Ε. Δημητροπούλου-Θεοδώρου, Στοιχεία δικαίου - Δημόσιας υγιεινής, 2008

ΠΡΟΛΟΓΟΣ.

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ

Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ.

Α. Δίκαιο - Έννομη τάξη.

1. Έννοια Δικαίου - Ορισμός.

2. Διακρίσεις και κλάδοι του Δικαίου.

α) Συνταγματικό και κοινό δίκαιο.

β) Διεθνές - Ευρωπαϊκό - Εσωτερικό.

γ) Ιδιωτικό και δημόσιο δίκαιο.

δ) Ουσιαστικό και δικονομικό δίκαιο.

3. Ιεραρχία των κανόνων δικαίου.

4. Νομικά μορφώματα.

α) Δικαίωμα.

β) Αρμοδιότητα.

γ) Υποχρέωση - λειτούργημα.

δ) Έννομη σχέση.

ε) Θεσμός.

Β. Κράτος - Πολίτευμα.

1. Το Κράτος.

2. Το Πολίτευμα.

α) Το Πολίτευμα.

β) Η Δημοκρατία.

Γ. Σύνταγμα και κοινό δίκαιο.

1. Το Σύνταγμα.

α) Έννοια - Ορισμός.

β) Συνταγματικό Δίκαιο.

αα) Έννοια.

ββ) Πηγές.

γ) Τυπικές μορφές συνταγματικών κανόνων.

δ) Το ισχύον Σύνταγμα.

2. Διεθνές και Ευρωπαϊκό δίκαιο.

3. Ο νόμος.

4. Οι κανονιστικές πράξεις.

α) Έννοια.

β) Κανονιστική εξουσιοδότηση.

ΙΙ. ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.

Α. Ουσιαστικό αστικό δίκαιο.

1. Γενικά – Η διαίρεση του Αστικού Κώδικα.

α) Γενικές αρχές.

β) Ενοχικό δίκαιο.

γ) Εμπράγματο δίκαιο.

δ) Οικογενειακό δίκαιο.

ε) Κληρονομικό δίκαιο.

2. Γενικές αρχές αστικού δικαίου.

α) Υποκείμενα δικαίου.

αα) Φυσικά πρόσωπα.

(1) Έναρξη - λήξη προσωπικότητας.

(2) Ιδιότητες φυσικού προσώπου.

ββ) Νομικά πρόσωπα.

(1) Έννοια και ικανότητα δικαίου.

(2) Είδη νομικών προσώπων.

(3) Σύσταση νομικού προσώπου.

(4) Διοίκηση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου.

(5) Δικαιοπραξίες και αδικοπραξίες νομικού προσώ-

που ιδιωτικού δικαίου.

β) Νόμιμες και παράνομες πράξεις.

αα) Δικαιοπραξίες.

(1) Έννοια.

(2) Είδη δικαιοπραξιών.

(3) Προϋποθέσεις δικαιοπραξιών.

(α) Δικαιοπρακτική ικανότητα.

(β) Έλλειψη διάστασης δήλωσης και βούλησης.

(αα) Εικονικότητα.

(ββ) Πλάνη στη δήλωση.

(γ) Έλλειψη ελαττωμάτων της βούλησης (πλάνη,

απάτη, απειλή).

(δ) Έλλειψη συστατικού τύπου.

(ε) Περιεχόμενο της δικαιοπραξίας που δεν αντι-

βαίνει στο νόμο και στα χρηστά ήθη.

ββ) Αδικοπραξίες.

(1) Έννοια - Διακρίσεις.

(2) Αδικοπρακτική ευθύνη.

(α) Άρθρο 914 ΑΚ.

(β) Άρθρο 919 ΑΚ.

(γ) Υποκειμενική – αντικειμενική ευθύνη.

(δ) Υποχρέωση αποκατάστασης ζημίας.

(3) Ικανότητα προς καταλογισμό.

Β. Δικονομικό αστικό δίκαιο.

1. Ορισμός.

2. Πολιτικά Δικαστήρια.

3. Πολιτική δίκη.

α) Έννοια και σκοπός.

β) Τα υποκείμενα της πολιτικής δίκης.

γ) Στάδια της πολιτικής δίκης.

αα) Προδικασία - Αγωγή.

ββ) Κύρια διαδικασία.

γγ) Στάδιο ενδίκων μέσων.

ΙΙΙ. ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.

Α. Ουσιαστικό ποινικό δίκαιο.

1. Ορισμός.

2. Έννοιες εγκλήματος και ποινής.

3. Συστατικά στοιχεία του εγκλήματος και αρχή της νομιμό-

τητας.

4. Τριχοτόμηση των εγκλημάτων.

α) Κακούργημα.

β) Πλημμέλημα.

γ) Πταίσμα.

5. Ποινικές κυρώσεις.

