Π. Νάσκου-Περράκη, Τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, 2022
Τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία κατοχυρώνονται άμεσα ή έμμεσα σε μια σειρά Διεθνών Συμβάσεων προστασίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με σημαντικότερη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, που αναφέρεται αποκλειστικά στα Δικαιώματα των Αναπήρων.
Η πρωτοτυπία του παρόντος εγχειρήματος συνίσταται, κυρίως, στην παρουσίαση στην ελληνική γλώσσα των Γενικών Σχολίων/Γενικών Συστάσεων των Επιτροπών του ΟΗΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, των αποφάσεων του ΕΔΔΑ κατά θεματική, της ΕΕΚΧ και αντίστοιχα των αποφάσεων του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα σε όλους να μελετήσουν το περιεχόμενο των διατάξεων και την ερμηνεία τους, καθώς και τις υποχρεώσεις των Κρατών και της Ελλάδας, όπως αποδίδονται από διεθνή όργανα.
Το παρόν ανήκει σε μια σειρά έργων που παρουσιάζουν συγκεκριμένα θέματα προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και έχουν ως στόχο την ενημέρωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με έναν τρόπο απλό, εύχρηστο και πρακτικό, και ενδιαφέρουν τόσο τους δημόσιους φορείς όσο και το ευρύ κοινό, συγκεντρώνοντας, πέραν των διατάξεων, την ερμηνεία και τον τρόπο εφαρμογής τους, όπως ορίζεται από τα ίδια τα όργανα που προβλέπουν οι Διεθνείς Συμβάσεις.
Edition info
Table of contents +-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Προλογικό Σημείωμα
α. παγκοσμιο επιπεδο
1. Ο ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ
Προοίμιο (αποσπάσματα)
Κεφάλαιο 1. Σκοποί και αρχές
Άρθρο 1.3. Οι σκοποί των Ηνωμένων Εθνών
Κεφάλαιο 3. Όργανα
Άρθρο 8. Συμμετοχή με ίσους όρους
Κεφάλαιο 4. Η Γενική Συνέλευση
Άρθρο 13.1β. Καθήκοντα και εξουσίες
Κεφάλαιο 9. Διεθνής Οικονομική και Κοινωνική Συνεργασία
Άρθρο 55.1γ.
Κεφάλαιο 10. Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο
Άρθρο 62.2. Καθήκοντα και εξουσίες
Κεφάλαιο 12. Διεθνές Σύστημα Κηδεμονίας
Άρθρο 76.γ.
2. Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Προοίμιο
Άρθρο 1. Ισότητα
Άρθρο 2. Απαγόρευση διακρίσεων
3. ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ.
Προοίμιο
Άρθρο 2.2. Σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων
·. Σχόλια - Προτάσεις του Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 20 (2009), Απαγόρευση των διακρίσεων στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα (Άρθρο 2, παράγραφος 2 του Διεθνούς Συμφώνου), αναφέρεται στην αναπηρία (παρ. 1, 27, 28)
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 5 (1994), Άτομα με αναπηρία
4. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ
Προοίμιο
Άρθρο 1. Σκοπός
Άρθρο 2. Ορισμοί
Άρθρο 3. Γενικές αρχές
Άρθρο 4. Γενικές υποχρεώσεις
Άρθρο 5. Ισότητα και μη διάκριση
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 6 (2018), Ισότητα και μη διάκριση
Άρθρο 6. Γυναίκες με αναπηρία
·. Σχόλια - Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 3 (2016), Για τις γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών
–. Γενική Σύσταση Αριθμός 18 (1991), Γυναίκες με αναπηρία
–. Γενική Σύσταση Αριθμός 24 (1999), Άρθρο 12 της Σύμβασης (γυναίκες και υγεία) με αναφορά στις ανάπηρες γυναίκες (παρ. 25)
–. Γενική Σύσταση Αριθμός 36 (2017), Για το δικαίωμα των κοριτσιών και των γυναικών στην εκπαίδευση, με ειδική μνεία για τα κορίτσια και τις γυναίκες με αναπηρία (παρ. 43, 44, 46)
Νομολογία της Επιτροπής για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών
Άρθρο 7. Παιδιά με αναπηρία
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 7 (2005), Εφαρμογή των δικαιωμάτων των παιδιών στην προσχολική ηλικία, το οποίο αναφέρεται στα παιδιά με αναπηρία (παρ. 1, 11, 24, 36)
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 9 (2006), Τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία.
