Π. Γεωργάκη, Η ευθύνη του εκχωρητή απαίτησης κατά τα άρθρα 467-468 ΑΚ, 2022
Η παρούσα μονογραφία ασχολείται με το ζήτημα της ευθύνης του εκχωρητή σε περίπτωση που η εκχωρηθείσα απαίτηση δεν καταστεί εφικτό να εισπραχθεί από τον εκδοχέα, οπότε ματαιώνεται η ικανοποίηση που προσδοκούσε αυτός να λάβει από την ενσωμάτωση του προϊόντος της εισπράξεως της απαιτήσεως στην περιουσία του.
Η απάντηση στο ερώτημα δεν προϋποθέτει μόνον μελέτη των διατάξεων των άρθρων 467-468 ΑΚ, αλλά και αναγωγή στη ρύθμιση της αιτίας της εκχωρήσεως, εποπτεία επομένως των διατάξεων τόσο του γενικού όσο και του ειδικού ενοχικού δικαίου. Στο παρόν έργο, η συγγραφέας επιτυγχάνει να διαρθρώσει ένα συνεκτικό και αξιολογικά συνεπές σύστημα ρυθμίσεως, και να προτείνει λύσεις εναρμονιζόμενες αφενός με τις επιλογές του νομοθέτη και αφετέρου με τις ευρύτερες αξιολογήσεις του συστήματος της αστικής ευθύνης από αθέτηση προϋφιστάμενης υποχρεώσεως. Παράλληλα, αποφεύγονται οι εκτενείς αναπτύξεις γνωστών και εν πολλοίς ήδη επιλυμένων ζητημάτων, τα οποία αποτυπώνονται συνοπτικά –αλλά πλήρως– και μεγάλο μέρος του εκάστοτε κεφαλαίου αφιερώνεται στα ουσιαστικά ζητήματα που δεν έχουν τύχει θεωρητικής ή νομολογιακής επεξεργασίας έως σήμερα, εξετάζοντάς τα σφαιρικά και αποτυπώνοντάς τα με μεγάλη δογματική καθαρότητα.
Με το παραπάνω περιεχόμενο, το παρόν πραγματεύεται ένα θέμα, το οποίο εμφανίζει μεγάλη δυσχέρεια και δεν έχει τύχει συστηματικής επεξεργασίας στην ελληνική έννομη τάξη, αξιοποιώντας κριτικά τα πορίσματα της μέχρι σήμερα συζητήσεως, στην επιστήμη και τη νομολογία, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις συγγενείς έννομες τάξεις, και αναδεικνύοντας διαστάσεις που δεν είχαν μέχρι σήμερα ερευνηθεί.
Edition info
Table of contents +-
Πίνακας Περιεχομένων
Πρόλογος
Προλογικό Σημείωμα
Πίνακας Περιεχομένων
Πίνακας Συντομογραφιών
Ελληνικές
Ξενόγλωσσες
§ 1. Εισαγωγή
I. Το ρυθμιστέο ζήτημα
II. Αντικείμενο και μέθοδος της μελέτης
ΙΙI. Η απαίτηση ως περιουσιακό αντικείμενο στις συναλλαγές
1. Γενικά
2. Η καταπιστευτική εκχώρηση
3. Οι επιχειρηματικές απαιτήσεις
3.1. Η έννοια και η λειτουργία της επιχειρηματικής απαίτησης
3.2. Factoring - Forfaiting
3.3. Τιτλοποίηση απαιτήσεων
4. Η απαίτηση στις τραπεζικές συναλλαγές
4.1. Η ενεχύραση της απαίτησης υπέρ χρηματοπιστωτικού ιδρύματος
4.2. Η παροχή χρηματοοικονομικής ασφάλειας
4.3. Η μεταβίβαση δανείων
IV. Ιστορική αναδρομή
1. Το εκχωρητό της απαίτησης
2. Η ευθύνη του εκχωρητή
V.
Τα χαρακτηριστικά της απαίτησης ως αντικειμένου μεταβίβασης με ιδιαιτερότητες.
1. Η απαίτηση ως μέσο για την πρόσκτηση του περιουσιακού οφέλους
1.1. Η είσπραξη της απαίτησης
1.2. Η σημασία του χρόνου εκπλήρωσης της εκχωρούμενης απαίτησης
2.
Ο ρόλος του μη συμβαλλόμενου οφειλέτη στην ικανοποίηση του εκδοχέα
2.1. Ενοχική υποχρέωση «τρίτου»
2.2. Η αρχή της σχετικότητας
3. Η δυνατότητα παρέμβασης του εκχωρητή
§ 2. Ο ρόλος του οφειλέτη στο δίκαιο της εκχώρησης
Ι.
