Ι. Μανωλεδάκης, Ποινικό Δίκαιο, 7η έκδ., 2005

Πρόλογος Ζ΄ έκδοσης

Πρόλογος Α΄ έκδοσης

Πρόλογος Β΄ έκδοσης

(1) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ «ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ»

1.1. Το «ποινικό φαινόμενο» και η τυποποίησή του

1.1.1. Το «ποινικό φαινόμενο» ως κοινωνικό φαινόμενο

1.1.2. Η τυποποίηση του «ποινικού φαινομένου»

Α. Έννοια της τυποποίησης (από το κοινωνικό στο νομικό «ποινικό φαινόμενο»)

Β. Σχέση κοινωνικού και νομικού (τυποποιημένου) «ποινικού φαινομένου»

Γ. Η σημασία της τυποποίησης του «ποινικού φαινομένου»

1.1.3. Η συνταγματική κατοχύρωση της τυποποίησης του «ποινικού φαινομένου»

1.2. Οι κανόνες του ποινικού δικαίου

1.2.1. Φύση και διακρίσεις των κανόνων του ποινικού δικαίου

Α. Κυρωτικοί και λοιποί ποινικοί κανόνες

Β. Κυρωτικοί, προστακτικοί και αξιολογικοί κανόνες

Γ. Γνήσιοι και μη-γνήσιοι κυρωτικοί κανόνες – λευκοί και χωλοί ποινικοί νόμοι

Δ. Οι ποινικοί και οι λοιποί κανόνες του δικαίου

Επίμετρο: Η τεχνική της τυποποίησης του «ποινικού φαινομένου» με κανόνες ποινικού δικαίου

1.2.2. Επιστημονική μελέτη και ερμηνεία των κανόνων του ποινικού δικαίου

Α. Η ποινική επιστήμη και οι κλάδοι της

Β. Η ερμηνεία των κανόνων του ποινικού δικαίου

Γ. Η δομή (η λογική-συστηματική σύνταξη) του κυρωτικού κανόνα

1.2.3. Χρονικά και τοπικά όρια εφαρμογής των κανόνων του ποινικού δικαίου

Α. Τα χρονικά όρια εφαρμογής των κανόνων του ποινικού δικαίου

Β. Τα τοπικά όρια εφαρμογής των κανόνων του ποινικού δικαίου

1.2.4. Οι κανόνες του ποινικού δικαίου στην εθνική μας έννομη τάξη – Η ευρωπαϊκή εναρμόνιση

Α. Το ουσιαστικό ποινικό δίκαιο που ισχύει σήμερα στην Ελλάδα

Β. Η επίδραση του δικαίου της ΕΕ στο ελληνικό ποινικό δίκαιο: το θεσμικό πλαίσιο, η πράξη και οι προοπτικές εξέλιξης

(2) ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ «ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ»

2.1. Το έννομο αγαθό

2.1.1. Η φύση του εννόμου αγαθού

Α. Τα έννομα αγαθά ως αντικείμενα του εξωτερικού κόσμου

Β. Η συνταγματική παράμετρος

Γ. Ο φορέας του εννόμου αγαθού

Δ. Ταυτότητα εννόμου αγαθού και υλικού αντικειμένου της πράξης

2.1.2. Η μέτρηση των εννόμων αγαθών και η μονάδα του εννόμου αγαθού

Α. Η μέτρηση των εννόμων αγαθών

Β. Η μονάδα του εννόμου αγαθού

2.1.3. Ταξινόμηση των εννόμων αγαθών

Α. Με βάση τη φύση του εννόμου αγαθού

Β. Με βάση το φορέα του εννόμου αγαθού

Γ. Με σημείο αναφοράς το ποινικό διεθνές δίκαιο

2.2. Το έγκλημα

2.2.1. Η δομή της εγκληματικής πράξης (: τα στοιχεία της πράξης –η αντικειμενική αιτιότητα – η υποκειμενική υπαιτιότητα – ευθύνη από το αποτέλεσμα – το «στίγμα» της πράξης)

Α. Τα στοιχεία της πράξης με ευρεία έννοια

Β. Το τελικό άδικο της πράξης

Γ. Η υποκειμενική υπαιτιότητα (δόλος-αμέλεια)

Δ. Ο τελικός καταλογισμός της πράξης

Ε. Το «στίγμα» της (εγκληματικής) πράξης: Τόπος και χρόνος τέλεσης του εγκλήματος

ΣΤ. Συγκεφαλαίωση: Ο νομικός ορισμός του εγκλήματος κατ’ άρθρο 14 § 1 ΠΚ

2.2.2. Η μέτρηση των εγκλημάτων – εγκληματική μονάδα – συρροή εγκλημάτων

Α. Μέτρηση εγκλημάτων – εγκληματική μονάδα

Β. Αληθινή συρροή εγκλημάτων

Γ. Φαινομενική συρροή εγκλημάτων (συρροή νόμων)

Δ. Ειδικά ζητήματα συρροής

2.2.3. Ταξινόμηση των εγκλημάτων και εννοιολογικές διακρίσεις

Ι. Με βάση το προσβαλλόμενο έννομο αγαθό

ΙΙ. Με βάση τη νομοτυπική μορφή του εγκλήματος

Α. Με βάση την αντικειμενική υπόσταση

Β. Με βάση την υποκειμενική υπόσταση

ΙΙΙ. Με βάση την ποινή (απάντηση στο έγκλημα)