α) Ποινές.

αα) Κύριες ποινές.

(1) Στερητικές της ελευθερίας ποινές.

(2) Ποινές σε χρήμα.

ββ) Παρεπόμενες ποινές.

(1) Στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων.

(2) Απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος.

(3) Δημοσίευση της καταδικαστικής απόφασης.

(4) Δήμευση προϊόντων ή εργαλείων εγκλήματος.

β) Μέτρα ασφαλείας.

Β. Δικονομικό ποινικό δίκαιο.

1. Ορισμός.

2. Η αρχή nullum crimen nulla poena sine processu – αρχή

δίκαιης δίκης.

3. Η αρχή in dubio pro reo και το τεκμήριο αθωότητας.

4. Ποινικά Δικαστήρια.

5. Ποινική δίκη.

α) Έννοια και σκοπός της ποινικής δίκης.

β) Τα υποκείμενα της ποινικής δίκης.

γ) Ποινική δίωξη.

αα) Έννοια.

ββ) Λόγοι έγερσης ποινικής δίωξης.

δ) Στάδια της ποινικής δίκης.

αα) Προδικασία.

(1) Ανάκριση.

(α) Προανάκριση.

(β) Κύρια ανάκριση.

(2) Διαδικασία ενώπιον των Δικαστικών Συμβου-

λίων (ενδιάμεση διαδικασία).

ββ) Κύρια διαδικασία.

(1) Έννοια και αρχές της κύριας διαδικασίας.

(2) Προπαρασκευαστική διαδικασία.

(3) Διαδικασία στο ακροατήριο.

γγ) Στάδιο ενδίκων μέσων.

δδ) Στάδιο εκτέλεσης.

ΙV. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.

Α. Ουσιαστικό διοικητικό δίκαιο.

1. Ορισμός.

2. Η αρχή της νομιμότητας της διοίκησης.

3. Μορφές διοικητικής δράσης.

α) Υλικές ενέργειες.

β) Νομικές πράξεις.

αα) Διοικητική πράξη.

(1) Ορισμός.

(2) Ατομικές και κανονιστικές πράξεις της διοίκη-

σης.

(3) Χαρακτηριστικά των διοικητικών πράξεων.

(α) Το τεκμήριο νομιμότητας.

(β) Η εκτελεστότητα και ο διοικητικός κατανα-

γκασμός.

(4) Τύπος.

(5) Γνωστοποίηση (Δημοσίευση – Κοινοποίηση).

(6) Ισχύς.

(α) Έναρξη ισχύος.

(β) Λήξη ισχύος και ανάκληση.

(7) Αιτιολογία.

(8) Γνώμη – Πρόταση.

(9) Ελαττώματα διοικητικής πράξης.

ββ) Διοικητική σύμβαση.

4. Αρμοδιότητα.

5. Η συμμετοχή του πολίτη στη διοικητική διαδικασία.

α) Αιτήσεις πολίτη προς τη Διοίκηση.

β) Διοικητικές προσφυγές - Αναφορές.

αα) Απλή προσφυγή.

ββ) Ειδική προσφυγή.

γγ) Ενδικοφανής προσφυγή.

δδ) Αναφορές.

6. Δικαιώματα του ενδιαφερόμενου.

α) Δικαίωμα γνώσης διοικητικών εγγράφων.

β) Δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης.

Β. Δικονομικό διοικητικό δίκαιο.

1. Ορισμός.

2. Ακυρωτικές και ουσιαστικές διοικητικές διαφορές.

3. Διοικητικά δικαστήρια.

α) Τακτικά διοικητικά δικαστήρια.

β) Συμβούλιο της Επικρατείας.

γ) Ελεγκτικό Συνέδριο.

4. Διοικητική δίκη.

α) Έννοια και σκοπός.

β) Τα υποκείμενα της διοικητικής δίκης.

γ) Ένδικα βοηθήματα.

αα) Αίτηση ακυρώσεως.

ββ) Προσφυγή.

γγ) Αγωγή.

δδ) Άλλα ένδικα βοηθήματα.

δ) Στάδια διοικητικής δίκης.

αα) Προδικασία.

ββ) Κύρια διαδικασία.

γγ) Στάδιο ενδίκων μέσων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

Ι. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ.

Α. Υγεία – Δημόσια Υγεία.

1. Ορισμός.

2. Υγεία, Δημόσια Υγεία και Σύνταγμα.

3. Διεθνής και Ευρωπαϊκή κατοχύρωση.

4. Νομοθετική κατοχύρωση.

α) Νομοθετικός ορισμός Ν. 3370/2005.

β) Αρμόδιοι φορείς άσκησης δημόσιας υγείας.

Β. Δίκαιο Δημόσιας Υγιεινής.

1. Υγειονομικές διατάξεις.

