Χ. Φίλιος, Περιουσία και χωριστές περιουσίες, 2015
Η μελέτη της περιουσίας και των χωριστών περιουσιών αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα δογματικότερα ζητήματα του θετικού δικαίου. Η πολυσχιδεία των περιουσιών σκοπού που έχουν καθιερωθεί, άλλες νομοθετικά και άλλες νομολογιακά, δημιουργεί ανασφάλεια στους δανειστές, αν αυτοί δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν με σαφήνεια τις αρχές που διέπουν τον χωρισμό, την έκτασή του και το μέτρο της ευθύνης που καθιερώνεται για τον οφειλέτη φορέα των περιουσιών.
Στο παρόν έργο, η απάντηση στα ζητήματα αυτά δίνεται με επισκόπηση της περιουσίας κατά την εξελικτική διαδρομή της έννοιας: από το αρχαίο ελληνικό και το ρωμαϊκό δίκαιο, μέσα από το κοινοδίκαιο, ως τους χρόνους των πρώτων κωδικοποιήσεων και των διδασκαλιών των πανδεκτιστών (Κεφάλαιο Πρώτο). Στη συνέχεια, αναλύεται η έννοια της περιουσίας ως ιδεατό “σύνθεμα” δικαιωμάτων που διέπεται από αρχές και κανόνες και παράλληλα αντιμετωπίζονται τα ζητήματα των υποκειμενοποιημένων ενώσεων προσώπων, αλλά και η θεωρία που αναπτύχθηκε πρόσφατα μέσα και από νομολογιακά δεδομένα περί της θεώρησης της περιουσίας –ιδίως της επιχειρηματικής– ως αντικειμένου δικαίου (Κεφάλαιο Δεύτερο). Παράλληλα εξετάζεται υπό κριτικό πρίσμα η θεώρηση της κληρονομιαίας περιουσίας ως ενιαίας ομάδας δικαίου, όταν αποτελεί αντικείμενο κατακράτησης από τρίτο νομέα. Στο τελευταίο μέρος αναλύονται οι χωριστές περιουσίες που ρυθμίζονται στον Αστικό Κώδικα και σε ειδικά νομοθετήματα, εξετάζονται οι αρχές που διέπουν τις χωριστές ομάδες και τέλος αναλύονται οι “σχέσεις” που μπορεί καθιδρυθούν μεταξύ κύριας και χωριστής περιουσίας (Κεφάλαιο Τρίτο).
Edition info
Table of contents +
Αντί προλόγου
Μεθοδολογικές σημειώσεις
Βασικές συντομογραφίες.
Εισαγωγή
Κεφάλαιο 1ο: Ιστορική αναδρομή
§ 1. Περιουσία και χωριστές ομάδες δικαίου στα αρχαιοελληνικά και τα ελληνιστικά δίκαια
Α. Η έννοια της οὐσίας και η διάκριση μεταξύ εμφανούς και αφανούς οὐσίας
Β. Η “ουσία” των επιτρόπων: χωριστή ομάδα δικαίου;
§ 2. Περιουσία και χωριστές ομάδες δικαίου στο κλασσικό ρωμαϊκό και το ύστερο βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο
Α. Ο paterfamilias ως φορέας της περιουσίας του οίκου
Β. Οι χωριστές ομάδες δικαίου στο κλασσικό και μετακλασσικό ρωμαϊκό δίκαιο
§ 3. Περιουσία και χωριστές ομάδες δικαίου κατά την περίοδο του Κοινοδικαίου (Ius commune)
Α. Η διάκριση μεταξύ universitas iuris και facti
Β. Από τις χωριστές περιουσίες… στον κατακερματισμό της περιουσίας
§ 4. Περιουσία και χωριστές ομάδες δικαίου την εποχή των κωδικοποιήσεων και μέσα από τις πανδεκτιστικές διδαχές
Α. Η ενότητα της περιουσίας
Β. Η διδασκαλία των χωριστών ομάδων
Κεφάλαιο 2ο: Από την ενότητα…
§ 5. Η περιουσία υπό την έποψη του περιεχομένου
Α. Η περιουσία με ευρεία και με στενή έννοια: ενεργητικό και παθητικό
Β. Στοιχεία της περιουσίας
§ 6. Η περιουσία υπό την έποψη του ιδεατού “συνθέματος” δικαιωμάτων
