Α. Τσιρωνάς, Οι συγκρούσεις λειτουργιών και δικαιοδοσιών & Η επίλυσή τους από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, 2015
Στην ελληνική έννομη τάξη λειτουργούν δικαστήρια ενταγμένα σε τρεις οργανικά διακριτούς δικαιοδοτικούς κλάδους, που ελέγχονται από τρία διαφορετικά ανώτατα δικαστήρια (τον Άρειο Πάγο, το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ελεγκτικό Συνέδριο). Οι τρεις όμως αυτοί διακεκριμένοι δικαιοδοτικοί κλάδοι λειτουργούν, με ελάχιστες εξαιρέσεις, υπό απόλυτη δικονομική στεγανότητα, χωρίς δηλαδή να διαθέτουν οποιαδήποτε δικονομική δυνατότητα μεταξύ τους επικοινωνίας και εκατέρωθεν παραπομπής υποθέσεων (αρχή της μη επέμβασης). Τούτο σημαίνει ότι, εάν ο διάδικος απευθυνθεί σε δικαστήριο που δεν διαθέτει δικαιοδοσία, τότε το αίτημά του για παροχή δικαστικής προστασίας δεν μπορεί να παραπεμφθεί στο αρμόδιο δικαστήριο, αλλά θα απορριφθεί οριστικώς.
Έτσι, ένα από τα δυσκολότερα (και δυστυχώς όχι από τα πιο σπάνια) προβλήματα που αντιμετωπίζει ο νομικός της πράξης είναι η επιτυχής επιλογή της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων, ενώπιον των οποίων θα ασκήσει το ένδικο βοήθημά του. Εντούτοις, η σχετική δικονομική ανασφάλεια, ιδίως σε διαφορές με διφορούμενο χαρακτήρα, κατευθύνει συχνά τους διαδίκους στην λύση της παράλληλης (ταυτόχρονης ή διαδοχικής) άσκησης του ίδιου ενδίκου βοηθήματος σε δικαστήρια δύο διαφορετικών δικαιοδοτικών κλάδων. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή γεννάται το ενδεχόμενο έκδοσης συγκρουόμενων αποφάσεων μεταξύ των δικαιοδοσιών. Δημιουργείται δε αποφατική σύγκρουση δικαιοδοσιών, όταν αμφότερα τα δικαστήρια απορρίπτουν το αίτημα λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας, προκαλώντας αρνησιδικία, ενώ δημιουργείται καταφατική σύγκρουση, όταν αμφότερα τα δικαστήρια αποφαίνονται ότι διαθέτουν δικαιοδοσία επίλυσης της διαφοράς, και άρα αναφύεται κίνδυνος έκδοσης αντιφατικών επί της ουσίας αποφάσεων.
Μολονότι η θεωρία έχει αναλύσει διεξοδικά και η νομολογία έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με τα βασικότερα κριτήρια υπαγωγής των διαφορών στους οικείους δικαιοδοτικούς κλάδους, παρόλα ταύτα δεν έχει δοθεί η ανάλογη βαρύτητα στους δικονομικούς λόγους γέννησης των συγκρούσεων και ακόμη περισσότερο στην ανάλυση των δικονομικών κανόνων επίλυσής τους. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να καλύψει τα συγκεκριμένα δύο κενά και για τον λόγο αυτό χωρίζεται αντίστοιχα σε δύο μέρη:
Στο πρώτο μέρος ερευνώνται οι γενεσιουργοί λόγοι των συγκρούσεων λειτουργιών και δικαιοδοσιών. Αναλύεται η ιστορική καταγωγή των συγκρούσεων, η οποία έχει κοινή αφετηρία με την ίδια την χειραφέτηση του διοικητικού δικαίου, καθώς και το συνταγματικό και δικονομικό υπόβαθρο των συγκρούσεων στην ελληνική έννομη τάξη.
Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται διεξοδικά η διαδικασία προσφυγής και άρσης των συγκρούσεων από το ΑΕΔ. Αναλύονται εξαντλητικά οι δικονομικοί κανόνες, που προβλέπουν την άσκηση της αίτησης άρσης της σύγκρουσης και περιγράφονται οι προϋποθέσεις του παραδεκτού και του βασίμου της αίτησης. Η ανάλυση συνοδεύεται από συγκριτική και ιστορική επισκόπηση των κανόνων επίλυσης των συγκρούσεων, αλλά και από εκτεταμένες παραπομπές στην πλούσια νομολογία του ΑΕΔ.
