Α. Λεβέντη, Μεταβίβαση επιχείρησης και Συλλογικές σχέσεις εργασίας, 2016
Η μεταβίβαση επιχειρήσεων, με οποιοδήποτε τρόπο και αν αυτή λαμβάνει χώρα, δημιουργεί, εκτός των άλλων, και ζητήματα εργατικού δικαίου, τόσο σε επίπεδο ατομικών όσο και συλλογικών εργασιακών σχέσεων. Όταν, μάλιστα, πρόκειται για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, οι οποίες κατά κανόνα συνεπάγονται σοβαρές αναδιαρθρώσεις στη δομή και οργάνωσή τους, οι σχετικές επιχειρηματικές αποφάσεις που λαμβάνονται επηρεάζουν σοβαρά τις εργασιακές σχέσεις και δημιουργούν σύνθετα και ιδιαίτερα πολύπλοκα ζητήματα εργατικού δικαίου.
Η παρούσα μελέτη αντιμετωπίζει τα ζητήματα που συνδέονται με την τύχη των συλλογικών ρυθμίσεων σε περίπτωση μεταβίβασης, επιχειρώντας να ερμηνεύσει τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 2 του π.δ. 178/2002 υπό το φως του γράμματος και του σκοπού του άρθρου 3 της οδηγίας 2001/23/ΕΚ. Η συγγραφέας επισημαίνει τα ιδιαίτερα ζητήματα που ανακύπτουν στις αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων που συντελούνται στο πλαίσιο συγχωνεύσεων, τα οποία διαφέρουν απ’ αυτά μιας απλής μεταβίβασης, η οποία χαρακτηρίζεται μόνον από την αλλαγή του φορέα της μεταβιβαζόμενης μονάδας, και επιχειρεί την ερμηνεία της διάταξης του άρθρου 4 παρ. 2 του π.δ. 178/2002, η οποία έχει χαρακτηρισθεί ως νομοτεχνικά άστοχη και παραπλανητική στο μέτρο που αναμιγνύει συλλογικές κανονιστικές ρυθμίσεις με όρους ατομικών συμβάσεων εργασίας, επιδιώκοντας, μέσα από μια σύμφωνη με την οδηγία ερμηνεία, να δώσει λύσεις σε ζητήματα που συχνά απασχολούν την πράξη, καλύπτοντας έτσι ένα κενό στη βιβλιογραφία του εργατικού δίκαιου, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε μονογραφική αντιμετώπιση του συγκεκριμένου ζητήματος, το οποίο εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από θεωρητική όσο και πρακτική σκοπιά αλλά είναι και από τα πλέον δυσχερή
Edition info
Table of contents +-
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.
Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ.
ΙΙ. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ», «ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ» ΣΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.
1. Σύντομη ιστορική αναδρομή.
2. Η επιχείρηση.
3. Η εκμετάλλευση.
ΙΙΙ. ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.
1. Έννοια.
2. Οι αυτόνομες πηγές του Εργατικού Δικαίου.
α. Συλλογικές Συμβάσεις.
β. Κανονισμοί Εργασίας.
γ. Λοιπά μέσα διαμόρφωσης των συλλογικών εργασιακών σχέσεων.
3. Θεμελιώδεις αρχές του Εργατικού Δικαίου.
α. Η αρχή της εύνοιας.
β. Η αρχή της διαδοχής των ρυθμίσεων (αρχής της τάξεως, Ablösungsprinzip).
ΙV. ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.
1. Οικονομικοί λόγοι που οδηγούν σε συνένωση, μεταβίβαση ή συγχώνευση επιχειρήσεων.
2. Οικονομικοί λόγοι που οδηγούν σε διάσπαση επιχειρήσεων.
3. Κοινωνικοοικονομικοί λόγοι που οδηγούν σε διάσπαση επιχειρήσεων.
4. Κοινωνικοικονομικοί λόγοι που οδηγούν σε αναδιάρθρωση επιχειρήσεων.
V. Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ.
1. Εισαγωγικά.
2. Οι σχετικές Οδηγίες της Ε.Ε.
