Ε. Κομπατσιάρη, Εργατικό Ποινικό Δίκαιο, 2024
Το βιβλίο παρέχει την πρώτη συστηματική ανάλυση όλων των βασικών αξόνων της ποινικής προστασίας των εργαζομένων, καλύπτοντας ολόκληρο το ατομικό και συλλογικό εργατικό ποινικό δίκαιο.
Στο Γενικό Μέρος γίνεται αρχικά μια πλήρης κατά το δυνατό καταγραφή της πολυδαίδαλης σχετικής νομοθεσίας και διασαφηνίζονται τα όρια ισχύος της. Επιπλέον, αναδεικνύονται σύνθετα ζητήματα ερμηνείας και εφαρμογής του εργατικού ποινικού δικαίου: η αοριστία των διατάξεών του, η ερμηνεία του ενόψει συγκρούσεων μεταξύ αρχών του εργατικού και του ποινικού δικαίου, η πλάνη σχετικά με κανόνες της εργατικής νομοθεσίας που συμπληρώνουν το αξιόποινο και ο προσδιορισμός των εννοιών του «εργαζομένου» και του «εργοδότη». Η ανάλυση αυτή λαμβάνει υπ’ όψιν, υπό το πρίσμα του ποινικού δικαίου, σύγχρονα προβλήματα του εργατικού, όπως, μεταξύ άλλων, την εργασία σε ψηφιακές πλατφόρμες της gig economy, τον ευκαιριακό ή κατ’ επάγγελμα δανεισμό εργαζομένων, την απασχόληση στο πλαίσιο εξωτερικής ανάθεσης υπηρεσιών (outsourcing) και άλλων μορφών συμβάσεων έργου μεταξύ επιχειρήσεων και τη μεταβίβαση επιχείρησης. Στο Ειδικό Μέρος εξετάζεται ξεχωριστά η ποινική προστασία σχετικά με τα μέτρα για την υγεία και ασφάλεια, τα χρονικά όρια εργασίας, τις αποδοχές, την πραγματική απασχόληση και τη συνδικαλιστική ελευθερία των εργαζομένων και διατυπώνονται προτάσεις για την επίλυση ειδικότερων προβλημάτων των επιμέρους πεδίων, αλλά και συνολικά για την καλύτερη διαμόρφωση του εργατικού ποινικού δικαίου. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην πρακτική εφαρμογή της αρχής της θεώρησης του ποινικού δικαίου ως ultima ratio, στην ευαλωτότητα που ενέχει η εξαρτημένη εργασία και στη σχέση της με την περιουσία στο σύγχρονο κοινωνικο-οικονομικό σύστημα.
Το έργο είναι ενημερωμένο μέχρι και τον ν. 5053/2023.
Edition info
Table of contents +-
Πίνακας Περιεχομένων
Πρόλογος
Πίνακας Συντομογραφιών
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οριοθέτηση του αντικειμένου της μελέτης, δομή αυτής και ερευνητικά ερωτήματα.
