Π. Νάσκου-Περράκη, Δικαιώματα του Ανθρώπου, 3η έκδ., 2022

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΜΕΡΟΣ Α΄

Η ιστορικη εξελιξη της προστασιας των δικαιωματων του ανθρωπου.

Απο την αρχαιοτητα μεχρι τη δημιουργια του ΟΗΕ

1. Εισαγωγικά

2. Ιστορική εξέλιξη της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου

2.1. Από την αρχαιότητα μέχρι τον 18ο αιώνα

2.2. Οι Διακηρύξεις του 18ου αιώνα

2.3. Το Συνέδριο της Βιέννης

2.4. Το Δίκαιο του πολέμου – Ανθρωπιστικό δίκαιο

2.5. Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στο πλαίσιο της Κοι­νωνίας των Εθνών

Α. Το Σύμφωνο της Κοινωνίας των Εθνών

Β. Το σύστημα εντολών

Γ. Δραστηριότητες κοινωνικής ή άλλης φύσης

Δ. Η προστασία των μειονοτήτων

Ε. Η προστασία των προσφύγων

2.6. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας

2.7. Κριτική Θεώρηση

ΜΕΡΟΣ Β΄

Η προστασια των δικαιωματων του ανθρωπου ΚΑΙ ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ

σε παγκοσμιο επιπεδο

Κεφαλαιο I

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στο πλαίσιο του συστήματος

των Ηνωμένων Εθνών

1. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

1.1. Οι Διατάξεις του Χάρτη ΟΗΕ

1.2. Οι θεσμοί

Α. Το Συμβούλιο Ασφαλείας

Β. Το Διεθνές Δικαστήριο

Γ. Το Συμβούλιο Κηδεμονιών/Ο Γεν. Γραμματέας

Δ. Η Γενική Συνέλευση

1. Το Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

α) Σύνθεση του Συμβουλίου

β) Σύνοδοι

γ) Αρμοδιότητες

αα) Ατομική Αναφορά

ββ) Ειδικές Διαδικασίες

2. Παγκόσμια Περιοδική Εξέταση

3. Η Συμβουλευτική Επιτροπή

Ε. Το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC)

1. Η Επιτροπή για το Καθεστώς των Γυναικών.

ΣΤ. Ο Ύπατος Αρμοστής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

1.3. Όργανα και Επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών που ασχολούνται με τα δικαιώματα του ανθρώπου

Α. Η Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

1. Οι πρώτες προσπάθειες προστασίας των προσφύγων

2. Η Διεθνής Οργάνωση Προσφύγων

3. Ο ρόλος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR)

Β. Η Επιτροπή για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποινική Δι­καιοσύνη

Γ. Το πρόγραμμα για τους Ανθρώπινους Οικισμούς

Δ. Το Μόνιμο Forum για Ζητήματα Αυτόχθονων

Ε. Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τις Γυναίκες (UN Women)

ΣΤ. Ταμείο των Ηνωμένων για το Παιδί (UNICEF)

Ζ. Γραφείο Βοήθειας και Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες της Παλαιστίνης στη Μέση Ανατολή (UNRWA)

Η. Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά και την εγκλημα­τι­κότητα (UNODC)

2. Ειδικευμένες Οργανώσεις

2.1. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ)

Α. Κριτική Θεώρηση

2.2. Η Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO)

Β. Κριτική Θεώρηση

2.3. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ)

2.4. Η Οργάνωση Επισιτισμού και Γεωργίας (FAO)

Κεφαλαιο II

Παγκόσμια προστασία Διεθνείς πράξεις και μηχανισμοί ελέγχου εφαρμογής

των δικαιωμάτων του ανθρώπου

1. Η Οικουμενική Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ)

1.1. Εισαγωγικά

1.2. Περιεχόμενο

1.3. Κριτική Θεώρηση

2. Η προστασία του πρόσφυγα

2.1. Η προστασία του πρόσφυγα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Σύμβαση της Γενεύης για το καθεστώς των προσφύγων

Α. Η έννοια πρόσφυγας σε αντιδιαστολή με άλλες σχετικές έννοιες

Β. Το άρθρο 1 της Σύμβασης της Γενεύης

1. Οι ρήτρες υπαγωγής

2. Ορισμός του πρόσφυγα και προϋποθέσεις εφαρμογής του

3. Ρήτρες Παύσης

4. Ρήτρες αποκλεισμού

Γ. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του πρόσφυγα

1. Το καθεστώς του πρόσφυγα

2. Γενικές διατάξεις

3. Ατομικές ελευθερίες

Δ. Η παροχή ασύλου

1. Η έννοια του ασύλου

2. Αιτούντες άσυλο που βρίσκονται παράνομα στη χώρα υποδο­χής (άρθρο 31)

3. Απαγόρευση απέλασης (άρθρο 32)

α) Νομική βάση για την απέλαση προσφύγων

4. Απαγόρευση απέλασης ή επαναπροώθησης (άρθρο 33)

