Δ. Λιάππης, Η διαμόρφωση των συμβάσεων, 2003

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Πρόλογος

Συντομογραφίες

§ 1. Η διαμόρφωση συμβάσεων ως βασική λειτουργία της σύγχρονης νομικής δράσης

Α. Καταγραφή μιας ελλειμματικής κατάστασης

1. Η συμβουλευτική υποστήριξη του συναλλακτικού σχεδιασμού ως αποστολή του νομικού

2. Η διαμόρφωση συμβάσεων στη συναλλακτική πράξη

Β. Η αναγκαιότητα μιας μεθόδου διαμόρφωσης συμβάσεων

1. Το αντικείμενο της διαμόρφωσης συμβάσεων

α) Σύμβαση προς σύναψη, υφιστάμενη σύμβαση και μονομερής δικαιοπραξία

β) Τα χαρακτηριστικά της διαμόρφωσης συμβάσεων

γ) Οι βασικοί σκοποί της διαμόρφωσης: πραγμάτωση σκοπών και αποφυγή κρίσεων

2. Η διαφορά οπτικής του νομικού της σύμβασης και του νομικού της δίκης

α) Η δικαστική διάσταση της νομικής εργασίας

β) Η διαμορφωτική εργασία του νομικού της σύμβασης

γ) Οι συνέπειες και τα όρια των διαφορετικών προσεγγίσεων του δικαίου

3. Η ανάγκη μιας μεθόδου διαμόρφωσης συμβάσεων

Γ. Τα δομικά χαρακτηριστικά της σκέψης του νομικού της σύμβασης

1. Η διακλαδική σκέψη

2. Η διάσπαση των προβλημάτων

3. Η εναλλακτική σκέψη

4. Η αναγωγή σε τύπους και τόπους

5. Η υποθετική εφαρμογή του δικαίου

Δ. Κριτήρια για τη διαμόρφωση συμβάσεων

1. Η προτίμηση ασφαλών συμβατικών όρων

2. Ευελιξία και προσαρμοστικότητα της σύμβασης

3. Η διαμόρφωση εύχρηστων συμβάσεων

4. Τα κριτήρια του κόστους και του χρόνου

5. Η πρόληψη και η λύση συγκρούσεων

§ 2. Η τεχνική της διαμόρφωσης συμβάσεων

Α. Βασικές απαιτήσεις

1. Η προεργασία στο δρόμο για τη σύμβαση

α) Οι κύριες φάσεις προεργασίας

β) Η σχέση των φάσεων προεργασίας μεταξύ τους

2. Η αποφυγή ασαφειών και αντιφάσεων

3. Τα υποδείγματα συμβάσεων

α) Η προσφυγή σε συμβατικά προηγούμενα

β) Η χρησιμότητα των υποδειγμάτων

γ) Οι κίνδυνοι της χρήσης υποδειγμάτων

δ) Η ενδεδειγμένη αντιμετώπιση συμβατικών προτύπων

Β. Η γλώσσα της σύμβασης

1. Ειδική ορολογία και γενική κατανόηση

2. Παράθεση του νόμου και αναφορά στο νόμο

3. Γλωσσικές δομές της σύμβασης

4. Κλειδιά και παγίδες στη διατύπωση της σύμβασης

5. Η ξενόγλωσση σύμβαση

Γ. Η δομή της σύμβασης

1. Ανάγκη και αρχές μιας αρχιτεκτονικής συμβάσεων

α) Η φθίνουσα δομή και οι εξειδικεύσεις της

β) Η πρόβλεψη ιεραρχικών δομών

γ) Η σχέση μεταξύ των κανόνων συμβατικής αρχιτεκτονικής

2. Ο νόμος ως πρότυπο δομής της σύμβασης

3. Τεχνικές διαμόρφωσης της εσωτερικής δομής της σύμβασης

α) Οι επικεφαλίδες ενοτήτων και άρθρων

β) Οι παραπομπές

(1) Οι εξωτερικές παραπομπές

(2) Οι εσωτερικές παραπομπές

4. Η ρυθμιστική πυκνότητα της σύμβασης

5. Η εξωτερική αρχιτεκτονική της συνήθους σύμβασης

§ 3. Το σταθερό περιεχόμενο της σύμβασης

Α. Ο τίτλος της σύμβασης

Β. Τα συμβαλλόμενα μέρη

Γ. Το προοίμιο της σύμβασης

1. Το περιεχόμενο και η λειτουργία του προοιμίου

2. Βασικές αρχές αξιοποίησης του προοιμίου

Δ. Οι ορισμοί συμβατικών όρων

Ε. Ακροτελεύτιοι συμβατικοί όροι

1. Η ρήτρα ενσωμάτωσης ή πληρότητας

2. Η ρήτρα για τον τύπο της σύμβασης

3. Η ρήτρα αποδυνάμωσης ή παραίτησης

4. Οι λεγόμενες σωτήριες ρήτρες

α) Η ρήτρα διατήρησης της ισχύος

β) Η ρήτρα αντικατάστασης του ανίσχυρου όρου

ΣΤ. Τα παραρτήματα της σύμβασης

Ζ. Από το σταθερό στο μεταβλητό περιεχόμενο της σύμβασης

§ 4. Από τους πρόδρομους της σύμβασης στη μετέωρη σύμβαση

Α. Οι συμφωνίες στο δρόμο για τη σύμβαση

1. Η διαπραγματευτική συμπεριφορά των μερών

α) Οι συμφωνίες αποκλειστικής διαπραγμάτευσης

β) Οι συμφωνίες εχεμύθειας

2. Προσυμβατικές συμφωνίες για τη μελλοντική σύμβαση

α) Οι δηλώσεις προθέσεων

β) Το μνημόνιο συνεννόησης και το προσύμφωνο

Β. Συμβατικοί εξωτερικοί όροι του ενεργού

1. Οι αιρέσεις ως εργαλεία συμβατικής διαμόρφωσης

α) Η σκοπιμότητα των αιρέσεων

β) Η διαμόρφωση της λειτουργίας της αίρεσης

(1) Ο ακριβής καθορισμός της ενέργειας της αίρεσης

(2) Η αποσαφήνιση του επιπέδου δράσης της αίρεσης

γ) Η διαμόρφωση του περιεχομένου της αίρεσης

(1) Η κατά περιεχόμενο διάπλαση των αιρέσεων

(2) Αιρέσεις και προϋποθέσεις του απαιτητού

2. Το δικαίωμα προαίρεσης του ενός μέρους

α) Η σκοπιμότητα και η βασική διαμόρφωση της προαίρεσης

β) Βασικές μορφές προαίρεσης

(1) Προαίρεση με απευθείας συμβατική ανάθεση

(2) Προαίρεση ως συνέπεια του νόμου

§ 5. Οι πρωτογενείς συμβατικές υποχρεώσεις

Α. Ο προσδιορισμός των πρωτογενών υποχρεώσεων

1. Οι πρωτογενείς υποχρεώσεις ως αυτοτελές επίπεδο συμβατικής ρύθμισης

2. Η μέθοδος προσδιορισμού των πρωτογενών υποχρεώσεων

α) Η εξεύρεση των πρωτογενών υποχρεώσεων

β) Κριτήρια ρύθμισης πρωτογενών υποχρεώσεων στη σύμβαση

3. Λεπτομερείς και αφαιρετικές πρωτογενείς υποχρεώσεις

α) Οι αντίθετοι πόλοι

β) Μέθοδοι σύνθεσης

Β. Οι διαφοροποιήσεις των πρωτογενών υποχρεώσεων

1. Η ένταση των πρωτογενών υποχρεώσεων

α) Η ανάγκη και τα βασικά μέσα διαφοροποιήσεων

β) Η ένταση υποχρεώσεων στο παράδειγμα του νέου δικαίου της πώλησης

γ) Ρήτρες περιορισμού της ευθύνης και ένταση πρωτογενών υποχρεώσεων

2. Μηχανισμοί αναπροσαρμογής πρωτογενών υποχρεώσεων

α) Οι ρήτρες μεταβολής και οι ρήτρες αντικατάστασης

β) Οι ασφαλιστικές ρήτρες στις χρηματικές παροχές

(1) Ο καθορισμός της νομικής λειτουργίας

(2) Ο καθορισμός της οικονομικής λειτουργίας

§ 6. Η εξασφάλιση από κινδύνους κατά τη λειτουργία της σύμβασης

Α. Η σύλληψη δυνητικών κρίσεων ως προστάδιο του συμβατικού σχεδιασμού

1. Η μεταβολή των δεδομένων ως πηγή κρίσεων

α) Βασικές εκδηλώσεις του προβλήματος

β) Τα βήματα από την καταγραφή ως την πρόληψη

(1) Η διάγνωση επικίνδυνων μελλοντικών μεταβολών

(2) Η αξιολόγηση των λύσεων της σύμβασης και του νόμου

(3) Η επεξεργασία προσφορότερων συμβατικών ρυθμίσεων

2. Η ανάγκη συμβατικής εξασφάλισης της τήρησης της σύμβασης

α) Η παράβαση υποχρεώσεων ως απειλή για τη λειτουργία της σύμβασης

β) Η προεργασία για τη χάραξη ενός συστήματος εξασφαλίσεων

(1) Η διάγνωση πιθανών δυσκολιών στην εκτέλεση της σύμβασης

(2) Οι δυνατότητες αντίδρασης του θιγόμενου

ι. Το αντικείμενο έρευνας

ιι. Πρακτικές εφαρμογές

(3) Αξιολόγηση των δυνατοτήτων αντίδρασης του θιγόμενου

ι. Η μέθοδος αξιολόγησης

ιι. Πρακτικές εφαρμογές

(4) Η βελτίωση της έννομης θέσης του θιγόμενου

Β. Βασικά μέσα εξασφάλισης και κατευθύνσεις διαμόρφωσης

1. Κατηγορίες εξασφαλιστικών μέσων ως κριτήρια επιλογής

α) Η ενίσχυση της ίδιας θέσης έναντι του αντισυμβαλλομένου

β) Η ανάληψη ευθύνης από τρίτα πρόσωπα

γ) Η δέσμευση ειδικών περιουσιακών στοιχείων

2. Προσωπικές ασφάλειες – Τα μεταξύ τους όρια ως κριτήρια διαμόρφωσης

α) Συμβατική πρόβλεψη για το ρόλο του τρίτου

β) Η εξάρτηση της ασφάλειας από την εξασφαλιζόμενη σχέση

(1) Η εγγύηση σε πρώτη ζήτηση

(2) Η σωρευτική αναδοχή χρέους

(3) Η εγγύηση

3. Εμπράγματες ασφάλειες – Τρόποι λειτουργίας ως κατευθυντήριες γραμμές διαμόρφωσης

α) Η αρχιτεκτονική της εξασφαλιστικής μεταβίβασης

β) Η φυσιογνωμία των περιορισμένων εμπράγματων δικαιωμάτων

§ 7. Η σύμβαση και οι σχέσεις με τρίτους

Α. Η σύμβαση και οι υφιστάμενες σχέσεις με τρίτους

1. Η σημασία εξωτερικών σχέσεων για τους συμβαλλομένους

α) Οι συναλλακτικές ανάγκες

β) Η ανάληψη αλλότριας σύμβασης

2. Απαιτήσεις κατά τρίτων

α) Η σκοπιμότητα της εκχώρησης δικαιωμάτων

(1) Η βασική λειτουργία της εκχώρησης

(2) Ο εξασφαλιστικός σκοπός

(3) Η απευθείας μετακίνηση της παροχής του τρίτου

(4) Έλεγχος της ποιότητας του εκχωρούμενου δικαιώματος

β) Η διαμόρφωση της νομικής ενέργειας της εκχώρησης

(1) Η νομιμότητα της εκχώρησης

(2) Ενέργεια της εκχώρησης και γνώση τρίτων

3. Η ανάληψη υφιστάμενων υποχρεώσεων έναντι τρίτων

α) Η ρυθμιστική ιδιομορφία της ανάληψης αλλότριων υποχρεώσεων

β) Η ενέργεια έναντι του δανειστή

(1) Τα συμβαλλόμενα μέρη

(2) Η λειτουργία της αναδοχής και η θέση του δανειστή

γ) Η ισχύς μεταξύ παλαιού και νέου οφειλέτη

Β. Η επέκταση συμβατικών ρυθμίσεων σε τρίτους

1. Η ανάγκη για τριτενέργειες

α) Περιορισμένη ex lege ικανοποίηση των συναλλακτικών αναγκών

β) Οι κατευθύνσεις συμβατικής διαμόρφωσης της τριτενέργειας

2. Συμβατικές κατασκευές τριτενέργειας

α) Η εμπραγμάτωση υποχρεώσεων και δικαιωμάτων

β) Συμβατικά μορφώματα ενοχικής ενέργειας

(1) Η σύμβαση υπέρ τρίτου

(2) Ενοχικές υποχρεώσεις για δέσμευση τρίτων

(3) Η σύναψη αλυσιδωτών συμβάσεων

§ 8. Ανακεφαλαίωση - Πορίσματα

Βιβλιογραφία

Λημματικό ευρετήριο