Χ. Ταρνανίδου, Συμβάσεις παραγώγων του Χρηματοπιστωτικού Τομέα, 2006

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ Α΄

ΟΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Α. Συμβάσεις παραγώγων ως χρηματιστηριακές και εξωχρηματιστηριακές συμβάσεις

Ι. Συμβάσεις παραγώγων ως χρηματιστηριακές συμβάσεις

1. Χρηματιστηριακές συμβάσεις παραγώγων και οργανωμένη αγορά

2. Χρηματιστηριακές συμβάσεις παραγώγων ως τυποποιημένα αντικείμενα συναλλαγών

3. Χρηματιστηριακές συμβάσεις παραγώγων: Κανόνες κατάρτισης και εκτέλεσης των συμβάσεων

ΙΙ. Συμβάσεις παραγώγων ως εξωχρηματιστηριακές συμβάσεις

Β. Συμβάσεις παραγώγων ως συμβάσεις διαφοράς και συμβάσεις αυτούσιας εκπλήρωσης

Ι. Συμβάσεις παραγώγων ως συμβάσεις διαφοράς

1. Συμβάσεις παραγώγων ως κυριολεκτικές συμβάσεις διαφοράς

2. Συμβάσεις παραγώγων ως συμβάσεις διαφοράς λόγω κλεισίματος θέσης

3. Συμβάσεις παραγώγων ως συμβάσεις διαφοράς λόγω όρου ημερήσιου ή άλλου περιοδικού χρηματικού διακανονισμού

ΙΙ. Συμβάσεις παραγώγων ως συμβάσεις αυτούσιας εκπλήρωσης

Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Α. Χρηματιστηριακές προθεσμιακές συμβάσεις (futures) ως κυριολεκτικές συμβάσεις διαφοράς (cash settled contracts)

Ι. Έννοια

ΙΙ. Ουσιώδη στοιχεία

1. Η χρηματιστηριακή φύση της σύμβασης

2. H προθεσμία

α. Τρόπος τυποποίησης της προθεσμίας

β. Η νομική φύση της προθεσμίας

3. Η πώληση ως αντικείμενο της συμφωνίας

α. Αντικείμενο της πώλησης

β. Το τίμημα

γ. Η συμφωνία των μερών

4. Ο όρος ημερήσιου χρηματικού διακανονισμού

α. Τεχνική λειτουργία

β. Νομική λειτουργία

5. Ο όρος καταβολής των διαφορών

ΙΙΙ. Απορρέουσες από τη σύμβαση υποχρεώσεις

1. Γενικά

2. Νομικά χαρακτηριστικά των κύριων συμβατικών υποχρεώσεων

α. Υποχρεώσεις ενοχικές

β. Υποχρεώσεις χρηματικές

γ. Υποχρεώσεις μελλοντικές - υπό προθεσμία και ενδεχόμενες - υπό αίρεση

δ. Υποχρεώσεις υπολογιζόμενες περιοδικά και δη σε ημερήσια βάση ως και κατά τη λήξη της σύμβασης

ε. Υποχρεώσεις οριστές

IV. Νομικά χαρακτηριστικά της σύμβασης

1. Σύμβαση ιδιόρρυθμη ανώνυμη ή αρρύθμιστη «τυποποιημένη στις συναλλαγές»

2. Σύμβαση τυπική

3. Σύμβαση συναινετική

4. Σύμβαση αμφοτεροβαρής

5. Σύμβαση επαχθής

6. Σύμβαση ενοχική και υποσχετική

7. Σύμβαση αιτιώδης

8. Σύμβαση πρόσκαιρη (ή στιγμιαία ή παροδική)

