Π. Βασιλειάδης, Η κατασκοπεία στο Διεθνές Δίκαιο, 2018

Πρόλογος Μιλτιάδη Χ. Σαρηγιαννίδη

Ευχαριστίες

Κυριότερες συντομογραφίες

Eισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

1.1 Κατασκοπεία: το δεύτερο αρχαιότερο επάγγελμα

1.1.1 Από την απώτερη αρχαιότητα ως τον Μεσαίωνα

1.1.2 Περιπτώσεις εκτός δυτικού κόσμου

1.1.3 Από την Αναγέννηση ως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

1.1.4 Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

1.1.4.1 Γερμανία

1.1.4.2 Σοβιετική Ένωση

1.1.4.3 Μεγάλη Βρετανία

1.1.4.4 Ιαπωνία

1.1.4.5 Ηνωμένες Πολιτείες

1.1.5 Από τον Ψυχρό Πόλεμο ως τη σύγχρονη εποχή

1.2 Παρατηρήσεις σχετικά με την έννοια της κατασκοπείας και του κατασκόπου

1.2.1 Ετυμολογική προέλευση

1.2.2 Η έννοια της κατασκοπείας

1.2.3 Η έννοια του κατασκόπου

1.3 Αμφιλεγόμενες περιπτώσεις

1.3.1 Κατασκοπεία σε περίοδο ειρήνης

1.3.2 Μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις

1.3.3 Κατασκοπεία με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων

1.4 Ο κατάσκοπος ως πρόσωπο και η ηθική διάσταση του ζητήματος

1.4.1 Κίνητρα και χαρακτηριστικά

1.4.2 Ηθική αξιολόγηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

2.1 Η κατασκοπεία στις διεθνείς σχέσεις

2.1.1 Κατασκοπεία και Ρεαλιστές

2.1.2 Κατασκοπεία και Φιλελεύθεροι

2.1.3 Αξιολόγηση των θέσεων Ρεαλιστών-Φιλελευθέρων

2.2 H διαστρέβλωση του ρόλου της κατασκοπείας

2.2.1 H περίπτωση του Πολέμου του Ιράκ (2003)

2.2.2 Το «τηλεγράφημα Zimmerman» (1917)

2.2.3 Ο φόβος για τους κατασκόπους στην Εδουαρδιανή Βρετανία

2.3 Η συλλογή πληροφοριών σε πολεμική περίοδο

2.4 Κατασκοπεία και διπλωματία: βίοι παράλληλοι;

2.5 Βασικά στοιχεία οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών πληροφοριών

2.5.1 Δομή και μέθοδοι εργασίας

2.5.2 Η αναζήτηση πληροφοριών στην πράξη

2.5.3 Ομοιότητες και διαφορές στις μεθόδους οργάνωσης και λειτουργίας

2.5.4 Μυστικές υπηρεσίες και νομιμότητα

2.5.4.1 Πληροφορίες από ανθρώπινες πηγές (HUMINT)

2.5.4.2 Παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου κατά τη συλλογή HUMINT

2.5.5 Η συνεργασία των υπηρεσιών πληροφοριών ξένων κρατών

2.6. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών

2.7 Η κατασκοπεία στην ειρήνη: παράνομη, νόμιμη ή «πέραν του καλού και του κακού»;

2.7.1 Τρεις διαφορετικές σχολές σκέψεις

2.7.1.1 Παράνομη πρακτική

2.7.1.2 Νόμιμη πρακτική

2.7.2 Η συλλογή πληροφοριών στον κυβερνοχώρο

2.7.3 Το αντίκτυπο της κατασκοπείας στις διεθνείς σχέσεις

2.7.3.1 Η περίπτωση Γερμανίας-ΗΠΑ (2013-2016)

2.7.3.2 Αποκαλύψεις Snowden (2013)

2.7.3.3 Υπόθεση Lalas (1977-1993)