Edition info
Table of contents +
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ
1. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ
1.1. Η διάκριση διοίκησης και δικαιοσύνης ως το ιστορικό αίτιο της συγκρούσεως καθηκόντων
1.2. Ο δικαστικός έλεγχος της διοίκησης
1.3. Η εξέλιξη του δυαδισμού της δικαιοσύνης στην Ελλάδα
2. ΤΟ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ
2.1. Εννοιολογική προσέγγιση των νομικών όρων
2.2. Εννοιολογική οριοθέτηση των νομικών τύπων της «σύγκρουσης»
3. Ο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ
3.1. Η συνταγματική διάκριση των λειτουργιών ως πηγή συγκρούσεως καθηκόντων μεταξύ διοίκησης και δικαιοσύνης
3.2. Η συνταγματική διάκριση των δικαιοδοσιών ως πηγή συγκρούσεως
3.3. Η διάκριση λειτουργιών και δικαιοδοσιών και το δικαίωμα σε δικαστική προστασία
4. ΤΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ
4.1. Η δικονομική καταγωγή της σύγκρουσης καθηκόντων
4.2. Τα πεδία σύγκρουσης δικαστηρίων και διοικητικών αρχών
4.3. Η άρση της σύγκρουσης καθηκόντων κατά τον δικαστικό έλεγχο της διοίκησης
5. ΤΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ
5.1. Οι γενεσιουργοί λόγοι της σύγκρουσης δικαιοδοσιών
5.2. Η δικονομική βάση της δημιουργίας συγκρούσεων μεταξύ των δικαιοδοσιών
5.3. Η δυνατότητα εκ νέου άσκησης του ενδίκου βοηθήματος που απορρίφθηκε λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας – Οι διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 4 του ν. 1649/1986 και του άρθρου 41 του ν. 3659/2008
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ
6. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ
6.1. Η οργανική διάκριση λειτουργιών και δικαιοδοσιών και ο ρόλος ενός «Δικαστηρίου Συγκρούσεως»
6.2. Η άρση των συγκρούσεων καθηκόντων και δικαιοδοσιών από ειδικό Δικαστήριο
6.3. Η άρση των συγκρούσεων καθηκόντων και δικαιοδοσιών χωρίς την παρέμβαση Δικαστηρίου Συγκρούσεως
6.4. Οι εξελίξεις στην Βρετανία και η επίλυση των συγκρούσεων στην ενιαία δικαιοδοσία
7. ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΣ
7.1. Η άρση των συγκρούσεων πριν από την ίδρυση Δικαστηρίου Συγκρούσεως Καθηκόντων
7.2. Η ίδρυση Δικαστηρίου Συγκρούσεως Καθηκόντων στην Ελλάδα
7.3. Η νομική φύση του Δικαστηρίου Συγκρούσεως Καθηκόντων
8. ΤΟ ΑΕΔ ΩΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΣ
8.1. Το άρθρο 100 παρ. 1 περ. δ’ του Συντάγματος
8.2. Η δικαιοδοσία του ΑΕΔ ως Δικαστηρίου Συγκρούσεως με βάση τις ρυθμίσεις του εκτελεστικού νόμου 345/1976
8.3. Η οργάνωση του ΑΕΔ ως Δικαστηρίου Συγκρούσεως
8.4. Η νομική φύση του ΑΕΔ ως Δικαστηρίου Συγκρούσεως
9. ΟΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΑΡΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ
9.1. Το ένδικο βοήθημα ενώπιον του ΑΕΔ ως δικαστηρίου συγκρούσεως - Η αίτηση άρσης της σύγκρουσης
9.2. Οι κατ’ ιδίαν υποκειμενικές προϋποθέσεις του παραδεκτού της αίτησης άρσης της σύγκρουσης
10. ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΚΤΟΥ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΑΡΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ
10.1. Η φύση των αποφάσεων που δημιουργούν την καταφατική σύγκρουση – Οι εκκρεμείς υποθέσεις και οι προδικαστικές αποφάσεις
10.2. Η φύση των αποφάσεων που δημιουργούν την αποφατική σύγκρουση – Οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις
10.3. Η άρση των συγκρούσεων σε αποφάσεις που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο προσωρινής δικαστικής προστασίας – Η επινόηση μίας πρόσθετης αντικειμενικής προϋπόθεσης του παραδεκτού
11. ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΜΟΥ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΑΡΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ – ΜΙΑ ΔΥΣΧΕΡΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ
11.1. Η διάκριση των προϋποθέσεων άρσης της σύγκρουσης σε όρους του παραδεκτού και του βασίμου
11.2. Η βασιμότητα της αίτησης άρσης σύγκρουσης καθηκόντων – Μία έννοια ασυμβίβαστη σε καθεστώς πλήρους δικαστικού ελέγχου της διοίκησης
11.3. Οι προϋποθέσεις του βασίμου της αίτησης άρσης σύγκρουσης δικαιοδοσιών
11.4. Η άρση συγκρούσεων δικαιοδοσιών και η διάκρισή της από συναφείς συγκρούσεις
12. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΕΔ
12.1. Η άσκηση της αίτησης άρσης της σύγκρουσης ενώπιον του ΑΕΔ ως δικαστηρίου συγκρούσεως
12.2. Η διαδικασία επίλυσης της σύγκρουσης στο ΑΕΔ
12.3. Η επίλυση της σύγκρουσης – Η απόφαση του ΑΕΔ επί της αίτησης άρσης
ΤΕΛΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ
Content type
Categories
Related editions
