Ε. Πρεβεδούρου, Η κατάργηση της διοικητικής δίκης, 2012
Οι προϋποθέσεις για την κατάργηση της διοικητικής δίκης και οι συνέπειές της.
Η κατάργηση της διοικητικής δίκης είναι ένα δικονομικό ζήτημα τεχνικού χαρακτήρα, το οποίο εξετάζεται εν προκειμένω υπό το πρίσμα του δικαιώματος δικαστικής προστασίας, ως βασικής εγγύησης όλων των ουσιαστικών θεμελιωδών δικαιωμάτων. Παρά τη διεξοδική νομοθετική ρύθμιση της κατάργησης της δίκης και τη νομολογιακή ερμηνεία της, ο θεσμός αυτός δεν αντιμετωπίσθηκε με το αντίστοιχο ενδιαφέρον από τη δικονομική θεωρία. Μέσω της ανάλυσης του νομικού καθεστώτος της κατάργησης επιχειρείται η ανάδειξη της σημασίας του μηχανισμού αυτού ως μέσου απαλλαγής του δικαστή από άσκοπες δίκες, σε μια εποχή όπου η επιτάχυνση της δίκης και η αποτελεσματικότητα της έννομης προστασίας βρίσκονται στο επίκεντρο της νομοθετικής επικαιρότητας και της νομολογιακής πολιτικής των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Η ανάλυση επικεντρώνεται στο ελληνικό θετικό δίκαιο και στηρίζεται, κυρίως, στη μελέτη της νομολογίας. Καταβάλλεται προσπάθεια συστηματοποίησης των αποφάσεων, εντοπισμού των κριτηρίων που ερμηνεύουν και δικαιολογούν τις νομολογιακές λύσεις και, τελικά, ένταξης του θεσμού της κατάργησης της δίκης στο δόγμα του διοικητικού δικαίου, δηλαδή στο σύστημα εννοιών που καθορίζουν τον συγκεκριμένο δικαιϊκό κλάδο. Για την ανάλυση του εθνικού δικαίου, τον εντοπισμό των αδυναμιών του και την ανάδειξη νέων λύσεων, επιλέγεται η συγκριτική προσέγγιση, όχι υπό την έννοια της χωριστής και παράλληλης παρουσίασης δύο ή περισσοτέρων εννόμων τάξεων, αλλά της εξέτασης των εθνικών λύσεων υπό το πρίσμα συγκεκριμένων επιλογών του αλλοδαπού δικαίου και της διερεύνησης της δυνατότητας κάλυψης τυχόν κενών των εθνικών κανόνων με την υιοθέτηση αλλοδαπών προτύπων, προσαρμοσμένων στις ιδιομορφίες του εθνικού δικονομικού συστήματος. Εξετάζονται βασικές πτυχές του νομικού καθεστώτος της κατάργησης στη γαλλική έννομη τάξη, η οποία θα μπορούσε, ως προς ορισμένα ζητήματα, να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον Έλληνα δικαστή, καθώς και η προσέγγιση του δικαστή της Ένωσης. Οι γερμανικές, αντιθέτως, ρυθμίσεις, είναι δυσχερώς αξιοποιήσιμες, λόγω των βασικών διαφορών των δύο δικονομικών εννόμων τάξεων.
Η μονογραφία διαρθρώνεται σε δύο μέρη που αντιστοιχούν και στη νομοθετική ρύθμιση του θεσμού της κατάργησης της δίκης. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται οι περιπτώσεις της κατάργησης που συνδέονται με το πρόσωπο του διαδίκου (Κατάργηση της δίκης ελλείψει υποκειμένου), δηλαδή η παραίτηση του διαδίκου (Τίτλος Ι) και ο θάνατος του φυσικού ή η διάλυση του νομικού προσώπου (Τίτλος ΙΙ). Στο δεύτερο μέρος, αναλύονται οι λόγοι κατάργησης της δίκης που αφορούν την ίδια την προσβαλλόμενη πράξη (Κατάργηση της δίκης ελλείψει αντικειμένου), οι οποίοι είτε συναρτώνται προς το καθεστώς της πράξης, την καθ’οιονδήποτε τρόπο εξαφάνισή της ή τη λήξη της ισχύος της (Tίτλος I), είτε ανάγονται σε παρέμβαση του νομοθέτη (Τίτλος II). Η μονογραφία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των συμπερασμάτων και των προτάσεων για την κατά το δυνατόν ορθολογική διαμόρφωση του νομικού καθεστώτος της κατάργησης της δίκης ενόψει αποσυμφόρησης των δικαστηρίων με την απαλλαγή τους από υποθέσεις των οποίων η εκδίκαση δεν παρουσιάζει πρακτικό ενδιαφέρον.
