Ν. Κατηφόρης, Εξουσίες του δικαστηρίου και των διαδίκων στην πολιτική δίκη, 2020
Έχουν περάσει ογδόντα και πλέον χρόνια από τότε (1934) που ο αείμνηστος καθηγητής στην έδρα της Πολιτικής Δικονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Θ. Ράμμος συνέγραψε τη μελέτη του με θέμα «Τα Συστήματα της ανακρίσεως και της συζητήσεως εν τη πολιτική δικονομία». Έκτοτε, τα ζητήματα που αφορούν τη σχέση εντάσεως μεταξύ των εξουσιών του δικαστηρίου και των διαδίκων αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών μονογραφιών, ιδίως στο πλαίσιο της θεματικής των θεμελιωδών δικονομικών αρχών.
Η μελέτη έχει ως αντικείμενο τη συστηματική κατάταξη των σχετικών προβλημάτων και την αναζήτηση των αντίστοιχων λύσεων, υπό το φως της σύγχρονης τάσεως για επαύξηση της επιδράσεως του δικαστή τόσο στην πορεία της διαδικασίας όσο και στο περιεχόμενο της αποφάσεως. Καλύπτοντας ευρύ φάσμα της διαγνωστικής δίκης, όπως επίσης και της δίκης των ασφαλιστικών μέτρων, προσεγγίζει διαχρονικώς επίκαιρα δογματικά ζητήματα, όπως ενδεικτικά: το επιτρεπτό της συμφωνίας των διαδίκων «να ζητήσουν από το δικαστήριο να μην εκδώσει απόφαση», την αυτεπάγγελτη έκδοση της προσωρινής διαταγής στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και στην εκούσια δικαιοδοσία, την αυτεπάγγελτη διάταξη αποδείξεων (άρθρο 107 ΚΠολΔ), με κριτική αποτίμηση των προϋποθέσεων της μαρτυρικής εξετάσεως κατ’ άρθρο 237 § 6 εδ. α΄ ΚΠολΔ υπό το πρίσμα του δικαιώματος αποδείξεως, την αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη της παραγραφής κατά του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ., την εφαρμογή της αρχής iura novit curia στην αναιρετική δίκη, τον αυτεπάγγελτο έλεγχο των διαδικαστικών προϋποθέσεων (άρθρο 73 ΚΠολΔ), τους αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενους λόγους αναιρέσεως (άρθρο 562 § 4 ΚΠολΔ), την ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος (ΑΚ 281) υπό την οπτική του δικονομικού δικαίου, κ.ά.
Edition info
Table of contents +-
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος
Συντομογραφίες
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Η σύγχρονη θεώρηση των θεμελιωδών δικονομικών αρχών
ΙΙΙ. Η αρχή της συζητήσεως: προέκταση της αυτονομίας της ιδιωτικής βουλήσεως ή παράμετρος της ορθολογικής διαμορφώσεως της πολιτικής δίκης;
ΙV. Η αρχή της συζητήσεως στο αγγλοσαξωνικό δίκαιο, στα ηπειρωτικά δίκαια, στους πρότυπους κανόνες (ALI/UNIDROIT & ELI/UNIDROIT) και στο ευρωπαϊκό δίκαιο
1. Τα σύγχρονα πρότυπα διαδικασίας
1.1. Το παραδοσιακό συζητητικό σύστημα ακραιφνούς μορφής του αγγλικού δικαίου
1.2. Το μετριασμένο συζητητικό σύστημα των ηπειρωτικών ευρωπαϊκών εννόμων τάξεων
2. Οι Διεθνείς Αρχές Πολιτικής Δικονομίας της ALI/UNIDROIT και οι πρότυποι κανόνες της ELI/UNIDROIT
3. Η επίδραση του κοινοτικού / ενωσιακού δικαίου
V. Το περιεχόμενο της αρχής της συζητήσεως κατά την παραδοσιακή θεώρηση
1. Ο ισχυρισμός ως σύνθετη διαδικαστική ενέργεια
2. Βάρος επικλήσεως πραγματικών ισχυρισμών
3. Εξουσία καθορισμού των αποδεικτικών μέσων
