Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου, Οργανωμένο έγκλημα και τρομοκρατία, 2η έκδ., 2007

1. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ

1.1. ΟΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Οι κοινές πρωτοβουλίες στο χώρο της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος

1. Ενοποίηση της αστυνομικής δράσης

2. Κινητοποίηση ομάδων ιδιωτών

3. Προσέγγιση κυρωτικών κανόνων

4. Εντατικοποίηση των ενεργειών για εντοπισμό και δήμευση των προϊόντων του εγκλήματος

5. Ανάπτυξη δικαστικής συνεργασίας

ΙΙΙ. Οι συνέπειες των πρωτοβουλιών που αναπτύχθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο: Περιορισμοί της κρατικής κυριαρχίας και των ατομικών ελευθεριών

IV. Η νομιμοποιητική βάση των περιορισμών

V. H πραγματική έκταση των περιορισμών

VI. Η σημασία των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών για τα κράτη μέλη

2. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ

2.1. ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Ι. Οι πρωτοβουλίες της ΕΕ για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος: Διόγκωση της καταστολής και περιορισμός των ατομικών ελευθεριών

ΙΙ. Η νομιμοποιητική βάση των πρωτοβουλιών

IΙΙ. Η πραγματική έκταση των περιορισμών των ατομικών ελευθεριών

IV. Προσπάθειες «ορισμού» του οργανωμένου εγκλήματος στα κράτη-μέλη της ΕΕ

V. Προς μια νέα οριοθέτηση του οργανωμένου εγκλήματος

2.2. Ο ΝΟΜΟΣ 2968/2001 «ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΠΟ ΑΞΙΟΠΟΙΝΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ»

Ι. Διάσταση μεταξύ δηλούμενων στόχων και πραγματικών ρυθμίσεων

ΙΙ. Διολίσθηση σε τιμωρία του φρονήματος

ΙΙΙ. Η υπόθαλψη του εγκλήματος

IV. Το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τις εγκληματικές οργανώσεις

V. Τα μέτρα επιείκειας

VI. Ο αποκλεισμός των ενόρκων

VII. Η εξέταση του DNA

VIII. Οι ειδικές ανακριτικές πράξεις

IX. Η σύντμηση της ποινικής διαδικασίας

X. Η προστασία των μαρτύρων και των άλλων προσώπων

2.3. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 187 ΠΑΡ. 1 ΠΚ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Η σημασία οριοθέτησης της «εγκληματικής οργάνωσης» από την απλή συμμορία

ΙΙΙ. Τα στοιχεία που συγκροτούν την εγκληματική οργάνωση

IV. Η φύση του βουλεύματος ως αμετάκλητου

2.4. Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΜΕΤΑ ΤΟ Ν. 2928/2001

Ι. Τα εγκλήματα για τα οποία επιτρέπεται αστυνομική διείσδυση

ΙΙ. Τα θιγόμενα πρόσωπα

ΙΙΙ. Τα όρια της αστυνομικής δράσης

IV. Ο έλεγχος της αστυνομικής δράσης

2.5. ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΡΘΡΩΣΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ (Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ Η ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ)

Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ. Η νομολογία του ΕΔΔΑ για τις προσβολές της ιδιωτικής ζωής

ΙΙΙ. Πότε δικαιολογούνται οι προσβολές της ιδιωτικής ζωής

IV. Το ελληνικό νομικό πλαίσιο

2.6. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 187 ΠΚ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ Ν. 2928/2001

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Το έγκλημα της σύστασης πριν από το ν. 2928/2001

ΙΙΙ. Οι τροποποιήσεις που επέφερε ο νέος νόμος

IV. Συμπεράσματα

3. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

3.1. Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ι. Η «ανάγκη» ορισμού της τρομοκρατίας

ΙΙ. Οι δυσκολίες ενός ορισμού

ΙΙΙ. Η Απόφαση Πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ για τον ορισμό της τρομοκρατίας

1. «Αποϊδεολογικοποίηση» της τρομοκρατίας

2. Χρήση πολιτικοκοινωνικών κριτηρίων για την οριοθέτηση από την κοινή εγκληματικότητα

3. Συνδυασμός αντικειμενικών και υποκειμενικών όρων για την περιγραφή του τρομοκρατικού εγκλήματος

4. Η χρήση υποκειμενικών όρων για τα συνδεόμενα με τρομοκρατικές δραστηριότητες εγκλήματα

5. Η συμμετοχή σε τρομοκρατική ομάδα ως τρομοκρατικό έγκλημα

6. Η ενοποίηση των κυρώσεων ως αποτέλεσμα του κοινού ορισμού

ΙV. Επίμετρο: Η ένταξη του ορισμού της τρομοκρατίας στην ελληνική έννομη τάξη

3.2. ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

3.3. Ο ΝΟΜΟΣ 3251/2004 ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΝΤΑΛΜΑ ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης

1. Αντικατάσταση της έκδοσης από ένα ευέλικτο σχήμα παράδοσης προσώπων

2. Ευρύς κατάλογος εγκλημάτων για τα οποία δικαιολογείται η έκδοση εντάλματος σύλληψης