Edition info
Table of contents +
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Το αντικείμενο της έρευνας
Α. Η ακυρωτική δίκη ως πεδίο της έρευνας
Β. Η κατάργηση της δίκης στη νομοθεσία
Γ. Η εξέλιξη του θεσμού
ΙΙ. Η θεωρητική ενασχόληση με το θέμα
Α. Η ελληνική επιστήμη
Β. Η γαλλική επιστήμη
Γ. Η γερμανική επιστήμη
ΙΙI. Το περιεχόμενο και η δομή της μελέτης
Α. Η μέθοδος
1. Η νομολογία ως βασική πηγή ανάλυσης
2. Η συγκριτική προσέγγιση
Β. Η προοπτική: ενίσχυση της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας
Γ. Η αναγγελία του διαγράμματος
MΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΤΙΤΛΟΣ
Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΤΟΥΝΤΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η νομική φύση της παραίτησης
§1. Ο μονομερής χαρακτήρας της παραίτησης
§2. Αμιγώς διαδικαστική πράξη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: Οι προϋποθέσεις υποβολής της παραίτησης
§1. Ρητή δήλωση βούλησης
§2. Το υποκείμενο της παραίτησης
§3. Ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης παραίτησης
Α. Έγγραφη ή προφορική δήλωση και πληρεξουσιότητα νομικού παραστάτη
Β. Οι λόγοι της παραίτησης
Γ. Η έκταση της παραίτησης
Δ. Παραίτηση υπό αιρέσεις
§4. Ο χρόνος υποβολής της δήλωσης παραίτησης
§5. Ανάκληση της παραίτησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: Οι συνέπειες της παραίτησης: κατάργηση της δίκης
§1. Η απόφαση επί της δήλωσης παραίτησης
Α. Η αρμοδιότητα του ακυρωτικού δικαστή
Β. Η έκταση του δικαστικού ελέγχου της δήλωσης παραίτησης
1. Έλεγχος διαδικαστικών προϋποθέσεων και συγγνωστής πλάνης
2. Δήλωση παραίτησης και λήξη ισχύος προσβαλλόμενης πράξης
Γ. Ο τύπος και η νομική φύση της απόφασης περί κατάργησης
Δ. Οι συνέπειες της απόφασης περί κατάργησης
§2. Αυτεπαγγέλτως διαπιστούμενη παραίτηση (désistement d’office) συνεπεία διαδικαστικών παραλείψεων του διαδίκου
Α. Η ratio του θεσμού της αυτεπαγγέλτως διαπιστούμενης παραίτησης
1. Ο αυτοματισμός της αυτεπαγγέλτως διαπιστούμενης παραίτησης
2. Η προηγούμενη όχληση του ολιγωρούντος διαδίκου
Β. Η αντίδραση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
§3. Αυτοδίκαιη κατάργηση λόγω πλημμελούς κοινοποίησης δικογράφου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ: Παραίτηση από το ασκηθέν ένδικο βοήθημα και παραίτηση από το δικαίωμα άσκησης οποιουδήποτε ένδικου βοηθήματος
§1. Προκαταρκτικές παρατηρήσεις: η ρύθμιση του αστικού δικονομικού δικαίου
§2. Τεκμήριο παραίτησης από το δικαίωμα άσκησης αίτησης ακύρωσης: μια ιδιαιτερότητα της γαλλικής δικονομικής τάξης
Α. Η νομολογιακή διαμόρφωση του τεκμηρίου
1. Η καθιέρωση του τεκμηρίου
2. Η παγίωση του τεκμηρίου
3. Οι συνέπειες του τεκμηρίου
Β. Η ratio του τεκμηρίου
Γ. Τα ελλείμματα του τεκμηρίου υπό το πρίσμα των επιταγών του κράτους δικαίου
Δ. Η πρόσφατη νομολογιακή μεταστροφή και η αντιστροφή του τεκμηρίου
§3. Οι υπερεθνικές έννομες τάξεις
Α. Η παραίτηση του διαδίκου στο πλαίσιο του ενωσιακού δικονομικού δικαίου
Β. Η παραίτηση ενώπιον του Δικαστηρίου του Στρασβούργου
Συμπέρασμα τίτλου
ΤΙΤΛΟΣ
ΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Ο θάνατος του φυσικού προσώπου
§1. Ο χρόνος του θανάτου