α) Πεδίο εφαρμογής του άρθρου

β) Εξαιρέσεις στην απαγόρευση επαναπροώθησης

Ε. Η διαδικασία απονομής της ιδιότητας του πρόσφυγα

2.2. Η προστασία του πρόσφυγα σε περιφερειακό επίπεδο

Α. Στην Αφρικανική Ήπειρο

Β. Στην Ασία

Γ. Στον Αραβικό κόσμο

Δ. Στην Αμερικανική Ήπειρο

Ε. Στην Ευρώπη

1. Το Συμβούλιο της Ευρώπης

2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση

2.3. Κριτική Θεώρηση

3. Η Διεθνής Προστασία των Μειονοτήτων.

3.1. Ιστορική Αναδρομή

3.2. Οι Μειονότητες ενώπιον του ΟΗΕ

Α. Η οριοθέτηση της έννοιας της μειονότητας

Β. Η προστασία σε οικουμενικό επίπεδο

3.3. Η Διακήρυξη για τις Εθνικές Μειονότητες

3.4. Το Ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας των μειονοτήτων

Α. Ιστορική εξέλιξη

Β. Μηχανισμός προστασίας

Γ. Τα προστατευόμενα δικαιώματα

1. Σύμβαση Πλαίσιο και ΕΣΔΑ

2. Δικαιώματα που καλύπτει και η ΕΣΔΑ

3. Αυτοτελώς προστατευόμενα δικαιώματα

α) Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού

β) Ελευθερία της έκφρασης και μειονότητες

γ) Γλωσσικά δικαιώματα μειονοτήτων

δ) Εκπαιδευτικά δικαιώματα μειονοτήτων

3.5. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Μειονοτικών και Περιφερειακών Γλωσσών (1992)

3.6. Ευρωπαϊκή Ένωση και Μειονότητες

3.7. Υποχρεώσεις των μειονοτήτων

4. Το Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και τα Προαιρε­τικά Πρωτόκολλα

4.1. Εισαγωγή

4.2. Περιεχόμενο του ΣΑΠΔ

Α. Υποχρεώσεις των κρατών μερών

Β. Τα δικαιώματα που εγγυάται το ΣΑΠΔ

1. Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση (άρθρο 1)

2. Απαγόρευση διακρίσεων (άρθρο 2)

3. Ισότητα ανδρών και γυναικών (άρθρο 3)

4. To Δικαίωμα στη ζωή (άρθρο 6)

5. Η απαγόρευση των βασανιστηρίων και της σκληρής, απάν­θρωπης ή εξευτελιστικής ποινής ή μεταχείρισης (άρθρο 7)

6. Η απαγόρευση οποιασδήποτε μορφής δουλείας και δουλε­μπο­ρίου (άρθρο 8)

7. Το Δικαίωμα στην ελευθερία και ασφάλεια (άρθρο 9)

8. Ανθρώπινη μεταχείριση (άρθρο 10)

9. Απαγόρευση φυλάκισης για ιδιωτικά χρέη (άρθρο 11)

10. Ελευθερία της κίνησης (άρθρο 12)

11. Η απαγόρευση της αυθαίρετης απέλασης αλλοδαπών (άρθρο 13)

12. Το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη (άρθρο 14)

13. Η απαγόρευση αναδρομικής ισχύος του ποινικού νόμου (άρ­θρο 15)

14. Το δικαίωμα στην προσωπικότητα (άρθρο 16)

15. Το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, της κατοικίας και της αλληλογραφίας (άρθρο 17)

16. Η ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας (άρθρο 18)

17. Ελευθερία έκφρασης και γνώμης (άρθρο 19)

18. Η απαγόρευση πολιτικής προπαγάνδας (άρθρο 20)

19. Το δικαίωμα της ειρηνικής συνάθροισης (άρθρο 21)

20. Το δικαίωμα στον συνεταιρισμό (άρθρο 22)

21. Το δικαίωμα στην οικογένεια (άρθρο 23)

22. Το δικαίωμα του παιδιού σε ένα όνομα, στην ιθαγένεια και τη χωρίς διάκριση προστασία (άρθρο 24)

23. Το δικαίωμα στη συμμετοχή στα κοινά (άρθρο 25)

24. Η ισότητα όλων έναντι του νόμου και η απαγόρευση των δια­κρίσεων (άρθρο 26)

25. Τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες (άρ­θρο 27)

26. Η ρήτρα παρέκκλισης (άρθρο 4)

4.3. Ο μηχανισμός ελέγχου εφαρμογής του ΣΑΠΔ: Η Επιτροπή Δικαιω­μά­των του Ανθρώπου

