Ε. Κουτεντάκη, Τράπεζες βλαστοκυττάρων, 2010

7ΠΡΟΛΟΓΟΣ

15EΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο:

ΜΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΣΤΑ ΒΛΑΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

ΜΕΡΟΣ Ι: ΤΑ ΒΛΑΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΕΝ ΓΕΝΕΙ

191. Τι είναι τα βλαστικά κύτταρα;

202. Κατηγορίες βλαστικών κυττάρων

3. Διακρίσεις και πηγές των βλαστικών κυττά-

22ρων

3.1. Εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα

(embryonic stem cells), γνωστά και ως

22unlimited stem cells

3.2. Ενήλικα βλαστικα κύτταρα (adults

stem cells), γνωστά ως limited stem

24cells

3.3. Βλαστικά κύτταρα εμβρύου (fetal

27stem cells)

3.4. Βλαστικά κύτταρα αμνιακού υγρού

28(amniotic stem cells)

3.5. Βλαστικά κύτταρα ομφαλοπλακουντι-

ακού αίματος (umbilical cord blood

28derived stem cells)

4. Πιθανές εφαρμογές της έρευνας σε ανθρώ-

30πινα βλαστικά κύτταρα

4.1. Ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών που

32βασίζονται στα βλαστικά κύτταρα

ΜΕΡΟΣ ΙΙ: ΒΛΑΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

(ΟπΑ) – ΜΙΑ ΕΚΤΕΝΕΣΤΕΡΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

355. Εισαγωγικά

6. Μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών

βλαστικών κυττάρων (Haematopoietic

36Stem Cells)

407. Μεταμόσχευση ΟπΑ

7.1. Ιστορική επισκόπηση για τις μεταμο-

42σχεύσεις ΟπΑ

468. Πλεονεκτήματα ΟπΑ

9. Σύγκριση ΟπΑ (Umbilical Cord Blood) με

μυελό των οστών (Bone Marrow) και περι-

51φερικό αίμα (Peripheral Blood)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

5410. Μειονεκτήματα ΟπΑ

11. Πρόσθετοι προβληματισμοί πάνω στη χρή-

58ση των βλαστικών κυττάρων ΟπΑ

12. Συνολική αποτίμηση της χρήσης ΟπΑ στις

62μεταμοσχεύσεις

12.1. Αποτελέσματα μεταμοσχεύσεων ΟπΑ

69σε ανηλίκους και ενηλίκους ασθενείς

13. Αυτόλογη versus αλλογενούς μεταμόσχευ-

79σης ΟπΑ

13.1. Πιθανότητες αυτόλογης και αλλογε-

86νούς μεταμόσχευσης

14. Μεσεγχυματικά κύτταρα ομφαλοπλακου-

89ντιακού αίματος. Μια νέα προοπτική;

14.1. Εναλλακτικές πηγές μεσεγχυματικών

94κυττάρων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο:

ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ

ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟΥ

ΑΙΜΑΤΟΣ

1. Τράπεζες φύλαξης ομφαλικών μοσχευμά-

101των

1042. Δημόσια φύλαξη ΟπΑ

3. Τα σημαντικότερα παγκόσμια δίκτυα συλ-

107λογής και αποθήκευσης ΟπΑ

1073.1. NETCORD - FACT / NETCORD

3.2. Bone Marrow Donors Worldwide -

110BMDW

3.3. World Marrow Donors Association -

111WMDA

1134. Ιδιωτική φύλαξη ΟπΑ

1134.1. Ιδιωτική διαπίστευση/πιστοποίηση

1145. Τράπεζες ΟπΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση

1145.1. Ηνωμένο Βασίλειο

1155.2. Ισπανία

1165.3. Γαλλία

1175.4. Γερμανία

1185.5. Ιταλία

1205.6. Ολλανδία

1215.7. Βέλγιο

1225.8. Ελβετία

1225.9. Τσεχία

1225.10. Δανία

1225.11. Πολωνία

1235.12. Αυστρία

1246. Τράπεζες ΟπΑ στο λοιπό κόσμο

1246.1. Η.Π.Α.

