Ε. Βασιλακάκης, Το Αλλοδαπό Δίκαιο στην Ποινική Δίκη, 1999

Η αυξανόμενη διεθνοποίηση των εννόμων σχέσεων δεν έχει αφήσει ανέπαφο και το χώρο του ποινικού δικαίου. Αντικείμενο του βιβλίου είναι η διερεύνηση της σημασίας που αναγνωρίζεται στο αλλοδαπό δίκαιο εντός του πλαισίου της ποινικής δίκης (συμπεριλαμβανομένων και των περιπτώσεων δικαστικής συνδρομής, με βασικό παράδειγμα την έκδοση). Σημείο αφετηρίας αποτελεί η αποδοχή από τη νομολογία της αναλογικής εφαρμογής σε ποινικές υποθέσεις του άρθρου 337 ΚΠολΔ, με αποτέλεσμα να μπορεί να προβαίνει ο Έλληνας ποινικός δικαστής στην αυτεπάγγελτη εφαρμογή αλλοδαπών διατάξεων, χρησιμοποιώντας μάλιστα κάθε πρόσφορο μέσο για τη διάγνωση του περιεχομένου τους. Υποδηλώνει παράλληλα η λύση αυτή την ύπαρξη πολλαπλών σημείων τομής μεταξύ ποινικού και ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.

Τα σημεία τομής των δύο κλάδων θα ήταν περισσότερα εάν γινόταν αποδεκτή η εφαρμογή αλλοδαπών ποινικών διατάξεων κατά τρόπο άμεσο, έτσι ώστε σε αυτές να ερείδεται η επιβολή κυρώσεων. Στη διεθνή θεωρία έχουν εμφανισθεί απόψεις που εντάσσονται στην κατεύθυνση αυτή. Ωστόσο, η λύση που επικρατεί στα περισσότερα δίκαια, μεταξύ των οποίων και το ελληνικό, είναι η απαρέγκλιτη εφαρμογή των ημεδαπών ποινικών διατάξεων. Δεν σημαίνει όμως αυτό ότι εξοβελίζεται τελείως το αλλοδαπό δίκαιο όσον αφορά την αξιολόγηση ποινικών υποθέσεων που εμφανίζουν στοιχείο αλλοδαπότητας, κυρίως λόγω του ότι ο τόπος τελέσεώς τους βρίσκεται στο εξωτερικό. Ιδίως η υιοθέτηση με τα άρθρα 6 και 7 ΠΚ του όρου του διπλού αξιόποινου, σύμφωνα με τον οποίο απαιτείται να είναι αξιόποινη η πράξη και κατά το αλλοδαπό δίκαιο της χώρας, όπου τελέσθηκε, υποχρεώνει τον ποινικό δικαστή να λάβει υπόψη του και αλλοδαπές ποινικές διατάξεις (π.χ. για να κρίνει αν η πράξη έχει υποπέσει σε παραγραφή κατά το δίκαιο του τόπου τελέσεως). Εξ άλλου, λόγω ακριβώς του στοιχείου αλλοδαπότητας, δεν αποκλείεται να πρέπει ο ποινικός δικαστής να προσφύγει σε αλλοδαπές διατάξεις ιδιωτικού δικαίου, οπότε και καθίσταται αναγκαία η επίλυση ζητημάτων συγκρούσεως νόμων.

Σημαντικός είναι ο ρόλος του αλλοδαπού δικαίου και στο χώρο της δικαστικής συνδρομής. Πράγματι, για τη διενέργεια των πράξεων που επιβάλλει η υλοποίηση της διεθνούς συνεργασίας στο πεδίο ποινικής καταστολής, προσαπαιτείται να ληφθούν υπόψη και αλλοδαπές διατάξεις, κυρίως του δικαίου της χώρας που ζητεί την έκδοση. Μεταξύ αυτών είναι και εκείνες που αφορούν τη μεταχείριση που επιφυλάσσεται για τον εκζητούμενο στο εκζητούν κράτος, με αποτέλεσμα να ανακύπτουν και προβλήματα αναγόμενα στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Κατά την εξέταση των ζητημάτων που συνδέονται με τη λήψη υπόψη αλλοδαπών διατάξεων στην ποινική δίκη δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη νομολογία, η οποία τα έχει ήδη αντιμετωπίσει διαμορφώνοντας ενδιαφέρουσες λύσεις.