Α. Σύνθεση

Β. Σύνοδοι

Γ. Διαδικασίες ελέγχου εφαρμογής του ΣΑΠΔ

1. Η εξέταση των εκθέσεων των κρατών μερών

2. Γενικά Σχόλια

3. Διακρατικές αναφορές

4. Ατομική αναφορά/Προαιρετικό Πρωτόκολλο

Δ. Προσωρινά μέτρα

Ε. Το δεύτερο Προαιρετικό Πρωτόκολλο

4.4. Κριτική Θεώρηση

5. Το Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, το Προαιρετικό Πρωτόκολλο και ο έλεγχος εφαρμογής του

5.1. Εισαγωγή

5.2. Περιεχόμενο του Συμφώνου

Α. Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση (άρθρο 1)

Β. Υιοθέτηση απαραίτητων μέσων για την εφαρμογή των δικαιωμά­των (άρθρο 2)

Γ. Ισότητα άνδρα και γυναίκας (άρθρο 3)

Δ. Περιορισμοί των δικαιωμάτων (άρθρα 4 και 5)

Ε. Τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα

1. Το δικαίωμα στην εργασία (άρθρο 6)

2. Το δικαίωμα για απόλαυση δίκαιων και ευνοϊκών όρων εργα­σίας (άρθρο 7)

3. Το δικαίωμα ίδρυσης και συμμετοχής σε επαγγελματικά σωμα­τεία (άρθρο 8)

4. Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών ασφαλίσεων (άρθρο 9)

5. Το δικαίωμα της οικογένειας, των μητέρων και των παιδιών για μεγαλύτερη κατά το δυνατόν προστασία και αρωγή (άρθρο 10)

6. Το δικαίωμα για ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης (άρθρο 11)

7. Το δικαίωμα του καθενός σε ένα υψηλότερο επίπεδο σωματι­κής και ψυχικής υγείας (άρθρο 12)

8. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση (άρθρα 13 και 14)

9. Το δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτιστική ζωή (άρθρο 15)

5.3. Ο μηχανισμός ελέγχου εφαρμογής του Συμφώνου

Α. Η Επιτροπή Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιω­μάτων

1. Σύνθεση

2. Σύνοδοι

3. Έργο της Επιτροπής

4. Περιεχόμενο των εκθέσεων

5. Ομάδα εργασίας

6. Παρουσίαση των εκθέσεων

7. Η απόφαση της Επιτροπής

8. Τα Γενικά Σχόλια

5.4. Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο στο Σύμφωνο

Α. Διαδικασία αναφοράς

1. Ατομική αναφορά

2. Διακρατική αναφορά

Β. Προστατευτικά μέτρα

Γ. Διαδικασία έρευνας

5.5. Κριτική Θεώρηση

6. Η Σύμβαση για την κατάργηση κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων

6.1. Εισαγωγικά

6.2. Περιεχόμενο της Σύμβασης – Νομική Φύση της Αρχής της Απαγόρευ­σης των Διακρίσεων στο Συμβατικό και στο Εθιμικό Διεθνές Δίκαιο

Α. Πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης – Ορισμοί – Δικαιώματα που εγγυά­ται η Σύμβαση

1. Το πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης – Ορισμοί (άρθρο 1)

6.3. Οι Υποχρεώσεις των κρατών μερών.

Α. Γενικές Υποχρεώσεις (άρθρο 2)

Β. Απαρτχάιντ και κοινωνικός διαχωρισμός (άρθρο 3)

Γ. Ποινικοποίηση φυλετικής προπαγάνδας και ‘ομιλιών μίσους’ – υποχρέωση παροχής έννομης προστασίας σε θύματα διακρίσεων (άρθρα 4, 6)

Δ. Η υποχρέωση λήψης μέτρων στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιμόρφωσης και των πληροφοριών (άρθρο 7)

6.4. Δικαιώματα που εγγυάται η Σύμβαση (άρθρο 5)

6.5. Ο μηχανισμός ελέγχου εφαρμογής της Σύμβασης (άρθρα 8-16)

Α. Γενικά – Οι διαδικασίες του μηχανισμού ελέγχου – Η Επιτροπή για την Εξάλειψη της Φυλετικής Διάκρισης

Β. Σύνθεση της Επιτροπής

Γ. Σύνοδοι της Επιτροπής

Δ. Το έργο της Επιτροπής

1. Οι εκθέσεις

α). Η υποχρέωση υποβολής εκθέσεων –Περιεχόμενο

β). Η εξέταση των εκθέσεων

γ). Τα αποτελέσματα της εξέτασης των εκθέσεων

δ). Γενικές Συστάσεις

ε). Διαδικασία παρακολούθησης προόδου – Follow-up procedure

στ). Διαδικασία έγκαιρης προειδοποίησης και επείγουσας δρά­σης (early warning and urgent action procedures)

2. Διακρατικές Αναφορές και Επιτροπή Συνδιαλλαγής

3. Η ατομική αναφορά

α) Γενικά – Η διαδικασία

β) Η Εξέταση της Ατομικής Αναφοράς – Παραδεκτό και Ουσία

6.6. Κριτική Θεώρηση

7. Η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών και το Προαιρετικό Πρωτόκολλο