B. Χρηματιστηριακές προθεσμιακές συμβάσεις (futures) ως συμβάσεις αυτούσιας εκπλήρωσης (physically settled contracts)

Ι. Έννοια

II. Ουσιώδη στοιχεία

1. Η χρηματιστηριακή φύση της σύμβασης

2. Η προθεσμία

3. Η πώληση ως αντικείμενο της συμφωνίας

α. Αντικείμενο της πώλησης

i. Νομικά χαρακτηριστικά του αντικείμε-νου της πώλησης

ii. Οι άυλοι τίτλοι ως περίπτωση υποκείμενων αξιών

β. Το τίμημα

γ. Η συμφωνία των μερών

4. Ο όρος ημερήσιου χρηματικού διακανονισμού

III. Απορρέουσες από τη σύμβαση υποχρεώσεις

1. Γενικά

2. Νομικά χαρακτηριστικά των κύριων συμβατικών υποχρεώσεων

IV. Νομικά χαρακτηριστικά της σύμβασης

Γ. Εξωχρηματιστηριακές προθεσμιακές συμβάσεις (forwards) ως κυριολεκτικές συμβάσεις διαφοράς (cash settled contracts)

I. Έννοια

II. Ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης

III. Απορρέουσες από τη σύμβαση υποχρεώσεις

IV. Νομικά χαρακτηριστικά της σύμβασης

Δ. Εξωχρηματιστηριακές προθεσμιακές συμβάσεις (forwards) ως συμβάσεις αυτούσιας εκπλήρωσης (physically settled contracts)

I. Έννοια

II. Ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης

III. Απορρέουσες από τη σύμβαση υποχρεώσεις

IV. Νομικά χαρακτηριστικά της σύμβασης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΟΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ

Α. Έννοια

Β. Ουσιώδη στοιχεία

I. Η χρηματιστηριακή ή εξωχρηματιστηριακή φύση της σύμβασης

II. Το δικαίωμα προαίρεσης

1. Έννοια

2. Νομική φύση

III. Το τίμημα του δικαιώματος προαίρεσης

1. Οικονομική και νομική σημασία του τιμήμα-τος

2. Χαρακτηριστικά του τιμήματος

3. Παράγοντες προσδιοριστικοί της αξίας των δικαιωμάτων

IV. Η προθεσμία άσκησης του δικαιώματος προαίρε-σης

1. Δικαιώματα προαίρεσης ασκούμενα εντός της συμβατικής προθεσμίας (american type options)

2. Δικαιώματα προαίρεσης ασκούμενα κατά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας (european type options)

V. Η άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης

1. Έννοια της άσκησης

2. Άσκηση και ανάκληση-νομική φύση

α. Άσκηση και ανάκληση άσκησης χρηματιστηριακού δικαιώματος προαίρεσης

β. Άσκηση και ανάκληση άσκησης εξωχρηματιστηριακού δικαιώματος προαίρεσης

3. Έννομες συνέπειες της άσκησης

VI. Η κύρια σύμβαση στην κατάρτιση της οποίας τεί-νει το δικαίωμα προαίρεσης

Γ. Απορρέουσες από τη σύμβαση υποχρεώσεις

Δ. Νομικά χαρακτηριστικά της σύμβασης

Ι. Γενικά χαρακτηριστικά

ΙΙ. Ειδικά χαρακτηριστικά

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΓΩΝ

Α. Έννοια

Β. Νομικά χαρακτηριστικά της σύμβασης

ΜΕΡΟΣ Β΄

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΟΔΟΣΙΑΣ ΩΣ ΠΑΡΕ-ΠΟΜΕΝΕΣ

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΙΕΠΟΜΕΝΕΣ

ΑΠΟ ΤΟ Ν. 2533/1997 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Α. Υποκείμενα των συμβάσεων και έννομη σχέση ασφάλειας-περιθωρίου

Β. Γενική εννοιολογική προσέγγιση του περιθωρίου

Γ. Περιθώριο σε μετρητά – Νόμιμο ενέχυρο

I. Αντικείμενο του ενεχύρου

II. Ασφαλιζόμενες απαιτήσεις

III. Λειτουργία του ενεχύρου: Σύσταση και είσπραξη

IV. Εμπλεκόμενα στην ενεχυρική σχέση πρόσωπα-νομική θέση των προσώπων

V. Νομικά χαρακτηριστικά του ενεχύρου επί περι-θωρίου παρεχόμενου με τη μορφή μετρητών - συγκριτική θεώρηση κείμενων διατάξεων

1. Ενέχυρο του ν. 2533/1997 και ενέχυρο του ΑΚ

2. Ενέχυρο του ν. 2533/1997 και ενέχυρο του ν.δ/τος 17.7./13.8

3. Ενέχυρο του ν. 2533/1997 και χρηματοοικο-νομική ασφάλεια της Οδηγίας 2002/47/ΕΚ και του ν. 3301/2004

α. Ζητήματα υπαγωγής της ενεχυρικής σχέσης του ν. 2533 στο πραγματικό των ρυθμίσεων της Οδηγίας 2002/47/ΕΚ και του ν. 3301/2004

β. Το ενέχυρο του ν. 2533 υπό το πρίσμα των διατάξεων της Οδηγίας 2002/47/ΕΚ και του ν. 3301/2004

γ. Εναλλακτικές μορφές εξασφάλισης του φορέα εκκαθάρισης βάσει των χρηματοοι-κονομικών ασφαλειών με μεταβίβαση τίτλου της Οδηγίας 2002/47/ΕΚ και του ν. 3301/2004

Δ. Περιθώριο σε κινητές αξίες – Νόμιμο ενέχυρο

I. Αντικείμενο του ενεχύρου

II. Λειτουργία του ενεχύρου: Σύσταση και εκποίηση

III. Εμπλεκόμενα στην ενεχυρική σχέση πρόσωπα-νομική θέση των προσώπων

IV. Νομικά χαρακτηριστικά του ενεχύρου επί περιθωρίου παρεχόμενου με τη μορφή άυλων τίτλων - συγκριτική θεώρηση κείμενων διατάξεων

1. Ενέχυρο του ν. 2533/1997 και ενέχυρο του ΑΚ

2. Ενέχυρο του ν. 2533/1997 και ενέχυρο του ν.δ/τος 17.7/13.8

3. Ενέχυρο του ν. 2533/1997 και χρηματοοικο-νομική ασφάλεια της Οδηγίας 2002/47/ΕΚ και του ν. 3301/2004

α. Ενέχυρο ως εμπράγματη χρηματοοικονομική ασφάλεια

β. Η εναλλακτική της σύστασης χρηματοοι-κονομικής ασφάλειας με μεταβίβαση τίτλου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

ΣΤΙΣ ΕΞΩΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑ-ΡΑΓΩΓΩΝ

Α. Εισαγωγικά

Β. Η λειτουργία των ασφαλειών στο πλαίσιο των τυποποιημένων συμφωνιών (παροχής χρηματοοικονομικής) ασφάλειας

I. Γενική οριοθέτηση

II. Ουσιώδεις όροι των τυποποιημένων συμφωνιών ασφάλειας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

ΕΠΙ ΤΙΤΛΩΝ ΣΕ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ

Α. Η προβληματική της εφαρμογής του κανόνα του δι-καίου της τοποθεσίας του πράγματος («lex rei sitae» rule)

Β. Διεθνείς και κοινοτικές πρωτοβουλίες επίλυσης του ζητήματος: Ο κανόνας (η προσέγγιση) του τόπου του σχετικού διαμεσολαβητή (Place of the Relevant Intermediary Approach - PRIMA)

Ι. Εισαγωγικά

II. Ο κανόνας της Συνθήκης της Χάγης περί της «συμφωνίας λογαριασμού»

III. Οι κοινοτικοί κανόνες περί του «σχετικού λογαριασμού»

ΕΠΙΛΟΓΟΣ