3. Έννοια μεταβίβασης κατά το ενωσιακό και το ελληνικό δίκαιο.
4. Μεταβίβαση τμήματος εκμετάλλευσης και μεταβίβαση λειτουργίας ή δραστηριότητας (outsourcing).
α. Μεταβίβαση οικονομικής οντότητας και outsourcing.
β. Διατήρηση της ταυτότητας της μονάδας και οutsourcing.
5. Κριτήρια (ενδείξεις) της παλαιότερης και νεότερης νομολογίας για την ύπαρξη ή όχι μεταβίβασης επιχείρησης/εκμετάλλευσης.
6. Κριτήρια (ενδείξεις) για την ύπαρξη ή όχι μεταβίβασης κατά το Δικαστήριο της Ε.Ε. (πρώην ΔΕΚ).
α. Μεταβίβαση οικονομικής οντότητας (επιχείρησης).
β. Διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης μονάδας.
γ. Λοιπές ενδείξεις για την ύπαρξη μεταβίβασης.
αα. Η σημασία του είδους της επιχείρησης.
ββ. Η μεταβίβαση των υλικών στοιχείων.
γγ. Η ανάληψη του εργατικού δυναμικού.
δδ. Η ομοιότητα της ασκουμένης δραστηριότητας.
εε. Τελικές ενδείξεις.
7. Η προστασία των θέσεων εργασίας και η διατήρηση των υφισταμένων κατά τη μεταβίβαση δικαιωμάτων.
8. Ειδικότερα η διατήρηση των δικαιωμάτων που προκύπτουν από ΣΣΕ.
9. Εξαιρέσεις από τον κανόνα της διατήρησης των υφισταμένων δικαιωμάτων μετά τη μεταβίβαση.
VI. H ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΑ – ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.
1. Αγγλικό Δίκαιο και μεταβίβαση.
α. Transfer of Undertakings Protection of Employment Regulations 2006.
β. Transfer of Undertakings Protection of Employment Regulations 2006 και μεταβίβαση λειτουργίας (outsourcing-αλλαγή παρόχου-insourcing).
γ. Η τροποποίηση της TUPE.
δ. ΤUPE 2006 και όροι εργασίας που πηγάζουν από ΣΣΕ καταρτισθείσα από το μεταβιβάζοντα εργοδότη.
2. Γερμανικό δίκαιο και μεταβίβαση.
α. Η ρύθμιση του 613 a BGB.
β. Οι λόγοι που οδήγησαν στη ρύθμιση του άρθρου 613 a BGB.
γ. Η αρνητική συνδικαλιστική ελευθερία.
δ. Η επικουρικότητα του άρθρου 613 a BGB.
ε. Ειδικότερα η εφαρμογή του 613 a BGB.
στ. Δέσμευση του διαδόχου εργοδότη από άλλη ΣΣΕ.
ζ. Η λήξη της ΣΣΕ.
η. Συμφωνία για εφαρμογή άλλης ΣΣΕ.
θ. Κανονισμοί Εργασίας.
αα. Η διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβασθείσας εκμετάλλευσης.
ββ. Κανονισμός Εργασίας στην επιχείρηση του διαδόχου εργοδότη.
VII. Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.
1. Προλεγόμενα.
2. Συνέπειες της μεταβίβασης επιχείρησης/εκμετάλλευσης στο ελληνικό δίκαιο.
α. Συνέπειες κατά τον ΑΚ (479) – Έκταση της ευθύνης του διαδόχου εργοδότη.
β. Συνέπειες για τις εργασιακές σχέσεις κατά το ΠΔ 178/2002.
αα. Μεταβίβαση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων από την ατομική σύμβαση εργασίας.
ββ. Δικαιώματα από σύστημα επαγγελματικής ασφάλισης.
γγ. Δικαίωμα των εργαζομένων για πληροφόρηση και διαβούλευση.
δδ. Όροι ΣΣΕ, ΔΑ, Κανονισμών Εργασίας – Το άρθρο 4 § 2 του ΠΔ 178/2002 και τα ερμηνευτικά ζητήματα που προκύπτουν.
