Ν. Ζαπριάνος, Αστική ευθύνη λόγω παραβάσεων του δικαίου ελεύθερου ανταγωνισμού, 2021

Πίνακας Περιεχομένων

Πρόλογος

Πίνακας Περιεχομένων

Συντομογραφίες

Κεφάλαιο 1

Ένταξη της αστικής ευθύνης στο σύστημα

εφαρμογής του δικαίου ελεύθερου ανταγωνισμού

Α. Η πρωτοπορία του αμερικανικού δικαίου

Β. Η διστακτική πορεία του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1. Πρώιμη περίοδος: η κυριαρχία του δημοσίου δικαίου

2. Πρώτα βήματα: η υπόθεση Courage και Crehan και το αποκεντρωμένο σύστημα του κανονισμού 1/2003

3. Πολιτική δραστηριοποίηση: τα κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

4. Νομοθετική ρύθμιση: η οδηγία 2014/104

α) Σκοπός και ρυθμιστική εμβέλεια της οδηγίας

β) Διττή νομική βάση της οδηγίας

Γ. Νομολογιακές λύσεις και νομοθετική προσαρμογή στο ελληνικό δίκαιο

1. Πριν τη μεταφορά της οδηγίας: η νομολογία

2. Μεταφορά της οδηγίας: ο ν. 4529/2018

Κεφάλαιο 2

Θεμελίωση και τελολογία της αστικής ευθύνης

Α. Προέλευση της αξίωσης αποζημίωσης

Β. Νόμιμος λόγος ευθύνης

Γ. Τελολογία της αστικής ευθύνης

Κεφάλαιο 3

Προϋποθέσεις της αστικής ευθύνης

A. Εισαγωγή

Β. Παρανομία

1. Παράβαση απαγορευτικού κανόνα: οι κανόνες του δικαίου ελεύθερου ανταγωνισμού ως «προστατευτικοί νόμοι»

2. Παράβαση απαγορευτικού κανόνα: οι κανόνες για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων ως «προστατευτικοί νόμοι»;

3. Προστατευόμενα πρόσωπα: οι συναλλασσόμενοι

α) Ανταγωνιστές, άμεσοι και έμμεσοι αγοραστές και προμηθευτές του παραβάτη

β) Άμεσοι και έμμεσοι αγοραστές και προμηθευτές τρίτων

γ) Αγοραστές και προμηθευτές σε άλλες αγορές

δ) Μέλη της παράνομης συμφωνίας ή πρακτικής

ε) Δημόσιες αρχές

στ) Εταίροι ή μέτοχοι και εργαζόμενοι

4. Εκχώρηση της αξίωσης: οι εκδοχείς ως ενάγοντες

5. Παραβάτες: η επιχείρηση και η ένωση επιχειρήσεων

α) Η επιχείρηση ως «οικονομική ενότητα» στο δημόσιο δίκαιο

β) Η επιχείρηση ως «οικονομική ενότητα» και στο δίκαιο της αστικής ευθύνης

Γ. Υπαιτιότητα

1. Δόλος και αμέλεια: η υπαιτιότητα κατά την ΑΚ 330

2. Πρόθεση και αμέλεια: η υπαιτιότητα κατά τον κανονισμό 1/2003

3. Συμπέρασμα: κρίσιμη η έννοια της υπαιτιότητας κατά το αστικό δίκαιο

Δ. Ζημία

1. Περιουσιακή ζημία: η θεωρία της διαφοράς

α) Θετική ζημία

i. Οριοθέτηση της θετικής ζημίας

ii. Μέθοδοι υπολογισμού της υποθετικής τιμής

β) Διαφυγόντα κέρδη

2. Οφειλή τόκων: η χρονική διάσταση της αποζημίωσης

α) Χρόνος τοκογονίας

β) Επιτόκιο

3. Μη περιουσιακή ζημία: η αρρύθμιστη στον ν. 4529/2018 αξίωση χρηματικής ικανοποίησης