2.7.3.4 Yπόθεση Vodafone (2004-2005)

2.7.4 Η σημασία της συζήτησης γύρω από την κατασκοπεία σε περίοδο ειρήνης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

3.1 Η κατασκοπεία σε περίοδο διεθνούς ένοπλης σύρραξης

3.2 Εισαγωγικά για το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

3.3 Οι απαρχές και η προέλευση της συμβατικής ρύθμισης της κατασκοπείας

3.3.1 Ο Κώδικας Lieber (1863)

3.3.2 Η Διακήρυξη των Βρυξελλών (1874)

3.3.3 Οι Κανονισμοί της Χάγης (1899/1907)

3.3.4 Οι Συμβάσεις της Γενεύης (1949)

3.3.5 Το Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο στις Συμβάσεις της Γενεύης (1977)

3.4 Η κατασκοπεία ως πολεμικό στρατήγημα

3.4.1 Νόμιμο στρατήγημα ή παράνομη δραστηριότητα;

3.4.2 Υπόθεση Ex Parte Quirin (1942)

3.5 Ο κατάσκοπος ως «μη προνομιούχος» μαχητής

3.5.1 Κατάσκοποι και δολιοφθορείς

3.5.2 Κατάσκοποι και ανιχνευτές

3.5.3 Οι κατάσκοποι και το πεδίο εφαρμογής του Δικαίου της Γενεύης

3.6 H συλλογή πληροφοριών ως μορφή άμεσης συμμετοχής στις εχθροπραξίες

3.7 H «επιβράβευση» του επιτυχόντος κατασκόπου από το διεθνές δίκαιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

4.1 Εισαγωγή για την κατασκοπεία σε μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις

4.2 Η ρύθμιση των μη διεθνών ενόπλων συγκρούσεων στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

4.3 Κατασκοπεία σε μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις: ακροβατώντας στη νομική ασάφεια

4.4 Η κατασκοπεία στο δίκαιο της πολεμικής κατοχής

4.4.1 Εισαγωγικά για την πολεμική κατοχή στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

4.4.2 Οι κατάσκοποι αντιμέτωποι με τη δύναμη κατοχής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

5.1 Τα κράτη αντιμέτωπα με την κατασκοπεία

5.1.1 Εθνικές νομοθεσίες και κατασκοπεία

5.1.1.1 Ελλάδα

5.1.1.2 ΗΠΑ

5.1.1.3 Ρωσία

5.1.1.4 Κίνα

5.1.1.5 Ισραήλ

5.1.2 Περισσότερη ελευθερία ή περισσότερη ασφάλεια;

5.2 Αντικατασκοπεία: η πρώτη γραμμή άμυνας στη «μάχη για την πληροφορία»

5.3 Ο κατάσκοπος αντιμέτωπος με τις εθνικές έννομες τάξεις και η παρέμβαση

του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου

5.4 Το δικαίωμα του κατασκόπου στη δίκαιη δίκη

5.4.1 Η ενσωμάτωση του δικαιώματος στο διεθνές δίκαιο

5.4.2 Η εκτέλεση των κατασκόπων ως έγκλημα πολέμου-Befehl ist Befehl?

5.5 O κατάσκοπος στο εδώλιο του κατηγορουμένου

5.6 Το θεωρητικό πλαίσιο πίσω από την ποινικοποίηση της κατασκοπείας

5.7 Η δικαστική διαδικασία στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

5.7.1 Δίκαιο της Γενεύης

5.7.2 Η αλληλεπίδραση με το διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων του ανθρώπου

5.7.3 Η υπαγωγή των κατασκόπων σε στρατιωτικά δικαστήρια

5.7.4 Άλλες δικαστικές εγγυήσεις

5.8 Οι δυνατότητες υπεράσπισης του κατασκόπου

5.9 Αγνοούμενοι κατάσκοποι

Καταληκτικά συμπεράσματα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Eυρετήριο Νομολογίας

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