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
Επισκόπηση των διατάξεων του εργατικού ποινικού δικαίου
από τη γέννησή του έως και σήμερα
1. Επισκόπηση των διατάξεων για την ποινική προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων
1.1. Το πρώτο θεσμικό πλαίσιο ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων: ο ν. ΓϡΛΔ΄ και οι διατάξεις που τον συμπληρώνουν
1.2. Το δεύτερο θεσμικό πλαίσιο ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων: ο ν. 1568/1985 ως και οι διατάξεις που τον συμπληρώνουν
1.3. Το τρίτο θεσμικό πλαίσιο ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων: ο ν. 2224/1994 και οι διατάξεις που τον συμπληρώνουν
1.4. Το τέταρτο θεσμικό πλαίσιο ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων: ο ν. 2639/1998 και οι διατάξεις που τον συμπληρώνουν
1.5. Το πέμπτο θεσμικό πλαίσιο ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων: ο ν. 3850/2010, οι διατάξεις που τον συμπληρώνουν και οι σχετικές τροποποιήσεις του ν. 3904/2010
1.6. Το έκτο θεσμικό πλαίσιο ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων: ο ν. 3996/2011 και οι διατάξεις που τον συμπληρώνουν
1.7. Συμπεράσματα
1.7.1. Οι συντελεσθείσες μεταβολές μεταξύ των θεσμικών πλαισίων ποινικής προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων
1.7.2. Πρώτες σκέψεις για το αντικείμενο προστασίας των ποινικών διατάξεων αναφορικά με την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στην ιστορική του διαδρομή
2. Επισκόπηση των διατάξεων για την ποινική προστασία των χρονικών ορίων εργασίας
2.1. Η περίοδος 1909-1920: τα πρώτα βήματα της ποινικής προστασίας των χρονικών ορίων εργασίας
2.2. Η περίοδος 1920 – 1945: Οι ποινικές διατάξεις αναφορικά με την παραβίαση της πρώτης εκτεταμένης κατοχύρωσης του 8ώρου και 48ώρου εργασίας, της επέκτασης της εβδομαδιαίας ανάπαυσης και των πρώτων κατοχυρώσεων των αδειών μετ’ αποδοχών
2.2.1. Οι ποινικές διατάξεις της παραβίασης της πρώτης εκτεταμένης κατοχύρωσης του 8ώρου και 48ώρου εργασίας
2.2.2. Η επέκταση της εβδομαδιαίας ανάπαυσης, οι πρώτες κατοχυρώσεις της ετήσιας άδειας μετ’ αποδοχών και οι ποινικές κυρώσεις που τις συμπληρώνουν
2.3. Η περίοδος 1945 – 1975: Οι ποινικές διατάξεις της περιόδου για την παραβίαση των χρονικών ορίων εργασίας και ιδίως των α.ν. 539/1945, β.δ. 748/1966, ν.δ. 515/1970 και ν.δ. 1037/1971
2.4. Οι ποινικές διατάξεις για τις παραβιάσεις των χρονικών ορίων εργασίας από τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα
2.5. Συμπεράσματα
2.5.1. Οι συντελεσθείσες μεταβολές μεταξύ των διαφορετικών ιστορικών περιόδων της ποινικής προστασίας των χρονικών ορίων εργασίας
2.5.2. Πρώτες σκέψεις για το αντικείμενο προστασίας των ποινικών διατάξεων αναφορικά με τα χρονικά όρια εργασίας στην ιστορική του διαδρομή
3. Επισκόπηση των διατάξεων για την ποινική προστασία των αποδοχών των εργαζομένων
3.1. Η περίοδος 1912-1939: τα πρώτα βήματα της ποινικής προστασίας των αποδοχών των εργαζομένων
3.2. Η περίοδος 1939-1975: η διαμόρφωση της εργατικής νομοθεσίας για τις αποδοχές των εργαζομένων και οι ποινικές κυρώσεις που τη διέπουν
3.3. Η ποινική προστασία των αποδοχών των εργαζομένων από τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα
3.4. Συμπεράσματα
3.4.1. Οι συντελεσθείσες μεταβολές μεταξύ των διαφορετικών ιστορικών περιόδων της ποινικής προστασίας των αποδοχών των εργαζομένων
3.4.2. Πρώτες σκέψεις για το αντικείμενο προστασίας των ποινικών διατάξεων αναφορικά με τις αποδοχές των εργαζομένων στην ιστορική του διαδρομή
4. Επισκόπηση των διατάξεων για την ποινική προστασία της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εργαζομένων
4.1. Η περίοδος 1912-1945: από τα πρώτα βήματα για την εγκαθίδρυση της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εργαζομένων και την ποινική προστασία της μέχρι την ουσιαστική αποδόμησή της
4.2. Η περίοδος 1945-1975: η ποινική προστασία της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εργαζομένων σε εντελώς πρώιμο επίπεδο
4.3. Η ποινική προστασία της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εργαζομένων από τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα
4.4. Συμπεράσματα
4.4.1. Συστηματοποίηση της ποινικής προστασίας της συνδικαλιστικής ελευθερίας: οι μεταβολές των διαφορετικών εκφάνσεών της κατά την ιστορική εξέλιξη του θεσμού
α. Οι συντελεσθείσες μεταβολές στην ποινική προστασία του αδιατάρακτου των συνεδριάσεων εργατικών σωματείων και συνδικαλιστικών οργανώσεων
β. Οι συντελεσθείσες μεταβολές στην ποινική προστασία της ίδρυσης, λειτουργίας και συμμετοχής σε εργατικά σωματεία, συνδικαλιστικές οργανώσεις, συμβούλια εργαζομένων και άλλα όργανα εκπροσώπησης των εργαζομένων
γ. Οι συντελεσθείσες μεταβολές στην ποινική προστασία της ανεμπόδιστης άσκησης του δικαιώματος σε απεργία και κατά της εκτός των ορίων του νόμου άσκησης του δικαιώματος σε ανταπεργία.
