Ν. Ελευθεριάδης, Η προστασία των δανειστών κεφαλαιουχικής εταιρίας ως πρόβλημα ευθύνης των εταίρων, 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ελληνικές

Αλλοδαπές

§ 1. Εισαγωγή: Αντικείμενο και μέθοδος της εργασίας

Κ ΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ:

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΒΑΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΕΤΑΙΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ

§ 2. Βάσεις ευθύνης κατά το εταιρικό δίκαιο

Α. Ευθύνη εταίρου από παράνομες διανομές εταιρικής περιου-σίας (Άρθρο 44α σε συνδ. με 46α Ν. 2190/1920 και άρθρο 35 παρ. 2 Ν. 3190/1955)

Β. Ευθύνη εταίρου από παράβαση των διατάξεων περί υπο-χρεωτικής σύγκλησης Γ.Σ./συνέλευσης των εταίρων προς αντιμετώπιση κρίσης λόγω απομείωσης των ιδίων κεφαλαίων της εταιρίας (άρθρο 47 ΚΝ 2190/1920 και άρθρο 45 παρ. 1 & 2 Ν 3190/1955);

Γ. Ευθύνη Δ.Σ. και διαχειριστών

Δ. Ευθύνη εκκαθαριστών, ιδίως έναντι εταιρικών δανειστών (άρθρ. 75 ΑΚ) και ευθύνη εταίρων από διανομές του προϊόντος της εκκαθάρισης κατ’ άρθρ. 904 ΑΚ

§ 3. Βάσεις ευθύνης κατά το πτωχευτικό δίκαιο

Α. Πτωχευτική ανάκληση

Β. Ευθύνη εταίρου για παρέλκυση της πτώχευσης (άρθρο 98 παρ. 1 ΠτΚ)

Γ. Ευθύνη εταίρου για πρόκληση της πτώχευσης (άρθρο 98 παρ. 2 ΠτΚ)

Ι. Γενικά - Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις

II. Πεδίο εφαρμογής του κανόνα

ΙΙI. Πραγματικό ευθύνης και αποκαταστατέα ζημία

1. Οι συμπεριφορές που θεμελιώνουν την ευθύνη

2. Εφαρμογή του κανόνα της επιχειρηματικής κρίσεως;

3. Η αποκαταστατέα ζημία

4. Excursus: Η κατ’ άρθρ. 98 παρ. 2 ΠτΚ ευθύνη για πρόκληση της πτώχευσης ως εσωτερική ευθύνη

ΙV. Το ζήτημα της επικουρικότητας

V. Παραγραφή

VI. Ενεργητική νομιμοποίηση

VII. Επιμέρους πόρισμα

§ 4. Βάσεις ευθύνης κατά το γενικό ιδιωτικό δίκαιο

Α. Ευθύνη εταίρου δυνάμει σχέσεως εμπιστοσύνης

Ι. Ευθύνη εταίρου από πταίσμα κατά τις διαπραγματεύσεις

1. Ευθύνη εταίρου από πταίσμα κατά τις διαπραγματεύσεις έναντι εν δυνάμει αντισυμβαλλομένου της εταιρίας ή εταιρικού δανειστή

2. Ευθύνη εταίρου από πταίσμα κατά τις διαπραγματεύσεις έναντι της ίδιας της εταιρίας

ΙΙ. Venire contra factum proprium

ΙII. Καταγγελία πίστωσης

Β. Αδικοπρακτική ευθύνη του εταίρου από αξιόποινες συμπερι-φορές

Ι. Απάτη

ΙΙ. Κλοπή και υπεξαίρεση

IΙΙ. Απιστία

1. Γενικά - Εξειδίκευση της αντικειμενικής υπόστασης

2. Δυνητικοί δράστες σε πλαίσιο κεφαλαιουχικής εταιρίας

3. Ειδικότερα: Πράξεις του συνόλου των εταίρων ως διαχει-ριστικές αυτοζημιωτικές πράξεις;

4. Παράβαση κανόνων επιμελούς διαχείρισης

5. Ειδικότερο ζήτημα: Ποινική ευθύνη εταίρου για «εξοντωτική επέμβαση» στην εταιρική περιουσία;

6. Πολιτική αγωγή - Πορίσματα

IV. Καταδολίευση δανειστών (ΠΚ 397)

V. Πτωχευτικά εγκλήματα

Γ. Ευθύνη για ανήθικη πρόκληση βλάβης με δόλια συμπεριφορά (άρθρ. 919 ΑΚ)

Δ. Διάρρηξη καταδολιευτικών απαλλοτριώσεων (άρθρ. 939 επ. ΑΚ)

Ε. Ευθύνη αποκτώντος επιχείρηση (άρθρ. 479 επ. ΑΚ)

§ 5. Επιμέρους πόρισμα: Αξιολόγηση του πλέγματος των κανόνων προστασίας της υπέγγυας έναντι των δανειστών εταιρικής περιουσίας - Ελλείμματα προστασίας - Κενό νόμου ή νομοϋπερβατική περαιτέρω διάπλαση του δικαίου δικαιολογούμενη από αναπόδραστη ανάγκη των συναλλαγών;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ:

Η ΤΕΛΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ Η ΚΡΑΤΟΥΣΑ ΠΕΡΙ ΑΡΣΕΩΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΣ ΘΕΣΗ

§ 6. Περιουσιακές συνέπειες της αυτοτέλειας του νομικού προσώ-που και τελολογία της περιορισμένης ευθύνης

Α. Νομική και περιουσιακή αυτοτέλεια του νομικού προσώπου και περιορισμός ευθύνης του μέλους. Υποκείμενο του συμφέροντος και υποκείμενο της περιουσίας στα νομικά πρόσωπα

Β. Πλεονεκτήματα και κίνδυνοι της περιορισμένης ευθύνης, ιδίως υπό την οπτική της οικονομικής ανάλυσης του δικαίου

Ι. Μεθοδολογικά προλεγόμενα στην οικονομική ανάλυση του δικαίου

ΙΙ. Πλεονεκτήματα

ΙΙΙ. Κίνδυνοι

§ 7. Η κρατούσα περί άρσεως της αυτοτέλειας του νομικού προ-σώπου θεωρία

Α. Γενικά. Επισκόπηση της εξέλιξης της ελληνικής νομολογίας

Β. Οριοθέτηση σε σχέση με το ζήτημα της άσκησης εμπορίας με παρένθετο πρόσωπο

Γ. Οριοθέτηση σε σχέση με το ζήτημα της αναγνώρισης αλλοδαπού νομικού προσώπου

Δ. Οι επιμέρους προταθείσες προσεγγίσεις θεμελίωσης της ευθύνης και οι αδυναμίες τους

Ι. Κατάχρηση δικαιώματος

1. Συνιστά η επίκληση της περιορισμένης ευθύνης άσκηση δικαιώματος;

2. Η θέση περί «απονομής των δικαιωμάτων από το δίκαιο προς συγκεκριμένους σκοπούς»

II. Κατάχρηση της συμβατικής ελευθερίας

III. Κατάχρηση θεσμού

IV. Η προσέγγιση της αυτοτέλειας ως καταστρατήγησης νόμου

Ε. Τα προτεινόμενα πραγματικά ευθύνης

I. Η ιδιότητα της εταιρίας ως μονοπρόσωπης ή ο έλεγχος της εταιρίας καθαυτόν ως πραγματικό ευθύνης εταίρου

IΙ. Σύγχυση περιουσιακών στοιχείων

IIΙ. Εξωτερική σύγχυση σφαιρών

IV. Κατάχρηση της οργανωτικής ελευθερίας

V. Ουσιαστική υποκεφαλαιοδότηση

ΣΤ. Η έννομη συνέπεια

Ι. Γενικά

ΙΙ. Καταλογισμός της δικαιοπραξίας στο πρόσωπο του εταίρου

ΙΙΙ. Ευθύνη όλων των εταίρων εις ολόκληρον, ως επί αδημοσίευτης ομόρρυθμης εταιρίας;

IV. Ευθύνη εταίρου εις ολόκληρον με το νομικό πρόσωπο της εταιρίας;

V. Eπικουρικότητα της ευθύνης του εταίρου

Ζ. Αποτίμηση της περί άρσεως της αυτοτέλειας θεωρίας

I. Έχει δικαιοπλαστικό χαρακτήρα η στοιχειοθέτηση ευθύνης μετόχων δια παραμερισμού νομικής προσωπικότητας κατ’ επίκληση γενικών ρητρών, ιδίως της καλής πίστης;

II. Το ζήτημα της δεσμευτικότητας των πορισμάτων της νομο-λογίας στην περίπτωση της ευθύνης κατά παραμερισμό νομικής προσωπικότητας

III. Τελική αποτίμηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ:

ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ

ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ - ΕΥΘΥΝΗ ΕΤΑΙΡΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΨΙΛΩΣΗ

ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

§ 8. Ευθύνη του ασκήσαντος διοίκηση εταίρου ως διαχειριστή αλλοτρίας υποθέσεως (ή εν τοις πράγμασι οργάνου)

§ 9. Ευθύνη εταίρου από παράβαση υποχρεώσεων σε σχέση με την εταιρική περιουσία στο στάδιο συρρίκνωσης του ενεργητικού της σε ποσό μικρότερο του αθροίσματος του μετοχικού κεφαλαίου και των μη διανεμόμενων απο-θεματικών

§ 10. Το πραγματικό της ευθύνης από «εξοντωτική επέμβαση» στον εταιρικό οργανισμό ως ειδική περίπτωση αδικοπρακτικής (ΑΚ 919, § 826 BGB) ευθύνης κατά τη νεότερη νομολογία του Γερμανικού Ακυρωτικού

§ 11. Δυνατότητα αναλογικής εφαρμογής της διάταξης του άρθρ. 98 παρ. 2 ΠτΚ;

§ 12. Η ίδρυση πραγματικού ευθύνης λόγω παράβασης της υπο-χρέωσης επιδίωξης του εταιρικού σκοπού και υποχρεώσεων πίστεως έναντι της εταιρίας

A. Η θεμελίωση στο θετικό δίκαιο στο παράδειγμα των προσωπικών εταιριών

Β. Υποχρέωση επιδίωξης του εταιρικού σκοπού και υποχρεώσεις πίστεως στις κεφαλαιουχικές εταιρίες

Ι. Η εφαρμογή των περί προσωπικών εταιριών διατάξεων - η εταιρική σύμβαση ως σύμβαση οργανωτικού χαρακτήρα - η έννοια της εταιρικής συμμετοχής

ΙΙ. Υποχρέωση πίστεως και στη μονοπρόσωπη εταιρία; - Το ζήτημα του εταιρικού συμφέροντος - Η σημασία της υποχρέωσης «αποκεντρωμένης» επιδίωξης του κέρδους

ΙΙΙ. Η εξειδίκευση του περιεχομένου της υποχρέωσης πίστης

§ 13. Η πρόταση νομολογιακής περαιτέρω διάπλασης ευθύνης εταίρου από περιουσιακή αποψίλωση της εταιρίας

Α. Το πραγματικό ευθύνης και τα υπόχρεα πρόσωπα

Ι. Οι θεμελιωτικές της ευθύνης συμπεριφορές

1. Η πράξη ή παράλειψη

2. Το ζημιογόνο αποτέλεσμα - Η εταιρική αφερεγγυότητα ως «ειδικό στοιχείο» του πραγματικού της ευθύνης από περιουσιακή αποψίλωση της εταιρίας

ΙΙ. Υπόχρεα πρόσωπα

Β. Περιεχόμενο της αξίωσης - Η αποκαταστατέα ζημία

Γ. Δικαιούχος της αξίωσης

Δ. Ζητήματα επικουρικότητας και σχέση με άλλες αξιώσεις της εταιρίας

E. Παραίτηση της εταιρίας από την αξίωσή της;

ΣΤ. Η προτεινόμενη λύση υπό το πρίσμα του πρωτογενούς και παραγώγου δικαίου της Ε.Ε.

I. Το ζήτημα της συμβατότητας με το παράγωγο ενωσιακό δίκαιο

ΙΙ. Το ζήτημα της εφαρμογής της προτεινόμενης ευθύνης σε αλλοδαπές ή ψευδοαλλοδαπές κοινοτικές εταιρίες υπό το πρίσμα της ελευθερίας εγκατάστασης

§ 14. Σύνοψη των κυριότερων πορισμάτων

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