολιτειακά Συντάγματα και η ομοσπονδιακή οργάνωση των Ηνωμένων Πολιτειών με θέσπιση Συντάγματος, ενώ επιχειρείται η παρουσίαση της νομολογίας του Supreme Court, με αιχμή την απόφαση Marbury v. Madison, με την οποία καθιερώθηκε ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων ως αποκύημα της σκέψης ότι το Σύνταγμα ως ανώτατος νόμος, που δεν μπορεί να μεταβληθεί με κοινά μέσα, υποχρεώνει πλήρως σε συμμόρφωση. Στην παρουσίαση του ελληνικού συνταγματισμού αναπτύσσονται οι καταβολές του, παρουσιάζονται τα συνταγματικά κείμενα του Επαναστατικού Αγώνα και καταγράφονται οι προσπάθειες συνταγματικής οργάνωσης του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, από τον Καποδίστρια μέχρι την εγκατάσταση της βασιλευόμενης δημοκρατίας και την καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης. Παράλληλα, ιστορείται η στάση των δικαστηρίων μέχρι τις πρώτες αποφάσεις δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων και την περίφημη απόφαση 23/1987 του Αρείου Πάγου. Στο τέλος του κεφαλαίου η μελέτη καταλήγει στην καταγραφή τόπων του ελληνικού και αμερικανικού συνταγματισμού.
Edition info
Table of contents +
Πίνακας περιεχομένων ΧΙΙΙ
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Α΄
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥ
1. Το εννοιολογικό περιεχόμενο του συνταγματισμού. Η πρώιμη εμφάνισή του, ανάχωμα στον πολιτικό δεσποτισμό και στην κρατική αυθαιρεσία
2. Το έργο των Hobbes, Locke, Montesquieu και Rousseau και ο φιλελεύθερος συνταγματισμός· καταβολή ή ένθεση;
2.1. Hobbes: ο θεμελιωτής του ατομικιστικού φιλελευθερισμού.……
2.2. Locke: ο πρωτοπόρος της ιδέας της οριοθέτησης της εξουσίας από τη συναίνεση των αρχομένων.
2.3. Montesquieu: ο μύστης της διάκρισης των εξουσιών.
2.4. Rousseau: ο ριζοσπάστης, εμπνευστής της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας
2.5. Διαφορές και κοινοί τόποι: ενδιάμεσα συμπεράσματα
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Β΄
ΑΠΟ ΤΟ ΛΥΚΑΥΓΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
ΣΤΟ ΑΠΛΕΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
1. Η εμφάνιση του αντιπροσωπευτικού συστήματος• νομοτέλεια ιστορική ή κοινωνική;
2. Οι ιστορικές καταβολές του αντιπροσωπευτικού κοινοβουλίου
3. Η αρχή της καθολικότητας της ψήφου, αναγκαίο συμπλήρωμα του αντιπροσωπευτικού συστήματος
4. Το αντιπροσωπευτικό σύστημα μεταξύ «εθνικής» και «λαϊκής» κυριαρχίας
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Γ΄
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ: ΟΙ ΚΟΙΝΟΙ ΤΟΠΟΙ
1. Ο αμερικανικός συνταγματισμός: από την εθνογένεση μέχρι την πρώτη δικαστική κρίση για την υπεροχή του συντάγματος
2. Ο ελληνικός συνταγματισμός: μεταξύ σφύρας και άκμονος ή η σπειροειδής πορεία των μικρών βημάτων. Από την εθνική παλιγγενεσία στην πρώτη δικαστική άρνηση εφαρμογής νόμου αντίθετου στο σύνταγμα
2.1. Οι καταβολές του ελληνικού συνταγματισμού
2.2. Τα συνταγματικά κείμενα του Αγώνα
2.2.1. Οι Τοπικοί Οργανισμοί της Επανάστασης.
2.2.2. Τα επαναστατικά συντάγματα
2.3. Από την άφιξη του Καποδίστρια έως την εκθρόνιση του Όθωνα: η ανάσχεση του ελληνικού συνταγματισμού
2.4. Από την απολυταρχική διακυβέρνηση στη βασιλευομένη δημοκρατία.
2.5. Το Σύνταγμα του 1864: η περιπέτεια των όρων και των ορισμών ή η υπεροχή του Συντάγματος έναντι πάντων
2.6. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων από τα ελληνικά δικαστήρια: εύλογο παρεπόμενο της τυπικής υπεροχής του συντάγματος
3. Συμπερασματικές παρατηρήσεις: ο ορισμός της σύγκλισης ή, άλλως, ο «κοινός τόπος» του αμερικανικού και του ελληνικού συνταγματισμού
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Content type
Categories
Related editions
