Ι. Ιγγλεζάκης, Κοινωνικό κράτος δικαίου, 2005
Η παρούσα μονογραφία έχει ως αντικείμενο την ανάλυση της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 25 § 1 Συντ. μετά την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση. Το Σύνταγμα του 1975 κατοχύρωνε έμμεσα την εν λόγω αρχή ήδη πριν την αναθεώρηση του 2001, ωστόσο υπήρχε και έντονη αμφισβήτησή της από μερίδα θεωρητικών. Έτσι, μετά τη θεσμική κατοχύρωσή της, η αρχή αποκτά συνταγματικό υπόβαθρο και αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης συνταγματική αρχή.
Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, η θεσμική κατοχύρωση του κοινωνικού κράτους σημαίνει την επιβεβαίωση της θεσμικής διάστασης της κοινωνικής προστασίας και την αντίσταση στις προσπάθειες διάλυσης του κράτους πρόνοιας και υπονόμευσης των κοινωνικών δικαιωμάτων. Υπό αυτή την έννοια, η συνταγματική κατοχύρωση της αρχής αποκτά και συμβολική σημασία, καθώς δηλώνει την προσήλωση του συνταγματικού νομοθέτη στον κοινωνικό ρόλο και τις υποχρεώσεις κοινωνικής προστασίας που αναλαμβάνει η Πολιτεία έναντι των πολιτών της.
Κεντρικό αντικείμενο της μονογραφίας είναι η αναζήτηση του περιεχομένου της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου και η εξέταση των λειτουργιών που αυτή αναπτύσσει. Συγκεκριμένα, διακρίνονται ορισμένες συνιστώσες της αρχής, όπως είναι: α) η αξίωση του ατόμου για τη διασφάλιση ενός ελαχίστου επιπέδου διαβίωσης, β) η κοινωνική φροντίδα ή φροντίδα για την ύπαρξη στους τομείς της παροχικής διοίκησης, γ) ο καθορισμός του οικονομικού και κοινωνικού Συντάγματος, δ) η κοινωνική ασφάλιση και ε) η φορολογική πολιτική στο σύγχρονο κοινωνικό κράτος.
Περαιτέρω, εξετάζεται ο νομικός χαρακτήρας της αρχής και οι λειτουργίες που αναπτύσσει, στις οποίες περιλαμβάνεται η ανανοηματοδότηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η ερμηνευτική λειτουργία που συμβάλλει στην ενίσχυση των κοινωνικών δικαιωμάτων, η λειτουργία της κατά τον έλεγχο συνταγματικότητας των νόμων, η δυνατότητα διασφάλισης ενός δικτύου κοινωνικής ασφάλειας και η δυνατότητα θεμελίωσης νέων κοινωνικών δικαιωμάτων, βάσει της αρχής. Ακόμη, αναλύονται οι δυνατότητες δικαστικής προστασίας, σε περίπτωση που ο κοινός νομοθέτης ή η διοίκηση παραλείπουν να νομοθετήσουν και να υλοποιήσουν τα κοινωνικά δικαιώματα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται δύο πτυχές της εν λόγω προστασίας: α) η αστική ευθύνη του Δημοσίου και β) η προσβολή των παραλείψεων της Διοίκησης. Το πρώτο μέρος του βιβλίου ολοκληρώνεται με την εξέταση των κοινωνικών δικαιωμάτων ως εξειδικεύσεων της αρχής του κοινωνικού κράτους.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται η κατοχύρωση της αρχής του κοινωνικού κράτους στο θεσμικό οικοδόμημα της Ένωσης μέσα από μια διαδρομή που εκκινεί από τις απαρχές της ίδρυσης των Κοινοτήτων και περνά από διάφορες φάσεις μέχρι την υιοθέτηση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και την ψήφιση της Συνθήκης για τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Συντάγματος.
Τέλος, στο επίμετρο διερευνάται η σχέση του δικαίου της Ένωσης και του εθνικού Συντάγματος, όσον αφορά τη σημασία της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου και των κοινωνικών δικαιωμάτων, προκειμένου να διαπιστώσουμε αν τίθεται ζήτημα σύγκρουσης μεταξύ εθνικού Συντάγματος και δικαίου της Ένωσης, και ιδίως αν υφίσταται κίνδυνος μείωσης του επιπέδου προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο.