δ. Οι συντελεσθείσες μεταβολές στην ποινική αντιμετώπιση της άρνησης ή καθυστέρησης παροχής στοιχείων και πληροφοριών και της αδικαιολόγητης μη προσέλευσης στις αρμόδιες επιτροπές διαιτησίας
ε. Οι συντελεσθείσες μεταβολές στην ποινική προστασία της τήρησης των όρων συλλογικών συμβάσεων εργασίας
στ. Οι συντελεσθείσες μεταβολές στην ποινική προστασία συνδικαλιστικών στελεχών, εκπροσώπων των εργαζομένων και απολυθέντων απεργών – Η περίπτωση της ποινικής προστασίας της πραγματικής απασχόλησης εργαζομένων που απολύθηκαν παράνομα
4.4.2. Πρώτες σκέψεις για το αντικείμενο προστασίας των ποινικών διατάξεων αναφορικά με τη συνδικαλιστική ελευθερία των εργαζομένων στην ιστορική του διαδρομή
ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Το ισχύον σήμερα εργατικό ποινικό δίκαιο και τα βασικά προβλήματα μεθοδολογίας του
5. Το ισχύον σήμερα εργατικό ποινικό δίκαιο – Μια πρώτη προσέγγιση.
5.1. Το ισχύον σήμερα ατομικό εργατικό ποινικό δίκαιο: Τα ερμηνευτικά προβλήματα που δημιουργούν ιδίως οι διατάξεις των άρ. 17§2 ν. 2639/1988 και 28§2 ν. 3996/2011 και οι προτεινόμενες λύσεις.
5.1.1. Αναφορικά με την ποινική προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων
5.1.2. Αναφορικά με την ποινική προστασία των χρονικών ορίων εργασίας
5.1.3. Αναφορικά με την ποινική προστασία των αποδοχών των εργαζομένων
5.2. Το ισχύον σήμερα συλλογικό εργατικό ποινικό δίκαιο
5.3. Συμπεράσματα
6. Το ζήτημα της αοριστίας των διατάξεων του εργατικού ποινικού δικαίου ενόψει της συμπλήρωσής τους από κανόνες της εργατικής νομοθεσίας – Επαναπροσδιορισμός του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου
6.1. Η νομοτεχνική σύνδεση των εργατικών ποινικών διατάξεων με τους εξωποινικούς κανόνες που τις συμπληρώνουν
6.2. Η ουσιαστική σύνδεση των εργατικών ποινικών διατάξεων με τους εξωποινικούς κανόνες που τις συμπληρώνουν
6.3. Επαναπροσδιορισμός του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου
6.4. Συμπεράσματα
7. Σημεία σύγκρουσης των αρχών του εργατικού και του ποινικού δικαίου στο πλαίσιο του εργατικού ποινικού δικαίου και προτάσεις για την επίλυσή τους
7.1. Οι δοκιμαζόμενες αρχές του εργατικού και του ποινικού δικαίου κατά τη συνάντησή τους στο εργατικό ποινικό δίκαιο
7.1.1. Βασικές αρχές του εργατικού δικαίου που διεκδικούν εφαρμογή στη συνάντησή τους με το ποινικό δίκαιο
7.1.2. Βασικές αρχές του ποινικού δικαίου που διεκδικούν εφαρμογή στη συνάντησή τους με το εργατικό δίκαιο
7.2. Το πρόβλημα της σύγκρουσης αρχών των δύο κλάδων δικαίου στο πλαίσιο του εργατικού ποινικού δικαίου
7.3. Προτάσεις για την επίλυση των προβλημάτων μεθοδολογίας που δημιουργούνται από τις διαφορετικές αρχές του εργατικού και του ποινικού δικαίου
7.4. Συμπεράσματα
8. Το ειδικότερο πρόβλημα της ποινικής αντιμετώπισης της πλάνης του εργοδότη σχετικά με κανόνες της εργατικής νομοθεσίας που συμπληρώνουν το αξιόποινο
