Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι, Το ποινικό δίκαιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 2003
To έργο περιλαμβάνει μελέτες που έχουν ως στόχο να παρουσιάσουν μια εντελώς νέα για τον χώρο του ποινικού δικαίου εξέλιξη η οποία προσδιορίζεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη βαθμιαία ανάπτυξή της σε έναν οργανισμό επιμέρους κρατών, που διεκδικεί ολοένα και πιο ουσιαστική ενότητα, επιδιώκοντας να παρεμβαίνει έτσι καθοριστικά και στο πεδίο της ποινικής καταστολής.
Μετά τη Συνθήκη του Άμστερνταμ και την προσπάθεια υλοποίησης ενός «ενιαίου χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης» για τους πολίτες της Ένωσης οι εξελίξεις για το ποινικό δίκαιο υπήρξαν όχι μόνο ραγδαίες αλλά και καθοριστικής σημασίας για τη μορφή που θα προσλάβει τούτο στην Ευρώπη του μέλλοντος. Οι μελέτες του τόμου προσπαθούν να προσεγγίσουν κριτικά την παραπάνω εξέλιξη και να αναδείξουν τα θεσμικά της όρια, αλλά και τους κινδύνους που δημιουργεί η ακολουθούμενη πρακτική τόσο από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση του ποινικού δικαίου.
Η διάταξη των μελετών έγινε με τρόπο που αναδεικνύει τη διαδικασία διαμόρφωσης του ποινικού δικαίου στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους σημαντικότερους τομείς αλλά και τις σύγχρονες προοπτικές εξέλιξής του, ώστε να έχει ο αναγνώστης στα χέρια του ένα εργαλείο χρήσιμο για τον επιστημονικό διάλογο, την πρακτική εφαρμογή των παραγόμενων ρυθμίσεων αλλά και την εκπαίδευση ή ενημέρωση γενικότερα σε θέματα του νεοπαγούς πεδίου του ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου.
Edition info
Table of contents +-
Πρόλογος
Ι. Το ποινικό δίκαιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Το ξεκίνημα, οι μετά τη Συνθήκη του Άμστερνταμ εξελίξεις και οι διαγραφόμενες προοπτικές
1. Η πορεία προς την εναρμόνιση του ποινικού δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση Μια θεώρηση από την οπτική γωνία του ευρωπαίου πολίτη
2. Ευρωπαϊκή σύγκλιση και ποινικό δίκαιο Σύγχρονες εξελίξεις
II. Kεντρικοί άξονες στην προώθηση της εναρμόνισης του ποινικού δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Α. Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
1. Από την εναρμόνιση των νομοθετικών τάξεων των κρατών μελών προς την ενοποιημένη προστασία
2. Το ευρωπαϊκό εγχείρημα διαμόρφωσης κοινών ποινικών κανόνωνΟι ουσιαστικές διατάξεις του Corpus Juris κατά το νέο τροποποιημένο σχέδιο των προτάσεων της Φλωρεντίας
3. Η πρόταση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Εισαγγελικής Αρχής και τον σχεδιασμό των εγκλημάτων κατά των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας στα πλαίσια του Α΄ πυλώναΔιάλογος με την Πράσινη Βίβλο
Β. Η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος
1. Η έννοια του οργανωμένου εγκλήματος στην Ευρωπαϊκή ΈνωσηΤο ποινικό δίκαιο μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας των πολιτών
2. Συντονιστικά όργανα για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Από τον αστυνομικό (Europol) στον δικαστικό (Eurojust) συντονισμό Η προοπτική της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων
ΙΙΙ. Το «κεκτημένο του Σένγκεν». Μια βασική όψη: Η αναγνώριση της αρχής ne bis in idem
1. To «κεκτημένο του Σένγκεν» στον ενιαίο χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης
2. Η απόφαση του ΔΕΚ για την εφαρμογή της αρχής ne bis in idem σε διαδικασίες εξωδικαστικής ποινικής μεσολάβησης
IV. Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνές περιβάλλον της ποινικής καταστολήςΔικαστική συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις
1. Η πρώτη εμφάνιση της ΕΕ στο διεθνές περιβάλλον της ποινικής καταστολής Οι συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για την έκδοση και τη δικαστική συνδρομή
V. Προοπτικές της παραπέρα εξέλιξης: Ένα κεντρικό παράδειγμαΚοινοτική αρμοδιότητα για την ποινική καταστολή;
1. Τρέχουσες εξελίξεις στο πεδίο της ποινικής αρμοδιότητας
2. Αναζητώντας κοινοτική αρμοδιότητα για την ποινική καταστολήΜια κρίσιμη καμπή των εξελίξεων για το ποινικό δίκαιο στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης
VI. Η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της ανάπτυξης του ποινικού δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση
1. Εισαγωγικά
2. ΄Ενδεκα θέσεις για την ανάπτυξη δικαιοκρατικών αρχών ενός ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου (Frankfurter Forum: P.A. Albrecht, St. Braum, G. Frankenberg, K. Günther, W. Naucke, Sp. Simitis)
3. Oι ένδεκα θέσεις του Frankfurter Forum για την ανάπτυξη δικαιοκρατικών αρχών ενός ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου σε μια δεύτερη ανάγνωση (Μ. ΚαϊάφαΓκμπάντι)
Παράρτημα νομοθετικών κειμένων
Α. Νομικά εργαλεία κοινοτικού δικαίου (Α΄ πυλώνας)
– Οδηγία 91/308 του Συμβουλίου της 10ης Ιουνίου για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (όπως τροποποιήθηκε από την Οδηγία 2001/97/ΕΚ) (άρθρα 12α, 68, 1415)
Β. Νομικά εργαλεία ενωσιακού δικαίου (Γ΄ πυλώνας)
1. Europol
– Σύμβαση ΄Ιδρυσης της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (σύμβαση Europol) (άρθρα 110, 1415, 1920, 2324, 2932, 34, 3841, Παράρτημα άρθρου 2)
– Απόφαση του Συμβουλίου της 3ης Δεκεμβρίου 1998 με την οποία εξουσιοδοτείται η Ευρωπόλ να αντιμετωπίζει τις δυνάμενες να διαπραχθούν αξιόποινες πράξεις στα πλαίσια τρομοκρατικών δραστηριοτήτων
– Απόφαση του Συμβουλίου της 6ης Δεκεμβρίου 2001 για την επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ευρωπόλ και στις σοβαρές μορφές διεθνούς εγκληματικότητας του παραρτήματος της σύμβασης Ευρωπόλ
– Πρωτόκολλο σχετικά με τα προνόμια και τις ασυλίες των οργάνων της Ευρωπόλ, των μελών των οργάνων της κ.λπ. (άρθρα 13, 69, 1114)
2. Eurojust
– Απόφαση του Συμβουλίου της 28ης Φεβρουαρίου 2002 σχετικά με τη σύσταση της Eurojust (άρθρα 127)
3. Ευρωένταλμα
– Απόφασηπλαίσιο του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2002 για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών (άρθρα 18, 1319, 2728)
4. Τρομοκρατία
– Απόφασηπλαίσιο του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2002 για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (άρθρα 111)
5. Οργανωμένο έγκλημα
– Κοινή δράση της 21ης Δεκεμβρίου 1998 σχετικά με το αξιόποινο της συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση
– Κοινή θέση της 29ης Μαρτίου 1999 σχετικά με την προτεινόμενη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος
6. Δικαστική συνδρομή
– Συμφωνία έκδοσης μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ (άρθρα 14, 1011, 1318, 2022)
– Συμφωνία δικαστικής συνδρομής μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ (άρθρα 13, 5, 914, 1618)
Γ. Κεκτημένο του Σένγκεν
– Σύμβαση εφαρμογής της Συμφωνίας του Σένγκεν (άρθρα 5458)
Δ. Νομοθετικές προτάσεις, σχέδια, ψηφίσματα
– Corpus Juris ποινικών διατάξεων για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (Florence 2000) (άρθρα 117, 35)
– Πράσινη Βίβλος σχετικά με την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας (Παράρτημα Ι)
– Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις νομικές βάσεις και την τήρηση του κοινοτικού δικαίου (Α50180/2003)
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο