Ι. Ιγγλεζάκης, Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, 2003
Στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας η νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αποτελεί μια δικλείδα ασφαλείας όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων από την πληροφορική και ιδίως του δικαιώματος προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, την οποία εγγυάται η νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων (κυρίως ο ν. 2472/97). Κεντρική σημασία στο πλαίσιο αυτό έχουν ιδίως οι ρυθμίσεις που αφορούν τα «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα», ήτοι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που αφορούν τη φυλετική ή εθνική προέλευση, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε ένωση, σωματείο και συνδικαλιστική οργάνωση, την υγεία, την κοινωνική πρόνοια και την ερωτική ζωή, καθώς και τα σχετικά με ποινικές διώξεις ή καταδίκες.
Ζητήματα σχετικά με την επεξεργασία και χρήση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων απασχόλησαν την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και τη νομολογία, σε υποθέσεις που έγιναν ευρύτερα γνωστές, όπως είναι λ.χ. η υπόθεση της αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες κ. ά. Μέσα από το διάλογο και τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε, με αφορμή τα προβλήματα αυτά, αναδείχθηκε η ανάγκη ερμηνευτικής προσέγγισης του δικαίου προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της ειδικής ρύθμισης που αφορά τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.
Η παρούσα μονογραφία έχει ως αντικείμενο τη ρύθμιση της επεξεργασίας των ευαίσθητων δεδομένων στο άρθρο 7 (και τις συναφείς διατάξεις) του ν. 2472/97, σε σύγκριση με την αντίστοιχη ρύθμιση του άρθρου 8 της κοινοτικής οδηγίας˙ δεν περιορίζεται όμως σε μια ανάλυση της εν λόγω διάταξης, αλλά υπεισέρχεται σε βάθος στη θεωρητική συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητα της εισαγωγής της ρύθμισης. Αποτελεί, έτσι, χρήσιμο βοήθημα για τον νομικό τόσο της θεωρίας όσο και της πράξης, καθ’ όσον προσεγγίζει σφαιρικά τα ζητήματα που ανακύπτουν από την εν λόγω προβληματική, κάνοντας εκτεταμένη αναφορά στις αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και τη σχετική νομολογία.
Στην εισαγωγή της μελέτης γίνεται αναφορά στην εξέλιξη των νέων τεχνολογιών και την επίδρασή τους στον ιδιωτικό βίο, καθώς και, ειδικότερα, στους κινδύνους από την επεξεργασία προσωπικών πληροφοριών, ενόψει των οποίων κατέστη αναγκαία η νομοθετική κατοχύρωση της προστασίας προσωπικών δεδομένων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ακολούθως, στο πρώτο κεφάλαιο εκτίθεται το αντικείμενο και το συνταγματικό πλαίσιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων και παρουσιάζεται συνοπτικά ο ν. 2472/97. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η προβληματική σχετικά με την αναγκαιότητα της ρύθμισης των ευαίσθητων δεδομένων. Συγκεκριμένα, εξετάζεται η καθιέρωση της ρύθμισης στις διάφορες εθνικές νομοθεσίες και στη συνέχεια, σε διεθνή νομικά κείμενα, γίνεται ανάλυση των χαρακτηριστικών των εν λόγω ρυθμίσεων και αναφορά σε εναλλακτικές προσεγγίσεις, ενώ, ακολούθως, γίνεται εκτεταμένη αναφορά στη δικαιοπολιτική θεμελίωση της ρύθμισης και επισκόπηση της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, των αποφάσεων της Αρχής και του ΣτΕ. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η συνταγματική διάσταση της προστασίας των ευαίσθητων δεδομένων, ενώ στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύεται το κατ’ ιδίαν περιεχόμενο της ρύθμισης. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την παρουσίαση, στο πέμπτο κεφάλαιο, των συνεπειών από την παράνομη επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων, ήτοι τις διοικητικές, τις ποινικές κυρώσεις και την αστική ευθύνη του υπεύθυνου επεξεργασίας.
