Ν. Δημητράτος, Ο δράστης εκ πεποιθήσεως και ο εκ συνειδήσεως δράστης, 2013
Το ζήτημα του εκ πεποιθήσεως και του εκ συνειδήσεως δράστη ανάγεται σήμερα σε αξονικό σημείο της ποινικής δογματικής, αφού ανατέμνει τα όρια της ανθρώπινης ελευθερίας, της περί δικαίου και ηθικής συνείδησης και των επιλογών ελευθερίας του ατόμου μέσα σε μια οργανωμένη κοινωνία, αλλά και αντιθέτως τα όρια αξίωσης της κοινωνίας για δεσμευτικότητα των εξαναγκαστικών ποινικών κανόνων της. Υπό το πρίσμα αυτό, το ανωτέρω ζήτημα άπτεται ενός αφετηριακού ζητήματος στο κράτος δικαίου. Πρόκειται για το πρόβλημα της ηθικής νομιμοποίησης του δημοκρατικού κράτους και των εξαναγκαστικών μηχανισμών του προς επίρρωση ηθικά νομιμοποιημένων και δεσμευτικών κανόνων δικαίου, που ωστόσο ενίοτε τίθενται ριζικά αντιμέτωποι με την αυτοσυνείδητη και έλλογη ηθική υπόσταση ενός ελεύθερου πολίτη. Τα όρια του προβληματισμού αυτού και η πρόσφορη νομική αντιμετώπιση των συνειδησιακών πράξεων αποτελούν εδώ και πολλές δεκαετίες αντικείμενο διαφόρων, συχνά αντικρουόμενων προσεγγίσεων.
Το ιδιαίτερα επίκαιρο αυτό πρόβλημα, με όλες τις επιμέρους ποινικές-δογματικές και πρακτικές εκφάνσεις του, έρχεται να αντιμετωπίσει η παρούσα μελέτη. Μέσα από μια λεπτομερή ανάλυση των σχετικών επιστημονικών θεωριών αλλά και μια αναλυτική διαχρονική παρουσίαση της συναφούς νομολογίας, η μελέτη ανατέμνει το πρόβλημα σε όλα τα επίπεδα ενδεχόμενης δογματικής επίλυσης αυτού: στο πεδίο του αδίκου, του καταλογισμού καθώς και σε αυτό της επιμέτρησης της ποινής.
Edition info
Table of contents +
Πρόλογος
Ι. Ο τύπος του εκ πεποιθήσεως και του εκ συνειδήσεως εγκληματία στη διαχρονική του εξέλιξη
1. Εισαγωγικά
2. Νομιμότητα (Legalitaet) και ηθικότητα (Moralitaet) στη διδασκαλία των Samuel Pufendorf και Immanuel Kant
3. H εκ συνειδήσεως αποκλίνουσα συμπεριφορά στη διδασκαλία του Anselm v. Feuerbach
4. Η διδασκαλία του Gustav Radbruch και η εισαγωγή της έννοιας του εκ πεποιθήσεως εγκληματία στην ποινική δογματική θεωρία
5. Η μετά τον Radbruch εξέλιξη της επιστημονικής προβληματικής.
6. Οι παράλληλες προς την διδασκαλία του Radbruch αντιλήψεις για τον εκ πεποιθήσεως εγκληματία την εποχή του μεσοπολέμου
7. Οι κυρίαρχες δογματικές τάσεις στην πρώτη μεταπολεμική εποχή
II. Το πρόβλημα του εκ πεποιθήσεως εγκληματία και η διδασκαλία του καταλογισμού σε ενοχή του δράστη
1.Το γενικό πλαίσιο αναφοράς
2. Η συνείδηση του αδίκου
ΙΙΙ. Το φαινόμενο του εκ πεποιθήσεως εγκληματία στο ποινικό δογματικό σύστημα
1. Περίγραμμα του συναφούς προβληματισμού
2. Προσεγγίσεις στην αξιολογική υπόσταση του εκ πεποιθήσεως εγκλήματος
3. Μια διαφοροποίηση υπό την οπτική της συστημικής θεωρίας
IV. Εννοιολογική οριοθέτηση και συναφής διαφορισμός
1. Πολιτικό έγκλημα, πολιτικός εγκληματίας και εκ πεποιθήσεως εγκληματίας
2. Η διάκριση ανάμεσα στον εκ πεποιθήσεως και στον εκ συνειδήσεως εγκληματία
V. Ένα συμπέρασμα για την αξιολόγηση του εκ πεποιθήσεως εγκληματία στο σύστημα του ποινικού δικαίου
VI. Προτάσεις και θεωρίες για την αντιμετώπιση του συνειδησιακού δράστη στο χώρο της ποινικής δογματικής επιστήμης
VII. Συνειδησιακή πράξη, ποινική υπόσταση του εγκλήματος και το άδικο αυτού
VIII. Η θεωρία περί της συνειδησιακής συγκρούσεως ως λόγου άρσεως του αδίκου
1. Η θέση στη θεωρία και τη νομολογία
2. Αντιρρήσεις για την αποδοχή της συνειδησιακής αποφάσεως ως λόγου άρσεως του αδίκου
ΙΧ. Η θεωρία περί της συνειδησιακής συγκρούσεως ως λόγου άρσεως του καταλογισμού
1. Η θέση στη θεωρία και τη νομολογία
2. Η περί του συνειδησιακού δράστη διδασκαλία του Claus Roxin.
3. Η σχετική προβληματική στη διδασκαλία του Hans Joachim Hirsch
Χ. Η αντίληψη περί της μη διαφοροποιήσεως στην ποινική μεταχείριση του συνειδησιακού δράστη
ΧΙ. Ένα ιδιαίτερο ζήτημα: Η διάκριση μεταξύ πράξεως και παραλείψεως ως κριτήριο για την έκβαση του σχετικού προβλήματος
ΧΙΙ. Το ζήτημα του εκ πεποιθήσεως και του εκ συνειδήσεως δράστη στην ελληνική ποινική επιστήμη
1. Οι απόψεις στην επιστημονική θεωρία
2. Οι τάσεις της ελληνικής νομολογίας
ΧΙΙΙ. Ο εκ πεποιθήσεως και o εκ συνειδήσεως δράστης ως δογματικό πρόβλημα: Μια τελική αποτίμηση του φαινομένου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ι. Ελληνική
II. Ξενόγλωσση
Content type
Categories
Related editions