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 20 (2016), Η εφαρμογή των δικαιωμάτων του παιδιού κατά την εφηβεία, με αναφορά στα παιδιά με αναπηρία (παρ. 7, 31, 90)
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 21 (2017), Τα παιδιά του δρόμου, με αναφορά στα παιδιά με αναπηρία (παρ. 1, 6, 8, 26, 52, 53, 62)
Άρθρο 8. Ευαισθητοποίηση
Άρθρο 9. Προσβασιμότητα
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 2 (2014), Άρθρο 9, Προσβασιμότητα
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του παιδιού
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 17 (2013), Το δικαίωμα του παιδιού στην ανάπαυση, την ψυχαγωγία, το παιχνίδι, τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες, την πολιτιστική ζωή και τις τέχνες (Άρθρο 31), με αναφορά στα παιδιά με αναπηρία (παρ. 7, 50, 60, 61)
Άρθρο 10. Δικαίωμα στη ζωή
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 36 (2019) - Άρθρο 6, Δικαίωμα στη ζωή με αναφορά και στα άτομα με αναπηρία (παρ. 1, 24, 61)
Άρθρο 11. Καταστάσεις κινδύνου και έκτακτων ανθρωπιστικών αναγκών
Άρθρο 12. Ισότητα ενώπιον του νόμου
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 1 (2014), Άρθρο 12, Ίση αναγνώριση ενώπιον του νόμου
Άρθρο 13. Πρόσβαση στη δικαιοσύνη
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του παιδιού
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 24 (2019), Τα δικαιώματα των παιδιών στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης ανηλίκων, με αναφορά στην αναπηρία (παρ. 1, 28, 40, 46)
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών
–. Γενική Σύσταση Αριθμός 33 (2015), Πρόσβαση των γυναικών στη δικαιοσύνη, με αναφορά στα θέματα αναπηρίας (παρ. 1, 8, 13, 17)
Άρθρο 14. Ελευθερία και ασφάλεια του ατόμου
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 35 (2014), Άρθρο 9 (Ελευθερία και ασφάλεια του ατόμου), με αναφορά στην αναπηρία (παρ. 1, 2, 19, 28)
Άρθρο 15. Απαλλαγή από βασανιστήρια ή σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία
Άρθρο 16. Απαλλαγή από την εκμετάλλευση, τη βία και την κακομεταχείριση.
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του παιδιού
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 13 (2011), Το δικαίωμα του παιδιού στην ελευθερία από όλες τις μορφές βίας, με αναφορά και στα παιδιά με αναπηρία (παρ. 1, 8, 15, 16, 20, 23, 43, 47, 48, 54, 56, 60, 72, 75)
Άρθρο 17. Προστασία της ακεραιότητας του ατόμου
Άρθρο 18. Ελεύθερη μετακίνηση και ιθαγένεια
Άρθρο 19. Ανεξάρτητη διαβίωση και ένταξη στην κοινωνία
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 5 (2017), Για την ανεξάρτητη διαβίωση και την ένταξη στην κοινωνία
Άρθρο 20. Κινητικότητα του ατόμου
Άρθρο 21. Ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης και πρόσβαση στην πληροφορία
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 12 (2009), Το δικαίωμα ακρόασης του παιδιού, με αναφορά στα άτομα με αναπηρία (παρ. 1, 9, 21, 75, 78, 100, 115)
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 25 (2021), Τα δικαιώματα των παιδιών σε σχέση με το ψηφιακό περιβάλλον, με αναφορά στην αναπηρία (παρ. 1, 11, 30, 52, 89, 90, 91, 92)
Άρθρο 22. Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής
Άρθρο 23. Σεβασμός της κατοικίας και της οικογένειας
Άρθρο 24. Εκπαίδευση
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα Ατόμων με Αναπηρία.