α) Ευρεία έννοια.

β) Στενή έννοια: κανονιστικές υγειονομικές διατάξεις.

αα) Αρμοδιότητα έκδοσης.

ββ) Ισχύς.

2. Υγειονομικός έλεγχος.

α) Έννοια.

β) Αρμοδιότητα άσκησης.

γ) Αντικείμενο.

ΙΙ. ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ, ΕΡΓΑ-

ΣΤΗΡΙΩΝ, ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟ-

ΝΤΟΣ.

Α. Καταστήματα, εργαστήρια, εργοστάσια υγειονομικού ενδια-

φέροντος.

Β. Άδειες ίδρυσης και λειτουργίας.

1. Αρμοδιότητα χορήγησης άδειας.

2. Δικαιούχοι άδειας.

3. Διαδικασία έκδοσης άδειας.

α) Κατάθεση αίτησης.

β) Προέγκριση ίδρυσης.

γ) Κατάθεση δικαιολογητικών για έκδοση άδειας.

δ) Διενέργεια απαραίτητων ελέγχων από αρμόδιες υπηρε-

σίες.

ε) Αίτηση για άδεια μουσικής και χρήσης κοινόχρηστου

χώρου.

στ) Έκδοση οριστικής άδειας.

ζ) Αντικατάσταση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας.

Γ. Υγειονομικός έλεγχος για έκδοση άδειας ίδρυσης και λειτουρ-

γίας.

1. Γενικά.

2. Όροι και προϋποθέσεις καταλληλότητας των καταστημά-

των.

3. Γνωμοδότηση υγειονομικών οργάνων.

4. Προσφυγή ενδιαφερόμενου.

5. Υγειονομικός προέλεγχος.

Δ. Υγειονομικός έλεγχος για διαπίστωση συνθηκών λειτουργίας

καταστήματος.

Ε. Προηγούμενη ακρόαση ενδιαφερόμενου.

ΣΤ. Κυρώσεις.

1. Διοικητικές.

α) Προσωρινή ή οριστική απαγόρευση λειτουργίας.

β) Ανάκληση - Αφαίρεση άδειας.

γ) Σφράγιση.

2. Ποινικές.

Ζ. Δικαστικός έλεγχος των υγειονομικών διαφορών.

ΙΙΙ. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ.

Α. Ασφάλεια και υγιεινή των τροφίμων.

Β. Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.

Γ. Τρόφιμα.

1. Έννοια.

2. Χαρακτηρισμός τροφίμων.

α) Ασφαλή.

β) Μη ασφαλή.

αα) Ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση.

ββ) Επιβλαβή για την υγεία.

γ) Κανονικά.

δ) Μη κανονικά.

Δ. Επιχειρήσεις Τροφίμων.

1. Έννοια.

2. Άδειες Λειτουργίας.

3. Καταχώρηση και έγκριση εγκαταστάσεων.

4. Οδηγοί ορθής πρακτικής.

Ε. Έλεγχος Τροφίμων.

1. Αντικείμενο ελέγχου.

2. Αρμοδιότητα.

3. Διαδικασία ελέγχου.

ΣΤ. Κυρώσεις.

1. Διοικητικές.

α) Πρόστιμα.

β) Ανάκληση άδειας.

γ) Κατάσχεση.

δ) Δέσμευση.

ε) Απόσυρση – Ανάκληση τροφίμων.

στ) Προσωρινή αναστολή λειτουργίας της επιχείρησης.

2. Ποινικές.

ΙV. ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ.

Α. Βελτίωση των συνθηκών εργασίας.

1. Γενικά.

2. Ευρωπαϊκό επίπεδο.

3. Εθνικό επίπεδο.

4. Επίπεδο επιχείρησης.

Β. Νομοθετικό πλαίσιο για την υγεία και ασφάλεια στην εργα-

σία.

Γ. Βασικές έννοιες - αρχές.

Δ. Παροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης.

1. Κατηγοριοποίηση επιχειρήσεων.

2. Υπηρεσίες Τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας.

α) Γενική υποχρέωση.

β) Τεχνικός ασφαλείας.

γ) Γιατρός εργασίας.

δ) Νομιμοποιούμενα πρόσωπα για άσκηση καθηκόντων

τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας.

Ε. Υποχρεώσεις εργοδότη.

1. Αρχή ευθύνης του εργοδότη.

2. Γενικές και ειδικές υποχρεώσεις.

3. Ειδικά η γραπτή εκτίμηση επαγγελματικών κινδύνων.

ΣΤ. Υποχρεώσεις των εργαζομένων.

Ζ. Υποχρεώσεις κατασκευαστών, εισαγωγέων και προμηθευ-

τών.

Η. Κυρώσεις.

1. Διοικητικές.

2. Ποινικές.

V. ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ.

Α. Προστασία ψυχικής υγείας.