Edition info
Table of contents +
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Εννοιολογική οριοθέτηση
2. Η ιστορική εξέλιξη και τα δομικά χαρακτηριστικά του κοινωνικού κράτους
3. Οι τύποι του κοινωνικού κράτους
4. Η κρίση του κράτους πρόνοιας και η προοπτική εξέλιξής του
5. Το αντικείμενο και η δομή της μελέτης
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1975/1986/2001
Ι. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
1. Η προϊστορία της αναγνώρισης κοινωνικών δικαιωμάτων
2. Η θεμελίωση της αρχής στο Σύνταγμα του
3. Η αναγνώριση της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου στο
Σύνταγμα του 1975/1986/2001
ΙΙ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ
1. Γενικά
2. Ο χαρακτήρας της κοινωνικής αρχής ως θεμελιώδης συνταγματικής αρχής
3. Κοινωνική αρχή και αρχή της ισότητας
4. Η δημοκρατική αρχή και η αρχή του κοινωνικού κράτους
δικαίου
5. Η κοινωνική αρχή και το κράτος δικαίου
6. Η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου ως στοιχείο της σύγχρονης δημοκρατίας
ΙΙΙ. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΟΥ
ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
1. Εισαγωγή
2. Το περιεχόμενο της κοινωνικής αρχής
2.1. Γενικά
2.2. Η υποχρέωση για κοινωνική πρόνοια
2.3. Παροχική διοίκηση
2.4. Οικονομικό και κοινωνικό Σύνταγμα
2.5. Κοινωνική ασφάλιση
2.6. Η φορολογική πολιτική στο κοινωνικό κράτος
3. Η κανονιστική ισχύς και οι λοιπές λειτουργίες της κοινωνικής
αρχής
3.1. Ο νομικός χαρακτήρας της αρχής
3.2. Ανανοηματοδότηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων
3.3. Η ερμηνευτική λειτουργία της αρχής
3.4. Η λειτουργία της αρχής κατά τον έλεγχο συνταγματικότητας
3.5. Η διασφάλιση ενός δικτύου κοινωνικής ασφάλειας
3.6. Η δυνατότητα θεμελίωσης νέων κοινωνικών δικαιωμάτων
με βάση την κοινωνική αρχή
4. Ένδικη προστασία στην περίπτωση παράλειψης νομοθέτησης για
την υλοποίηση κοινωνικών δικαιωμάτων
4.1. Αστική ευθύνη του Δημοσίου
4.2. Δικαστική προστασία επί παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας
της διοίκησης
IV. ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΩΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ
ΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
1. Γενικά
2. Η κανονιστική υφή των κοινωνικών δικαιωμάτων
3. Τα κοινωνικά δικαιώματα στο Σύνταγμα του 1975/1986/2001
3.1. Εισαγωγικά
3.2. Το δικαίωμα για εργασία
3.3. Το δικαίωμα για κοινωνική ασφάλιση
3.4. Το δικαίωμα στην υγεία
3.5. Τα δικαιώματα στην κοινωνική πρόνοια και στέγαση
3.6. Η προστασία της οικογένειας, του γάμου, της μητρότητας
και της παιδικής ηλικίας
3.7. Το δικαίωμα παιδείας
3.8. Καταληκτικές παρατηρήσεις
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ/ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Ι. Η ΑΡΧΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
1. Οι πρωταρχικοί στόχοι της κοινοτικής πολιτικής και το κοινωνικό έλλειμμα
2. Σταθμοί στην εξέλιξη της προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων στην Κοινότητα
2.1. Η νομολογία του ΔΕΚ σχετικά με την προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων
2.2. Η εξέλιξη της προστασίας των θεμελιωδών κοινωνικών διαιωμάτων σε θεσμικό επίπεδο έως και τη ψήφιση του Κοινοτικού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων των Εργαζομένων
3. Ο Κοινοτικός Χάρτης των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων
των Εργαζομένων
3.1. Γενικά
3.2. Το περιεχόμενο του Κοινοτικού Χάρτη
3.3. Η εφαρμογή του Χάρτη
4. Η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το κοινωνικό πρωτόκολλο
4.1. Η Συνθήκη και οι διατάξεις της σε σχέση με την κοινωνική
πολιτική
4.2. Το Κοινωνικό πρωτόκολλο
5. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ
6. Η επίδραση των εξελίξεων σε θεσμικό επίπεδο στη νομολογία
του ΔΕΚ
ΙΙ. Ο ΧΑΡΤΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ Η
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
1. Η ψήφιση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
1.1. Γενικά
1.2. Η διαδικασία ψήφισης του Χάρτη
2. Το περιεχόμενο και η λειτουργία του Χάρτη
2.1. Γενική επισκόπηση
2.2. Η κατοχύρωση κοινωνικών δικαιωμάτων στο Χάρτη
2.3. Το πεδίο εφαρμογής του Χάρτη και τα κοινωνικά δικαιώματα
2.4. Τα κατ’ ιδίαν κοινωνικά δικαιώματα στο Χάρτη
2.5. Η νομική λειτουργία του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
στη Συνθήκη για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα
3. Η ενσωμάτωση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στη Συνθήκη για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η ΣΧΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ
ΧΑΡΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΕ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΥΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Α. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Β. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Content type
Categories
Related editions
