Ι. Ιγγλεζάκης, Το δίκαιο της ψηφιακής οικονομίας, 2η έκδ., 2024
Δύο έτη μετά τη συγγραφή του παρόντος πονήματος έγινε απαραίτητο να αναθεωρηθεί και να επανεκδοθεί, κυρίως λόγω ρυθμίσεων της ΕΕ που τέθηκαν σε ισχύ και δίνουν απαντήσεις στους προβληματισμούς που είχαν τεθεί στην προηγούμενη έκδοση. Η αναθεώρηση αυτή μας επιτρέπει να ενσωματώσουμε τις πιο πρόσφατες εξελίξεις και να προσφέρουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των νομικών ρυθμίσεων της ψηφιακής οικονομίας.
Και στο παρόν έργο επιχειρείται η προσέγγιση νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν από την οικονομία των δεδομένων, με μια διακλαδική προσέγγιση που καλύπτει πτυχές εμπορικού δικαίου, αστικού δικαίου, ζητήματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κ.λπ.. Πέραν των νέων Κανονισμών, εξετάζονται και νέες προκλήσεις που έχουν ανακύψει, όπως είναι οι επιπτώσεις των ψηφιακών υπηρεσιών σε διάφορους τομείς του δικαίου. Επιπλέον, η ανάπτυξη τεχνολογιών, όπως το blockchain και τα μεγαδεδομένα, έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα και προβλήματα που απαιτούν νομοθετικές ρυθμίσεις. Οι διασπαστικές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), συνεχίζουν να αλλάζουν ραγδαία τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας, καθιστώντας απαραίτητη τη συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή του νομοθετικού πλαισίου.
Με το παραπάνω περιεχόμενο, το παρόν αποτελεί το πληρέστερο και χρησιμότερο εργαλείο για νομικούς, ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες του χώρου.
Edition info
Table of contents +-
Πίνακας Περιεχομένων
VΠρόλογος στη β΄ έκδοση
VIIΠρόλογος στη α΄ έκδοση
XVIIΚυριότερες Συντομογραφίες
Κεφάλαιο Πρώτο
Τεχνολογία και Ψηφιακή Οικονομία
1I. Η Οικονομία των Δεδομένων
8ΙΙ. Οι τύποι των δεδομένων
10ΙΙΙ. Η αλυσίδα αξίας των δεδομένων
13IV. Η Ψηφιακή Ενιαία Αγορά και η Οικονομία των Δεδομένων
131. Ανάπτυξη της Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς
152. Ευρωπαϊκή Οικονομία των Δεδομένων
183. Η Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση Δεδομένων
19V. Η οικονομία των επιγραμμικών πλατφορμών
22VI. Συνεργατική Οικονομία
221. Εισαγωγή
242. Νομικές ρυθμίσεις
273. Η νομολογία του ΔΕΕ
Κεφάλαιο Δεύτερο
Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία
της οικονομίας των δεδομένων
33I. Εισαγωγή
35ΙΙ. Συστήματα επικοινωνίας μηχανής με μηχανή
36ΙΙΙ. Κυβερνο-φυσικά συστήματα
36IV. Διαδίκτυο των πραγμάτων
41V. Μεγαδεδομένα (big data)
43VI. Υπολογιστικό νέφος
45VII. Η τεχνολογία Blockchain
50VΙΙI. Τεχνητή Νοημοσύνη
53IX. Εικονικές κοινότητες και Metaverse
Κεφάλαιο Τρίτο
Δεδομένα Μηχανής
55Ι. Η φύση των δεδομένων που παράγονται από μηχανές
58ΙΙ. Δικαιώματα στα δεδομένα που παράγονται από μηχανές
611. Ευρεσιτεχνία – υποδείγματα χρησιμότητας
632. Προστασία προγράμματος υπολογιστή
653. Προστασία με το καθεστώς των βάσεων δεδομένων
4.
67Προστασία του επιχειρηματικού απορρήτου και συμπληρωματική έννομη προστασία
III.
73Πρόταση για θέσπιση ενός δικαιώματος του παραγωγού δεδομένων
75IV. Ζητήματα προστασίας και ασφάλειας δεδομένων
751. Εισαγωγή
2.
76Το νομικό πλαίσιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων
793. Οριοθέτηση της έννοιας των προσωπικών δεδομένων
814. Ευθύνη σύμφωνα με τον ΓΚΠΔ
835. Νομιμότητα της επεξεργασίας
856. Δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων
877. Μέτρα ασφάλειας προσωπικών δεδομένων
88V. Ασφάλεια δεδομένων
Κεφάλαιο Τέταρτο
Οι Ρυθμίσεις για τις Ψηφιακές Πλατφόρμες
91Ι. Πληροφόρηση και ελευθερία της έκφρασης
1.