1. Ευρωπαϊκό επίπεδο.

2. Εθνικό επίπεδο.

Β. Γενικές αρχές παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Γ. Γιατρός και Φροντίδα Ψυχικής Υγείας.

Δ. Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.

1. Τομείς Ψυχικής Υγείας.

2. Μονάδες Ψυχικής Υγείας.

α) Κέντρα Ψυχικής Υγείας.

β) Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα.

γ) Πολυδύναμα Ψυχιατρικά Ιατρεία.

δ) Πολυδύναμα Ιατροπαιδαγωγικά Ιατρεία.

ε) Κινητές Μονάδες.

στ) Ψυχιατρικά Τμήματα Ενηλίκων ή Παιδιών και Εφή-

βων Γενικών Νομαρχιακών ή Περιφερειακών Νοσο-

κομείων.

ζ) Πανεπιστημιακές Ψυχιατρικές Κλινικές Ενηλίκων ή

Παιδιών και Εφήβων.

η) Πανεπιστημιακά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία.

θ) Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα Ψυχικής Υγείας και οι

Πανεπιστημιακές Μονάδες που έχουν ως αντικείμενο

την ψυχική υγεία.

ι) Ψυχιατρικά ή Παιδοψυχιατρικά Νοσοκομεία.

ια) Ιδιωτικές Κλινικές.

ιβ) Κέντρα Εξειδικευμένης Περίθαλψης.

ιγ) Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, Προγράμ-

ματα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.

ιδ) Ειδικά Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης, Ειδικές Μο-

νάδες Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανέντα-

ξης.

ιε) Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης.

3. Υπηρεσίες κατ’ οίκον νοσηλείας και ειδικής φροντίδας

ψυχικής υγείας.

4. Μονάδες Ψυχικής Υγείας στον Ιδιωτικό Κερδοσκοπικό

και μη Κερδοσκοπικό Τομέα.

α) Επιτρεπόμενες Μονάδες Ψυχικής Υγείας.

β) Άδειες ίδρυσης και λειτουργίας.

αα) Προϋποθέσεις χορήγησης άδειας ίδρυσης.

ββ) Απόφαση σκοπιμότητας.

γγ) Χορήγηση άδειας ίδρυσης.

δδ) Προϋποθέσεις χορήγησης άδειας λειτουργίας.

εε) Χορήγηση άδειας λειτουργίας.

στστ) Κυρώσεις.

Ε. Εγκλεισμός ψυχικά πασχόντων ατόμων.

1. Θεμελιώδεις αρχές.

2. Τρόποι εισαγωγής σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας.

α) Εκούσια νοσηλεία.

αα) Ορισμός.

ββ) Προϋποθέσεις εισαγωγής.

γγ) Περάτωση εκούσιας νοσηλείας.

β) Ακούσια νοσηλεία.

αα) Ορισμός.

ββ) Προϋποθέσεις.

γγ) Συνθήκες νοσηλείας.

δδ) Διαδικασία εισαγωγής.

(1) Αίτηση στον εισαγγελέα.

(2) Γνωματεύσεις ψυχιάτρων.

(3) Μεταφορά σε Μονάδα Ψυχικής Υγείας.

(α) περίπτωση συμφωνίας ιατρικών γνωματεύ-

σεων.

(β) περίπτωση διαφωνίας ιατρικών γνωματεύ-

σεων.

(4) Διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου.

εε) Ένδικα μέσα.

στστ) Λήξη ακούσιας νοσηλείας.

VΙ. ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.

Α. Υγεία και Περιβάλλον.

Β. Περιβάλλον και Σύνταγμα.

Γ. Η προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο του Ευρωπαϊ-

κού και Διεθνούς Δικαίου.

Δ. Θεμελιώδεις αρχές προστασίας του περιβάλλοντος.

1. Οι αρχές της προφύλαξης και της πρόληψης.

2. Αρχή της προστασίας της βιοποικιλότητας.

3. Αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης.

4. Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Ε. Ορισμός και διακρίσεις περιβάλλοντος.

1. Φυσικό περιβάλλον.

α) Δάση, δασικές εκτάσεις.

β) Τοπία.

γ) Ύδατα.

δ) Παράκτια ζώνη.

2. Τεχνητό περιβάλλον.

α) Πολιτιστικό περιβάλλον.

β) Οικιστικό περιβάλλον.

ΣΤ. Έγκριση περιβαλλοντικών όρων.

1. Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

2. Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

3. Απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.

4. Μέσα ένδικης προστασίας ενδιαφερόμενων.

α) Διοικητικός Έλεγχος.

β) Δικαστική Προστασία.

Ζ. Κυρώσεις και αστική ευθύνη.

1. Διοικητικές.

2. Ποινικές.

3. Αστική ευθύνη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.