Κ. Μπακόπουλος, Εργοδοτική ιδιότητα και ευθύνη, 2025
Στο παρόν έργο μελετώνται όλες εκείνες οι περιπτώσεις τριμερών σχέσεων με αφορμή την παροχή εργασίας, με ζητούμενο τελικά τον εντοπισμό του ευθυνόμενου εργοδότη, με στόχο κάθε σχετικό ζήτημα να επιλύεται με ασφαλή μεθοδολογικά εργαλεία και σύνδεση με τη νομολογία. Τα τελευταία έτη αναδύεται μια νέα κανονικότητα σχέσεων απασχόλησης. Ενδεικτικά, υπάρχουν συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου (αντί για αορίστου) χρόνου, μερικής (αντί για πλήρους) απασχόλησης, με ασταθές ή απρόβλεπτο ή και καθόλου εκ των προτέρων δεδομένο ωράριο. Υπάρχουν άλλες που με διαφορετικό εργοδότη συνάπτονται και με διαφορετικό εκτελούνται, ή εκτελούνται εξ αποστάσεως («η τηλεργασία ήρθε για να μείνει»). Υπάρχουν πάλι εκείνες που δεν είναι καν εξαρτημένης εργασίας, αλλά έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών, παρότι εμφανίζουν συγκλονιστικά πολλές ομοιότητες με τις προηγούμενες κατά την εκτέλεσή τους. Υπάρχει, τέλος, και μία ακόμη πιο «προχωρημένη» εκδοχή των τελευταίων, που είναι η σύμβαση έργου με αντισυμβαλλόμενο όχι το φυσικό πρόσωπο που την εκτελεί αυτοπροσώπως, αλλά μία επιχείρηση, που προσλαμβάνει και στέλνει εργαζόμενους στον αναθέτοντα για να εκπληρώσουν για λογαριασμό της τη σύμβαση on-site (άλλος ο συμβατικός και άλλος ο «πραγματικός» εργοδότης).
Η μελέτη τεκμηριώνει τη θέση ότι ο «πραγματικός» (δηλαδή ο ωφελούμενος από την εργασία) εργοδότης μπορεί πράγματι να φέρει εργοδοτική ευθύνη, τούτο ωστόσο προϋποθέτει ότι η ευθύνη αυτή στηρίζεται σε κάποιον νόμιμο λόγο, που αυτός είναι η σύμβαση ή ο νόμος. Περαιτέρω, μελετώνται περιπτώσεις συγκεκριμένων συναλλακτικών σχέσεων outsourcing και άλλες ειδικές περιπτώσεις που δεν μπορούν εύκολα να τιθασευτούν με τα νομοθετικά-μεθοδολογικά εργαλεία με τα οποία είναι εξοικειωμένοι οι εργατολόγοι. Για τον λόγο αυτό, γίνεται μια συστηματική εξέταση των νόμιμων λόγων για τους οποίους ένα πρόσωπο αποκτά ιδιότητα και συνακόλουθα ευθύνη εργοδότη, ή εν πάση περιπτώσει αναλαμβάνει εργοδοτικές υποχρεώσεις ανεξάρτητα από το αν φέρει την ιδιότητα αυτή.
Edition info
Table of contents +
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Α. Το περίγραμμα του ζητήματος
I. Η παροχή εργασίας προς μη συμβατικό εργοδότη: ένα φαινόμενο με περισσότερες νομικές αιτίες (και δικαιοπολιτικές αναγνώσεις)
ΙΙ. Case study: Η ΑΠ 2041/2022
ΙΙΙ. Οι πτυχές του ζητήματος
Β. Η εννοιολογική πτυχή: Εκφάνσεις και διακρίσεις της προς τρίτον παρεχόμενης εργασίας
Ι.
