Σ. Μούζουλας, Εταιρική διακυβέρνηση - Corporate governance, 2003
Το βιβλίο επιχειρεί μία συνολική προσέγγιση της εταιρικής διακυβέρνησης ως συστήματος οργάνωσης της εξουσίας στην ανώνυμη εταιρία. Η προσέγγιση έχει ως βάση τη διεθνή διάσταση του ζητήματος, όπως διαμορφώνεται σταδιακά ιδίως στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
Το ελληνικό σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης του ν. 3016/2002, αναλύεται διεξοδικά μέσα από αυτό το πλαίσιο, με συχνή αναφορά και στη λοιπή σχετική νομοθεσία. Οι αναλύσεις δεν περιορίζονται στη διοίκηση της εταιρίας, αλλά επεκτείνονται και στη δραστηριοποίηση των μετόχων, στα όρια που διαγράφει η ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και στο ρόλο του ελεγκτή των οικονομικών καταστάσεων της εταιρίας, όπως διαγράφεται από τον πρόσφατο ν. 3148/2003. Ιδιαίτερο βάρος δίδεται στην ανάμιξη των θεσμικών επενδυτών στη διαδικασία λήψης των εταιρικών αποφάσεων όπως και στο διάλογο μεταξύ των φορέων εξουσίας στην εταιρία.
Η αναγκαία ένταξη του ελληνικού συστήματος στο πλαίσιο που δημιουργείται στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγεί και σε εκτεταμένες αξιολογήσεις της διαδικασίας εναρμονισμού των εθνικών νομοθεσιών, στον τομέα του εταιρικού και του λογιστικού δικαίου, η οποία καθίσταται επίκαιρη με το πρόσφατο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό του εταιρικού δικαίου. Ιδιαίτερη σημασία λαμβάνουν, για τον εφαρμοστή του δικαίου της ανώνυμης εταιρίας, ιδίως οι αναλύσεις των υποχρεώσεων της εταιρίας και των οργάνων της, μέσα από ένα καθεστώς διαφάνειας, αλλά και της ευθύνης των φορέων εξουσίας μέσα στην εταιρία, μέσα από την προοπτική της βέλτιστης οργάνωσης της εταιρίας και του τρόπου λειτουργίας της.
Edition info
Table of contents +-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ
Α. Η μεταλλαγή του περιβάλλοντος δράσης των εταιριών
α. Η αλληλοδιείσδυση των επιμέρους εθνικών αγορών
1. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών
αα. Η διεθνοποίηση των επενδύσεων
ββ. Η ενοποίηση των χρηματιστηριακών αγορών
2. Η διατήρηση εθνικών ιδιομορφιών
αα. Ο ανταγωνισμός μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής
ββ. Τα όρια του εναρμονισμού των εθνικών νομοθεσιών
β. Η μετάβαση σε νέα επενδυτική φιλοσοφία
1. Η ανάπτυξη των μορφών συλλογικής επένδυσης
αα. Με στόχο τη συγκέντρωση αποταμιεύσεων
ββ. Με στόχο τη βελτίωση των συνταξιοδοτικών αποδοχών
2. Η ενεργητική συμπεριφορά επενδυτικών φορέων
αα. Η ενεργοποίηση των θεσμικών επενδυτών
ββ. Η συμμετοχή του κράτους στη διαδικασία λήψης των εταιρικών αποφάσεων
Β. Η προσέγγιση διαφορετικών μοντέλων οργάνωσης της εταιρίας
α. H διαφοροποίηση των μοντέλων οργάνωσης της εταιρίας
1. Το ευρωπαϊκό μοντέλο σε σχέση με το αμερικανικό
αα. Οι ιδιαιτερότητες των δύο μοντέλων
ββ. Η συσχέτιση των δύο μοντέλων με το ιαπωνικό
2. Το λατινογενές μοντέλο σε σχέση με το γερμανικό
αα. Η παρέμβαση των τραπεζών ως ισχυρού φορέα εξουσίας
ββ. Η συμμετοχή των εργαζομένων στην εποπτεία της διαχείρισης
β. Η αλληλεπίδραση των μοντέλων οργάνωσης της εταιρίας
1. Μέσα από διαδικασίες κανονιστικής παρέμβασης
αα. Η παρέμβαση με τη διαδικασία εναρμονισμού των νομοθεσιών
ββ. Η παρέμβαση με τη θέσπιση ενός υπερεθνικού κώδικα εταιρι-κής διακυβέρνησης
2. Μέσα από τη δυναμική της λειτουργίας των αγορών
αα. Η συνεργασία των εταιριών
ββ. Η de facto προσέγγιση της δομής των εταιριών
Γ. Η αποδοχή του κοινωνικού χαρακτήρα της εταιρίας
α. Η κοινωνική συμπεριφορά της εταιρίας
1. Το εταιρικό συμφέρον ως άξονας εταιρικής συμπεριφοράς
αα. Οι σχέσεις εξουσίας ως πηγή αντικρουόμενων συμφερόντων
ββ. Το εταιρικό συμφέρον ως σύνθεση επιμέρους συμφερόντων
2. Ειδικά συμφέροντα ως παράμετροι για τη λήψη συγκεκριμένων εταιρικών αποφάσεων
αα. Τα συμφέροντα των άμεσα εμπλεκομένων στη λειτουργία της εταιρίας εξωτερικών παραγόντων
ββ. Τα συμφέροντα των μελών του διοικητικού συμβουλίου κατά την υποβολή δημόσιας πρότασης αγοράς
β. Η κοινωνική ευθύνη της εταιρίας
1. Το υπόβαθρο για την επιλογή κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφο-ράς
αα. Ο εξαναγκαστός χαρακτήρας της κοινωνικά αποδεκτής συμπε-ριφοράς
ββ. Η στάθμιση συμφερόντων για την επιλογή κοινωνικά αποδε-κτής συμπεριφοράς
2. Η εξυπηρέτηση κοινωνικών στόχων ως κύριος άξονας επιλογής συμπεριφοράς
αα. Η διενέργεια πράξεων κοινωφελούς χαρακτήρα
ββ. Η ενάσκηση «ηθικής» επενδυτικής πολιτικής
ΙΙ. ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Α. Η αναμόρφωση του πλαισίου δράσης των φορέων εξουσίας στην εται-ρία
α. Η ορθολογικοποίηση της διοίκησης της εταιρίας
1. Η διαφοροποίηση του ρόλου των μελών του διοικητικού συμβου-λίου
αα. Η διάκριση μεταξύ εκτελεστικών και μη εκτελεστικών μελών του διοικητικού συμβουλίου
ββ. Η συμμετοχή ανεξάρτητων μελών στο διοικητικό συμβούλιο
2. Η αποτελεσματική οργάνωση του οργάνου διοίκησης
αα. Με τη θέσπιση κανόνων λειτουργίας του οργάνου διοίκησης
ββ. Με τη συγκρότηση ειδικών επιτροπών
i. Η επιτροπή εσωτερικού ελέγχου
ii. Η επιτροπή επιλογής στελεχών και αμοιβών
iii. Η επιτροπή λογιστικών θεμάτων
3. Η ενίσχυση ατομικών δικαιωμάτων των μελών του οργάνου διοί-κησης
αα. Ο εξορθολογισμός του συστήματος αμοιβών των μελών του οργάνου διοίκησης
ββ. Η οριοθέτηση ατομικού δικαιώματος ενημέρωσης των μελών του οργάνου διοίκησης
β. Η ενθάρρυνση των μετόχων για την ενεργοποίησή τους
1. Η ενδυνάμωση ατομικών μετοχικών δικαιωμάτων
αα. Η θωράκιση του δικαιώματος ενημέρωσης
ββ. Η διευκόλυνση της ενάσκησης του δικαιώματος ψήφου
2. Η χάραξη νέων κατευθύνσεων προς περαιτέρω ενίσχυση της θέ-σης του ενεργού μετόχου
αα. Η αναγνώριση της δυνατότητας μεταβίβασης του δικαιώματος ψήφου
ββ. Η αποδοχή της σχετικότητας της αρχής της ισότητας των μετό-χων
γ. Η βελτιστοποίηση του λογιστικού ελέγχου
1. Η αναμόρφωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για το λογιστι-κό έλεγχο
αα. Η αναμόρφωση μέσα από την ποιοτική αναβάθμιση του ρόλου του ελεγκτή
ββ. Η αναμόρφωση μέσα από την καθιέρωση ενός συστήματος προληπτικής εποπτείας του ελεγκτή
2. Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας του ελεγκτή
αα. Τα κοινά αποδεκτά μέτρα ενίσχυσης της ανεξαρτησίας του ελε-γκτή
ββ. Τα αμφισβητούμενης σκοπιμότητας μέτρα ενίσχυσης της ανε-ξαρτησίας του ελεγκτή
Β. Η αναμόρφωση του συστήματος προστασίας από τη συμπεριφορά των φορέων εξουσίας στην εταιρία
α. Με τη διαμόρφωση ενός ρυθμιστικού πλαισίου συμπεριφοράς
1. Η ελαστικοποίηση των κανόνων συμπεριφοράς
αα. Η υποχρέωση επιμέλειας σε συνάρτηση με την αρχή της επιχει-ρηματικής κρίσης
ββ. Η εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων σε συνάρτηση με την υπο-χρέωση πίστεως
2. Ηεπαύξηση της ευθύνης από μη προσήκουσα συμπεριφορά
αα. Η διεύρυνση του πεδίου ευθύνης από τη διοίκηση της εταιρίας
ββ. Η θεμελίωση της ευθύνης εκτός του πεδίου διοίκησης της εται-ρίας
β. Με την καθιέρωση ειδικών μηχανισμών ελέγχου νομιμότητας
1. Η πολυμορφία των μηχανισμών ελέγχου
αα. Εσωτερικοί ως προς την εταιρία μηχανισμοί ελέγχου
ββ. Εξωτερικοί ως προς την εταιρία μηχανισμοί ελέγχου
2. Η παραπληρωματική λειτουργία των μηχανισμών ελέγχου
αα. Ο έλεγχος ως μέτρο πρόληψης και καταστολής μη προσήκου-σας συμπεριφοράς
ββ. Ο έλεγχος ως μέτρο διαφάνειας
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