Ε. Αιτιώδης Συνάφεια

1. Αφετηρία: η θεωρία της πρόσφορης αιτίας

2. Μετακύλιση της επιπλέον επιβάρυνσης: η αποκρυστάλλωση της θετικής ζημίας στον άμεσο και στον έμμεσο αγοραστή

α) Αποκλεισμός της ευθύνης λόγω μετακύλισης

β) Θεμελίωση της ευθύνης λόγω μετακύλισης

γ) Παράλληλες και διαδοχικές δίκες επί αγωγών διαφορετικών αγοραστών

3. Ζημία «υπό την επιρροή της παράβασης»: η παρεμβολή τρίτου προσώπου

Κεφάλαιο 4

Ευθύνη Περισσοτέρων

Α. Εξωτερική σχέση

1. Ενοχή εις ολόκληρον: η ειδική ρύθμιση

2. Αντικειμενική και υποκειμενική ενέργεια γεγονότων: οι γενικοί κανόνες

3. Περιορισμένη αντικειμενική ενέργεια του συμβιβασμού: η ειδική ρύθμιση ως γενικεύσιμος κανόνας

α) Η ειδική ρύθμιση του άρθρου 15 Ι ν. 4529/2018

β) Η εξαίρεση του άρθρου 15 ΙΙ ν. 4529/2018

γ) Γενική αποτίμηση

Β. Εσωτερική σχέση

1. Επιμερισμός της ευθύνης: το κριτήριο της αιτιώδους συμβολής

2. Εκ του νόμου εκχώρηση της αξίωσης αποζημίωσης: η αναγωγή λόγω υποκατάστασης

3. Αφερεγγυότητα συνοφειλέτη: η αναπληρωματική αναγωγή

Γ. Ειδικές κατηγορίες υπαιτίων

1. Δικαιούχοι ασυλίας: η προτεραιότητα του δημοσίου συμφέροντος

α) Τα προγράμματα επιείκειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Επιτροπής Ανταγωνισμού

β) Η εις ολόκληρον ευθύνη του δικαιούχου ασυλίας έναντι των ζημιωθέντων.

γ) Η εξ αναγωγής ευθύνη του δικαιούχου ασυλίας έναντι των συνοφειλετών

δ) Αποτίμηση της προνομιακής μεταχείρισης του δικαιούχου ασυλίας

2. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις: η προτεραιότητα της προστασίας των οικονομικά αδυνάμων;

α) Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι προϋποθέσεις προστασίας τους

i. Έννοια της μικρομεσαίας επιχείρησης

ii. Οικονομικές προϋποθέσεις

iii. Μη συνδρομή επιβαρυντικών περιστάσεων

β) Η εις ολόκληρον ευθύνη της μικρομεσαίας επιχείρησης έναντι των ζημιωθέντων

γ) Η εξ αναγωγής ευθύνη της μικρομεσαίας επιχείρησης έναντι των συνοφειλετών

δ) Αποτίμηση της προνομιακής μεταχείρισης της μικρομεσαίας επιχείρησης.

Κεφάλαιο 5

Παραγραφή

A. Χρόνος παραγραφής

1. Έναρξη κατόπιν γνώσης ή δυνατότητας γνώσης: η πενταετής παραγραφή

α) Αντικείμενο γνώσης: η ζημία, ο υπόχρεος και η παράβαση

β) Ειδικότερα οι περιπτώσεις των διαρκών παραβάσεων

2. Έναρξη ανεξαρτήτως γνώσης: η εικοσαετής παραγραφή

Β. Ειδικοί λόγοι αναστολής παραγραφής

1. Διερεύνηση της παράβασης: η διοικητική διαδικασία

α) Έναρξη αναστολής

β) Λήξη αναστολής

2. Εξώδικες διαδικασίες: η απόπειρα συναινετικής επίλυσης της διαφοράς

Γ. Παραγραφή αναγωγικών αξιώσεων

Κεφάλαιο 6

Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

Ι. Ελληνόγλωσση

ΙΙ. Ξενόγλωσση

Ευρετήριο λημμάτων