Ε. Νικολάου, Η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπό αμφισβήτηση, 2022

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Πρόλογος από την Ε. Ρ. Σαχπεκίδου

Προλογικό σημείωμα συγγραφέα

Κυριότερες συντομογραφίες

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Α. Αντικείμενο της μελέτης

Β. Διάρθρωση της μελέτης

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η εγκατάλειψη του ευρωπαϊκού σχεδίου από τα κράτη µέλη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η οικειοθελής αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Α.

Η αναζήτηση ενός δικαιώματος εξόδου πριν από τη συνθήκη της Λισαβόνας.

1.

Η δυνατότητα αποχώρησης από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες με κοινή συμφωνία των κρατών μελών

2.

Η δυνατότητα αποχώρησης από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες με

μονομερή δήλωση των κρατών μελών

Β. Η συμβολή της συνθήκης της Λισαβόνας

1. Η πορεία προς τη θεσμοθέτηση του άρθρου 50 ΣΕΕ

2.

Το διαδικαστικό πλαίσιο για την άσκηση του δικαιώματος αποχώρησης

3. Μία κριτική του διαδικαστικού πλαισίου:

3.1.

Η ανυπαρξία μιας γνήσιας υποχρέωσης διεξαγωγής

διαπραγματεύσεων

3.2.

Η συμμετοχή των πολιτών του αποχωρούντος κράτους στα

ενωσιακά όργανα μέχρι την υλοποίηση της αποχώρησης

3.3.

Η εκπλήρωση των υποχρεώσεων που επιβάλλουν οι συνθήκες

μέχρι την έξοδο και ως προϋπόθεση αυτής

3.4. Η δυνατότητα ανάκλησης της δήλωσης αποχώρησης

4.

Οι συνέπειες της εξόδου σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας:

4.1.

Σε σχέση με τον τερματισμό της εφαρμογής του δικαίου

της Ένωσης

4.2.

Σε σχέση με τις θεμελιώδεις ελευθερίες και την ευρωπαϊκή

ιθαγένεια

4.3. Σε σχέση με το ενωσιακό θεσμικό οικοδόμημα

4.4. Η ταυτόχρονη έξοδος από την ΟΝΕ

5.

Η δικαιοδοτική αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

6.

Σκέψεις για το πιθανό πλαίσιο σχέσεων με την ΕΕ έπειτα από μία έξοδο

Γ.

Παρέκβαση: Η αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής

Ενέργειας

Δ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η συμμετοχή στην ευρωζώνη υπό αμφισβήτηση

A.

Η διαδικασία υιοθέτησης του ενιαίου νομίσματος από τα κράτη μέλη

1.

Από το σχεδιασμό μέχρι την υλοποίηση της Οικονομικής και

Νομισματικής Ένωσης

2.

Η προσχώρηση στην ευρωζώνη έπειτα από τη συνθήκη της Λισαβόνας

3.

Πόσο «υποχρεωτική» είναι η υιοθέτηση του ευρώ; Τα παραδείγματα

του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας και της Σουηδίας

Β. Οι δυνατότητες εγκατάλειψης της ευρωζώνης

1. Ξεκινώντας από το «αδιανόητο», τη διάλυση της ευρωζώνης

2.

Η αποχώρηση από την ευρωζώνη ως δικαίωμα των κρατών μελών

3. Η πιθανότητα αποβολής από την ευρωζώνη

4. Οι συνέπειες από την εγκατάλειψη του ευρώ

Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως συλλογική λήξη της

ιδιότητας μέλους

Α.

Η αποδοχή της δυνατότητας διαδοχής μεταξύ διεθνών οργανισμών

από το ενωσιακό θεσμικό οικοδόμημα

1. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ως διάδοχος της ΕΚΑΧ

2.

Κλέβοντας την ψυχή των άλλων: η περίπτωση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης

3.