3. Η διάρκεια και η λήξη της ισχύος των ΣΣΕ κατά το ελληνικό δίκαιο.
VIII. Η ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ.
1. Θεμελιώδεις αρχές του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2. Η Οδηγία.
3. Η σύμφωνη με τις Οδηγίες της Ε.Ε. ερμηνεία του εσωτερικού δικαίου και τα όριά της.
IX. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΕΛΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.
1. Η τύχη της επιχειρησιακής ΣΣΕ που ισχύει στη μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση/τμήμα κατά το χρόνο της μεταβίβασης.
2. Η τύχη της κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής ΣΣΕ που ισχύει στη μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση/τμήμα κατά το χρόνο της μεταβίβασης.
3. Η τύχη του Κανονισμού Εργασίας που ισχύει στη μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση/τμήμα κατά το χρόνο της μεταβίβασης.
Χ. Η ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ (ΣΣΕ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.
1. Η επικουρικότητα του άρθρου 4 § 2 του ΠΔ 178/2002.
2. Η ερμηνεία του άρθρου 4 § 2 ΠΔ 178/2002 - Η έννοια «όροι εργασίας».
α. Η διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης μονάδας ως προϋπόθεση για την ύπαρξη μεταβίβασης επιχείρησης και ως κριτήριο για τη διατήρηση της ισχύος της ΣΣΕ και του Κανονισμού μετά τη μεταβίβαση.
β. Η διάρκεια και η λήξη της ισχύος των ΣΣΕ κατά το ελληνικό δίκαιο.
γ. Η νομική φύση της δέσμευσης του διαδόχου εργοδότη από τις κανονιστικές ρυθμίσεις του μεταβιβάζοντος εργοδότη – Ερμηνεία του άρθρ. 4 § 2 του ΠΔ 178/2002 υπό το φως της Οδηγίας.
ΧΙ. Η ΙΣΧΥΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΣΣΕ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ, ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ Ή ΤΜΗΜΑΤΟΣ.
1. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των επιχειρησιακών ΣΣΕ – Η συσχέτιση της επιχειρησιακής ΣΣΕ του μεταβιβάζοντος εργοδότη με την επιχειρησιακή ΣΣΕ που ισχύει στην επιχείρηση του διαδόχου εργοδότη.
2. Η ισχύς της επιχειρησιακής ΣΣΕ μετά τη μεταβίβαση όταν η μεταβιβασθείσα επιχείρηση ή εκμετάλλευση συνεχίζει να λειτουργεί ως αυτόνομη μονάδα – Η λήξη της ισχύος και η τροποποίησή της.
α. Η δέσμευση του διαδόχου εργοδότη από την επιχειρησιακή ΣΣΕ της μεταβιβασθείσας μονάδας – Μεταβίβαση βάσει καθολικής και ειδικής διαδοχής.
β. Αποδέσμευση του διαδόχου εργοδότη από τη ΣΣΕ λόγω λήξης της ισχύος της ΣΣΕ.
γ. Καταγγελία της επιχειρησιακής ΣΣΕ από το διάδοχο εργοδότη – ΣΣΕ ορισμένης και αόριστης διάρκειας.
δ. Η μεταβίβαση επιχείρησης/εκμετάλλευσης καθ’ εαυτή δεν συνιστά λόγο έκτακτης καταγγελίας της ΣΣΕ.
3. Η ισχύς της επιχειρησιακής ΣΣΕ στην περίπτωση που η μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση ενσωματώθηκε σε άλλη επιχείρηση.
4. Η ισχύς της επιχειρησιακής ΣΣΕ σε περίπτωση που η μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση ή τμήμα συγχωνεύθηκε με άλλη και δημιουργήθηκε νέα επιχείρηση.
XΙΙ. Η ΙΣΧΥΣ ΤΗΣ ΚΛΑΔΙΚΗΣ ΣΣΕ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ.