8.1. Η διάκριση πραγματικής πλάνης, νομικής πλάνης και πλάνης περί το αξιόποινο στο εργατικό ποινικό δίκαιο
8.1.1. Η διάκριση νομικής πλάνης και πλάνης περί το αξιόποινο στο εργατικό ποινικό δίκαιο
8.1.2. Η διάκριση πραγματικής και νομικής πλάνης στο εργατικό ποινικό δίκαιο.
8.2. Το συγγνωστό ή μη της νομικής πλάνης στο εργατικό ποινικό δίκαιο
8.3. Συμπεράσματα
ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
Ο εργαζόμενος και ο εργοδότης: Βασικές έννοιες οριοθέτησης του εργατικού ποινικού δικαίου
9. Ο εργαζόμενος ως φορέας των προστατευόμενων από το εργατικό ποινικό δίκαιο αγαθών
9.1. Το εύρος των προσώπων που προστατεύονται από το εργατικό ποινικό δίκαιο
9.1.1. Η σχέση εξαρτημένης εργασίας ως αναγκαίος όρος του αξιοποίνου στο εργατικό ποινικό δίκαιο – Η διαφοροποίηση των διατάξεων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων
9.1.2. Εξαιρέσεις από τον κανόνα της εξαρτημένης εργασίας ως αναγκαίου όρου του αξιοποίνου στο εργατικό ποινικό δίκαιο: η επέκταση του αξιοποίνου στους εργαζομένους στο δημόσιο τομέα και στους μαθητευόμενους
9.1.3. Εξαιρέσεις από τον κανόνα της ένταξης κάθε εξαρτημένης εργασίας στο πεδίο του αξιοποίνου των εγκλημάτων του εργατικού ποινικού δικαίου
α. Κατηγορίες εργαζομένων που αποκλείονται από την προστασία του εργατικού ποινικού δικαίου
β. Η συμβατότητα του αποκλεισμού συγκεκριμένων κατηγοριών εργαζομένων από την προστασία του εργατικού ποινικού δικαίου με διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος
9.1.4. Συμπεράσματα
9.2. Το περιεχόμενο της εξαρτημένης εργασίας ως έννοιας προσδιοριστικής του εργαζομένου κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο
9.2.1. Η εξαρτημένη εργασία κατά την παραδοσιακή της σύλληψη
9.2.2. Η εξέλιξη της έννοιας της εξαρτημένης εργασίας μέσα από τις σύγχρονες μορφές εμφάνισης της εργασίας
9.2.3. Συμπεράσματα
10. Ο εργοδότης ως υποκείμενο των εγκλημάτων εργατικού ποινικού δικαίου
10.1. Ο εργοδότης και οι εκπρόσωποί του ως το βασικό υποκείμενο τέλεσης των εγκλημάτων του εργατικού ποινικού δικαίου μέσα από τις διατάξεις των βασικών αξόνων του
10.2. Η έννοια του εργοδότη κατά το εργατικό δίκαιο
10.3. Η έννοια του εργοδότη κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο
10.3.1. Ο κανόνας της εναρμόνισης του εργατικού ποινικού δικαίου προς το εργατικό και ως προς την έννοια του εργοδότη
10.3.2. Ο εργοδότης κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο επί εργοδότη – φυσικού προσώπου
10.3.3. Ο εργοδότης κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο επί εργοδότη – νομικού προσώπου
10.3.4. Ο εργοδότης κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο επί εργοδότη – Δημοσίου
10.3.5. Η πρόταση για καθιέρωση θέσεων ευθύνης εντός των νομικών προσώπων και στο εργατικό ποινικό δίκαιο
10.4. Ποινική ευθύνη τρίτων προσώπων
10.4.1. Ποινική ευθύνη εκπροσώπων των εργοδοτών
10.4.2. Ποινική ευθύνη προσώπων που δεν ανήκουν στην εργοδοτική πλευρά – Ιδίως η ευθύνη των εργαζομένων
