Ι. Δίγκας, Ο Νομικός Ρεαλισμός στο έργο του Roscoe Pound, 2012
Η επιρροή της σκέψης του Roscoe Pound στη διαμόρφωση της αμερικανικής Κοινωνιολογίας του Δικαίου.
«Το Δίκαιο είναι καθρέφτης της κοινωνίας»
Αυτή η αδιαμφισβήτητη σήμερα αλήθεια της Κοινωνιολογίας του Δικαίου, καταγεγραμμένη από την εμπνευσμένη πένα του Lawrence M. Friedman, φάνταζε αιρετική και επικίνδυνη κατά τις απαρχές της μοντέρνας νομικής σκέψης των Η.Π.Α. Το Αμερικανικό Δίκαιο της «Εποχής της Προόδου», εγκλωβισμένο στις φορμαλιστικές του δικονομικές αγκυλώσεις και σε μια καταχρηστική αποθέωση της ατομικότητας, αδυνατούσε να ανταπεξέλθει με επιτυχία στην αποστολή του ως θεμελιώδους σημασίας κοινωνικού θεσμού.
Ο Nathan Roscoe Pound υπήρξε ο «πατέρας» της Αμερικανικής Κοινωνιολογίας του Δικαίου. Η δικαιική του θεωρία θεμελιώθηκε στην κατάφαση μιας «κοινωνιολογικά ευαίσθητης» νομικής επιστήμης και την αποδοχή ενός βαθιά ουμανιστικού πνεύματος ως γνώμονα της διαμόρφωσης των νομικών πραγμάτων.
Η Ρεαλιστική Νομική Σκέψη, τα σπέρματα της οποίας ανιχνεύονται σχολαστικά και μεθοδικά από τον Ιωάννη Δίγκα στο τεράστιας σημασίας και έκτασης συγγραφικό έργο του Pound, προσέφερε το γόνιμο έδαφος για την πολεμική ενάντια στον Κοινωνικό Δαρβινισμό και τη Νομική Τυπολατρεία που ταλάνιζαν το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης των Η.Π.Α. για μια μακρά ιστορική περίοδο. Ο Pound, περισσότερο από κάθε άλλον κοινωνικό επιστήμονα της εποχής του, έφερε κοντά το Δίκαιο με την Κοινωνιολογία και άνοιξε τον μεγάλο διάλογο που συνεχίζεται στους κόλπους της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας μέχρι σήμερα και που τελικά είναι διαχρονικός. Έναν διάλογο, του οποίου η κεντρική αναζήτηση, παρά την πολυπλοκότητα και την έκταση των εκάστοτε διχογνωμιών, μπορεί να αποδοθεί εύκολα με λίγες λέξεις. Ο συγγραφέας του βιβλίου «Ο Νομικός Ρεαλισμός στο έργο του Roscoe Pound» τις δανείζεται από το στόμα του μεγάλου δικαστή Cardozo και τις παραθέτει στο εσώφυλλο του βιβλίου, δίνοντας έτσι εξαρχής το στίγμα της προοπτικής του: «The final cause of law is the welfare of society».