Η προσωρινή απασχόληση (μη γνήσιος ή κατ’ επιχείρηση δανεισμός), ως (βαρέως) ρυθμιζόμενη επιχειρηματική δραστηριότητα
1. Το νομοθετικό περίγραμμα
2. Οι βασικές τελολογικές σταθμίσεις
3. Οι εννοιολογικές συνιστώσες της σχέσης προσωρινής απασχόλησης
α) Η σύμβαση εργασίας μεταξύ ΕΠΑ και εργαζομένου
αα) Σχετικά με το ουσιαστικό περιεχόμενο της σχέσης
ββ) Σχετικά με τη νομική φύση της σχέσης και τις ιδιότητες των συμβαλλομένων
β) Η σύμβαση παραχώρησης προσωπικού μεταξύ ΕΠΑ και έμμεσου εργοδότη
γ) Η de facto σχέση απασχόλησης μεταξύ έμμεσου εργοδότη και εργαζομένου
4. Το υπό το φως του ενωσιακού δικαίου διευρυμένο προσωπικό πεδίο εφαρμογής των ρυθμίσεων για την προσωρινή απασχόληση
5. Οι παράμετροι της νομοθετικής προστασίας
α) Προσωρινότητα
β) Ίση μεταχείριση
IΙ. Οι συναλλακτικές σχέσεις του (in-house ή on-site) outsourcing και η διάκρισή τους από τη σχέση προσωρινής απασχόλησης
1. Η οργανωτική αποκέντρωση λειτουργιών της επιχείρησης ως θεμελιώδης επιχειρηματική επιλογή
2. Η εννοιολογική ταυτότητα του outsourcing
α) Η νομοτυπική έκφραση: σύμβαση έργου ή παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών
β) Το διαφορετικό διακύβευμα: outsourcing με τη μορφή προσωπικά παρεχόμενης εργασίας
γ) Μια ιδιαίτερη πτυχή: το οutsourcing μεταξύ μεταβίβασης επιχείρησης και προσωρινής απασχόλησης
3. Το ζήτημα της οριοθέτησης από την προσωρινή απασχόληση
α) Αντιστοίχιση εννοιολογικών χαρακτηριστικών
β) Η υπαγωγή σε αλλότριο διευθυντικό δικαίωμα και, παραγώγως, η ένταξη στην εκμετάλλευση, ως αφηρημένα κριτήρια διάκρισης
γ) Εγγενείς δυσχέρειες εφαρμογής των κριτηρίων στην πράξη
δ) Βοηθητικές ενδείξεις για τη συγκεκριμενοποίηση των αφηρημένων κριτηρίων
ε) Το αναγκαίο τελολογικό κριτήριο (ο λόγος υπαγωγής –ή μη– στην προστασία του εργατικού δικαίου)
στ) Case study: Η οπτική του ΔΕΕ (C-441/23, Omnitel Comunicaciones / Microsoft Iberica)
ΙΙΙ. Η «ενδιάμεση» περίπτωση του γνήσιου δανεισμού εργασίας
1. Ο συμπτωματικός (γνήσιος) δανεισμός, ως νομοθετικά αρρύθμιστη τριμερής σχέση
2. Σημεία σύγκλισης και απόκλισης μεταξύ γνήσιου και μη γνήσιου δανεισμού
ΙV. Λοιπές εκφάνσεις της προς τρίτον παρεχόμενης εργασίας
1. Παραχώρηση υπηρεσιών φυσικού προσώπου μέσω loan-out company
2. Συνεργοδοσία
3. Employer of record
4. Παραχώρηση χρήσης πράγματος με διάθεση προσωπικού
Γ. Η νομοθετική και η μεθοδολογική πτυχή: Αναζητώντας τον ευθυνόμενο εργοδότη – Θετικισμός και επιδιώξεις
I. Μια γνωστή έννοια αναζητά νομικό στίγμα
ΙI. Η έννοια του εργοδότη στη νομοθεσία
1. Η απουσία συμπεριληπτικού ορισμού
α) Εθνικό δίκαιο
β) Ενωσιακό δίκαιο
2. Οι διακριτές έννοιες της εργοδοτικής ιδιότητας και ευθύνης σε συσχετισμό
3. Τα θεμέλια της εργοδοτικής ευθύνης de lege lata
α) Ευθύνη λόγω εργοδοτικής ιδιότητας ex contractu
αα) Η ρητή ή σιωπηρή και η κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό κατάρτιση σύμβασης εργασίας
ββ) Η απλή εργασιακή σχέση (ευθύνη στην άκυρη σύμβαση)
γγ) Η κατανομή της ευθύνης στον γνήσιο δανεισμό
δδ) Η εικονικότητα
β) Ευθύνη λόγω ex lege εργοδοτικής ιδιότητας
αα) Δίκαιο μεταβίβασης επιχείρησης
ββ) Δίκαιο προσωρινής απασχόλησης
γ) Εργοδοτική ευθύνη ex lege χωρίς εργοδοτική ιδιότητα
αα) Εις ολόκληρον ευθύνη νομίμων εκπροσώπων νομικού προσώπου
ββ) Ευθύνη τρίτων για καταβολή μισθού και ασφαλιστικών εισφορών
γγ) Ευθύνη για τήρηση της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας και για εργατικό ατύχημα
δδ) Ο όμιλος ως υποκείμενο εργοδοτικής ευθύνης;
εε) Λοιπές περιπτώσεις
ΙΙΙ. Η έννοια του εργοδότη στη νομολογία
1. Η ανάγκη συγκειμενικής (contextual) ανάγνωσης της νομολογίας του ΔΕΕ
2. Η εθνική νομολογία: ο συμβαλλόμενος ή ο ωφελούμενος από την εργασία;
ΙV. Επιμερισμός εργοδοτικών ευθυνών σε φαινόμενα διάσπασης της εργοδοτικής ιδιότητας – οι μεθοδολογικές συνιστώσες
1. Προδιάθεση: Η ερμηνεία της δικαιοπραξίας στο εργατικό δίκαιο
2. Άσκηση διευθυντικού δικαιώματος διανοία άμεσου ή έμμεσου εργοδότη
3. Η αναζήτηση του πραγματικού εργοδότη με νομική βάση την εικονικότητα
α) Case(s) study: Οι ΑΠ 319/2022, ΑΠ 722/2011, ΜΠΑ 668/2021
β) Κάποια συμπεράσματα
4. Οι έννομες συνέπειες του ορθού νομικού χαρακτηρισμού τριμερών σχέσεων εργασίας
Δ. Τα βασικά πορίσματα
Βιβλιογραφία
α) ελληνική
β) αλλοδαπή
Content type
Categories
Related editions