10.5. Υποκείμενο τέλεσης των εγκλημάτων του εργατικού ποινικού δικαίου σε εργασιακές σχέσεις με περισσότερους υποψήφιους εργοδότες
10.5.1. Ποινική ευθύνη κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο στο δανεισμό εργαζομένων και ιδίως στην προσωρινή απασχόληση
10.5.2. Ποινική ευθύνη κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο στην εξωτερική ανάθεση υπηρεσιών (outsourcing) και σε άλλες μορφής σύμβασης έργου μεταξύ επιχειρήσεων
10.5.3. Ποινική ευθύνη κατά το εργατικό ποινικό δίκαιο στη μεταβίβαση επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους
10.6. Συμπεράσματα
ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Τα επιμέρους αντικείμενα προστασίας στο εργατικό ποινικό δίκαιο και η συμβατότητα των σχετικών τυποποιήσεων με την εγγυητική λειτουργία του ποινικού δικαίου
11. Η εγγυητική λειτουργία του ποινικού δικαίου – αναγκαία προλεγόμενα
11.1. Η σημασία της εγγυητικής λειτουργίας του ποινικού δικαίου
11.2. Η αρχή της θεώρησης του ποινικού δικαίου ως ultima ratio ως συστατικό της αρχής της αναλογικότητας και η συμβατότητα του εργατικού ποινικού δικαίου με αυτήν
11.3. Η ανάγκη εμπειρικής προσέγγισης του αδίκου
12. Το αντικείμενο προστασίας στις ποινικές διατάξεις για την παραβίαση της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων
12.1. Οι ποινικές διατάξεις για την παραβίαση της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και η σχέση τους με το εργατικό ατύχημα
12.2. Οι παραβιάσεις της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων ως εγκλήματα διακινδύνευσης της ζωής και της υγείας των εργαζομένων
12.2.1. Η θεμελίωση ή συντήρηση πηγής κινδύνου για τη ζωή και την υγεία των εργαζομένων στις τρεις πρώτες κατηγορίες παραβάσεων της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων
12.2.2. Η συντέλεση των παραβάσεων στο πλαίσιο της εργασίας ως ειδική συνθήκη στην οποία βρίσκονται τα έννομα αγαθά της ζωής και της υγείας των εργαζομένων κατά την προσβολή τους
12.2.3. Η θεμελίωση ή συντήρηση πηγής κινδύνου για τη ζωή και την υγεία των εργαζομένων στην τέταρτη κατηγορία εγκλημάτων που τιμωρούν παραβάσεις της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων
12.2.4. Η προστασία των εργαζομένων σε περιπτώσεις φυσικών ή τεχνολογικών καταστροφών και έκτακτων καιρικών φαινομένων
12.3. Οι παραβιάσεις της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων ως προσβολές αγαθών άλλων από τη ζωή και την υγεία των εργαζομένων
12.4. Η πρόταση για τη δημιουργία νέου εκ του αποτελέσματος διακρινόμενου εγκλήματος και άλλων διακεκριμένων μορφών
12.5. Συμπεράσματα
13 Το αντικείμενο προστασίας στις ποινικές διατάξεις για την παραβίαση της νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας
13.1. Το περιεχόμενο των ισχυουσών ποινικών διατάξεων για τα χρονικά όρια εργασίας