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 4 (2016), Το δικαίωμα στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς (άρθρο 24)
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του παιδιού
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 1 (2001), Άρθρο 29 (1), Οι στόχοι της εκπαίδευσης με αναφορά στα παιδιά με αναπηρία (παρ. 1, 10)
Άρθρο 25. Υγεία
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 14 (2000), Το Δικαίωμα στο Υψηλότερο Δυνατό Επίπεδο Υγείας (Άρθρο 12), με αναφορά στα άτομα με αναπηρία (παρ. 26)
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 22 (2016), Το δικαίωμα στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία (Άρθρο 12), με αναφορά στην αναπηρία (παρ. 2, 8, 9, 16, 19, 20, 24, 30)
Άρθρο 26. Αποκατάσταση και επανάκτηση
Άρθρο 27. Εργασία και απασχόληση
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 18 (2005), (Άρθρο 6), Το Δικαίωμα στην Εργασία με αναφορά και στα άτομα με αναπηρία (παρ. 1, 17)
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 23 (2016), Το δικαίωμα σε δίκαιες και ευνοϊκές συνθήκες εργασίας (Άρθρο 7), με αναφορές και στην αναπηρία (παρ. 1, 5, 24, 26, 31, 47, 56, 63, 64, 65)
Άρθρο 28. Ανεκτό βιοτικό επίπεδο και κοινωνική προστασία
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 19 (2008), Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλεια (Άρθρο 9), με αναφορά στα άτομα με αναπηρία (παρ. 1, 20, 27, 28, 29, 31)
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 4 (1991), Το δικαίωμα σε επαρκή στέγαση (Άρθρο 11, παράγραφος 1 του Συμφώνου), με αναφορά στην αναπηρία (παρ. 1, 8)
Άρθρο 29. Συμμετοχή στην πολιτική και δημόσια ζωή
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 25 (1996), Άρθρο 25 (Συμμετοχή στη Δημόσια Ζωή και Δικαίωμα του Εκλέγειν) με αναφορά στην αναπηρία (1, 10)
Άρθρο 30. Συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, την αναψυχή, τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητισμό
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 21(2009), Δικαίωμα συμμετοχής όλων στην πολιτιστική ζωή - (Άρθρο 15, παράγρ. 1 (α), προβλέπει για την αναπηρία (παρ. 1, 30, 31)
Άρθρο 31. Στατιστικές και συγκέντρωση δεδομένων
Άρθρο 32. Διεθνής συνεργασία
Άρθρο 33. Εθνική εφαρμογή και παρακολούθηση
·. Σχόλια-Προτάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
–. Γενικό Σχόλιο Αριθμός 7 (2018), Για τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών με αναπηρία, μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων τους, στην εφαρμογή και παρακολούθηση της Σύμβασης
Άρθρο 34. Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Άρθρο 35. Εκθέσεις από τα Συμβαλλόμενα Κράτη
Άρθρο 36. Εξέταση των εκθέσεων
–. Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Συμπερασματικές Παρατηρήσεις στην αρχική έκθεση της Ελλάδας
Άρθρο 37. Συνεργασία μεταξύ των Συμβαλλόμενων Κρατών και της Επιτροπής
Άρθρο 38. Σχέση της Επιτροπής με άλλους φορείς
Άρθρο 39. Έκθεση της Επιτροπής
Άρθρο 40. Διάσκεψη των Συμβαλλόμενων Κρατών
Άρθρο 41. Θεματοφύλακας
Άρθρο 42. Υπογραφή
Άρθρο 43. Συγκατάθεση για δέσμευση
Άρθρο 44. Περιφερειακοί οργανισμοί ενοποίησης
Άρθρο 45. Έναρξη ισχύος
Άρθρο 46. Επιφυλάξεις
Άρθρο 47. Τροποποιήσεις
Άρθρο 48. Καταγγελία
Άρθρο 49. Προσιτή μορφή
Άρθρο 50. Αυθεντικά κείμενα
4.1. ΤΟ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ
– Αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με τη Διαδικασία Έρευνας
4.2. Νομολογία της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Β. Περιφερειακό επιπεδο
Ι. ΤΟ συμβουλιο της ευρωπησ
1. ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της ΕΥΡΩΠΗΣ
Προοίμιο (αποσπάσματα)
Άρθρο 1. Σκοπός του Συμβουλίου της Ευρώπης
2. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ
Προοίμιο
Άρθρο 1. Υποχρέωση σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου
Άρθρο 14. Απαγόρευση των διακρίσεων
2.1. Νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σχετικά με τα άτομα με αναπηρία
3. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ
Προοίμιο
Άρθρο 15. Το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία στην ανεξαρτησία, την κοινωνική ένταξη και τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή
3.1. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων
·. Αιτιολογική έκθεση για το άρθρο
· Αιτιολογική Έκθεση στο Σχέδιο Νόμου για την κύρωση του ΕΚΧ
3.2. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΙΙ. η ευρωπαΪκη ενωση
1. Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ (Αποσπάσματα)
Άρθρο 3. (πρώην άρθρο 2 ΣΕΕ)
Άρθρο 6. (πρώην άρθρο 6 ΣΕΕ)
Άρθρο 9. Ισότητα πολιτών
ΤΙΤΛΟΣ Χ. Κοινωνική πολιτική
Άρθρο 151 ΣΛΛΕ (πρώην άρθρο 136 ΣΕΚ)
2. Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Άρθρο 26. Ένταξη των ατόμων με αναπηρίες
3. Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ
4. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
·. Ένωση ισότητας: στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030
5. Νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής ενωσης