3. Αοριστία ως προς το πρόσωπο εκείνου σε βάρος του οποίου μπορεί να εκδοθεί ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης από τις ελληνικές αρχές

3.1. Αρχική διατύπωση και αντιρρήσεις

3.2. Ερμηνευτικός προσδιορισμός του προσώπου

4. Κατάργηση της αρχής του διπλού αξιοποίνου για 32 κατηγορίες εγκλημάτων

4.1 Η έκταση της κατάργησης του διπλού αξιοποίνου

4.2. Η συζήτηση για την αντισυνταγματικότητα της κατάργησης του διπλού αξιοποίνου

4.3. Οι δυνατότητες ερμηνευτικής περιστολής των δυσμενών συνεπειών από την κατάργηση του διπλού αξιοποίνου

α) Περιορισμός του περιεχομένου του καταλόγου

β) Αξιοποίηση των κανόνων που απαγορεύουν την εκτέλεση του εντάλματος

5. Παράδοση και ημεδαπών υπηκόων

5.1. Η βασική κατεύθυνση του νέου νόμου

5.2. Οι περιορισμοί στην παράδοση ελλήνων πολιτών

6. Κατάργηση των περιορισμών παράδοσης λόγω του πολιτικού χαρακτήρα του εγκλήματος

7. Περιορισμός της αρχής της ειδικότητας

8. Περιορισμοί των δικαιωμάτων του συλληφθέντα με στόχο την επίσπευση της διαδικασίας

ΙΙΙ. Τροποποίηση των άρθρων 187 επ. Ποινικού Κώδικα

1. Τυποποίηση του «τρομοκρατικού εγκλήματος» ως μεμονωμένης πράξης ενός προσώπου

1.1. Η ασάφεια της περιγραφής

1.2. Το άρθρο 187Α παρ. 8 ΠΚ, ως προσπάθεια οριοθέτησης του τρομοκρατικού εγκλήματος

1.3. Οι συνέπειες από το χαρακτηρισμό ενός εγκλήματος ως τρομοκρατικού

1.4. Η ανάγκη περιστολής του γράμματος του νόμου

2. Αποκλεισμός των πράξεων εσχάτης προδοσίας από την έννοια του τρομοκρατικού εγκλήματος

3. Τυποποίηση της απειλής τέλεσης τρομοκρατικής πράξης (άρθρο 187Α παρ. 3 ΠΚ)

4. Τυποποίηση της συγκρότησης τρομοκρατικής οργάνωσης ή συμμετοχής σε αυτήν (άρθρο 187Α παρ. 4 ΠΚ)

4.1 Το περιεχόμενο της νέας διάταξης

4.2. Οι συνέπειες της τυποποίησης

5. Τυποποίηση πράξεων που διευκολύνουν τη συγκρότηση τρομοκρατικής ομάδας ή τη συμμετοχή σε αυτήν (άρθρο 187Α παρ. 6 ΠΚ)

IV. Επίμετρο

3.4. ΤΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ: ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ Ν. 3251/2004 ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Η αοριστία της ποινικής διάταξης

ΙΙΙ. Περιστολή των ατομικών ελευθεριών

IV. Η αναγκαία αναθεώρηση της νομοθεσίας

V. Η ερμηνεία του νομοθετικού πλαισίου

VI. Επίμετρο

4. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΩΣ ΔΡΑΣΗΣ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑ-

ΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

4.1. ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ι. Η νομιμοποίηση παράνομων εσόδων ως δράση ενίσχυσης του οργανωμένου εγκλήματος

ΙΙ. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων

ΙΙΙ. Δογματικά ζητήματα από το ν. 2331/1995

IV. Ερμηνευτικές προτάσεις

V. Δικαιοπολιτικοί προβληματισμοί

4.2. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν. 2331/95

Ι. Οι θέσεις της νομολογίας

ΙΙ. Τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη μέχρι σήμερα στάση της νομολογίας μας

1. Αντιφατικές κρίσεις

2. Άτοπα

ΙΙΙ. Η «νομιμοποίηση» και όχι η απλή «αποδοχή» παράνομων εσόδων ως τρόπος τέλεσης του εγκλήματος

IV. Η προέλευση των νομιμοποιούμενων εσόδων από τη δράση εγκληματικής οργάνωσης

V. Ο κύκλος των φυσικών αυτουργών του εγκλήματος

4.3. Η ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΩΣ ΠΡΑΞΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΒΟΥΛ.ΣΥΜΒ.ΠΛΗΜ.ΘΕΣ. 918/2002)

4.4. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ Ν. 3424/2005: ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

I. Εισαγωγή

II. Η περιγραφή του εγκλήματος στο νόμο

1. Η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος

1.1. Η πράξη της «νομιμοποίησης» των παράνομων εσόδων

1.2. Η νομιμοποιούμενη περιουσία

2. Η υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος

2.1. Η «γνώση» ως προς την παράνομη προέλευση των εσόδων

2.2. Οι επιπλέον υποκειμενικοί όροι

III. Η ανάγκη περιορισμού του γράμματος του νόμου

1. Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας – άτοπα

2. Οι προσπάθειες δικαιολόγησης των επαχθών ρυθμίσεων: Η συζήτηση για το έννομο αγαθό

2.1. Η προσβολή της εθνικής οικονομίας

2.2. Η προσβολή της δικαιοσύνης

2.3. Πρώτα συμπεράσματα για το έννομο αγαθό

3. Ο παρακολουθηματικός χαρακτήρας της νομιμοποίησης των παράνομων εσόδων και η σημασία του

3.1. Η αναγνώριση του παρακολουθηματικού χαρακτήρα της νομιμοποίησης των παράνομων εσόδων από τον νομοθέτη

3.2. Η σημασία του παρακολουθηματικού χαρακτήρα του εγκλήματος για τον προσδιορισμό του προστατευόμενου έννομου αγαθού

IV. Συμπεράσματα

1. Οι αναγκαίοι για τη συγκρότηση της νομιμοποίησης των παράνομων εσόδων όροι

2. Η δικαιολόγηση των ειδικών ρυθμίσεων του νόμου μέσω της αναγωγής στην οργανωμένη εγκληματική δράση

4.5. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ Ν. 3424/2005: (ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΒΟΥΛ. ΣΥΜΒ. ΠΛΗΜ. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 15/2006)

4.6. ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΚΑΙ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

I. Εισαγωγή

II. Το δικηγορικό απόρρητο στο ποινικό μας σύστημα

1. Το ισχύον δίκαιο και οι διεθνείς κατευθύνσεις για την κατοχύρωση του δικηγορικού απορρήτου

2. Η διάταξη του άρθρου 371 ΠΚ

2.1. Το προστατευόμενο στο άρθρο 371 ΠΚ έννομο αγαθό

2.2. Ποιους υποχρεώνει το δικηγορικό απόρρητο

2.3. Το περιεχόμενο του δικηγορικού απορρήτου

2.4. Σύνδεση του απορρήτου με συγκεκριμένη δίκη;

2.5. Η σημασία της συναίνεσης του φορέα του έννομου αγαθού

2.6. Πότε δικαιολογείται η παραβίαση της επαγγελματικής εχεμύθειας

3. Ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας

3.1. Οι επιμέρους κανόνες

3.2. Η δικαιολογητική βάση του σεβασμού του δικηγορικού απορρήτου στην ποινική δίκη

3.3. Ποιους δεσμεύει το δικηγορικό απόρρητο στην ποινική δίκη

3.4. Το περιεχόμενο του δικηγορικού απορρήτου στην ποινική διαδικασία

4. Συμπεράσματα σχετικά με τα όρια κατοχύρωσης του δικηγορικού απορρήτου στο ποινικό μας σύστημα

ΙΙΙ. Περιορισμοί του δικηγορικού απορρήτου σε σχέση με τη νομιμοποίηση παράνομων εσόδων (ν. 3424/2005)

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

2. Η αναγκαιότητα των νέων ρυθμίσεων ενόψει της Οδηγίας 2001/97/ΕΚ

3. Η έκταση των περιορισμών του δικηγορικού απορρήτου

3.1. Πότε οι δικηγόροι υποχρεούνται σε συνεργασία με τις αρχές

3.2. Το περιεχόμενο των υποχρεώσεων που θέτει ο νόμος

4. Η «ποιότητα» του νόμου

4.1. Εισαγωγικά

4.2. Η τήρηση της υποχρέωσης σαφούς περιγραφής των καθηκόντων

4.3. Η τήρηση της υποχρέωσης προστασίας ενός υπέρτερου αγαθού

4.4. Συμπεράσματα ως προς το περιεχόμενο των καθηκόντων συνεργασίας με τις αρχές

5. Το έγκλημα της μη καταγγελίας πράξεων νομιμοποίησης

IV. Συμπεράσματα – Προτάσεις

5. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΩΣ

ΜΟΡΦΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

5.1. Η ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Ι. Η σύγχρονη διάσταση του προβλήματος

ΙΙ. Οι διεθνείς κατευθύνσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος

ΙΙΙ. Η γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (1998)

IV. Οι Αποφάσεις-Πλαίσιο του Συμβουλίου

V. Το εσωτερικό δίκαιο υπό το πρίσμα των διεθνών και ευρωπαϊκών επιλογών

VΙ. Η ποινική αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων μετά το ν. 3064/2002

VΙΙ. Η ποινική αντιμετώπιση της σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων μετά το ν. 3064/2002

VΙΙΙ. Επίμετρο: Η αρωγή των θυμάτων, η διεθνής δωσιδικία και η ευθύνη των νομικών προσώπων

5.2. ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ: ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥΣ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Τα ειδικά μέτρα αντιμετώπισης του εγκλήματος

ΙΙΙ. Προβλήματα εφαρμογής του νόμου

IV. Προτάσεις

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