7.1. Εισαγωγικά: Το έργο των ΗΕ για την προώθηση της ισότητας ανδρών και γυναικών

7.2. Η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών

Α. Προηγούμενα της Σύμβασης

Β. Περιεχόμενο της Σύμβασης

1. Το Προοίμιο της Σύμβασης

2. Εννοιολογικός προσδιορισμός

3. Γενικές ρυθμίσεις

α). Νομοθετικά μέτρα

β). Προσωρινά μέτρα

γ). Αλλαγή κοινωνικών και πολιτιστικών προτύπων

δ). Καταπολέμηση της εμπορίας και έκθεσης των γυναικών στην πορνεία

4. Δικαιώματα που πρέπει να πραγματώσουν τα συμβαλλόμενα κράτη

α). Ισότητα ενώπιον του νόμου

β). Το δικαίωμα σύναψης γάμου και δημιουργίας οικογένειας

γ). Πολιτικά δικαιώματα

δ). Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα

ε). Άλλα δικαιώματα

Γ. Γενικές και μεταβατικές διατάξεις της Σύμβασης

7.3. Ο μηχανισμός ελέγχου εφαρμογής της Σύμβασης: Η Επιτροπή για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών

Α. Σύνθεση

Β. Σύνοδοι

Γ. Το έργο της Επιτροπής

1. Οργάνωση– Λειτουργία

2. Γενικές Συστάσεις

3. Οι εκθέσεις

α) Η υποχρέωση υποβολής εκθέσεων– Περιεχόμενο

β) Η Εξέταση των εκθέσεων

γ) Η διαδικασία ενώπιον της Επιτροπής

δ) Τα αποτελέσματα της εξέτασης των εκθέσεων

4. Αίτηση για διαιτησία

5. Σχέσεις της Επιτροπής με Ειδικευμένες Οργανώσεις των ΗΕ και ΜΚΟ

7.4. Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο

Α. Διαδικασία αναφοράς

Β. Προσωρινά μέτρα

Γ. Διαδικασία έρευνας

7.5. Κριτική Θεώρηση

8. Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και Άλλης Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας

8.1. Μια εισαγωγή στην προβληματική των βασανιστηρίων

8.2. Η απαγόρευση των βασανιστηρίων στο διεθνές δίκαιο

8.3. Η Σύμβαση: γενικά

8.4. Ο συμβατικός ορισμός των βασανιστηρίων

α) Πράξη

β) Πρόθεση

γ) Σκοπός

δ) Δημόσια ιδιότητα

ε) Εξαίρεση νόμιμων κυρώσεων

8.5. Οι συμβατικές υποχρεώσεις των κρατών

8.6. Κριτική Θεώρηση

9. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τα Προαιρετικά Πρωτό­κολλα

9.1. Εισαγωγή

Α. Ιστορική αναδρομή στη διεθνή προστασία του παιδιού

Β. Προπαρασκευαστική διαδρομή

1. Η πολωνική πρόταση και η αποδοχή της

9.2. Το περιεχόμενο της Σύμβασης

Α. Βασική οριοθέτηση

9.3. Τα δικαιώματα του παιδιού και άλλα μέτρα προαγωγής της προστα­σίας του παιδιού

Α. Τα δικαιώματα του παιδιού

1. Γενική προσέγγιση

2. Ειδική προσέγγιση

Β. Οι ειδικές ρυθμίσεις

Γ. Άλλα μέτρα προαγωγής της προστασίας του παιδιού

Δ. Οι περιορισμοί των δικαιωμάτων

Ε. Λοιπές διατάξεις της Σύμβασης

ΣΤ. Ο μηχανισμός ελέγχου

Ζ. Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού

1. Σύνθεση

2. Σύνοδοι

3. Το έργο της Επιτροπής

α). Υποβολή εκθέσεων των κρατών μερών σχετικά με την εφαρ­μογή της Σύμβασης

β). Το περιεχόμενο των εκθέσεων

γ). Το μέγεθος των εκθέσεων

4. Η διαδικασία εξέτασης των εκθέσεων των κρατών μερών

9.4. Τα Γενικά Σχόλια

1. Σκοπός της εκπαίδευσης

2. Οι ανεξάρτητοι εθνικοί θεσμοί για τα δικαιώματα του παιδιού

2.1. Το καθεστώς των ανεξάρτητων εθνικών θεσμών

2.2. Η Συμβολή των ανεξάρτητων εθνικών θεσμών στη σύνταξη και παρουσίαση των εκθέσεων

3. ΗΙV/AIDS και τα δικαιώματα του παιδιού

3.1. Πρόληψη, φροντίδα, θεραπεία και υποστήριξη

3.2. Ειδικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τις ακόλουθες κατη­γο­ρίες παιδιών