1. Η μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση παραμένει στο πεδίο ισχύος της κλαδικής ΣΣΕ ή μεταπίπτει στο πεδίο ισχύος άλλης κλαδικής ΣΣΕ.
2. Ποια η τύχη της κλαδικής ΣΣΕ του μεταβιβάζοντος εργοδότη αν αυτή καταγγελθεί ή καταργηθεί με άλλη ΣΣΕ;.
XΙΙΙ. Η ΙΣΧΥΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΣΕ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ.
1. Η δέσμευση του διαδόχου εργοδότη από την ομοιοεπαγγελματική ΣΣΕ του μεταβιβάζοντος εργοδότη.
2. Πότε και πώς λήγει η δέσμευση του διαδόχου εργοδότη από την ομοιοεπαγγελματική ΣΣΕ του μεταβιβάζοντος εργοδότη.
ΧΙV. Η ΙΣΧΥΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΣΕ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ.
XV. ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΧΥ ΤΗΣ ΣΣΕ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ.
1. Ατομικοί όροι εργασίας και όροι εργασίας που έχουν συμφωνηθεί με ΣΣΕ.
2. Η διάταξη του άρθρ. 4 § 2 του ΠΔ 178/2002.
3. Η ισχύς των επιχειρησιακών ΣΣΕ μετά τη μεταβίβαση.
4. Η ισχύς της κλαδικής και ομοιοεπαγγελματικής ΣΣΕ μετά τη μεταβίβαση.
5. Η ισχύς της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ μετά τη μεταβίβαση.
XVI. Η ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ, ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ Ή ΤΜΗΜΑΤΟΣ.
1. Ισχύς και κατάρτιση του Κανονισμού Εργασίας.
2. Ο επικουρικός χαρακτήρας του άρθρου 4 § 2 του ΠΔ 178/2002 και η διατήρηση ισχύος του Κανονισμού Εργασίας.
3. Η ισχύς του Κανονισμού στην περίπτωση που η μεταβιβασθείσα επιχείρηση/εκμετάλλευση ή τμήμα εκμετάλλευσης διατηρεί μετά τη μεταβίβαση την ταυτότητά της.
α. Ενδείξεις ότι η εκμετάλλευση διατηρεί την ταυτότητά της.
β. Η δέσμευση του διαδόχου εργοδότη.
4. Η ισχύς του Κανονισμού Εργασίας στην περίπτωση κατά την οποία η μεταβιβασθείσα επιχείρηση, εκμετάλλευση ή τμήμα της διαλύεται ως οργανωμένο σύνολο και οι εργαζόμενοί της εντάσσονται σε άλλες εκμεταλλεύσεις ή επιχειρήσεις του διαδόχου εργοδότη.
α. Περίπτωση κατά την οποία το προσωπικό της μεταβιβασθείσας μονάδας εντάσσεται σε εκμετάλλευση όπου ισχύει άλλος Κανονισμός Εργασίας.
β. Περίπτωση κατά την οποία το προσωπικό της μεταβιβασθείσας μονάδας εντάσσεται σε εκμετάλλευση, όπου δεν ισχύει άλλος κανονισμός. Λήξη της ισχύος του κανονισμού του αρχικού εργοδότη.
5. Η ισχύς του Κανονισμού Εργασίας στην περίπτωση κατά την οποία η μεταβιβασθείσα επιχείρηση, εκμετάλλευση ή τμήμα συνενώνεται και συνυπάρχει με εκμετάλλευση του διαδόχου εργοδότη.
α. Είναι δυνατή η παράλληλη ισχύς δύο κανονισμών σε μία επιχείρηση;.
β. Η ρύθμιση του άρθρου 3 § 2 TVG.
γ. Η θέση της νομολογίας υπό την ισχύ του Ν. 3239/1955 και του ΝΔ 186/1969.
δ. Συμπέρασμα – Για τους όρους εργασίας που επιδέχονται μόνο ενιαία ρύθμιση δεν είναι δυνατή η παράλληλη ισχύς δύο κανονισμών εργασίας.
6. ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΧΥ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ.
BIBΛIOΓΡΑΦΙΑ.
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ.