Α. Κόντης, Η κληρονομική διαδοχή των ορθόδοξων μοναχών στην ελληνική επικράτεια κατά το ισχύον δίκαιο, 2012
Η μονογραφία αυτή καλύπτει, κατά υποδειγματικό τρόπο, ένα σημαντικό κενό στην ελληνική νομική βιβλιογραφία. Η κληρονομική διαδοχή των μοναχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν διαφέρει μόνον από την κληρονομική διαδοχή των υπόλοιπων Ελλήνων πολιτών, αφού ο μοναχός κληρονομείται δύο φορές, με την κουρά και με το φυσικό του θάνατο. Διαφέρει προσθέτως και αναλόγως με την εκκλησιαστική δικαιοδοσία, στην οποία υπάγεται ο μοναχός μέσα στην ελληνική επικράτεια, δηλ. είναι διαφορετική η κληρονομική διαδοχή μοναχού που ανήκει στην Εκκλησία της Ελλάδος, στην Εκκλησία της Κρήτης, στο Άγιον ΄Ορος ή εγκαταβιώνει στη Θράκη ή στη Σάμο.
Για το λόγο αυτό, η ύλη του βιβλίου διαιρείται σε δύο μέρη, ανάλογα με το γεωγραφικό και κανονιστικό πεδίο ισχύος των διάφορων νομοθετημάτων. Στο πρώτο μέρος αναλύεται και ερμηνεύεται συστηματικά το βασικό νομοθέτημα για τις περιουσιακές σχέσεις των μοναχών, ο Ν. ΓΥΙΔ΄/1909, η ισχύς του οποίου καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται διεξοδικώς η κληρονομική διαδοχή των μοναχών στο Άγιο Όρος και στην Κρήτη, καθώς και στη Σάμο και τη Θράκη, όπου και ασκείται κριτική στην κρατούσα άποψη, ότι το βυζαντινορρωμαϊκό δίκαιο εξακολουθεί να εφαρμόζεται στις περιοχές αυτές.
Οι διατάξεις της ειδικής νομοθεσίας της κληρονομικής διαδοχής των μοναχών και ιερομονάχων ερμηνεύονται υπό το πρίσμα των σύγχρονων νομοθετικών και νομολογιακών εξελίξεων, τόσο στο Εκκλησιαστικό και Αστικό Δίκαιο, όσο και στους λοιπούς κλάδους του δικαίου και ταυτόχρονα υπόκεινται στη βάσανο του συνταγματικού ελέγχου.
Είναι προφανής η πρακτική σημασία του έργου αυτού για κάθε νομικό της πράξεως, κάθε δικηγόρο και δικαστή, οι οποίοι έχουν, πολλές φορές τελείως απροετοίμαστοι, να αντιμετωπίσουν τις ιδιαίτερες, πολύπλοκες και δυσερμήνευτες αυτές διατάξεις, ιδίως κατά τον έλεγχο των τίτλων ακινήτων και γενικώς κατά την αντιμετώπιση θεμάτων του περιουσιακού δικαίου.
Edition info
Table of contents +
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§ 1. Το αντικείμενο της εργασίας και η διάρθρωση της ύλης
§ 2. Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις
1. Η υποχρέωση ακτημοσύνης
2. Η νομική φύση της μεταβίβασης της περιουσίας στη Μονή
3. Η ικανότητα δικαίου και η δικαιοπρακτική ικανότητα
4. Το «ανεξάλειπτο» της μοναχικής ιδιότητας
§ 3. Η έκταση και οι προϋποθέσεις εφαρμογής Ν. ΓΥΙΔ΄/1909
1. Η έκταση εφαρμογής
2. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ
ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΣΧΥΟΣ ΤΟΥ Ν. ΓΥΙΔ΄/1909
§ 4. Η κληρονομική διαδοχή των μοναχών στον ελλαδικό χώρο προ του Ν. ΓΥΙΔ΄/1909
1. Η περιουσιακή κατάσταση των μοναχών μετά την ανεξαρτησία του ελληνικού Κράτους (1830)
2. Οι από 8 Ιανουαρίου 1834, 14 Φεβρουαρίου 1834 και 11 Μαΐου 1834 εγκύκλιοι
3. Το από 4/16 Δεκεμβρίου 1834 Β.Δ. και το από 15/27 Απριλίου 1836 Β.Δ.
4. Το από 28 Ιουλίου 1858 Β.Δ. και οι από 4 Μαρτίου 1859 υπουργικές οδηγίες
5. Συμπέρασμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
Η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΡΑ
§ 5. Οι αναγκαίοι κληρονόμοι
1. Ο καθορισμός των δικαιούχων νόμιμης μοίρας
2. Ο υπολογισμός της νόμιμης μοίρας
3. Αποδοχή και αποποίηση της νόμιμης μοίρας
4. Η ευθύνη των μεριδούχων για τις υποχρεώσεις του μοναχού
5. Ένδικη προστασία των μεριδούχων
§ 6. Το κληρονομικό δικαίωμα της Μονής
1. Αποποίηση της κληρονομίας
2. Αποδοχή και μεταγραφή της κληρονομίας
3. Αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής
4. Ένδικη προστασία της Μονής
§ 7. Οι χαριστικές πράξεις πριν από την κουρά
1. Η διαθήκη
2. Η δωρεά αιτία θανάτου
3. Η νέμηση ανιόντος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
Η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΡΑ
Τίτλος Α΄
ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
§ 8. Η απόκτηση περιουσίας από χαριστική αιτία
1. Κληρονομία ή κληροδοσία
2. Δωρεά
§ 9. Ζητήματα λόγω κτήσεως από κληρονομία ή κληροδοσία
1. Βεβαρημένη κληρονομία
2. Αποδοχή και αποποίηση
3. Κληρονομία από διαθήκη
4. Ο μοναχός ως νόμιμος μεριδούχος
5. Φορολογική μεταχείριση
§ 10. Η απόκτηση περιουσίας από «άλλη» αιτία
§ 11. Η διάθεση της περιουσίας
Τίτλος Β΄
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ
ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
§ 12. Οι κληρονόμοι του μοναχού
§ 13. Η νόμιμη μετάθεση του μοναχού
§ 14. Η κληρονομική διαδοχή των ιερομονάχων
1. Το πρόβλημα και η ρύθμισή του
2. Η συνταγματική διάσταση του ζητήματος
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ
ΣΤΙΣ ΛΟΙΠΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
§ 15. Το καθεστώς του Αγίου Όρους και η κληρονομική διαδοχή των μοναχών: συνταγματική θεώρηση και κατοχύρωση
§ 16. Η περιουσία πριν από την κουρά
§ 17. Η περιουσία μετά από την κουρά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
§ 18. Η περιουσία πριν από την κουρά
§ 19. Η περιουσία μετά από την κουρά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ
ΣΤΗ ΣΑΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΘΡΑΚΗ
§ 20. Η ισχύς του βυζαντινορρωμαϊκού δικαίου στη Σάμο και τη Θράκη
1. Η ισχύς του βυζαντινορρωμαϊκού δικαίου στη Σάμο
Ι. Η κρατούσα άποψη
ΙΙ. Κριτική της κρατούσας άποψης. Αντιπρόταση
2. Η ισχύς του βυζαντινορρωμαϊκού δικαίου στη Θράκη
Ι. Η κρατούσα άποψη
ΙΙ. Κριτική της κρατούσας άποψης. Αντιπρόταση
§ 21. Οι ρυθμίσεις του βυζαντινορρωμαϊκού δικαίου
1. Η περιουσία πριν από την κουρά
Ι. Οι Νεαρές του Ιουστινιανού
ΙΙ. Οι δικαιούχοι νόμιμης μοίρας
ΙΙΙ. Ο χρόνος απόκτησης της νόμιμης μοίρας από τους κατιόντες
IV. Ο υπολογισμός της νόμιμης μοίρας και τα ένδικα μέσα προστασίας της
V. Η διαθήκη πριν από την κουρά του μοναχού
VI. Η τύχη της δωρεάς αιτία θανάτου
2. Η περιουσία μετά από την κουρά
Ι. Οι Νεαρές του Λέοντος
ΙΙ. Η κληρονομική διαδοχή μοναχού που αποβίωσε αδιάθετος
III. Η τελική ρύθμιση της νόμιμης μοίρας
IV. Η αποδοχή και αποποίηση κληρονομίας και κληροδοσίας
V. Η δωρέα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Content type
Categories
Related editions