4. Υγεία και ανάπτυξη του παιδιού με αναφορά στους εφήβους

4.1. Θεμελιώδεις αρχές και υποχρεώσεις των κρατών μερών για την υγεία και ανάπτυξη του παιδιού

4.2. Δημιουργία ασφαλούς και υποστηρικτικού περιβάλλοντος

5. Γενικά μέτρα για την εφαρμογή της Σύμβασης

5.1. Επανεκτίμηση των επιφυλάξεων

5.2. Κύρωση σημαντικών διεθνών πράξεων

5.3. Νομοθετικά και διοικητικά μέτρα

5.4. Η διάδοση της Σύμβασης

6. Ασυνόδευτοι ανήλικοι και παιδιά που βρίσκονται εκτός της χώρας καταγωγής τους

6.1. Υποχρεώσεις των κρατών μερών για τους ασυνόδευτους ανη­λίκους

6.2. Οικογενειακή επανένωση, επιστροφή και άλλες μορφές δυνα­τών λύσεων

7. Τα δικαιώματα των παιδιών ΑμεΑ

8. Τα δικαιώματα των παραβατικών παιδιών

9. Τα δικαιώματα των αυτόχθονων παιδιών

10. Το δικαίωμα του παιδιού να ακούγεται η γνώμη του

11. Το δικαίωμα του παιδιού να είναι ελεύθερο από κάθε μορφής βία

12. Το δικαίωμα του παιδιού στην ανάπαυση

13. Υποχρεώσεις των κρατών σχετικά με την επίδραση των επιχειρή­σεων στα δικαιώματα του παιδιού

14. Το δικαίωμα του παιδιού για την απόλαυση του υψηλότερου δυ­να­τού επιπέδου υγείας

15. Το δικαίωμα του παιδιού να θεωρείται το συμφέρον του ως η πρω­ταρχική επιδίωξη των κρατών μερών

16. Τα δικαιώματα στην προσχολική ηλικία

17. Για τα παιδιά του δρόμου

18. Τα δικαιώματα των παιδιών σε σχέση με το ψηφιακό περιβάλλον

9.5. Σύσταση βοηθητικών οργάνων

9.6. Συνεργασία Επιτροπής με Ειδικευμένες Οργανώσεις

9.7. Προαιρετικά Πρωτόκολλα

Α. Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, σε σχέση με την ανάμιξη παιδιών σε ένοπλη σύρραξη

Β. Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με την εμπορία παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία

Γ. Το 3ο Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού για τη Διαδικασία των Αναφορών

1. Η Νομολογία της Επιτροπής

9.8. Κριτική Θεώρηση

10. Διεθνής Προστασία των Μεταναστών: Η Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Εργαζομένων Μεταναστών & των Μελών των Οικο­γενειών τους

10.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις. Η δημογραφική πραγματικότητα της με­τα­νάστευσης στον σύγχρονο κόσμο

Μέρος

10.2. Η δικαιοπαραγωγική δραστηριότητα των Ηνωμένων Εθνών και τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών

Α. Γενικές παρατηρήσεις

Β. Οι μετανάστες ως υποκείμενα ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Μέρος

10.3. Η Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων όλων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους

Α. Γενικά στοιχεία

Β. Πεδίο εφαρμογής

Γ. Προστατευτικό πλαίσιο

Δ. Απήχηση της Σύμβασης

Μέρος

10.4. Παράλληλη διεθνής προστασία

Α. Άλλες συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών

Β. Το δικαιοπαραγωγικό έργο της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας

Γ. «Ήπιο» διεθνές δίκαιο

10.5. Κριτική Θεώρηση

11. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και το Προαι­ρετικό Πρωτόκολλο

11.1. Εισαγωγικά

11.2. Περιεχόμενο της Σύμβασης

Α. Σκοπός

Β. Υποχρεώσεις κρατών μερών

Γ. Ισότητα και μη διάκριση

Δ. Γυναίκες και παιδιά ΑμεΑ

Ε. Αφύπνιση της κοινωνίας

ΣΤ. Προσβασιμότητα

Ζ. Δικαιώματα των ΑμεΑ

1. Το δικαίωμα στη ζωή

2. Ισότητα ενώπιον του νόμου/Πρόσβαση στη δικαιοσύνη

3. Η προστασία της ελευθερίας και ακεραιότητα των ΑμεΑ

4. Ελευθερία κίνησης, εθνικότητα, ανεξαρτησία

5. Ελευθερία έκφρασης, γνώμης και πρόσβασης στην πληροφό­ρηση

6. Σεβασμός στην ιδιωτική ζωή και στην οικογένεια

7. Εκπαίδευση/Υγεία

8. Εργασία και απασχόληση

9. Συμμετοχή στα κοινά

11.3. Ο Μηχανισμός Ελέγχου Εφαρμογής της Σύμβασης ΑμεΑ: Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ

Α. Σύνθεση

Β. Σύνοδοι

Γ. Αρμοδιότητες της Επιτροπής

Δ. Γενικά Σχόλια

11.4. Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση ΑμεΑ

Α. Ατομική αναφορά

1. Προϋποθέσεις άσκησης ατομικής αναφοράς

2. Νομολογία της Επιτροπής ΑμεΑ

Β. Προσωρινά μέτρα

Γ. Διαδικασία έρευνας

11.5. Κριτική Θεώρηση

12. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Προστασία Όλων των Ατόμων από Αναγκαστική Εξαφάνιση

1. Εισαγωγικά: το ιστορικό πλαίσιο της ΣΑνΕξ

2. Η διάρθρωση της ΣΑνΕξ

2.1. Το περιεχόμενο της ΣΑνΕξ

2.1.1. Ο ορισμός της «αναγκαστικής εξαφάνισης» (Άρθρο 2)

2.1.2. Το δικαίωμα μη υπαγωγής σε αναγκαστική εξαφάνιση (Άρ­θρο 1)

2.1.3. Η αναγκαστική εξαφάνιση ως έγκλημα κατά της ανθρωπό­τητας (Άρθρο 5)

2.1.4. Το έγκλημα της αναγκαστικής εξαφάνισης

2.1.5. Λοιπές σημαντικές διατάξεις

2.2. Ο μηχανισμός εποπτείας της ΣΑνΕξ: η Επιτροπή Αναγκαστικών Εξα­φανίσεων

2.2.1. Οι διαδικασίες ενώπιον της Επιτροπής

2.2.2. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικής λειτουργίας της Επιτρο­πής (Άρθρο 27)

2.2.3. Η θεσμική σχέση Επιτροπής και Ομάδας Εργασίας

3. Ελλάδα και αναγκαστικές εξαφανίσεις.

4. Κριτική θεώρηση

ΜΕΡΟΣ Γ΄

Η προστασια των δικαιωματων του ανθρωπου

και οι μηχανισμοι ελεγχου σε περιφερειακο επιπεδο

Κεφαλαιο I

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου

στo πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης

I. Η Σύμβαση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών

1. Εισαγωγή

2. Περιεχόμενο της ΕΣΔΑ

Προοίμιο

2.1. Τα δικαιώματα που κατοχυρώνουν η ΕΣΔΑ και τα Πρωτόκολλα

2.2. Υποχρεώσεις των κρατών μερών

2.3. Περιορισμοί στην άσκηση των δικαιωμάτων

3. Ο μηχανισμός ελέγχου της ΕΣΔΑ

3.1. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Α. Σύνθεση

Β. Οργάνωση και λειτουργία

Γ. Διακρατικές προσφυγές

Δ. Ατομικές προσφυγές

Ε. Προσωρινά μέτρα

ΣΤ. Παρέμβαση τρίτου

Ζ. Φιλικός διακανονισμός

Η. Οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ

Θ. Γνωμοδοτήσεις

3.2. Η Επιτροπή Υπουργών

3.3. Η εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ στην Ελλάδα

4. Κατ’ άρθρον ερμηνεία της ΕυρΣΔΑ και των Πρωτοκόλλων

4.1. Το Δικαίωμα στη ζωή (άρθρο 2)

Α. Εισαγωγικά

Β. Ουσιαστική προστασία

1. Αφαίρεση ζωής με ενέργειες κρατικών οργάνων εκτός συν­θη­κών κράτησης

2. Αφαίρεση ζωής με ενέργειες κρατικών οργάνων σε συνθή­κες κράτησης

3. Θετικές Υποχρεώσεις

Γ. Διαδικαστική Προστασία – Το Δικαίωμα σε αποτελεσματική έρευνα – Οι αγνοούμενοι της Κύπρου

Δ. Θανατική ποινή

4.2. Η απαγόρευση βασανιστηρίων, απάνθρωπης και εξευτελιστικής με­ταχείρισης (άρθρο 3)

Α. Εισαγωγή

Β. Βασανιστήρια

Γ. Απάνθρωπη και/ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία

Δ. Έκδοση και άρθρο 3 – Υπόθεση Soering

4.3. Δουλεία, ειλωτεία και καταναγκαστική εργασία (άρθρο 4)

α) Το γενικό πλαίσιο

β) Οι Ματωμένες Φράουλες της Μανωλάδας

4.4. Το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια (άρθρο 5)

Α. Εισαγωγή

Β. Στέρηση της ελευθερίας ‘συμφώνως προς την νόμιμην διαδικα­σίαν’

Γ. Οι υποπεριπτώσεις του άρθρου 5 παράγραφος 1 – Νόμιμη κρά­τηση

Δ. Οι παράγραφοι 2-5 του άρθρου 5 – Διαδικαστική προστασία

4.5. Το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη (άρθρο 6)