Α. Κάθε υποκείμενο είναι οπωσδήποτε φορέας περιουσίας
Β. Περιουσία έχουν τα υποκείμενα δικαίου
Ι. Η καθιέρωση της υποκειμενοποίησης των ενώσεων προσώπων με εμπορικό σκοπό με το ν. 4072/2012
ΙΙ. Διεύρυνση της υποκειμενοποίησης
ΙΙΙ. Υποκειμενοποιημένες ενώσεις προσώπων και νομικά πρόσωπα
ΙV. Οι υποκειμενοποιημένες ενώσεις ως κοινωνίες με συνημμένη χείρα
1. Εξωτερική δομή υποκειμενοποιημένων ενώσεων
2. Εσωτερική δομή υποκειμενοποιημένων ενώσεων
Γ. Τα υποκείμενα έχουν μία μόνο περιουσία
Δ. Η περιουσία ως αντικείμενο δικαίου. Η προβληματική της επιχείρησης μετά την ΟλομΑΠ 7/2009
Κεφάλαιο 3ο: …στον χωρισμό
§ 7. Μορφές και σκοπός των χωριστών περιουσιών
Α. Οι εκφάνσεις της χωριστής περιουσίας
Ι. Χωριστές περιουσίες με αποκλειστικό φορέα ένα υποκείμενο δικαίου
1. Χωριστές περιουσίες του κληρονομικού δικαίου
α. Η χωριστή περιουσία του κληρονόμου με απογραφή
β. Η χωριστή περιουσία του κληρονόμου υπό δικαστική εκκαθάριση κληρονομίας
γ. Η χωριστή περιουσία της κληρονομίας κάτω από τη διοίκηση του εκτελεστή διαθήκης
δ. Η περιουσία του προσωρινού κληρονόμου
ε. Η περιουσία του κληρονόμου που «σχολάζει».
στ. Η περιουσία του κληρονόμου βεβαρημένου με καταπίστευμα
2. Χωριστές περιουσίες του οικογενειακού δικαίου
3. Χωριστές περιουσίες σε ειδικά νομοθετήματα
ΙΙ. Χωριστές περιουσίες με φορείς περισσότερα υποκείμενα δικαίου
1. Χωριστές περιουσίες του οικογενειακού δικαίου με περισσότερους φορείς του ενός
2. Χωριστές περιουσίες του κληρονομικού δικαίου με περισσότερους φορείς του ενός
3. Χωριστές περιουσίες ειδικών νομοθετημάτων με περισσότερους φορείς του ενός
Β. Ο σκοπός δημιουργίας των χωριστών περιουσίων
Ι. Η πολλαπλότητα των δικαιολογητικών λόγων ίδρυσης των χωριστών περιουσιών
1. Ο περιορισμός της ευθύνης ως λόγος καθιέρωσης της χωριστής περιουσίας
2. Η αυτοτελής διαχείριση ως λόγος καθιέρωσης της χωριστής περιουσίας
3. Η διατήρηση της ομάδας υπέρ διαδόχου ως λόγος καθιέρωσης χωριστών περιουσιών
ΙΙ. Ο θεμέλιος λόγος καθιέρωσης των χωριστών περιουσιών. Αρχές
1. Η αρχή του περιορισμού της εξουσίας διάθεσης
2. Η αρχή του αμφιμερούς ή ετερόρροπου περιορισμού της ευθύνης έναντι των δανειστών του υποκειμένου
3. Η προσωρινότητα του χωρισμού των περιουσιών ως περιορισμός της “πολυ-προσωπικότητας” του υποκειμένου
§ 8. Σχέσεις μεταξύ κύριας και χωριστής περιουσίας
Α. Η αρχή της περιουσιακής υποκατάστασης
Β. Περιουσιακές μετακινήσεις και αποσβεστικοί λόγοι μεταξύ κύριας και χωριστής περιουσίας
I. Σύγχυση ιδιοτήτων στο πρόσωπο του φορέα των ομάδων
ΙΙ. Ο συμψηφισμός απαιτήσεων μεταξύ κύριας και χωριστής περιουσίας
ΙΙΙ. Η κληρονόμηση του μή δικαιούχου διαθέσαντος
IV. Η δυνατότητα και ο τύπος των περιουσιακών μετακινήσεων μεταξύ κύριας και χωριστής περιουσίας
Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ (ελληνικό)
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ (ξενόγλωσσο)
Content type
Categories
Related editions
