ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤO Η ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 1 Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας

Ι. Έννοια

ΙΙ. Ο χαρακτηρισμός της σύμβασης από τα μέρη

ΙΙΙ. Οι θεωρίες για την εξάρτηση

4. Η έννοια του εργοδότη........................................................................................... 13
5. Η σύμβαση εργασίας στους ομίλους επιχειρήσεων....................................... 14

VΙ. Ειδικότερα η άρση της αυτοτέλειας νομικού προσώπου

§ 2 Διάκριση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας από συγγενείς συμ- βάσεις 18

Ι. Σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών

ΙΙ. Σύμβαση έργου

ΙΙΙ. Σύμβαση προσωπικής εταιρίας

§ 3 Kατηγορίες εργαζομένων..................................................................... 21

Ι. Γενικά για τη διάκριση των εργαζομένων σε κατηγορίες

ΙΙ. Ειδικές κατηγορίες εργαζομένων με βάση τον τομέα οικονομικής δραστηριότητας

ΙΙΙ. Ειδικές κατηγορίες εργαζομένων με βάση το είδος της παρεχόμενης εργασίας

§ 4 Ιδιαίτερα είδη της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας.............................. 30

Ι. Άτυπες συμβάσεις εργασίας

ΙΙ. Σύμβαση προσωρινής απασχόλησης

ΙΙΙ. Ειδικότερα οι μορφές παράνομης ενοικίασης προσωπικού μέσω συμβάσεων έργου

ΙV. Σύμβαση μερικής απασχόλησης

5. Τηλεργασία.................................................................................................................. 40
6. Σύμβαση ομαδικής εργασίας................................................................................ 45
7. Σύμβαση μαθητείας................................................................................................. 46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 5 Διεθνές και Ευρωπαϊκό Εργατικό Δίκαιο

§ 6 Σύνταγμα και εργατικό δίκαιο

§ 7 H πρακτική της εκμετάλλευσης

Ι. Έννοια

ΙΙ. Προϋποθέσεις

ΙΙΙ. Έννομες συνέπειες

§ 8 Η αρχή της ίσης μεταχείρισης................................................................ 57

Ι. Έννοια, περιεχόμενο, λειτουργία και συνέπειες από την παράβαση

ΙΙ. Προϋποθέσεις εφαρμογής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ

§ 9 Απαγορεύσεις διακρίσεων.................................................................... 63

1. Η απαγόρευση διακρίσεων στην απασχόληση και στην εργασία γενικά - Έννοια, είδη και νομοθετικό πλαίσιο.......................................................................................................................... 63

ΙΙ. Απαγόρευση διακρίσεων και συμβατική ελευθερία

ΙΙΙ. Απαγόρευση διακρίσεων και γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης

4. Πεδίο εφαρμογής...................................................................................................... 68
5. Μορφές διακρίσεων - Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις.................................. 68
6. Ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία....................................................................... 72
7. Λόγοι που δικαιολογούν διακρίσεις.................................................................... 74

VIΙI. Θετικά μέτρα

9. Έννομες συνέπειες.................................................................................................... 80
10. Βάρος απόδειξης....................................................................................................... 81

ΚΕΦΑΛΑΙΟ TETAΡΤΟ

Η ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ

§ 10 H σύναψη της σύμβασης εργασίας...................................................... 83

Ι. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της σύμβασης εργασίας - Υποχρέωση και δικαίωμα πληροφόρησης

ΙΙ. Προϋποθέσεις έγκυρης σύναψης

ΙΙΙ. Ειδικοί τρόποι κατάρτισης της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας

ΙV. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας κατά την κατάρτιση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας

§ 11 H ελαττωματική σύμβαση εργασίας.................................................... 93

1. Άκυρη και ακυρώσιμη σύμβαση εργασίας........................................................ 93

IΙ. Αξιώσεις του εργαζομένου από την παροχή εργασίας στο πλαίσιο άκυρης σύμβασης

IΙΙ. Η λύση της άκυρης σύμβασης εργασίας

4. Καταχρηστική επίκληση της ακυρότητας.......................................................... 98
5. Επικύρωση της άκυρης σύμβασης εργασίας................................................... 99

§ 12 Η

διάρκεια της σύμβασης εργασίας.

I.

Εννοιολογική οριοθέτηση των συμβάσεων εργασίας ορισμένου και αορίστου χρόνου.

IΙ.

Απαγόρευση διακρίσεων.

IΙΙ.

Περιορισμοί στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων εργασίας ορισμέ- νου χρόνου.

IV.