Η προστασία της θέσης του οφειλέτη ως άξονας των νομοθετικών ρυθμίσεων
ΙΙ. Προστασία του οφειλέτη και ευθύνη του εκχωρητή
§ 3. Ο λειτουργικός σύνδεσμος των συμβατικών σχέσεων στο πλαίσιο της εκχώρησης
Ι. Εισαγωγικά
ΙΙ. Ο κανόνας της ανεξαρτησίας εκάστης έννομης σχέσης
ΙΙΙ. Η ουσιαστική αλληλεξάρτηση των τριών εννόμων σχέσεων
1. Η επιβάρυνση του οφειλέτη με τον έλεγχο του κύρους της εκχώρησης
2. Οι ενοχικές υποχρεώσεις των άρθρων 456-457 ΑΚ
3. Η ευθύνη του εκχωρητή
§ 4. Το υποσύστημα των άρθρων 467-469 ΑΚ
I. Προκαταρκτικές επισημάνσεις
ΙΙ. Η ρυθμιστική ενέργεια των άρθρων 467-468 ΑΚ
ΙΙΙ. Τα νομοθετικά πρότυπα του ΑΚ
1. Η ρύθμιση του γερμΑΚ
1.1. Πριν τη μεταρρύθμιση του
1.2. Μετά τη μεταρρύθμιση του 2002
2. Η ρύθμιση του Ελβετικού Κώδικα των Ενοχών
IV. Soft law
1. Εισαγωγικά
2. Principles of European Contract Law
3. Draft Common Frame of Reference (DCFR)
4.
Προσχέδιο του Ευρωπαϊκού Κώδικα των Συμβάσεων της Ακαδημίας Ευρωπαίων Επιστημόνων του Ιδιωτικού Δικαίου
5. UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts
§ 5. Η επαχθής αιτία ως προϋπόθεση της ευθύνης του εκχωρητή
Ι. Η ανυπαρξία της απαίτησης ως παραβίαση της αιτίας
ΙΙ. Η έννοια της «επάχθειας»
1. Γενικά
2. Ειδικά θέματα
2.1. Η εκχώρηση αντί και χάριν καταβολής
2.1.1. Εισαγωγικά
2.1.2. Εκχώρηση αντί καταβολής
2.1.3. Εκχώρηση χάριν καταβολής
2.1.4.
Ικανοποίηση του εκδοχέα από την αρχική ενοχή και ευθύνη του εκχωρητή στην εκχώρηση χάριν καταβολής
2.2. Η αιτία στην εξασφαλιστική εκχώρηση
2.2.1. Εισαγωγικά
2.2.2. Πιστωτική και εξασφαλιστική συμφωνία
2.2.3. Ο επαχθής χαρακτήρας της εξασφαλιστικής συμφωνίας
2.3. Το ενέχυρο του ν.δ. της 17.7./13.8
3. Η επανεκχώρηση της απαίτησης μετά την εξόφληση του χρέους
4. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
§ 6. Η έννοια της «ύπαρξης» της απαίτησης
I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Το εννοιολογικό εύρος της «ύπαρξης» της απαίτησης
1. Η stricto sensu ύπαρξη της απαίτησης (γέννηση και μη απόσβεση)
2. Οι ενστάσεις και τα δικαιώματα τρίτων
3. Τα παρεπόμενα δικαιώματα (ΑΚ 458)
4. Το συμφωνημένο περιεχόμενο της απαίτησης
4.1. Η έννοια
4.2.
Η απουσία του συμφωνημένου περιεχομένου ως ανυπαρξία της απαίτησης;
5. Ευθύνη του εκχωρητή για πραγματικά ελαττώματα
6. Συμπεράσματα
ΙΙΙ. Η εκνίκηση ως προϋπόθεση της ανυπαρξίας της απαίτησης
ΙV. Ο κρίσιμος χρόνος για την ύπαρξη της απαίτησης
1. Εισαγωγικές Παρατηρήσεις
2. Η εν σπέρματι ελαττωματικότητα στην ευθύνη του εκχωρητή
3.
Η κρατούσα γνώμη για τη διαπίστωση της ανυπαρξίας κατά τον χρόνο σύναψης της υποσχετικής σύμβασης
4.
Το άρθρο 467 ΑΚ ως ειδικό έρεισμα της ευθύνης του εκχωρητή για την ύπαρξη της απαίτησης έως τη συντέλεση της μεταβίβασης
5. Η ευθύνη του εκχωρητή για τον χρόνο έως το ληξιπρόθεσμο
V. Η ευθύνη για την ύπαρξη στις μελλοντικές απαιτήσεις
1. Γενικά
2. Ο κρίσιμος χρόνος για την ευθύνη στις μελλοντικές απαιτήσεις
3. Η γέννηση της πλήρως (εν στενή εννοία) μελλοντικής απαίτησης
4.
Η γέννηση της περιορισμένα (εν ευρεία εννοία) μελλοντικής απαίτησης
5. Οι απαιτήσεις υπό αναβλητική αίρεση
6. Η εφαρμογή του άρθρου 207 ΑΚ
VΙ. Η ανυπαρξία της απαίτησης σε χρόνο μετά την καταβολή
§ 7. Η προϋπόθεση της υπαιτιότητας
Ι. Η αντικειμενική ευθύνη του εκχωρητή στο άρθρο 467 ΑΚ
ΙΙ.
Η πταισματική ευθύνη του εκχωρητή στον χρόνο μετά τη μεταβίβαση της απαίτησης
§ 8. Η ανυπαρξία της απαίτησης ως συνέπεια της παθολογίας στην έννομη σχέση-θεμέλιο
Ι. Η ανατροπή της έννομης σχέσης-θεμελίου
1. Η προβληματική
2. Ο εκχωρητής ως φορέας των διαπλαστικών δικαιωμάτων
3. Τα επιμέρους πραγματικά ανατροπής
3.1. Χρόνος θεμελίωσης και άσκησης του δικαιώματος
3.2. Άσκηση του δικαιώματος από τον εκχωρητή ή από τον οφειλέτη
3.3. Υπαιτιότητα του εκχωρητή ή του οφειλέτη
ΙΙ. Προσωπική θέση
1. Γενικά
2. Το προβάδισμα της συμβατικής ελευθερίας
3.
Η καλή πίστη ως παράγοντας οριοθέτησης της ευθύνης του εκχωρητή
3.1. Τα ερευνητικά ερωτήματα
3.2. Τα κριτήρια εξειδίκευσης της καλής πίστης
§ 9. Η ευθύνη του εκχωρητή από χαριστική αιτία
Ι. Γενικά
ΙΙ. Η υπόσχεση του εκχωρητή για την ύπαρξη της απαίτησης
ΙΙΙ. Η δόλια απόκρυψη της ανυπαρξίας
§ 10. Η ευθύνη του εκχωρητή για την φερεγγυότητα του οφειλέτη
Ι. Οι προϋποθέσεις γέννησης της ευθύνης
ΙΙ. Η έννοια της αφερεγγυότητας
ΙΙΙ. Η νομική φύση της ευθύνης
IV. Έννομες συνέπειες
V. Ειδικά θέματα
1. Η περίπτωση της πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων
1.1. Εισαγωγικά
1.2. Η νομική φύση του γνήσιου και του μη γνήσιου factoring
1.3. Η ικανοποίηση του πράκτορα στο μη γνήσιο factoring
1.4. Συμπεράσματα
2. Η ευθύνη για τη φερεγγυότητα στο δίκαιο της τιτλοποίησης
§ 11. Οι έννομες συνέπειες στο άρθρο 467 ΑΚ
I.
Η ευθύνη για την ύπαρξη της απαίτησης ως ευθύνη για μη εκπλήρωση
ΙΙ. Η αξίωση αποζημίωσης του εκδοχέα
1. Η αποκαταστατέα ζημία
2. Η προβληματική της αφερεγγυότητας του οφειλέτη
3. Η ζημία στις εξασφαλιστικές συμφωνίες
4.
Το ύψος του καταβληθέντος ανταλλάγματος ως παράγοντας περιορισμού της αποζημίωσης
5. Η ΑΚ 345 στο δίκαιο της ευθύνης του εκχωρητή
IΙΙ. Η χρονική οριοθέτηση της ευθύνης του εκχωρητή
IV. Η απαλλαγή του εκχωρητή από την ευθύνη του
1. Η γνώση της ανυπαρξίας
1.1. Γενικά
1.2. Due diligence
1.3. Η ρήτρα «ως εστί και ευρίσκεται»
2. Το συντρέχον πταίσμα του εκδοχέα
§ 12. Τελικά Συμπεράσματα
§ 13. Αντί επιλόγου: Η ανάγκη επαναξιολόγησης της λειτουργίας του άρθρου 467
Βιβλιογραφία
Α. Ελληνική
Β. Ξενόγλωσση