91Ελευθερία της έκφρασης στο Διαδίκτυο και τις ψηφιακές πλατφόρμες
2.
92Συνταγματική κατοχύρωση της ελευθερίας της έκφρασης
1003. Η νομική θέση των πλατφορμών
4.
112Αυτορρύθμιση και νομοθετική επιβολή περιορισμών στις ψηφιακές πλατφόρμες.
116ΙΙ. Ο Κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες
1161. Γενικά
1182. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού
1203. Ευθύνη των παρόχων
1224. Κοινές υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας
5.
124Διατάξεις που εφαρμόζονται σε παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας και παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών
1286. Πρόσθετες διατάξεις για επιγραμμικές πλατφόρμες
7.
132Πρόσθετες διατάξεις για τις εξ αποστάσεως συμβάσεις καταναλωτών με εμπόρους
8.
133Πολύ μεγάλες πλατφόρμες: πρόσθετες υποχρεώσεις όσον αφορά τη διαχείριση συστημικών κινδύνων
1369. Εφαρμογή, συνεργασία, κυρώσεις και επιβολή
13810. Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ψηφιακών υπηρεσιών
13811. Εφαρμογή του Κανονισμού στην Ελλάδα. Ο Ν. 5099/2024
IΙΙ.
140Ζητήματα ανταγωνισμού στις ψηφιακές πλατφόρμες. Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές
1401. Εισαγωγή
1432. Η απόφαση στην υπόθεση Meta Platforms
3.
145Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου στην υπόθεση Google Search
1494. Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές. Εισαγωγή
1515. Το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού
1536. Περιοριστικές και αθέμιτες πρακτικές των πυλωρών
1546.1. Οι διατάξεις του άρθρου
1586.2. Οι διατάξεις του άρθρου
1586.2.1. Άρθρο 6 παρ.
1596.2.2. Άρθρο 6 παρ.
1606.2.3. Άρθρο 6 παρ.
1616.2.4. Άρθρο 6 παρ.
1616.2.5. Άρθρο 6 παρ.
1626.2.6. Άρθρο 6 παρ.
1626.2.7. Άρθρο 6 παρ.
1636.2.8. Άρθρο 6 παρ.
1646.2.9. Άρθρο 6 παρ.
1656.2.10. Άρθρο 6 παρ.
1666.2.11. Άρθρο 6 παρ.
1666.2.12. Άρθρο 6 παρ.
7.
166Διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών
1678. Αναστολή, απαλλαγή και άλλες διατάξεις
169ΙV. Ο Κανονισμός 2019/1150
1691. Εισαγωγή
1702. Πεδίο εφαρμογής
1713. Ουσιαστικές προϋποθέσεις
1744. Μέτρα εφαρμογής του Κανονισμού στην Ελλάδα
V.
175Ο Κανονισμός σχετικά με την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση δεδομένων
1751. Εισαγωγή
1762. Προϋποθέσεις για την περαιτέρω χρήση δεδομένων
1783. Τέλη
1784. Υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων
1815. Αλτρουϊσμός δεδομένων
1836. Διαδικαστικές και άλλες διατάξεις
183VI. Ο Κανονισμός για τα Δεδομένα
1831. Εισαγωγή
1852. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής
1863. Ορισμοί
4.
188Κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών
5.
195Υποχρεώσεις των κατόχων δεδομένων που υποχρεούνται να καθιστούν διαθέσιμα τα δεδομένα
6.
197Καταχρηστικές ρήτρες σχετικά με την πρόσβαση στα δεδομένα και τη χρήση τους μεταξύ επιχειρήσεων
7.
199Διάθεση δεδομένων σε φορείς του δημόσιου τομέα και λοιπά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ βάσει εξαιρετικής ανάγκης
2018. Αλλαγή υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων
9.
202Διεθνείς εγγυήσεις για τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα
20310. Διαλειτουργικότητα
20411. Εφαρμογή και επιβολή
VIΙ.
204Η Σύσταση 2018/334 σχετικά με μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο
Κεφάλαιο Πέμπτο
Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανική Μάθηση:
Νομικά Ζητήματα
209Ι. Εισαγωγή
211ΙΙ. Ζητήματα Ηθικής και Δεοντολογίας
215ΙΙΙ. Το θεσμικό υπόβαθρο: Πράξη για την ΤΝ
2151. Εισαγωγή
2162. Στοχοθεσία
2173. Πεδίο εφαρμογής
2204. Ρυθμίσεις για τα Συστήματα ΤΝ
2204.1. Συστήματα ΤΝ μη αποδεκτού κινδύνου
2234.2. Συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου
2234.2.1. Ορισμός
2244.2.2 Απαιτήσεις συμμόρφωσης
2254.2.3 Διαφάνεια και ανθρώπινη εποπτεία
2264.2.4 Ακρίβεια, στιβαρότητα και ασφάλεια
4.2.5.
227Υποχρεώσεις των παρόχων συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου
4.2.6.
227Εκτίμηση επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα
4.2.7.
229Βάση δεδομένων της ΕΕ και παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά
2294.3. Συστήματα χαμηλού κινδύνου
2305. Μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού
2316. Οργανωτικά ζητήματα
2327. Επιβολή και κυρώσεις
234IV. ΤΝ και Προστασία Προσωπικών Δεδομένων
2341. Γενικές αρχές της προστασίας δεδομένων
2402. Αυτοματοποιημένη ατομική λήψη αποφάσεων
2423. Εκτίμηση αντικτύπου στην προστασία δεδομένων
244V. Ζητήματα Αστικής Ευθύνης
2441. Εισαγωγή
2482. Νόμιμοι λόγοι ευθύνης
2.1.
248Υποκειμενική και ευθύνη και αρχή της υπαιτιότητας
2.2.
249Αναγνώριση νομικής προσωπικότητας σε μηχανές με ΤΝ
2502.3. Ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες
2512.4. Ευθύνη παραγωγού
2562.5. Άλλες νομικές βάσεις αντικειμενικής ευθύνης
3.
257Νέοι κανόνες περί εξωσυμβατικής αστικής ευθύνης στην τεχνητή νοημοσύνη
3.1.
257Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής της πρότασης οδηγίας
2583.2. Οι κανόνες της οδηγίας
3.2.1.
258Αποκάλυψη αποδεικτικών στοιχείων και μαχητό τεκμήριο μη συμμόρφωσης
3.2.2.
259Μαχητό τεκμήριο αιτιώδους συνάφειας σε περίπτωση υπαιτιότητας
260VI. Πνευματική ιδιοκτησία
2601. Η εφαρμογή της ΤΝ για την παραγωγή έργων
2612. Το πρόβλημα
2633. Προτεινόμενες λύσεις
Κεφάλαιο Έκτο
Εικονικά Νομίσματα και Έξυπνες Συμβάσεις
267Ι. Το κρυπτοχρήμα ως μέσο συναλλαγής
IΙ.
270Οφέλη και κίνδυνοι από τη χρήση εικονικών νομισμάτων
271III. Ο Κανονισμός για τις αγορές κρυπτοστοιχείων
2711. Εισαγωγή
2732. Πεδίο εφαρμογής
2743. Βασικές έννοιες
2764. Ρυθμίσεις για τα κρυπτοστοιχεία
4.1.
276Δημόσιες προσφορές κρυπτοστοιχείων, εκτός μαρκών με εγγύηση περιουσιακών στοιχείων ή μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος
4.2.
277Δημόσιες προσφορές μαρκών με εγγύηση περιουσιακών στοιχείων
2804.3. Μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος
4.4.
281Άδεια και όροι λειτουργίας για παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων
2844.5. Αρμοδιότητες εθνικών και Ευρωπαϊκών αρχών
ΙV.
285Κανονισμός σχετικά με το πιλοτικό καθεστώς για τις υποδομές αγοράς που βασίζονται σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού
V.
286Εφαρμογή της νομοθεσίας για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος
289VI. Πνευματική Ιδιοκτησία
292VII. Έξυπνες συμβάσεις (smart contracts)
2921. Εισαγωγή
2942. Ορισμός
2953. Χαρακτηριστικά
2974. Η νομική φύση των έξυπνων συμβάσεων
5.
298Κατάρτιση σύμβασης με την τεχνολογία των έξυπνων συμβάσεων
Κεφάλαιο Έβδομο
Εθνικές Ρυθμίσεις για τις Αναδυόμενες ΤΠΕ
305I. Εισαγωγή
305II. Ψηφιακή αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης
3051. Αντικείμενο και σκοπός
3062. Ρυθμίσεις για την ΤΝ στο δημόσιο τομέα
3103. Συντονιστική Επιτροπή και Επιτροπή Εποπτείας
III.
311Ασφάλεια πληροφορικών και δικτύων και προστασία προσωπικών δεδομένων
316IV. Τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού
319Επίμετρο
321Βιβλιογραφία
343Ευρετήριο