Τα διαφορετικά μέτρα πρόληψης και κύρωσης της καταχρηστικής

σύναψης συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ

§ 13 Περιορισμοί στην ελευθερία διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας 111

1. Δικαστικός έλεγχος του περιεχομένου της σύμβασης εργασίας μέσω γενικών ρητρών (ΑΚ 281, 178) 111

IΙ. Δικαστικός έλεγχος όρων της σύμβασης που περιορίζουν την επαγ- γελματική ελευθερία του εργαζομένου - Ιδίως οι ρήτρες μετασυμ- βατικής απαγόρευσης ανταγωνισμού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤO

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

§ 14 Η υποχρέωση παροχής εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη 121

1. Υποχρέωση παροχής εργασίας.......................................................................... 121

IΙ. Ο απλός (ή ευκαιριακός ή γνήσιος) δανεισμός του εργαζομένου

IΙΙ. Το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη και τα όριά του

4. Συνέπειες από την άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος καθ’ υπέρβαση των ορίων του 126
5. Το είδος της εργασίας............................................................................................. 127

VΙ. Ο τόπος παροχής της εργασίας

VΙI. Χρόνος εργασίας

VIΙI. Επίσχεση εργασίας

§ 15 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργαζομένου............................... 153

I. Έννοια και νομική θεμελίωση

ΙΙ. Η υποχρέωση πίστης του εργαζομένου

ΙΙΙ. Συνέπειες της παράβασης παρεπόμενων υποχρεώσεων

§ 16 H μη εκπλήρωση της παροχής εργασίας, η πλημμελής εκπλήρωση

και η ευθύνη του εργαζομένου

Ι. Η ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης εργασίας

ΙΙ. Η ευθύνη του εργαζομένου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕBΔΟΜΟ

ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ

§ 17 H υποχρέωση παροχής μισθού.......................................................... 175

I. Έννοια

ΙΙ. Το περιεχόμενο του μισθού

ΙΙΙ. Καθορισμός του ύψους του μισθού

4. Στοιχεία προσδιοριστικά του ύψους του μισθού.......................................... 178
5. Ιδιαίτερες μορφές αμοιβής.................................................................................. 179
6. Η σύνθεση του μισθού........................................................................................... 185
7. Διακρίσεις του μισθού............................................................................................ 188
8. Μείωση μισθού - Δικαίωμα ανάκλησης μισθολογικών παροχών............ 189

ΙΧ. Η καταβολή του μισθού και οι συνέπειες της μη καταβολής

Χ. Παραγραφή και αποδυνάμωση μισθολογικών αξιώσεων

ΧΙ. Η προστασία του μισθού

§ 18 Μισθός χωρίς παροχή εργασίας........................................................ 203

1. Γενικά.......................................................................................................................... 203

IΙ. Υπερημερία εργοδότη ως προς την αποδοχή της εργασίας

IΙΙ. Αδυναμία αποδοχής της εργασίας για λόγους που αφορούν τον εργοδότη

IV. Αδυναμία παροχής της εργασίας εξαιτίας κωλύματος από σπουδαίο

λόγο

§ 19 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργοδότη..................................... 218

I. Περιεχόμενο και νομική θεμελίωση

IΙ. Κατηγορίες παρεπόμενων υποχρεώσεων του εργοδότη

IΙΙ. Συνέπειες παράβασης

IV. Επιμέρους υποχρεώσεις

KEΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

§20 Τα χρονικά όρια εργασίας.................................................................. 239

I. Γενικά

IΙ.

Καθιέρωση ελάχιστων περιόδων ημερήσιας και εβδομαδιαίας ανά-

παυσης και μέγιστης εβδομαδιαίας εργασίας.

IΙΙ.

Χρόνος εργασίας και χρόνος ανάπαυσης.

IV.

Νόμιμο ωράριο.

V.

Συμβατικό ωράριο.

VI.

Κατανομή του ωραρίου στις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας – Εξαήμερη και πενθήμερη απασχόληση.

VIΙ.

Υπερβάσεις ωραρίου.

VIII.

Η απασχόληση κατά τις Κυριακές και τις λοιπές αργίες και η υπέρ- βαση των χρονικών ορίων εργασίας.

IΧ.

Η απασχόληση κατά την 6η ημέρα υπό καθεστώς πενθήμερης απα- σχόλησης.

Χ.

Πρακτικές οδηγίες υπολογισμού της οφειλόμενης αμοιβής λόγω υπέρβασης των χρονικών ορίων εργασίας.

ΧΙ.

Διευθέτηση χρόνου εργασίας.

§ 21 Η

άδεια αναψυχής.

I.

Έννοια, σκοπός και φύση της αξίωσης για άδεια αναψυχής.

IΙ.

Διάκριση από άλλες άδειες.

IΙΙ.

Το νομικό πλαίσιο της άδειας αναψυχής.

IV.

Προϋποθέσεις για τη γένεση της αξίωσης.

V.

Περιεχόμενο της αξίωσης.

VΙ.

Η εκπλήρωση της αξίωσης.