3.1. Η προσαγωγή των αποδεικτικών μέσων
3.2. Η επίκληση των αποδεικτικών μέσων, ιδίως στον δεύτερο βαθμό
VΙ. Το επιτρεπτό της συμφωνίας των διαδίκων «να ζητήσουν από το δικαστήριο να μην εκδώσει απόφαση»
VII. Εκφάνσεις της ανακριτικής αρχής
1. Διαφορές από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση (άρθρο 597 § 1 ΚΠολΔ)
2. Η δίκη των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 691 § 1 ΚΠολΔ)
3. Αυτεπάγγελτη έκδοση της προσωρινής διαταγής στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 691Α § 1 ΚΠολΔ)
4. Η καθιέρωση ανακριτικού συστήματος στην εκούσια δικαιοδοσία (άρθρο 744 ΚΠολΔ)
5. Αυτεπάγγελτη έκδοση της προσωρινής διαταγής στην εκούσια δικαιοδοσία (άρθρο 781 § 1 ΚΠολΔ)
VIII. Αυτεπάγγελτη διάταξη αποδείξεων και εξουσία διαθέσεως των διαδίκων
1. Γενικά
2. Το άρθρο 107 ΚΠολΔ υπό το πρίσμα της ανακριτικής αρχής
3. Το πρόβλημα διακρίσεως των δύο συστημάτων
4. Σκοπός του άρθρου 107 ΚΠολΔ
5. Διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου
6. Η νέα ρύθμιση του άρθρου 237 § 6 εδ. α΄ ΚΠολΔ
7. Κριτική αποτίμηση των προϋποθέσεων της μαρτυρικής εξετάσεως υπό το πρίσμα του δικαιώματος αποδείξεως
IX. Τα όρια της αρχής της συζητήσεως
1. Γενικά
2. Η αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη της παραγραφής κατά του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ.
3. Ρητή επίκληση από τον εναγόμενο των στοιχείων που απουσιάζουν από την αγωγή – Θεραπεία της αοριστίας της αγωγής με βάση τη δικονομική συμπεριφορά του εναγομένου
4. Τα πραγματικά γεγονότα που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία
5. Αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη του δεδικασμένου
6. Ο αυτεπάγγελτος έλεγχος της αντιθέσεως της διαιτητικής αποφάσεως στη δημόσια τάξη, κατά τα άρθρα 34 § 2 στ. β’ περ. ββ’ Ν. 2735/1999 και 5 § 2 ΣΝΥόρκης
7. Παρέκβαση: Η θεραπεία της νομικής αοριστίας με την καθοδήγηση του δικαστηρίου, ιδίως μετά το ν. 4335/2015
X. Η αρχή iura novit curia,
1. Γενικά
2. Η επιφύλαξη του ενάγοντος να επανέλθει και για άλλη νομική βάση σε περίπτωση απορρίψεως της αγωγής του
3. Η εφαρμογή της αρχής iura novit curia στην αναιρετική δίκη
ΧΙ. Ο αυτεπάγγελτος από το δικαστήριο έλεγχος των διαδικαστικών προϋποθέσεων (άρθρο 73 ΚΠολΔ)
ΧΙI. Ένδικα μέσα
1. Η αυτεπάγγελτη εξέταση του παραδεκτού και της νομικής βασιμότητας της αγωγής καθώς και ισχυρισμών που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το εφετείο
2. Οι δικονομικά προνομιακοί ισχυρισμοί (άρθρο 527 ΚΠολΔ)
3. Αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενοι λόγοι αναιρέσεως (άρθρο 562 § 4 ΚΠολΔ)
4. Αντικατάσταση αιτιολογιών από τον Άρειο Πάγο (άρθρο 578 ΚΠολΔ)
XΙΙΙ. Επιμέρους ζητήματα
1. Ο προέλεγχος του παραδεκτού έναντι του βασίμου
1.1. Ιδιαίτερη συζήτηση για το παραδεκτό της αγωγής (άρθρο 267 ΚΠολΔ)
1.2. Συμπλήρωση ελλείψεων (άρθρο 67 ΚΠολΔ)
2. Η ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος (ΑΚ 281) υπό την οπτική του δικονομικού δικαίου – Ο αυτεπάγγελτος έλεγχος της καταχρηστικότητας των συμβατικών ρητρών
Βιβλιογραφία
Αλφαβητικό Ευρετήριο