13.1.1. Το περιεχόμενο των ποινικών διατάξεων για παραβιάσεις των χρονικών ορίων εργασίας που δεν εντάσσονται στον κεντρικό πυρήνα των σχετικών ρυθμίσεων
13.1.2. Το περιεχόμενο των ποινικών διατάξεων για τα ημερήσια και εβδομαδιαία όρια εργασίας
13.1.3. Το περιεχόμενο των ποινικών διατάξεων για την Κυριακή ανάπαυση
13.1.4. Το περιεχόμενο των ποινικών διατάξεων για τη νυχτερινή εργασία
13.1.5. Το περιεχόμενο των ποινικών διατάξεων για την άδεια αναψυχής
13.2. Το προστατευόμενο έννομο αγαθό στις ποινικές διατάξεις για την παραβίαση της νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας
13.2.1. Η σχέση των παραβιάσεων της νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας με την προστασία της υγείας των εργαζομένων
α. Παραβάσεις των χρονικών ορίων εργασίας με θεμελίωση πηγής κινδύνου για την υγεία των εργαζομένων βάσει και των συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης
β. Παραβάσεις των χρονικών ορίων εργασίας χωρίς θεμελίωση πηγής κινδύνου για την υγεία των εργαζομένων
13.2.2. Το αντικείμενο προστασίας της από αμέλεια τέλεσης των παραβάσεων για τα χρονικά όρια εργασίας
13.2.3. Η σχέση των παραβιάσεων της νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας με την προστασία των αποδοχών των εργαζομένων
13.2.4. Ο ελεύθερος χρόνος ως πιθανό προστατευόμενο έννομο αγαθό των σχετικών με παραβιάσεις των χρονικών ορίων εργασίας εγκλημάτων
13.2.5. Στον αντίποδα της προστασίας του ελεύθερου χρόνου: η υγεία τρίτων, ο υγιής ανταγωνισμός και η παραγωγικότητα ως πιθανά προστατευόμενα έννομα αγαθά των σχετικών με τις παραβιάσεις των χρονικών ορίων εργασίας εγκλημάτων
13.3. Συμπεράσματα
14. Το αντικείμενο προστασίας στις ποινικές διατάξεις για την παράλειψη εμπρόθεσμης καταβολής των αποδοχών των εργαζομένων
14.1. Η περιουσία των εργαζομένων ως το προστατευόμενο έννομο αγαθό της μη καταβολής των αποδοχών τους και η σημασία του στοιχείου της εξαρτημένης εργασίας για το αξιόποινο
14.2. Η φύση των ποινικά προστατευόμενων αποδοχών
14.2.1. Μισθολογικές και αποζημιωτικές παροχές και παροχές με και χωρίς πραγματική παροχή εργασίας
14.2.2. Οι προστατευόμενες αποδοχές κατά τον α.ν. 690/1945
14.2.3. Οι προστατευόμενες αποδοχές κατά το άρ. 28§1 ν. 3996/2011
14.3. Η παράλειψη εμπρόθεσμης καταβολής των αποδοχών ως αναγκαία και καταρχήν επαρκής προϋπόθεση για το αξιόποινο
14.3.1. Οι αποδέκτες της καταβολής των αποδοχών – Ιδίως η περίπτωση του συμψηφισμού τους με οφειλές του εργαζομένου προς τον εργοδότη
14.3.2. Η εκπρόθεσμη εξόφληση των αποδοχών – Ιδίως η περίπτωση της μικρής καθυστέρησης στην καταβολή τους
14.3.3. Η όχληση και η δικαστική απόφαση πολιτικού δικαστηρίου ως πιθανά προαπαιτούμενα για την τέλεση του εγκλήματος
14.3.4. Ο διαρκής ή στιγμιαίος χαρακτήρας του εγκλήματος
14.4. Η επίδραση της οικονομικής αδυναμίας και της πτώχευσης του εργοδότη στο αξιόποινο
14.4.1. Η οικονομική αδυναμία του εργοδότη
14.4.2. Η πτώχευση του εργοδότη
14.5. Συμπεράσματα
15. Το αντικείμενο προστασίας στην ποινική διάταξη του άρ. 23§2 ν. 1264/1982 για την πραγματική απασχόληση των εργαζομένων
15.1. H πραγματική απασχόληση ως δικαίωμα των εργαζομένων
15.2. Η ποινική προστασία της πραγματικής απασχόλησης και η σχέση της με την παραβίαση δικαστικής απόφασης
15.3. Η ποινική προστασία της πραγματικής απασχόλησης και η σχέση της με την προστασία κατά των παράνομων απολύσεων
15.4. Η ποινική προστασία της πραγματικής απασχόλησης και η σχέση της με την ποινική προστασία των αποδοχών των εργαζομένων
15.5. Ο χρόνος και το περιεχόμενο της άρνησης της πραγματικής απασχόλησης κατά το άρ. 23§2 ν. 1264/1982
15.6. Συμπεράσματα
16. Προς ένα καθολικό έννομο αγαθό για τις επιμέρους εκφάνσεις των προσβολών στο ατομικό εργατικό ποινικό δίκαιο;
16.1. Η σημασία της εξαρτημένης εργασίας για τη θεμελίωση και το εύρος του αξιοποίνου καθενός από τα εγκλήματα του ατομικού εργατικού ποινικού δικαίου και οι σχετικές προσεγγίσεις της θεωρίας
16.2. Η εξαρτημένη εργασία ως έννομο αγαθό και το ζήτημα της ταξικότητας της προσέγγισης αυτής
16.3. Συνέπειες της υποστήριξης της εξαρτημένης εργασίας ως καθολικού έννομου αγαθού για τις επιμέρους εκφάνσεις των προσβολών στο ατομικό εργατικό ποινικό δίκαιο
17. Το αντικείμενο προστασίας στις ποινικές διατάξεις για την παραβίαση της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εργαζομένων
17.1. Η σημασία της συνδικαλιστικής ελευθερίας για τους εργαζομένους και η συντελεσθείσα αποδυνάμωσή της
17.2. Το αντικείμενο προστασίας της διάταξης του άρ. 23§1 ν. 1264/1982 για την παρακώλυση συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων
17.3. Το αντικείμενο προστασίας της διάταξης του άρ. 23§5 ν. 1264/1982 για την παρεμπόδιση συνεδριάσεων και συνελεύσεων συνδικαλιστικών οργανώσεων
17.4. Το αντικείμενο προστασίας της διάταξης του άρ. 23§2 ν. 1264/1982 για την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών
17.5. Συμπεράσματα
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Α. Βασικά χαρακτηριστικά του εργατικού ποινικού δικαίου ως προς τη διάπλαση και την εφαρμογή του στην πράξη
Β. Προβλήματα μεθοδολογίας στο εργατικό ποινικό δίκαιο
Γ. Ο εργοδότης ως υποκείμενο τέλεσης των εγκλημάτων του εργατικού ποινικού δικαίου
Δ. Το αντικείμενο προστασίας των διατάξεων του ατομικού εργατικού ποινικού δικαίου
Ε. Αναγνώριση της εξαρτημένης εργασίας ως του καθολικού έννομου αγαθού των διατάξεων του ατομικού εργατικού ποινικού δικαίου
ΣΤ. Η έκταση προστασίας του εργατικού ποινικού δικαίου ως προς τα προστατευόμενα πρόσωπα
Ζ. Η ανάγκη συστολής του αξιοποίνου
Η. Προτάσεις ανά άξονα του ατομικού εργατικού ποινικού δικαίου
α) Χρονικά όρια εργασίας
β) Υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων
γ) Πραγματική απασχόληση των εργαζομένων
δ) Αποδοχές των εργαζομένων
Θ. Η ποινική προστασία της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εργαζομένων
Πίνακας Βιβλιογραφίας
Πίνακας Λημμάτων