Διάγραμμα ταξινόμησης των εγκλημάτων

(3) ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: Η ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ «ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ» (ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ: ΑΠΟΠΕΙΡΑ – ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ)

3.1. Η απόπειρα

3.1.1. Θεωρητική θεμελίωση

Α. Εισαγωγή στο πρόβλημα

Β. Οι αντικειμενικές θεωρίες

Γ. Οι μικτές θεωρίες

Δ. Οι υποκειμενικές θεωρίες

Ε. Συμπεράσματα

3.1.2. Η απόπειρα στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα (άρ. 42-44)

Α. Τα στοιχεία της απόπειρας (άρ. 42 ΠΚ)

Β. Η απρόσφορη απόπειρα (άρ. 43)

Γ. Υπαναχώρηση από την απόπειρα (άρ. 44 ΠΚ)

3.1.3. Ειδικά ζητήματα απόπειρας

3.2. Η συμμετοχή

3.2.1. Θεωρητική θεμελίωση

Α. Η συμμετοχή ως γενική διεύρυνση του αξιοποίνου σε βοηθητικές πράξεις

Β. Οι θεωρίες για τη διάκριση συμμετοχής και φυσικής αυτουργίας

Γ. Οι βαθμοί εξάρτησης της συμμετοχής από τη φυσική αυτουργία

Δ. Βασικά συμπεράσματα για τη διάκριση αυτουργίας και συμμετοχής και για το αξιόποινο της τελευταίας

3.2.2. Η συμμετοχή κατά τον ελληνικό Ποινικό Κώδικα (άρ. 45-49)

Α. Συναυτουργία (άρ. 45)

Β. Ηθική αυτουργία

Γ. Η κολοβή ηθική αυτουργία (agent provocateur - άρθρο 46 παρ. 2 ΠΚ)

Δ. Η απόπειρα ηθικής αυτουργίας

Ε. Άμεση συνέργεια (άρ. 46 § 1β΄)

ΣΤ. Η απλή συνέργεια (άρθρο 47 ΠΚ)

3.2.3. Ειδικά ζητήματα συμμετοχής

Α. Πλασματικές μορφές συμμετοχής – άρθρο 49 παρ. 1 εδ. β΄ ΠΚ

Β. Οι υπόλοιπες ρυθμίσεις του άρθρου 49 ΠΚ (παρ. 1 εδ. α΄ και παρ. 2)

Γ. Πλασματική μη συμμετοχή (αντίστροφη μορφή πλασματικής συμμετοχής)

Δ. Συμμετοχή σε συρροή και συρροή συμμετοχής

(4) ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η ΑΞΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ «ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ» (Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ: ΑΔΙΚΟ – ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΝΟΧΗ)

4.1. Το άδικο

4.1.1. Θεωρητική θεμελίωση

4.1.2. Άρσεις του άδικου χαρακτήρα της πράξης (δικαιολογή-

σεις της) που απορρέουν από τη γενική σχετικότητα της αξίας των έννομων αγαθών

Α. Άσκηση δικαιώματος (και εκπλήρωση καθήκοντος) (άρθρα 20 και 21 ΠΚ)

Β. Άμυνα (άρ. 22-24 ΠΚ)

Γ. Η επιτρεπόμενη κινδυνώδης δράση ή η επικίνδυνη ζωή των έννομων αγαθών

4.1.3. Άρσεις του άδικου χαρακτήρα της πράξης (δικαιολογήσεις της) που απορρέουν από τη σχετικότητα της αξίας των έννομων αγαθών σε συγκεκριμένη περίπτωση

Α. Η συναίνεση του παθόντος

Β. Άσκηση δικαιώματος ιδιωτικού δικαίου και προστασία δικαιολογημένου συμφέροντος

Γ. Κατάσταση ανάγκης (άρθρο 25 ΠΚ)

Δ. Η σύγκρουση καθηκόντων

4.2. Ο καταλογισμός σε ενοχή

4.2.1. Θεωρητική θεμελίωση

Α. Αρχικός και τελικός καταλογισμός της πράξης σε ενοχή του δράστη

Β. Το ουσιαστικό περιεχόμενο του τελικού καταλογισμού

Γ. Ελεύθερα υποκείμενα δικαίου, υποκειμενική ευθύνη και (κοινωνικά) ελεύθερη βούληση για την άδικη πράξη

Δ. Συστηματοποίηση των στοιχείων του τελικού καταλογισμού της πράξης σε ενοχή του δράστη

4.2.2. Η αξιολόγηση της γνώσης του δράστη

Α. Η ικανότητα γνώσης του αδίκου (η ικανότητα για καταλογισμό)

Β. Η γνώση του «χώρου της απαξίας» (η συνείδηση του αδίκου με τη στενή-τεχνική έννοια του όρου): νομική πλάνη

4.2.3. Η αξιολόγηση της επιλογής του δράστη

Α. Η ικανότητα επιλογής

Β. Η δυνατότητα επιλογής – επιλογή με ψυχολογική πίεση

Γ. Η αναπόφευκτα άδικη επιλογή

4.2.4. Οι λόγοι άρσης του καταλογισμού ως διαθετικές έννοιες και η προσέγγισή τους

Α. Οι έννοιες που εκφράζουν εσωτερικές καταστάσεις προσώπων ως διαθετικές έννοιες - Το δικαιικό πρόβλημα

Β. Λόγοι άρσης του καταλογισμού και νομοθετικές επιλογές στην προσέγγισή τους

Ευρετήριο