Α. Εισαγωγή

Β. Όψεις του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη υπό το άρθρο 6 παρ. 1 –η πρόσβαση σε δικαστήριο– η εκτέλεση αποφάσεων

Γ. Ο έλεγχος των εθνικών δικαστικών αποφάσεων – ο τέταρτος βαθμός δικαιοδοσίας

Δ. Η υπερβολική διάρκεια διαδικασίας

4.6. Η αρχή της νομιμότητας στην ποινική μεταχείριση (άρθρο 7)

4.7. Το δικαίωμα στην προσωπική και οικογενειακή ζωή, στην οικία και στο απόρρητο της αλληλογραφίας (άρθρο 8)

Α. Εισαγωγή

Β. Το πεδίο εφαρμογής

4.8. Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας (άρθρο 9)

Α. Εισαγωγή – Η ατομική θρησκευτική ελευθερία

Β. Η ‘αρνητική’ όψη των δικαιωμάτων του άρθρου

Γ. Αναλογικότητα και παρέμβαση στη θρησκευτική ελευθερία – Υπόθεση Λαρίσσης

Δ. Η συλλογική εκδήλωση της θρησκευτικής ελευθερίας

Ε. Θρησκευτική Παιδεία

4.9. Ελευθερία έκφρασης (άρθρο 10)

Α. Εισαγωγή

Β. Πεδίο Εφαρμογής

1. Φορείς του Δικαιώματος και Παρεμβολή

2. Παρεμβολή στον διάλογο που αφορά ζητήματα δημόσιου εν­διαφέροντος – η προστασία των πολιτικών και των δημο­σιο­γράφων

4.10. Ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 11)

Α. Εισαγωγή

Β. Ελευθερία ειρηνικής συνάθροισης

Γ. Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι – Δημιουργία οργανώσεων και σωματείων – Θετική και αρνητική συνδικαλιστική ελευθερία

4.11. Το δικαίωμα στον γάμο και την ίδρυση οικογένειας – ισότητα των συζύγων (άρθρο 12 - άρθρο 5 του 7 Πρωτοκόλλου)

4.12. Το δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή (άρθρο 13)

4.13. Η απαγόρευση των διακρίσεων (άρθρο 14)

4.14. Το δικαίωμα στην περιουσία (άρθρο 1 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτο­κόλλου)

Α. Εισαγωγή

Β. Πεδίο εφαρμογής

4.15. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση (άρθρο 2)

Α. Εισαγωγή

Β. Στέρηση εκπαίδευσης

Γ. Εκπαίδευση και μόρφωση σύμφωνα με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις των γονέων

4.16. Εκλογές, εκλέγειν και εκλέγεσθαι (άρθρο 3)

4.17. Άλλες διατάξεις των Πρόσθετων Πρωτοκόλλων

5. Κριτική Θεώρηση

ΙI. Ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης

1. Εισαγωγή

2. Περιεχόμενο του Αναθεωρημένου ΕΚΧ

3. Δεσμεύσεις της Ελλάδας

4. Ο μηχανισμός ελέγχου του Αναθεωρημένου ΕΚΧ. Η Ευρωπαϊκή Επι­τρο­πή Κοινωνικών Δικαιωμάτων

4.1. Σύνθεση

4.2. Αρμοδιότητες

4.3. Εξέταση των εκθέσεων

4.4. Το σύστημα των συλλογικών αναφορών

4.5. Οι αποφάσεις

4.6. Νομολογία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων

4.7. Κριτική θεώρηση

Κεφαλαιο II

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου

στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1.1. Εισαγωγή

1.2. Η υλοποίηση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ: Το πριν και το μετά

1.3. Το περίγραμμα του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ

1.3.1. Προοίμιο

1.3.2. Τίτλος Ι «Αξιοπρέπεια»

1.3.3. Τίτλος ΙΙ «Ελευθερίες»

1.3.4. Τίτλος ΙΙΙΙ «Ισότητα»

1.3.5. Τίτλος ΙV «Αλληλεγγύη»

1.3.6. Τίτλος V «Δικαιώματα των Πολιτών»

1.3.7. Τίτλος VΙ «Δικαιοσύνη»

1.3.8. Τίτλος VIΙ «Γενικές Διατάξεις»

1.4. Θεμελίωση δικαιωμάτων και αρχών στο ΧΘΔΕΕ και η ρήτρα του άρ­θρου 6 παρ. 3 ΣυνθΕΕ

1.5. Φορείς και αποδέκτες των δικαιωμάτων του ΧΘΔΕΕ

1.6. Η πρακτική εφαρμογή του ΧΘΕΕ και ο ρόλος του Οργανισμού Θεμε­λιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ

1.7. Κριτική Θεώρηση

Κεφαλαιο III

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου

στο πλαίσιο του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών

1. Η Αμερικανική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων και Καθηκόντων του Αν­θρώπου