Edition info
Table of contents +
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΤΟΥ ROSCOE POUND
α. «Η σπίθα που άναψε τη λευκή φλόγα της προόδου»
β. Οικογενειακές ρίζες-Παιδική ηλικία
γ. Σχολείο και πανεπιστήμιο στο Lincoln (1882-1889)
δ. Φοιτητής νομικής στο Harvard (1889-1890)
ε. Διδακτορική διατριβή στη βοτανολογία (1890-1897)
στ. Δικηγόρος στο Lincoln. Πολιτική δράση, επαγγελματική ανέλιξη και δημιουργία οικογένειας (1890-1901)
ζ. Δικαστής στo ανώτατο δικαστήριο της Nebraska (1901-1903)
η. Κοσμήτορας στη νομική σχολή του πανεπιστημίου της Nebraska (1903-1907). Ο Pound «ανακαλύπτει» την κοινωνιολογία και «γοητεύεται» από αυτή
θ. Καθηγητής στα πανεπιστήμια Northwestern και Chicago (1907-1910). «Στροφή» προς το ποινικό δίκαιο και την εγκληματολογία
ι. Καθηγητής και κοσμήτορας στη νομική σχολή του Harvard (1910-1936)
κ. Μια «ανήσυχη συνταξιοδότηση», η «επιστροφή» στις αξίες του Common Law και το τέλος (1936-1964)
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ POUND ΣΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΦΟΡΜΑΛΙΣΜΟ
1. «Οι αιτίες της λαϊκής δυσαρέσκειας για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης». Τα κύρια σημεία της ιστορικής διάλεξης του Pound
2. Η «μηχανική» λειτουργία του δικαίου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νομικής τυποκρατείας στις Η.Π.Α.
α. Τα φιλοσοφικά θεμέλια της «μηχανικής» λειτουργίας του δικαίου (Mechanical Operation of Law)
β. Πουριτανισμός και νομική τυποκρατεία. Ο Pound ανακαλύπτει την προτεσταντική ηθική στην «καρδιά» του αμερικανικού νομικού συστήματος του 19ου αιώνα
γ. Παραδείγματα από τη νομολογία. «Η εποχή της υπόθεσης Lochner»
i) Ωράριο Εργασίας. “Lochner v. New York” (1905)
ii) Παιδική εργασία. “Hammer v. Dagenhart” (1918)
iii) Συνδικαλισμός. Τα «αμαρτωλά συμβόλαια του Κίτρινου Σκύλου». “Adair v. United States” (1908)
v) Κατώτεροι μισθοί γυναικών “Adkins v. Children’s Hospital” (1923)
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
ΤΟΥ ROSCOE POUND
α. Η φύση και ο σκοπός του δικαίου. Μια πραγματιστική προσέγγιση
β. Από το «δίκαιο των βιβλίων» στο «δίκαιο της πράξης»
γ. Η Θεωρία των Ανθρώπινων Συμφερόντων
i) Η οριοθέτηση του αντικειμένου ενός σύγχρονου συστήματος απονομής της δικαιοσύνης
ii) Τα ανθρώπινα συμφέροντα
Α. Ατομικά συμφέροντα-προσδοκίες
Β. Δημόσια συμφέροντα-προσδοκίες
Γ. Κοινωνικά συμφέροντα-προσδοκίες
iii) Η κριτική στη Θεωρία των Ανθρώπινων Συμφερόντων
iv) Δίκαιο και πολιτισμός
δ. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φιλοσοφίας του δικαίου του Roscoe Pound και τα κύρια σημεία της διαφοράς του από τους «νεο-ρεαλιστές»
i) Εμπειρία ή λογική στο δίκαιο; H εξισορροπητική προσπάθεια του Pound
ii) Η συνύπαρξη όντος και δέοντος στη νομική θεωρία του Roscoe Pound
iii) Η τελεολογική ερμηνεία του δικαίου του Pound και τα επιμέρους στοιχεία της: σύστημα, οργάνωση, λειτουργία, παράδοση
ε. Νομικός ρεαλισμός και νομική εκπαίδευση: η συνεισφορά του Roscoe Pound στην αναμόρφωση του νομικού κλάδου των Η.Π.Α.
στ. Roscoe Pound-Karl Llewellyn: Η σχέση «σταθμός» στην εξέλιξη του αμερικανικού δικαίου
ζ. Κοινωνιολογική θεωρία του δικαίου και συγκριτική νομική επιστήμη: Η συμβολή του Pound στην ανάπτυξη του συγκριτικού δικαίου στις Η.Π.Α.
η. Ο δικαστής Roscoe Pound: πρώιμες εκφάνσεις της νομικής ρεαλιστικής σκέψης στις εισηγήσεις του προς το ανώτατο δικαστήριο της Nebraska
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Content type
Categories
Related editions
