Ι. Τζαμτζής, Libertas - Ζητήματα ελευθερίας εις το δίκαιο και τους θεσμούς της Ρώμης, 2006
Ο κ. Ι. Τζαμτζής αποστασιοποιείται τόσον εκ της παραδοσιακής αντίληψης, την οποία ενέπνευσε η Γερμανική Ιστορική Σχολή, και η οποία διαλαμβάνει ότι η «Ελευθερία» για τούς Ρωμαίους σημαίνει αποκλειστικώς την ισχύ και τον τρόπο διαχειρίσεώς της, όσον και εκ των πλέον πρόσφατων (αγγλο-αμερικανικών) απόψεων, οι οποίες δεν διαβλέπουν διαφοράν κατά περιεχόμενον μεταξύ ελληνικής ελευθερίας και ρωμαϊκής libertas.
Ο κ. Ι. Τζαμτζής επιχειρεί, μεταξύ άλλων, να διερευνήσει και το ζήτημα κατά πόσον η «ελευθερία» για τους Ρωμαίους συνδυάζει και συγχωνεύει ισχύ και ισότητα και δη σε ποιες περιόδους της Ιστορίας και υπό ποίες συγκυρίες το εν εκ των δύο ως άνω συστατικών παρίσταται ως υπερτερούν έναντι του άλλου. Έτσι εξετάζει ειδικώτερα την −προσιδιάζουσα στην αριστοτελική justitia distributiva− «γεωμετρική» ισότητα και την προσιδιάζουσα στην αριστοτελική justitia commutativa− «αριθμητική» ισότητα, οίες απαντούν επί των ρωμαϊκών λαϊκών συνελεύσεων, όπως επίσης ερευνά την ισότητα και την ανισό¬τητα ως πτυχές ελευθερίας εις τις διεθνείς σχέσεις (δηλ. εις το jus gentium).
Αντιμετωπίζων την όλη προβληματική της libertas, οκ. Ι. Τζαμτζής δράττεται της ευκαιρίας για να δώσει μια συνθετική εικόνα των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών της Ρώμης, τόσον ως προς την περίοδο της respublica όσον και ως προς την περίοδο του principatus.
Η παρούσα μονογραφία του κ. Ι. Τζαμτζή, ερευνώσα πρωτοτύπως την σημασία της «ελευθερίας» εν Ρώμη, συνιστά συνακόλουθα αναπόδραστο εργαλείο για την περαιτέρω ερευνητική επεξεργασία της εννοίας της ελευθερίας εις το ρωμαϊκό δίκαιο.
Καθηγητής Ιωάννης Στράγγας
Δικηγόρος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δικαιοφιλοσοφικής και Δικαιοϊστορικής Ερεύνης
Edition info
Table of contents +
ΠΡΟΛΟΓΟΣ υπό Ιωάννη Στράγγα
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ υπό Michel Humbert
ΣΥΝΤOΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΠΙΝΑΞ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Προκαταρκτική παράγραφος: Ελεύθεροι και δούλοι
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
H LIBERTAS ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ I
ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ POPULUS ΣΕ ΜΙΑ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ RESPUBLICA
1. Libertas και imperium του ανώτερου άρχοντα 13 α. Respublica και ο φόβος της αρχής του ενός 13 β. Το δικαίωμα σε λαϊκή δίκη 19 γ. Η φυλάκιση ως μέσο καταναγκασμού
2. Ισονομία, ισηγορία και libertas 37 α. O θεσμός της πατρωνείας και το τιμοκρατικό σύστημα 38 β. Οργάνωση και ισορροπίες μεταξύ των λαϊκών συνελεύσεων
γ. Η libertas απέναντι στην ολιγαρχική διολίσθηση
3. Η διατήρηση αποκλεισμών 64 α. Απελεύθεροι και Λατίνοι 65 β. Η θέση της γυναίκας στο δημόσιο βίο 72 γ. Θρησκεία και κρατικό συμφέρον
ΚΕΦΑΛΑΙΟ II
ΡΩΜΑΙΟΙ ΚΑΙ ΜΗ ΣΕ ΜΙΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΥΠΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ
1. Το ιδιωτικό δίκαιο και οινέες ποινικές διακρίσεις 89 α. Η ρωμαϊκή οικογένεια και οι συναλλαγές 89 β. Ο ρόλος του πραίτωρα, των νομομαθών και του αυτοκράτορα 106 γ. Honestiores και humiliores
2. Η σχετικότητα της έγγειας ιδιοκτησίας 115 α. Ιδιωτικές γαίες και ager publicus 116 β. Latifundia 125 γ. Colonatus
3. Από την viritim πολιτεία στην Antoniniana constitutio 136 α. Η ατομική απονομή της ρωμαϊκής πολιτείας 137 β. Το περιεχόμενο του Ρωμαϊκού status ως προσωπική επιλογή 148 γ. Η περίπτωση των απόλιδων
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
H LIBERTAS ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΟΝΤΟΤΗΤΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ III
ΑΠΟΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ
1. Οι συνθήκες της Ρώμης με άλλες πολιτείες 157 α. Συνθήκες επί ίσοις όροις 157 β. Άνισες συνθήκες 161 γ. Η μάχη των Συμμάχων για την ελευθερία
2. Παρεμβατισμός και επεκτατισμός 173 α. Η προσφυγή σε «διεθνή» διαιτησία 174 β. H «απελευθέρωση» των Ελλήνων 178 γ. Η Ρώμη ως κληροδόχος ελληνιστικών κρατών
3. Οι θύλακες της libertas εκτός Ρώμης 190 α. Coloniae 191 β. Municipia 196 γ. Οι praefecturae στην Ιταλία και τα νέα πεδία της provocatio
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV
Η ΤΥΧΗΤΩΝΤΟΠΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ
1. Libertas, φορολογικό καθεστώς και οικονομίατων πόλεων 211 α. Civitates liberae 211 β. Civitates stipendiariae 218 γ. Ο οικονομικός έλεγχος
2. Libertas και διοικητικά όργανα των πόλεων 226 α. Η διατήρηση των τοπικών πολιτικών θεσμών 226 β. Κανονιστικές διατάξεις και αστυνόμευση 235 γ. Libertas και κοινά
3. Η ανοχή προς τα τοπικά δίκαιακαι οι δικαστικοίθεσμοί 247 α. Η θέση του εθίμου 247 β. Το επαρχικό ήδικτο 251 γ. Τα όργανα απονομής της δικαιοσύνης
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ 267 Α. ΠΗΓΕΣ 269 Β. ΠΟΝΗΜΑΤΑ ΣΕ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ 269 Γ. ΠΟΝΗΜΑΤΑ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙA 341 Α. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ 343 Β. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ 348 Γ. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΩΝ
LIBERTAS. QUESTIONS DE LIBERTÉ DANS LE DROIT ET LES INSTITUTIONS DE ROME
(ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΕ ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ)
Content type
Categories
Related editions
