Α. Ζαχαριάδης, Πρόσθετοι λόγοι αναιρέσεως κατά τον ΚΠΔ, 2022
Η αναιρετική διαδικασία, πέραν της σημαντικής πρακτικής σημασίας της, παρουσιάζει ιδιαίτερο δογματικό ενδιαφέρον, αφού σ’ αυτήν αποτυπώνεται η συνολική κυρωτική μορφή της ποινικής δικονομίας. Ξεχωριστή θέση στον σχετικό χώρο κατέχουν οι πρόσθετοι λόγοι αναιρέσεως, οι οποίοι, σε πρακτικό επίπεδο, λειτουργούν ως μία δεύτερη ευκαιρία. Στο παρόν έργο αναλύονται τα κρισιμότερα δογματικά ζητήματα που ανακύπτουν, καθώς κι ένα πλήθος πρακτικών δικονομικών προβλημάτων που έχουν μέχρι σήμερα ανακύψει στην αρεοπαγιτική νομολογία.
Το έργο ξεχωρίζει για την πληρότητα των δογματικών προσεγγίσεων, τις πλούσιες και πλήρως τεκμηριωμένες κριτικές προσεγγίσεις και την έμφαση στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων, αποτελώντας έναν χρήσιμο οδηγό για τον δικαστή και τον δικηγόρο της πράξης.
Ειδικότερα, η μονογραφία διαιρείται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται μία ιστορική (§ 1) και συγκριτική (§ 2) επισκόπηση του θεσμού των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως. Ακολουθεί η θεωρητική προσέγγιση του δικαιολογητικού λόγου θεσπίσεώς τους (§ 3) και προσδιορίζεται η νομική φύση τους (§ 4). Στο δεύτερο κεφάλαιο ερευνάται η εξάρτηση των πρόσθετων λόγων από το κύριο αναιρετήριο. Ο έλεγχος της βασιμότητας των πρόσθετων λόγων διενεργείται μόνον εφόσον διαπιστωθεί από τον Άρειο Πάγο ότι υπάρχει παραδεκτή αναίρεση (§ 1) κι ένας τουλάχιστον ορισμένος λόγος (§ 2). Δεν υπάρχει, όμως, εξάρτηση από απόψεως περιεχομένου, με την έννοια ότι στην ποινική αναιρετική διαδικασία δεν απαιτείται οι πρόσθετοι λόγοι να προσβάλλουν κεφάλαια της αποφάσεως ήδη αναιρεσιβληθέντα ή αναγκαίως συνεχόμενα με τα ήδη προβληθέντα με αναίρεση (§ 3). Το τρίτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στις προϋποθέσεις και τη διαδικασία προβολής των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως. Στο κεφάλαιο αυτό επιχειρείται η κριτική προσέγγιση πολλών νομολογιακών θέσεων του Ακυρωτικού μας, με σκοπό την τήρηση μίας δίκαιης ισορροπίας μεταξύ των δικονομικών θέσεων του αναιρεσείοντος κατηγορουμένου αφενός και του «αναιρεσίβλητου» παρισταμένου για την υποστήριξη της κατηγορίας ή του εισαγγελέα αφετέρου. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο της μελέτης παρουσιάζεται η διαδικασία εξέτασης (§ 1) αλλά και «επανεξέτασης» (§ 2) των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως.
Edition info
Table of contents +-
Πίνακας περιεχομένων
Προλογικό σημείωμα
Συντομογραφίες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΑΝΑΙΡΕΣΕΩΣ
§ 1.
Ιστορική επισκόπηση του θεσμού των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως στο ελληνικό ποινικό δικονομικό δίκαιο
Α.
Το νομοθετικό καθεστώς της Ποινικής Δικονομίας του 1834 και η ρύθμιση του ν. 4894/1931
Ι.
Οι «νέοι» λόγοι αναιρέσεως στα πλαίσια της Ποινικής Δικονομίας του 1834
ΙΙ.
Η τροποποίηση του άρθρου 483 της Ποινικής Δικονομίας του 1834 με το ν. 4894/1931
Β.
Οι ρυθμίσεις του προϊσχύσαντος Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και η διαχρονική εξέλιξή τους
I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
ΙΙ.
Το «Διάγραμμα του Σχεδίου Κώδικος Ποινικής Δικονομίας» του
ΙΙΙ. Το «Σχέδιον Κώδικος Ποινικής Δικονομίας» του
IV.
Η συζήτηση του Σχεδίου ΚΠΔ του 1934 στην «Επιτροπή προς περάτωσιν της αναθεωρήσεως του Σχεδίου ΚΠΔ»
V.
Οι ρυθμίσεις των άρθρων 485 και 509 ΚΠΔ κατά την έναρξη ισχύος του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
VI. Η τροποποίηση του άρθρου 17 του ΝΔ 2493/1953
VII. Η τροποποίηση του άρθρου 16 του ΝΔ 1160/1972
VIII. Η τροποποίηση του άρθρου 15 του Ν. 969/1979
IX.
Η διαμόρφωση της παρ. 2 του άρθρου 509 κατά τη μεταγλώττιση του παλαιού ΚΠΔ στη δημοτική
X.
Η ρύθμιση του άρθρου 509 παρ. 2 ΚΠΔ στα διάφορα μεταγενέστερα νομοθετικά σχέδια
1. Εισαγωγικά
2.
Το Σχέδιο του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της «Επιτροπής Μανωλεδάκη»
3.
Το Σχέδιο του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της «Επιτροπής Μαργαρίτη»
Γ. Οι πρόσθετοι λόγοι αναιρέσεως στο νέο ΚΠΔ/2019
§ 2.
Συγκριτική επισκόπηση του θεσμού των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως
Α. Γερμανικό ποινικό δικονομικό δίκαιο
Β. Γαλλικό ποινικό δικονομικό δίκαιο
Γ. Ιταλικό ποινικό δικονομικό δίκαιο
§ 3. Δικαιολογητικός λόγος του άρθρου 509 ΚΠΔ
Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Β.
Η σχέση της προθεσμίας αναιρέσεως με τη νομοθετική καθιέρωση των πρόσθετων λόγων
Γ.
Οι πρόσθετοι λόγοι ως αντιστάθμισμα στον κανόνα της άπαξ ασκήσεως των ενδίκων μέσων
§ 4. Η νομική φύση των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΙΡΕΣΗ
§ 1.
Το παραδεκτό της αιτήσεως αναιρέσεως ως προϋπόθεση για την προβολή πρόσθετων λόγων
§ 2.
Το ορισμένο ενός τουλάχιστον λόγου αναιρέσεως στο κύριο αναιρετήριο
§ 3.
Κεφάλαια προσβληθέντα με την αναίρεση και αναγκαίως συνεχόμενα προς τα αναιρεσιβληθέντα κεφάλαια
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΒΟΛΗΣ
ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΑΝΑΙΡΕΣΕΩΣ
§ 1. Τα δικαιούμενα σε προβολή πρόσθετων λόγων πρόσωπα
Α. Ο αναιρεσείων
Ι. Γενικά
ΙΙ. Ο αναιρεσείων κατηγορούμενος
ΙΙΙ.
Ο αναιρεσείων παριστάμενος για την υποστήριξη της κατηγορίας
IV. Ο αναιρεσείων τρίτος
V. Ο αναιρεσείων εισαγγελέας
Β. Ο αντιπρόσωπος
Γ.
Ο συνήγορος του καταδικασθέντος που είχε παραστεί στη συζήτηση
Δ. Ο δικαστικός συμπαραστάτης
Ε. Οι συγγενείς του καταδικασθέντος
ΣΤ.
Ο συγκατηγορούμενος του αναιρεσείοντος στα πλαίσια λειτουργίας του επεκτατικού αποτελέσματος
§ 2. Η προθεσμία ασκήσεως των πρόσθετων λόγων
Α. Η νομοθετική ρύθμιση
Β.
Η ratio και η νομική φύση της προθεσμίας των πρόσθετων λόγων
Γ. Ο τρόπος υπολογισμού της προθεσμίας
Ι. Η εφαρμογή του άρθρου 168 παρ. 1 εδάφ. δ΄ ΚΠΔ
ΙΙ.
Η δυνατότητα ή μη εφαρμογής του άρθρου 168 παρ. 1 εδάφ. ε΄ ΚΠΔ
1.
Με τι κατεύθυνση υπολογίζεται η προθεσμία;
2.
Χωρεί παρέκταση της προθεσμίας κατ’ άρθρο 168 παρ. 1 εδάφ. ε΄ ΚΠΔ;
III.
Η σχέση μεταξύ της προθεσμίας κλητεύσεως και της εμπρόθεσμης καταθέσεως των πρόσθετων λόγων
IV.
Ανώτερη βία για την εμπρόθεσμη προβολή των πρόσθετων λόγων
V.
Αναστολή προθεσμιών τον μήνα Αύγουστο και πρόσθετοι λόγοι
VI.
Η προθεσμία προβολής των πρόσθετων λόγων ειδικά στα εγκλήματα που τελούνται δια του τύπου
Δ.
Η έννοια της συζητήσεως της υποθέσεως (: αρχικώς ορισθείσα ή μετ’ αναβολή;)
§ 3.
Οι διατυπώσεις ασκήσεως των πρόσθετων λόγων αναίρεσης
Α. Ο τρόπος προβολής των πρόσθετων λόγων
Β.
Επιτρέπεται η κατάθεση των πρόσθετων λόγων στο διευθυντή της φυλακής;
Γ. Το έγγραφο των πρόσθετων λόγων και το περιεχόμενό του
§ 4. Η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος
§ 5.
Η ανυπαρξία νόμιμης παραιτήσεως από τους προβληθέντες πρόσθετους λόγους
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΑΝΑΙΡΕΣΕΩΣ
§ 1. Η εξέταση των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως
Α.
Ο έλεγχος του παραδεκτού της αιτήσεως αναιρέσεως σε διαδικασία συμβουλίου (476 παρ. 1 ΚΠΔ) και η επιρροή στους πρόσθετους λόγους αυτής
Β.
Η επ’ ακροατηρίου διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου
Ι. Ο αναιρεσείων είναι παρών
ΙΙ. Ο αναιρεσείων απουσιάζει
Γ.
Ο έλεγχος του παραδεκτού και της βασιμότητας της αναιρέσεως και των πρόσθετων λόγων αυτής
Δ.
Οι συνέπειες της απορρίψεως ή της παραδοχής της αναιρέσεως και των πρόσθετων λόγων
§ 2. Η «επανεξέταση» των πρόσθετων λόγων αναιρέσεως
Α.
Η διάπλαση της «αιτήσεως ανακλήσεως» από την αρεοπαγιτική νομολογία κατά το προϊσχύσαν δίκαιο
Β. Η αίτηση «επανεξέτασης» του νέου ΚΠΔ
I.
Η από παραδρομή απόρριψη της αναιρέσεως ως απαράδεκτης με συνέπεια τη μη εξέταση των προταθέντων πρόσθετων λόγων αναιρέσεως
ΙΙ.
Η από παραδρομή απόρριψη προταθέντων πρόσθετων λόγων αναιρέσεως ως απαράδεκτων
ΙΙΙ.
Η από παραδρομή παράλειψη εξετάσεως προταθέντων πρόσθετων λόγων αναιρέσεως
Βιβλιογραφία
Ελληνική
Ξενόγλωσση
Αλφαβητικό ευρετήριο λημμάτων