Edition info
Table of contents +
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ν. ΙΝΤΖΕΣΙΛΟΓΛΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι.Η αυτόματη επεξεργασία προσωπικών πληροφοριών και η ανάγκη προστασίας του ατόμου
1. Η εξέλιξη των νέων τεχνολογιών στη σύγχρονη κοινωνία των πληροφοριών και η επίδραση τους στον ιδιωτικό βίο
2. Οι κίνδυνοι από την επεξεργασία προσωπικών πληροφοριών ειδικότερα
3.Οι κίνδυνοι από την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών («ευαίσθητων») προσωπικών δεδομένων
ΙΙ.Τα αντιτιθέμενα συμφέροντα στους περιορισμούς της επεξερ-γασίας δεδομένων
ΙΙΙ.Η νομοθετική κατοχύρωση της προστασίας προσωπικών δεδομένων και οι ρυθμίσεις για τα ευαίσθητα δεδομένα
1. Η θέσπιση νομικών κανόνων για την προστασία δεδομένων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο
2. Οι ρυθμίσεις για ορισμένες ειδικές κατηγορίες προσωπικών δεδομένων
IV. Εισαγωγή στο αντικείμενο της μελέτης
1.Σκιαγράφηση της ρύθμισης του Ν. 2472/97 για τα ευαίσθητα δεδομένα
2. Το αντικείμενο της μελέτης και η οριοθέτησή του
3. Ορολογικές διευκρινίσεις
V.Η οδηγία 95/46/ΕΚ και η σύμφωνη με τις διατάξεις της ερμηνεία των εθνικών ρυθμίσεων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Ι. Το αντικείμενο της προστασίας προσωπικών δεδομένων47
ΙΙ.Το συνταγματικό πλαίσιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων
1. Το δικαίωμα προστασίας του ιδιωτικού βίου49
2. Το δικαίωμα του πληροφοριακού αυτοκαθορισμού51
3.Η προστασία των προσωπικών δεδομένων στο άρθρο 9Α Συντ.
ΙΙΙ. Οι επιμέρους ρυθμίσεις του ν. 2472/9761
1. Αντικείμενο
2. Ορισμοί
3. Πεδίο εφαρμογής
4.Οι προϋποθέσεις για τη νομιμότητα της επεξεργασίας δεδομένων
5. Γνωστοποίηση της επεξεργασίας στην Αρχή
6. Ειδικές μορφές επεξεργασίας
7. Απόρρητο και ασφάλεια της επεξεργασίας
8. Τα δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων
9. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
10. Κυρώσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Ι. Προϊστορία της ρύθμισης των ειδικών κατηγοριών δεδομένων85
1. Οι ρυθμίσεις σχετικά με τα ευαίσθητα δεδομένα στις πρώτες νομοθεσίες
2. Τα διεθνή νομικά κείμενα
3.Η επίδραση της Σύμβασης αρ. 108 του Συμβουλίου της Ευ-ρώπης στα εθνικά νομοθετήματα και η κοινοτική οδηγία
II.Τα γενικά χαρακτηριστικά των ρυθμίσεων των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων
1.Αδυναμία σαφούς κατηγοριοποιήσεως των ευαίσθητων δεδο-μένων
2. Σχετικότητα των καταλόγων
3. Διαφοροποιήσεις των καταλόγων ευαίσθητων δεδομένων και διαβάθμιση προστασίας
4. Γενικότητα
5. Κατηγοριοποίηση των ειδικών κατηγοριών δεδομένων104
ΙΙΙ.Εναλλακτικές προσεγγίσεις σε σχέση με τη ρύθμιση των ευαίσθητων δεδομένων
1. Η τομεακή προσέγγιση
2. Η αρχή της δεσμευτικότητας του σκοπού109
ΙV.Η δικαιοπολιτική θεμελίωση της ρύθμισης των ευαίσθητων δεδομένων
1. Εισαγωγικά
2.Το κριτήριο των κινδύνων από την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών προσωπικών δεδομένων
3. Επισκόπηση της νομολογίας του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα άρθρα 14 και 8 της ΕΣΔΑ
3.1. Γενικά
3.2. Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετικά με παραβιάσεις της απαγόρευσης δυσμενούς διάκρισης και του δικαιώματος της ιδιωτικής ζωής
3.3. Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετικά με παραβιάσεις του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ
3.4. Τα ευαίσθητα δεδομένα στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων125
3.5. Συμπεράσματα
V. Οι αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
1. Γενικά
2. Οι πρώτες αποφάσεις
3.Οριοθέτηση της επεξεργασίας δεδομένων με κριτήριο τον χαρακτήρα των προσωπικών δεδομένων
4. Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που αφορούν την υγεία
5. Η επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων από τα ΜΜΕ
6. Η αναγραφή του θρησκεύματος και άλλων πληροφοριών και ευαίσθητων δεδομένων σε δημόσια έγγραφα
VI. Η νομολογία του ΣτΕ
1. Ζητήματα νομιμοποίησης
2. Η νομιμότητα της απόφασης για το ζήτημα των ταυτοτήτων
3. Τα προσωπικά δεδομένα που αφορούν την ιθαγένεια και το όνομα του (της) συζύγου
4. Παρατηρήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΑΙΣΘΗΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Ι. Το γενικό δικαίωμα της προσωπικότητας και η προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων
1. Η θεωρία των σφαιρών
2. Η σύλληψη του πυρήνα του δικαιώματος της προσωπικότητας στη νομολογία του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας
3.Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για την απογραφή του πληθυσμού και η σύλληψη περί σφαιρών
4. Η νομολογία του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου μετά την απόφαση για την απογραφή του πληθυσμού
ΙΙ. Η σύλληψη των σφαιρών ως θεμέλιο της προστασίας των ευαίσθητων δεδομένων
ΙΙΙ.Το νομικό θεμέλιο της προστασίας των ευαίσθητων προσωπι-κών δεδομένων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
Ι. Έννοια και λειτουργία της ρύθμισης
1. Ιστορική αναδρομή και συστηματική ένταξη της ρύθμισης στην κοινοτική οδηγία και στο ν. 2472/97
2. Η αρχή της απαγόρευσης
3. Ο κατάλογος των ευαίσθητων δεδομένων
4. Πεδίο εφαρμογής
5. Εθνικός αναγνωριστικός αριθμός ταυτότητας και άλλα στοιχεία
ΙΙ. Τα ειδικά χαρακτηριστικά του καταλόγου των ευαίσθητων δεδομένων στο ν. 2472/97
1. Η έννοια των εν γένει προσωπικών δεδομένων
2. Ανάλυση του ορισμού των ευαίσθητων δεδομένων
ΙΙΙ. Εξαιρέσεις
1. Γενικά
2. Η συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων
2.1. Γενικά
2.2. Η συγκατάθεση στο Διαδίκτυο
2.3. Η συγκατάθεση ως "πλάσμα"
2.4. Λοιπές προϋποθέσεις για την εγκυρότητα της συγκατάθεσης
2.5. Η συγκατάθεση στο πλαίσιο ΓΟΣ
2.6. Εξαιρέσεις
3. Διαφύλαξη ζωτικού συμφέροντος
4. Δημοσιοποίηση δεδομένων από το ίδιο το υποκείμενο – άσκηση δικαιωμάτων ενώπιον Δικαστηρίου
5. Επεξεργασία που αφορά ζητήματα υγείας
6. Επεξεργασία για λόγους δημοσίου συμφέροντος
7. Επεξεργασία δεδομένων για ερευνητικούς και επιστημονι-κούς σκοπούς
8. Επεξεργασία που αφορά δεδομένα δημοσίων προσώπων από τα ΜΜΕ
9. Άλλες εξαιρέσεις της οδηγίας που δεν ενσωματώθηκαν στο ν. 2472/97
10. Συμπεράσματα
IV. Αδεια της αρχής
V. Απαλλαγή από την υποχρέωση λήψης άδειας
1. Επεξεργασία στον τομέα του εργατικού δικαίου ή παροχής υπηρεσιών στο δημόσιο τομέα
2. Επεξεργασία που αφορά πελάτες ή προμηθευτές
3. Επεξεργασία που αφορά σωματεία κλπ.
4. Επεξεργασία στον τομέα της υγείας
5. Επεξεργασία από νομικούς
6. Υποχρέωση συμμόρφωσης με το ν. 2472/97 και ειδικούς κανόνες επεξεργασίας
VI. Διασύνδεση
VII. Ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 45/2001 της 18/12/2000
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ Ν. 2472/97
Ι. Γενικά
ΙΙ. Διοικητικές κυρώσεις
ΙΙΙ. Ποινικές κυρώσεις
1. Γενικά
2. Παραβίαση των διατάξεων που αφορούν τη συλλογή και επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων
3. Διασύνδεση αρχείων
4. Επέμβαση σε αρχείο προσωπικών δεδομένων
5. Συμμόρφωση του υπεύθυνου επεξεργασίας με αποφάσεις της Αρχής
6. Επιβαρυντικές περιπτώσεις
7. Ευθύνη εκπροσώπου
8. Δικονομικές διατάξεις
IV. Αστική ευθύνη
1. Γενικά
2. Οι προϋποθέσεις της ευθύνης
3. Η υπαιτιότητα
4. Έκταση της αποζημίωσης - παραγραφή
5. Δικονομικές ρυθμίσεις
6. Αστική ευθύνη του δημοσίου
Τελικές Παρατηρήσεις
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Content type
Categories
Related editions