Η μετάβαση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Β. Κι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση διαλυθεί;

1. Αναζητώντας την κατάλληλη διαδικασία

2. Εξετάζοντας τις πιθανές συνέπειες

Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Μεταβολές στα κράτη µέλη και συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή

Ένωση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Μεταβολές ως προς τα εδάφη: Η επίδραση καταστάσεων διαδοχής κρατών στον ενωσιακό δεσμό

Η δυνατότητα διαδοχής στη συμμετοχή κρατών σε διεθνείς οργανισμούς

και η Ευρωπαϊκή Ένωση

1.

Η μεταβολή της κρατικής κυριαρχίας επί εδαφών που δεν

αποτελούν κράτη

2. Συνενώσεις κρατών και συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση

2.1.

Οι προκρινόμενες λύσεις για την περίπτωση συνένωσης δύο ή περισσοτέρων κρατών που είναι ήδη μέλη της ΕΕ

2.2.

Οι προκρινόμενες λύσεις για την περίπτωση συνένωσης

μεταξύ ενός, ή περισσοτέρων, κρατών μελών και μίας,

ή περισσοτέρων, τρίτων χωρών

3.

Συγχωνεύσεις κρατών, η γερμανική ενοποίηση και η αρχή των μετακινούμενων συνόρων ως αρχή του ενωσιακού δικαίου

4.

Διάλυση κρατών και απώλεια της ιδιότητα του κράτους μέλους της ΕΕ

5.

Απόσχιση εδαφικών περιοχών κρατών μελών με ταυτόχρονη

δημιουργία ενός νέου, ανεξάρτητου κράτους

6. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Μεταβολές ως προς τους θεσμούς: Η παραβίαση του αξιακού θεμελίου της Ένωσης και οι συνέπειές της (άρθρο 7 ΣΕΕ)

1.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του άρθρου 7 ΣΕΕ υπό το καθεστώς

ισχύος της συνθήκης του Άμστερνταμ

2.

Η περίπτωση της Αυστρίας και οι αλλαγές που επέφερε στο άρθρο

7 ΣΕΕ η συνθήκη της Νίκαιας

3.

Το άρθρο 7 ΣΕΕ υπό το καθεστώς ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας

3.1. Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την ενεργοποίησή του

3.2. Η διαδικασία προειδοποίησης (άρθρο 7 παρ. 1 ΣΕΕ)

3.3. Η διαδικασία επιβολής κυρώσεων

3.3.1. Η διαπίστωση της παραβίασης (άρθρο 7 παρ. 2 ΣΕΕ)

3.3.2. Η επιβολή των κυρώσεων (άρθρο 7 παρ. 3 ΣΕΕ)

3.4. Τροποποίηση ή ανάκληση των κυρώσεων (άρθρο 7 παρ. 4 ΣΕΕ)

3.5. Δικαστική προστασία

4.

Η διαδικασία αναζήτησης νέων μηχανισμών για την προάσπιση

του αξιακού θεμελίου της Ένωσης

4.1.

Η ανεπάρκεια των μηχανισμών του άρθρου 7 ΣΕΕ

4.2.

Το νέο πλαίσιο για την ενίσχυση του κράτους δικαίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

4.3.

Τα κράτη μέλη αντεπιτίθενται: ο ετήσιος πολιτικός διάλογος

εντός του Συμβουλίου για την προαγωγή και τη διαφύλαξη του κράτους δικαίου στο πλαίσιο των συνθηκών

4.4. Η αποτυχία και των νέων μηχανισμών

5. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Μεταβολές ως προς τη βούληση και την ικανότητα των κρατών

μελών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην

Ένωση: η πιθανότητα αποκλεισμού τους ως κύρωση

1.

Αναζητώντας τη δυνατότητα αποπομπής στο γράμμα και το πνεύμα

των συνθηκών

2.

Επιχειρώντας την εργαλειοποίηση μέσων από το δημόσιο

διεθνές δίκαιο

3. Αναζητώντας λειτουργικά ισοδύναμα

3.1.

Οι ενισχυμένες συνεργασίες ως υποσκελισμός των διαφωνούντων κρατών μελών

3.2.

Η ομαδική αποχώρηση από την Ένωση και η ίδρυση ενός νέου διεθνούς οργανισμού

4. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

Καταληκτικές σκέψεις

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