Α. Τριανταφυλλοπούλου/Γ. Κωστής, Η ιστορία των κυβερνητικών και διοικητικών θεσμών στην Ελλάδα, 2015
Στην ανά χείρας μελέτη, επιχειρείται μια ιστορική, περιγραφική, αναφορά στον τρόπο, με τον οποίο οργανώθηκε μέχρι σήμερα η κεντρική και αποκεντρωμένη διοίκηση του κράτους, καθώς και η τοπική αυτοδιοίκηση.
Σε κεντρικό επίπεδο η κατά υπουργεία οργάνωση της Διοίκησης, αρχικά υιοθέτησε ένα ολιγομελές σχήμα, το οποίο άρχισε να αυξάνει μαζί με την αύξηση, στις αρχές του περασμένου αιώνα, της παρεμβατικότητας του σύγχρονου κράτους σε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Η συνεχής όμως πληθωρική ανάπτυξη αντίστοιχων δομών δεν φαίνεται να υπακούει πάντα σε ορθολογικά κριτήρια ούτε να ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες της διοίκησης. Τούτου δοθέντος, η μελέτη του φαινομένου, έστω και εάν δεν προχωρά στο επιθυμητό βάθος, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ανιχνεύοντας και την αλληλεξάρτηση του πολιτικού με το διοικητικό φαινόμενο, εντός του συγκεκριμένου κάθε φορά ιστορικού πλαισίου
Εκ παραλλήλου, η τοπική αυτοδιοίκηση, ευρισκόμενη καθ’ όλη τη διάρκεια της νέας ελληνικής διοικητικής ιστορίας, σε διαρκή αντιπαλότητα με την κεντρική διοίκηση ως προς τη νομή της εξουσίας, διεκδικεί τη θέσπιση σταθερών, οικονομικά εύρωστων δομών με πλήρη διοικητική αυτοτέλεια, όπως άλλωστε υπαγορεύεται διαχρονικά από τα ελληνικά συντάγματα. Εντούτοις, ο Έλληνας κοινός νομοθέτης με αλλεπάλληλες επιλογές, όπως προκύπτει από την παράθεση των νομοθετημάτων που αποτελούν περιεχόμενο αυτού του βιβλίου, στέκεται αμήχανος, έως και σήμερα, στον καθορισμό των διοικητικών δομών και αντίστοιχα της κατανομής της εξουσίας μεταξύ του κεντρικού και τοπικού κράτους.
Edition info
Table of contents +
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Εισαγωγή
Ι. ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ. ΤΟ ΣΤΑΘΕΡΟ 7ΜΕΛΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΕΩΣ ΤΟ 1910
Α. Οι περί υπουργείων ρυθμίσεις μέχρι το 1832
Β. Το Διάταγμα 3/15 Απριλίου 1833. Η οριστική ρύθμιση
ΙΙ. ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1910-1922
Α. Η πρώτη μεταρρυθμιστική περίοδος 1910-1915
Α1. Υπουργείο Γεωργίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (Εθνικής Οικονομίας)
Α2. Υπουργείο Συγκοινωνίας
Β. 1917-1920. Ο κύκλος των υπουργείων διευρύνεται
Β1. Υπουργείο Επισιτισμού και Αυτάρκειας
Β2. Υπουργείο Γεωργίας
Β3. Υπουργείο Περιθάλψεως
Β4. Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου
Β5. Ο θεσμός του Υφυπουργού
Γ. 1920-1922. Τα «εφήμερα» Υπουργεία
Γ1. Υπουργείο Δημοσίου Θησαυρού
Γ2. Υπουργείο Τ.Τ.Τ.
ΙΙΙ. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ (Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΠΑΛΙΝΟΡΘΩΣΗ - ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΞΑ)
Α. Μέχρι τη δικτατορία του Πάγκαλου
Α1. Διοικητικές ανακατατάξεις από την κυβέρνηση Σ. Γονατά.
Α2. Η σύντομη παρουσία του Υπουργείου Εννόμου Τάξεως
Β. Η δικτατορία του Πάγκαλου
Γ. Η τρίτη περίοδος διακυβέρνησης από τον Ελ. Βενιζέλο
Δ. Η κυβέρνηση Γ. Κονδύλη ιδρύει το Υπουργείο Εργασίας
Ε. Το διοικητικό έργο της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου
ΙV. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ «ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ»
Α. Η κατοχική περίοδος
Α1. Η εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου
Α2. Οι κατοχικές «κυβερνήσεις»
Α3. Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (Π.Ε.Ε.Α.).