§2. Αναβολή της συζήτησης
Α. Θάνατος του ασκήσαντος το ένδικο βοήθημα
Β. Θάνατος του αναιρεσιβλήτου
§3. Κατάργηση ή συνέχιση της δίκης
Α. Καθολική διαδοχή
Β. Ειδική διαδοχή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: Η διάλυση του νομικού προσώπου
§1. Οι μεταβολές των νπιδ
Α. Συγχώνευση-μετατροπή
Β. Διάλυση και εκκαθάριση
§2. Μετατροπές στην κατάσταση του αιτούντος ή του καθού νπδδ
Α. Καθολική διαδοχή μεταξύ νπδδ
Β. Μετατροπή του αιτούντος ή του καθού νπδδ σε νπιδ ή σε αε
Γ. Σύμπτωση νομικών προσώπων αιτούντος και καθού
Συμπέρασμα τίτλου
Συμπέρασμα πρώτου μέρους
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΤΙΤΛΟΣ
Η ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΑΛΛΟΜΕΝΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ A: Αναδρομική εξαφάνιση της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης ή δικαστικής απόφασης
§1. Εξ υπαρχής εξαφάνιση της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης
Α. Ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης
1. Η έννοια της ανάκλησης και οι συνέπειές της για την ακυρωτική δίκη
α. Έννοια και προϋποθέσεις της ανάκλησης
β. Οι συνέπειες της ανάκλησης για την ακυρωτική δίκη
2. Οι περιορισμοί της εξουσίας ανάκλησης ως κωλύματα της κατάργησης της δίκης
Β. Ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης
1. Διοικητική ακύρωση
2. Δικαστική ακύρωση
§2. Εξαφάνιση της δικαστικής απόφασης
§3. Η απόφαση περί κατάργησης και η ρύθμιση των δικαστικών εξόδων
§4. Η συμβατότητα προς το δικαίωμα δικαστικής προστασίας
Α. Έλλειψη ιδιαιτέρου εννόμου συμφέροντος προς συνέχιση της δίκης
Β. Η ειδική περίπτωση των διοικητικών συμβάσεων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: Παύση της ισχύος της προσβαλλόμενης πράξης
§1. Η έννοια της πρώτης συζήτησης για την εφαρμογή του άρθρου 32 παράγραφος 2
§2. Η έννοια της λήξης της ισχύος της προσβαλλόμενης πράξης
Α. Η έναρξη της ισχύος της διοικητικής πράξης
1. Η τυπική και η ουσιαστική της πράξης
2. Η έναρξη της ισχύος ως σύνθετη διαδικασία
Β. Η λήξη της ισχύος της διοικητικής πράξης ως προϋπόθεση κατάργησης της δίκης
1. Οι περιπτώσεις λήξης της ισχύος λόγω εξάντλησης του περιεχομένου της προσβαλλόμενης πράξης
α. Πράξεις περιορισμένης χρονικής ισχύος
β. Πλήρωση διαλυτικής αίρεσης ή όρου που αναγνωρίσθηκε ως λόγος ανάκλησης
γ. Ανάλωση του περιεχομένου της πράξης
2. Λήξη της ισχύος λόγω έκδοσης νέας πράξης αντίθετου περιεχομένου
α. Κατάργηση, ανάκληση χωρίς αναδρομική ισχύ, αντικατάσταση της προσβαλλόμενης πράξης
αα. Κατάργηση
i. Γενικά
ii. Κατάργηση προσβαλλόμενης πράξης με νομοθετική διάταξη
iii. Οι προϋποθέσεις της κατάργησης διοικητικής πράξης
iv. H δικονομική συνέπεια της κατάργησης της προσβαλλόμενης πράξης
ββ. Ανάκληση για το μέλλον
i. Οι περιπτώσεις ανάκλησης νομίμων πράξεων
ii. Eπιγενόμενη παρανομία
iii. Διάκριση ανάκλησης για το μέλλον και κατάργησης
γγ. Αντικατάσταση
β. Τροποποίηση της προσβαλλόμενης με νέα πράξη
αα. Ουσιώδεις μεταβολές
ββ. Επουσιώδεις μεταβολές
Γ. Η ειδική κατηγορία των ανυπόστατων πράξεων
§3. Η έννοια του ιδιαιτέρου εννόμου συμφέροντος
Α. Δικονομικές λεπτομέρειες: τρόπος προβολής
Β. Τυπολογία των περιπτώσεων ιδιαιτέρου εννόμου συμφέροντος
1. Αποδοχή ιδιαιτέρου εννόμου συμφέροντος
α. Υπηρεσιακή κατάσταση δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών
β. Νόμιμη βάση για την έκδοση άλλων πράξεων
γ. Ενδεχόμενο επωφελούς διοικητικής ρύθμισης
δ. Ηθικό συμφέρον
ε. Προστασία ατομικού δικαιώματος
2. Απόρριψη ιδιαιτέρου εννόμου συμφέροντος
α. Η επίκληση ζημίας
β. Η επίλυση νομικών ζητημάτων
αα. Η πάγια νομολογιακή προσέγγιση
ββ. Προστασία ατομικού δικαιώματος
γγ. Σύμφωνη προς το δικαίωμα δικαστικής προστασίας ερμηνεία
γ. Οι κανονιστικές πράξεις
Γ. Η γαλλική προσέγγιση: Η πρακτική αποτελεσματικότητα (effet utile) της δικαστικής απόφασης ως κριτήριο συνέχισης της δίκης
1. Αίτηση ακύρωσης κατά αρνητικών πράξεων
α. Άρνηση έκδοσης ατομικής πράξης
β. Άρνηση έκδοσης κανονιστικής πράξης
2. Το κριτήριο της πρακτικής αποτελεσματικότητας της αίτησης ακύρωσης υπό το πρίσμα των συνεπειών της ακυρωτικής δικαστικής απόφασης
3. Άρνηση κατάργησης κανονιστικής πράξης
4. Η νομολογία περί κατάργησης της δίκης υπό το πρίσμα των εξουσιών του ακυρωτικού δικαστή
Δ. Η προσέγγιση του δικαστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
1. Η κατάργηση της ακυρωτικής δίκης στο ενωσιακό δίκαιο
α. Οι περιπτώσεις κατάργησης της ακυρωτικής δίκης
αα. Ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης
ββ. Αντικατάσταση της προσβαλλόμενης πράξης
γγ. Δικαστική ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης
β. Επαρκές συμφέρον για τη συνέχιση της δίκης
αα. Αβεβαιότητα ως προς την εξαφάνιση της προσβαλλόμενης πράξης
ββ. Έλλειψη ταυτότητας του αντικειμένου της προσβαλλόμενης και της εξαφανιζόμενης πράξης
γγ. Ενδεχόμενο επανάληψης της προβαλλόμενης πλημμέλειας στο μέλλον
δδ. Βάση αποζημιωτικών αξιώσεων
2. Η προδικαστική παραπομπή
§4. Η περίπτωση της παραγράφου 3 του άρθρου 32
§5. Η συμβατότητα προς το δικαίωμα έννομης προστασίας
Συμπέρασμα τίτλου
ΤΙΤΛΟΣ
ΟΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η έννοια της νομοθετικής κύρωσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: Αναδρομική κύρωση κανονιστικής πράξης με νόμο
§1. Αναδρομική κύρωση κανονιστικής πράξης που εκδόθηκε χωρίς νομοθετική εξουσιοδότηση ή καθ’ υπέρβαση αυτής
§2. Αναδρομική κύρωση κανονιστικής πράξης που εκδόθηκε κατά παράβαση νομοθετικής εξουσιοδότησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: Εφαρμογή αναδρομικής διάταξης νόμου σε εκκρεμή δίκη
§1. Προϋποθέσεις εφαρμογής
§2. Δικονομικές συνέπειες εφαρμογής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ: Θέσπιση διοικητικής πράξης με νόμο
§1. Νόμος που επαναλαμβάνει διοικητική πράξη
§2. Νόμος που θεσπίζει διοικητική πράξη
Α. Αδυναμία ευθείας δικαστικής προσβολής νομοθετικής διάταξης
Β. Η προσέγγιση του δικαστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Γ. Διασταλτική ερμηνεία της έννοιας της εκτελεστής διοικητικής πράξης
Συμπέρασμα τίτλου
Συμπέρασμα δεύτερου μέρους
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Εγχειρίδια, μονογραφίες, συλλογικά έργα
α) Ελληνικά
β) Ξενόγλωσσα
Άρθρα, μελέτες, σχόλια νομολογίας
α) Ελληνικά
β) Ξενόγλωσσα
ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Content type
Categories
Related editions