1266.2. Ιαπωνία

1276.3. Κίνα

1276.4. Νότια Κορέα

1276.5. Καναδάς

1286.6. Αυστραλία

1296.7. Βραζιλία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο:

ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

ΜΕΡΟΣ Ι: ΗΘΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

1. Ηθικοί προβληματισμοί γύρω από τη συλ-

131λογή και αποθήκευση ΟπΑ

2. Αναλογική εφαρμογή των βασικών αρχών

132της βιοϊατρικής ηθικής

3. Ιδιοκτησιακό καθεστώς ΟπΑ - Αρχή της

μη εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου

133σώματος και των τμημάτων του

4. Αρχή της ενήμερης συγκατάθεσης (informed

136consent)

1415. Αρχή της αυτονομίας

6. Παράγοντες που επηρεάζουν την αυτονο-

143μία και την εγκυρότητα της συγκατάθεσης

6.1. Χρόνος λήψης της ενήμερης συγκατά-

143θεσης

6.2. Υπεύθυνος για την ενημέρωση/πλη-

145ροφόρηση των γονέων

7. Σεβασμός στην ιδιωτικότητα και υποχρέω-

147ση εχεμύθειας (privacy and confi dentiality)

1507.1. Το δικαίωμα στη μη-γνώση

8. Ιδιωτική versus δημόσιας αποθήκευσης

151ΟπΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟMΕΝΩΝ

9. Δημόσια versus ιδιωτικής αποθήκευσης

155ΟπΑ

15610. Η αρχή της δικαιοσύνης

ΜΕΡΟΣ ΙΙ: ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΟΡΥΦΑΙΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΟπΑ

15711. Ιατρικές μη κερδοσκοπικές οργανώσεις

11.1. World Marrow Donors Association -

157WMDA

11.2. American Society for Blood and

159Marrow Transplantation - ASBMT

16012. Ιατρικά σωματεία

12.1. American College of Obstetricians

160and Gynecologists (U.S.A.)

12.2. American Academy of Pediatrics

161(U.S.A.)

12.3. Royal College of Obstetricians and

163Gynaecologists (United Kingdom)

13. Ευρωπαϊκές θέσεις γύρω από τις τράπεζες

164ΟπΑ

13.1. Comité Consultatif National d’Ethique

164164

13.2. European Group on Ethics in Science

and New Technologies - EGE (Opinion

165Νο. 19, 16 March 2004)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4o:

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

ΜΕΡΟΣ Ι: Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΦΥΛΑΞΗΣ ΟπΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

1691. Εισαγωγικά

1692. Δημόσια φύλαξη ΟπΑ

2.1. Ελληνική Τράπεζα Ομφαλοπλακουντι-

169ακού Αίματος Ι.Ι.Β.Ε.Α.Α.

2.2. Δημόσια Τράπεζα Ομφαλοπλακουντι-

ακών Μοσχευμάτων Γ. Νοσοκομείου

173Παπανικολάου Θεσσαλονίκης

1733. Ιδιωτική φύλαξη ΟπΑ

4. Ζήτηση μοσχευμάτων αιμοποιητικών κυτ-

178τάρων στην Ελλάδα

ΜΕΡΟΣ ΙΙ: ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΥΡΩ

ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΛΑΞΗ & ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

ΤΟΥ ΟπΑ

5. Επιτρεπτό της συλλογής, επεξεργασίας και

182αποθήκευσης ΟπΑ

5.1. Η διάθεση του ΟπΑ και η εγκυρότητα

182της συναίνεσης για τη διάθεσή του

5.2. Το επιτρεπτό της εμπορικής δραστη-

186ριότητας

1875.2.1. Τα δικαιώματα των άλλων

5.2.2. Επιφύλαξη υπέρ των χρηστών

ηθών: οικονομικό όφελος από

189το ΟπΑ

6. Νομοθετικές διατάξεις που διέπουν το

191ΟπΑ

6.1. Νόμος περί μεταμοσχεύσεων (Ν.

1912737/1999 -ΦΕΚ Α’ 174/27-8-1999)

6.2. Νόμος περί προστασίας προσωπικών

δεδομένων (Ν. 2472/1997 – ΦΕΚ Α’

50/10-04-1997 & Ν. 3471/2006 – ΦΕΚ

194Α΄ 133/28-06-2006)

6.2.1. Διακοπή λειτουργίας της τράπε-

195ζας ΟπΑ

6.2.2. Ερευνητική χρήση των βλαστι-

196κών κυττάρων

1986.3. Αστικός Κώδικας

6.4. Νόμος περί προστασίας του κατανα-

λωτή (Ν. 2251/1994 – ΦΕΚ Α’ 191/16-

11-1994 & Ν. 3587/2007 – ΦΕΚ Α΄

200152/10-07-2007)

7. Νόμιμοι όροι ίδρυσης και λειτουργίας

203ΟπΑ

2037.1. Νομική μορφή

2047.2. Τύπος των συμβάσεων

7.3. Εγγυήσεις ποιότητας και ασφάλειας

- Προεδρικό διάταγμα 26/2008 (ΦΕΚ

20451/24-03-2008)

209ΕΠΙΛΟΓΟΣ- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

215ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