Β. Από την απελευθέρωση έως το 1951
Β1. Παρεμβάσεις στον χώρο των μεταφορών, των επικοινωνιών και της πρόνοιας
Β2. Ιδρύεται το Υπουργείο Συντονισμού
Β3. Ο χειρισμός των περί τύπου θεμάτων
Β4. Υπουργείο Οικισμού και Ανοικοδομήσεως
Β5. Η οριστική επανεμφάνιση του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως
Β6. Ενοποιείται διοικητικά ο τομέας της εθνικής άμυνας
Γ. Η Διοικητική τομή του 1951 (Ο Α.Ν. 1671/51)
Δ. Ο Α.Ν. 1671/51 τροποποιείται
Δ1. Υφυπουργείον Αποκαταστάσεως Σεισμοπλήκτων Νήσων.
Δ2. Οι μεταβολές από το 1954 έως το 1967
V. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ
Α. Η πρώτη παρέμβαση. Ν.Δ. 1/68
Β. Τα χαρακτηριστικά της αναδιάρθρωσης του 1971
Γ. Οι ρυθμίσεις του Ν.Δ. 175/73
VI. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ Γ΄ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Α. Η πρώτη μεταδιδακτορική περίοδος (1974-1981)
Α1. Οι πρώτες μεταβολές
Α2. Ο Ν. 400/76
Α3. «Συνιστάται Υπουργείον Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος
Β. Το κυβερνητικό σχήμα στο μεταίχμιο της χιλιετίας
Β1. Η πολυαριθμότερη κυβέρνηση (Ν. 1266/82)
Β2. Ο Ν. 1558/85 «Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα»
Β3. Οι μετέπειτα αλλαγές μέχρι το 2004
Β4. Η περίοδος 2004-2009
Β4. 2009-2015 Αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του Ν. 1558/85.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
εισαγωγη
Ι. Οι Συνταγματικές ρυθμίσεις
Α. Η πρώτη επαναστατική περίοδος
ΙΙ. Η Καποδιστριακή περίοδος
ΙΙΙ. Το bing bang της αντιβασιλείας στην περιφερειακή διοίκηση και στην αυτοδιοίκηση
Α. Το νομαρχιακό σύστημα της αντιβασιλείας
Β. Ο δημοτικός νόμος του 1833. Ο πρώτος νόμος για την αυτοδιοίκηση
Γ. 1845-1911. Από την είσοδο σε συνταγματικό καθεστώς μέχρι το 1911
Γ1. Επαναφορά του νομαρχιακού συστήματος
Γ2. Η πρώτη, θνησιγενής, εμφάνιση της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης στο ελληνικό διοικητικό σύστημα
Γ3. Οι ρυθμίσεις του 1899
IV. Επιστροφή στη διοικητική διαίρεση των 16 νομών.
A. Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα
A1. Ο αστικός εκσυγχρονισμός του κράτους και οι αλλαγές στον χώρο της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης. Ο νόμος ΔΝΖ/1912 - Κατακερματισμός του διοικητικού τοπίου
A2. Κωδικοποιήσεις
A3. Ο Δημοτικός Κώδικας του 1954
A4. Γενικές Διοικήσεις - Νομαρχιακό Σύστημα: Η σαρανταετής διαπάλη / διελκυστίνδα
A5. Το νομαρχιακό σύστημα με τον Ν. 3200/55
V. Η περίοδος της δικτατορίας 1967-1974
VI. Στα χρόνια της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας
A1. Οι πρώτες ρυθμίσεις μετά την πτώση της δικτατορίας
A2. Οι ρυθμίσεις της δεκαετίας του 1980 - Προς την καθιέρωση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης
A.2.1. Από τον Ν. 1235/82 στον Ν. 1622/86
A.2.2. Οι νομαρχιακές εκλογές που δεν έγιναν
A.2.3. Οι Κωδικοποιήσεις του 1985 και του 1989
B. Η δεκαετία του 1990. Επιδιώκοντας τον διοικητικό εκσυγχρονισμό στον χώρο της αυτοδιοίκησης
B1. Επικράτηση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης
B2. Νέος Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας
B3. Το σχέδιο ‘Ι. Καποδίστριας’ (Ν. 2539/97)
VII. Η Περιφέρεια ως περιφερειακό όργανο της Κεντρικής Διοίκησης
VIII. Ν. 3463/2006 Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων
IX. «Νέα Αρχιτεκτονική της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης», Ν. 3852/2010
ΕΠΙΜΕΤΡΟ. Συμπερασματικές σκέψεις
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πίνακας 1. Συνοπτικός χρονολογικός πίνακας εξέλιξης των υπουργείων
Πίνακας 2. Οι σημαντικότεροι νόμοι για την κυβέρνηση και την κεντρική διοίκηση
Πίνακας 3. Νόμοι για την περιφερειακή διοίκηση
Πίνακας 4. Νόμοι για την τοπική αυτοδιοίκηση Α΄ βαθμού
Πίνακας 5. Νόμοι για την τοπική αυτοδιοίκηση Β΄ βαθμού
Πίνακας 6. Εξέλιξη της διοικητικής διαίρεσης της Ελλάδας σε νομούς
Αυτοδιοικούμενες Περιφέρειες
Δήμοι
Αποκεντρωμένες Διοικήσεις
Content type
Categories
Related editions