1.1. Η Διαμερικανική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

2. Η Αμερικανική Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

2.1. Περιεχόμενο της Αμερικανικής Σύμβασης

Α. Προοίμιο

Β. Οι υποχρεώσεις των κρατών και τα προστατευόμενα δικαιώματα

1. Γενικές Υποχρεώσεις

2. Τα δικαιώματα που εγγυάται η Αμερικανική Σύμβαση

α). Ατομικά και πολιτικά δικαιώματα: (άρθρα 3-25)

β). Οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα

γ). Η ρήτρα παρέκκλισης

δ). Η Ομοσπονδιακή Ρήτρα/Ερμηνευτικοί κανόνες και περιο­ρισμοί

ε). Δυνατότητα υιοθέτησης νέων δικαιωμάτων

στ) Σχέση δικαιωμάτων και καθηκόντων

2.2. Ο μηχανισμός ελέγχου της Αμερικανικής Σύμβασης

Α. Η Επιτροπή

1. Σύνθεση και Οργάνωση

2. Εντολή της Επιτροπής

3. Αρμοδιότητες

4. Διαδικασία

Β. Το Δι-Αμερικανικό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

1. Οργάνωση

2. Αρμοδιότητες και Λειτουργία (άρθρα 61-65)

3. Διαδικασία (άρθρα 66-69)

2.3. Κοινές διατάξεις

3. Ενδεικτική νομολογία του Δικαστηρίου

4. Τα Πρόσθετα Πρωτόκολλα στην Αμερικανική Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

4.1. Το Πρόσθετο Πρωτόκολλο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτι­στικά δικαιώματα

Α. Προοίμιο

Β. Υποχρεώσεις των κρατών και τα δικαιώματα

Γ. Άλλες διατάξεις

4.2. Το Πρωτόκολλο για την κατάργηση της θανατικής ποινής

Α. Προοίμιο

Β. Το Περιεχόμενο του Πρωτοκόλλου

5. Κριτική Θεώρηση

Κεφαλαιο Ιv

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στο πλαίσιο της Αφρικανικής Ένωσης

1. Εισαγωγικά

2. Ο Αφρικανικός Χάρτης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών

2.1. Περιεχόμενο του Χάρτη

2.2. Μηχανισμός Ελέγχου Εφαρμογής: H Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών

Α. Σύνθεση

Β. Εντολή της Επιτροπής

Γ. Διακρατικές Αναφορές

Δ. Μη-Διακρατικές Αναφορές

Ε. Ειδικοί Μηχανισμοί

2.3. Το Αφρικανικό Δικαστήριο

Α. Ιστορική αναδρομή της εγκαθίδρυσης του Δικαστηρίου

Β. Το Δικαστήριο

1. Σύνθεση – Οργάνωση

2. Ανεξαρτησία, ασυμβίβαστo και παύση των δικαστών

3. Έδρα του Δικαστηρίου

4. Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου

5. Το παραδεκτό των προσφυγών

6. Δικαιοδοσία ratione personae

7. Δικαιοδοσία ratione materiae

8. Φιλικός διακανονισμός

9. Διαδικασία λειτουργίας και λήψης αποφάσεων

10. Εκτέλεση των αποφάσεων

11. Γνωμοδοτήσεις

2.4. Κριτική Θεώρηση

Κεφαλαιο V

Η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου

στο πλαίσιο του Συνδέσμου των Αραβικών Κρατών

1. Ο Αραβικός Χάρτης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

1.1. Εισαγωγή

1.2. Περιεχόμενο

Α. Προοίμιο

Β. Τα δικαιώματα που κατοχυρώνει

1. Ατομικά και πολιτικά δικαιώματα

2. Κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα

3. Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση

4. Δικαιώματα μειονοτήτων και ατόμων με αναπηρία

5. Δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί από εθνικές νομοθεσίες και άλλα διεθνή και περιφερειακά όργανα προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου

1.3. Μηχανισμός ελέγχου του Αραβικού Χάρτη: η Επιτροπή

1.4. Κριτική Θεώρηση

2. Το Αραβικό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

2.1. Σύνθεση

2.2. Αρμοδιότητα

2.3. Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου

2.4. Φιλικός διακανονισμός

2.5. Γνωμοδοτήσεις

2.6. Κριτική θεώρηση

Κεφάλαιο VI

Η προστασία των δικαιωμάτων του Ανθρώπου

στο πλαίσιο του Συνδέσμου Κρατών ΝοτιοΑνατολικής Ασίας (ASEAN)

1. Γενικά

2. Η προστασία των δικαιωμάτων στο πλαίσιο του ASEAN

3. Κριτική θεώρηση

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική βιβλιογραφία

Αγγλόφωνη βιβλιογραφία Ελλήνων και Αλλοδαπών Συγγραφέων

Γαλλόφωνη βιβλιογραφία Ελλήνων και Αλλοδαπών Συγγραφέων