VΙΙ. Τύχη της άδειας σε περίπτωση λύσης της σύμβασης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 22 Τρόποι λύσης της σύμβασης εργασίας............................................... 281

Ι. Λύση με συμφωνία των μερών

ΙΙ. Μονομερής λύση

ΙΙΙ. Λοιποί τρόποι

§ 23 Η καταγγελία.................................................................................... 283

Ι. Έννοια, νομική φύση και νομική βάση

ΙΙ. Η δήλωση της καταγγελίας

ΙΙΙ. Προϋποθέσεις κύρους της καταγγελίας

ΙV. Αντιπροσώπευση στην καταγγελία

V. Ανάκληση καταγγελίας

VΙ. Είδη καταγγελίας

VΙΙ. Συνοπτική εικόνα του ελληνικού δικαίου καταγγελίας

§ 24 Η γενική προστασία από την καταγγελία - Εισαγωγή......................... 292

§ 25 Τυπικοί περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας

Ι. Ν. 2112/1920, 3198/1955 και β.δ. 16/18.7.1920 - Προϋποθέσεις εφαρμογής

ΙΙ. Τυπικές προϋποθέσεις

ΙΙΙ. Απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής αποζη- μίωσης

§ 26 Ουσιαστικοί περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας...................... 319

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Περιορισμοί με βάση την ΑΚ 281 - Η καταχρηστική απόλυση

ΙΙΙ. Ουσιαστικοί περιορισμοί βάσει ειδικών νομοθετικών ρυθμίσεων

ΙV. Νόμιμοι λόγοι απόλυσης

V. Περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας βάσει συλλογικών συμβά-

σεων εργασίας και κανονισμών εργασίας

§ 27 Το βάρος απόδειξης στις διαφορές για το κύρος της καταγγελίας συμβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου........................................................................................................... 341

§ 28 Ομαδικές απολύσεις

Ι. Προστασία μέσω της διαδικασίας: ενωσιακή και εθνική ρύθμιση

ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής

ΙΙΙ. Έννοια ομαδικών απολύσεων

4. Η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων........................................................ 350
5. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για τις ομαδικές από- λύσεις 353

§ 29 Η ειδική προστασία από την απόλυση με βάση ορισμένη ιδιότητα ή κατάσταση του απολυόμενου προσώπου.......................................................................................... 355

§ 30 Συνέπειες ελαττωματικής απόλυσης

Ι. Σχετική ακυρότητα - Παραίτηση από το δικαίωμα προσβολής του κύρους της απόλυσης

ΙΙ. Προθεσμία προσβολής του κύρους της απόλυσης

ΙΙΙ. Μισθοί υπερημερίας

ΙV. Αξίωση επαναπασχόλησης

V. Αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης

VΙ. Δυνατότητα εκ των υστέρων θεραπείας της ακυρότητας της καταγ- γελίας λόγω τυπικών ελαττωμάτων

VΙΙ. Πρόσθετη αποζημίωση αντί της ακυρότητας της καταγγελίας και

των συνεπειών της

§ 31 Καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου από τον ερ- γαζόμενο 371

Ι. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου

ΙΙ. Η αποχή από την εργασία ως σιωπηρή καταγγελία

ΙΙΙ. Αποχώρηση ή απόλυση λόγω συνταξιοδότησης (άρθρο 8 εδ. β’ ν.

3198/1955)

ΙV. Αποχώρηση με τη συγκατάθεση του εργοδότη (άρθρο 8 εδ. α’ ν.

3198/1955)

§ 32 Η

έκτακτη καταγγελία της σύμβασης εργασίας.

Ι.

Δικαιολογητικός λόγος και λειτουργία της έκτακτης καταγγελίας.

ΙΙ.

Πεδίο εφαρμογής της ΑΚ 672.

ΙΙΙ.

Περιορισμός και διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας.

ΙV.

Ο σπουδαίος λόγος ως προϋπόθεση της έκτακτης καταγγελίας.

V.

Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του εργοδότη.

VI.

Η άσκηση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας.

VII. Συνέπειες έκτακτης καταγγελίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

§ 33 Μεταβίβαση επιχείρησης και συνέπειες για τις εργασιακές σχέσεις... 395

Ι. Οι ρυθμίσεις του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου για την προ- στασία των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης

ΙΙ. Μεταβίβαση επιχείρησης, εγκατάστασης ή τμημάτων τους

ΙΙΙ. Συνέπειες της μεταβίβασης επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμη- μάτων τους

4. Απόλυση λόγω της μεταβίβασης...................................................................... 412
5. Καταγγελία λόγω μεταβολής των όρων εργασίας........................................ 414

VΙ. Ευθύνη προηγούμενου και νέου εργοδότη

VΙΙ. Παρέμβαση των εκπροσώπων των εργαζομένων στη διαδικασία της μεταβίβασης επιχείρησης - Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβού- λευσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

§ 34 Συνδικαλιστικές ελευθερίες και δίκαιο συνδικαλιστικών οργανώ- σεων 417

Ι. Η συνδικαλιστική ελευθερία

ΙΙ. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις