Α. Δημητρόπουλος, Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου, 2η έκδ., 2011

Πρόλογος Β΄ έκδοσης

Πρόλογος Α΄ έκδοσης

Συντομογραφίες

ΜΕΡΟΣ Α΄

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Γενική βιβλιογραφία Α΄ μέρους

Κεφάλαιο Πρώτο

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ

§ 1. Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ

1. (Προ)ερμηνευτικές βάσεις. Γενικές φιλοσοφικονομικές θέσεις

2. Η Ερμηνεία. Η ερμηνεία του Συντάγματος

3. Οι μέθοδοι ερμηνείας

§ 2. ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ

4. Το δίκαιο

5. Δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο

6. Πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό δίκαιο

7. Συνταγματικό Δίκαιο

8. Νομικά μορφώματα

9. Τα πρόσωπα

§ 3. Η ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ

10. Η έννομη τάξη

11. Μονιστική και δυαδιστική έννομη τάξη

12. Ο ατομικιστικός φιλελευθερισμός

13. Η μεταβολή της έννομης τάξης

14. Ο κοινωνικός ανθρωπισμός

15. Η ιεραρχία της έννομης τάξης

16. Η καταστατική αρχή

17. Θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές και γενικές αρχές της έννομης τάξης

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Δεύτερο

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

§ 4. ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

18. Το κράτος

19. Η κοινωνία

20. H πολιτική

21. Ο Λαός ως στοιχείο του κράτους

22. Η χώρα

23. Η εξουσία

24. Η διάκριση των εξουσιών

25. Ο δημόσιος τομέας

26. Το νομικό πρόσωπο του κράτους

27. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου

28. Τα κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου

29. Η κρατική οργάνωση

30. Τα κρατικά όργανα

31. Κρατικές θελήσεις - αποφάσεις

32. Ενιαίο κράτος

33. Ομοσπονδιακό κράτος / Ομοσπονδία κρατών

34. Συνομοσπονδία κρατών

§ 5. ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

35. Το πολίτευμα

36. Η μοναρχία

37. Τα κυβερνητικά συστήματα

38. Η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία

§ 6. ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

39. Το κράτος δικαίου

40. Το κοινωνικό κράτος

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Τρίτο

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ

§ 7. ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ

41. Η έννοια του Συντάγματος

42. Παραδοσιακό (ή υπό ευρεία έννοια) Σύνταγμα

43. Σύγχρονο (ή υπό στενή έννοια) Σύνταγμα

44. Οιονεί Σύνταγμα

45. Η ουσιαστική διάσταση του Συντάγματος

46. Η τυπική διάσταση του Συντάγματος

47. Η ενέργεια των συνταγματικών κανόνων

48. Ο σεβασμός στο Σύνταγμα. Το δικαίωμα αντίστασης

§ 8. ΟΙ ΤΥΠΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ

49. Οι τυπικές μορφές

50. Οι ερμηνευτικές δηλώσεις

51. Τα ψηφίσματα

52. Οι συντακτικές πράξεις

53. Nόμοι αυξημένης τυπικής δύναμης

54. Ρητοί και μη ρητοί συνταγματικοί κανόνες

55. Το έθιμο

56. Οι συνθήκες του πολιτεύματος

§ 9. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

57. Η συντακτική εξουσία

58. Η αναθεωρητική λειτουργία

59. O απόλυτα αυστηρός χαρακτήρας της βάσης και της μορφής του πολιτεύματος

60. Ο απόλυτα αυστηρός χαρακτήρας ορισμένων θεμελιωδών δικαιωμάτων

61. Η διαδικασία αναθεώρησης

62. Δημοψήφισμα και συντακτική / αναθεωρητική εξουσία

63. Η μεταβολή του νοήματος

Βιβλιογραφία

§ 10. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑ

64. Τα πριν από το Σύνταγμα της Επιδαύρου συνταγματικά κείμενα

65. Τα Συντάγματα της επαναστατικής περιόδου

66. Το Σύνταγμα της Επιδαύρου [1822]

67. Το Σύνταγμα του Άστρους [1823]

68. Το Σύνταγμα της Τροιζήνας [1827]

69. Το ηγεμονικό Σύνταγμα [1832]

70. Το Σύνταγμα του 1844

71. Η μεταβατική περίοδος (1862-1864)

72. Το Σύνταγμα του 1864

73. Η αναθεώρηση του Συντάγματος το 1911

74. Το Σύνταγμα του 1927

75. Το Σύνταγμα του 1952

76. Το Σύνταγμα του 1975

77. Η αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986

78. Η αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Τέταρτο

TO KOINO ΔIKAIO

§ 11. ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

79. Το διεθνές δίκαιο

80. Οι γενικά παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου

81. Οι διεθνείς συμβάσεις

82. Το ευρωπαϊκό δίκαιο

§ 12. Ο ΝΟΜΟΣ

83. Ο νόμος

84. Εκτελεστικοί, οργανωτικοί, ατομικοί νόμοι

85. Η παραγωγή (ψήφιση, έκδοση και δημοσίευση) των νόμων

86. Η αναπομπή των νόμων

87. Έναρξη και λήξη της ισχύος των νόμων

88. Η αναδρομικότητα των νόμων

89. Οι δημοψηφισματικοί νόμοι

§ 13. Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ

90. Το «τεκμήριο» συνταγματικότητας των νόμων

91. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων

92. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων σε διάφορες χώρες

93. Το ισχύον σύστημα

94. Η τυπική συνταγματικότητα

95. Ο δικαστικός έλεγχος της ουσιαστικής συνταγματικότητας

96. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας από το ΑΕΔ

97. Αστική ευθύνη του κράτους για αντισυνταγματικό νόμο

§ 14. ΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

98. Η κανονιστική πράξη

99. Η κανονιστική εξουσιοδότηση

100. Η τακτική κανονιστική εξουσιοδότηση. Διατάγματα

101. Έκτακτη κανονιστική εξουσιοδότηση. Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου

102. Η εξαιρετική κανονιστική εξουσιοδότηση

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Πέμπτο

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

§ 15. Η ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

103. «Άμεση», «έμμεση» και «μικτή» δημοκρατία

104. Η αρχαία ελληνική δημοκρατία

§ 16. Η ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ Ή ΕΜΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

105. Η αντιπροσωπευτική ή «έμμεση Δημοκρατία»

106. Η διάκριση μεταξύ «πηγής» και «άσκησης» της εξουσίας

107. Η αντιπροσώπευση

108. Η ελεύθερη εντολή

109. Κρίση και κριτική του αντιπροσωπευτικού συστήματος

§ 17. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

110. Η μετάβαση από τον αντιπροσωπευτικό κοινοβουλευτισμό στη σύγχρονη Δημοκρατία

111. Η «μικτή» Δημοκρατία

112. Οι θεωρίες για τη μορφή της κομματικής Δημοκρατίας

113. Έννοια και λειτουργία της κομματικής Δημοκρατίας

114. Η κομματική Δημοκρατία στο νέο Σύνταγμα

115. Η εκπροσώπηση

116. Η δεσμευτική εντολή

117. Οι θεσμοί άμεσης Δημοκρατίας

118. Δημοψήφισμα και πολίτευμα

119. Η πρωτοβουλία πολιτών

120. Η ανάκληση

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Έκτο

ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

§ 18. ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

121. Το κοινοβουλευτικό σύστημα

122. Οι τρεις διαστάσεις του κοινοβουλευτικού συστήματος

123. Το σύγχρονο κοινοβουλευτικό σύστημα

124. Το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα

§ 19. ΤΟ ΥΠΟΤΥΠΩΔΕΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

125. Το υποτυπώδες κοινοβουλευτικό σύστημα στην Ελλάδα

126. Η ανάστροφη λειτουργία της αρχής της διατήρησης στο υποτυπώδες κοινοβουλευτικό σύστημα

127. Η ανάδειξη της κυβέρνησης στο υποτυπώδες κοινοβουλευτικό σύστημα

128. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος στο ισχύον Σύνταγμα

§ 20. ΤΟ ΠΡΩΙΜΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

129. «Γνήσιο» ή «πρώιμο» κοινοβουλευτικό σύστημα

130. Ιστορική και νομική έναρξη του πρώιμου κοινοβουλευτικού συστήματος στην Ελλάδα

131. H αρχή της διατήρησης

132. Η πρόταση εμπιστοσύνης/δυσπιστίας στο ισχύον Σύνταγμα

§ 21. ΤΟ ΕΞΕΛΙΓΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΕΔΗΛΩΜΕΝΗΣ

133. Η δεδηλωμένη

134. Η οιονεί δεδηλωμένη

135. H σχετική αρχή της δεδηλωμένης

136. Ιστορική γένεση και διακήρυξη της σχετικής αρχής της δεδηλωμένης το 1875

137. Η τέλεια αρχή της δεδηλωμένης με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986

Βιβλιογραφία

ΜΕΡΟΣ Β΄

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Γενική βιβλιογραφία Β΄ μέρους

Κεφάλαιο Έβδομο

O ΛΑΟΣ

§ 22. Ο ΛΑΟΣ

1. Ο πολίτης

2. Το έθνος

3. Το Εκλογικό Σώμα

4. Η λαϊκή θέληση

§ 23. ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ

5. Ιστορική επισκόπηση των πολιτικών σχηματισμών και των πολιτικών κομμάτων

6. Η έννοια των πολιτικών κομμάτων

7. Η νομική φύση των πολιτικών κομμάτων

8. Διακρίσεις των πολιτικών κομμάτων

9. Η νομική μεταχείριση των πολιτικών κομμάτων

§ 24. ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ

10. Η συνταγματική θέση των εκλογών

11. Οι συνταγματικές εκλογικές αρχές

12. Το εκλογικό δικαίωμα

13. Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι

14. Τα εκλογικά συστήματα

15. Η ψηφοφορία

16. Ο έλεγχος του κύρους των εκλογών από το ΑΕΔ

§ 25. ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

17. Το δημοψήφισμα στη νεότερη Ελλάδα

18. Έννοια

19. Είδη

20. Συνταγματικοπολιτικές λειτουργίες

21. Το δημοψήφισμα στο ισχύον Σύνταγμα

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Όγδοο

H NOMOΘETIKH ΕΞΟΥΣΙΑ

§ 26. Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

22. Η Βουλή ως κρατικό όργανο. Αρμοδιότητες

23. Ο Κανονισμός της Βουλής

24. Βασικές αρχές της λειτουργίας της Βουλής

§ 27. ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

25. Η συνταγματική θέση των βουλευτών

26. Η κτήση του βουλευτικού αξιώματος

27. Υποχρεώσεις, δικαιώματα και ασυλίες των βουλευτών

28. Απώλεια και αναβίωση της βουλευτικής ιδιότητας

§ 28. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

29. Το προεδρείο της Βουλής. Η διάσκεψη των προέδρων

30. Οι σχηματισμοί της Βουλής

31. Οι κοινοβουλευτικές ομάδες

32. Υπηρεσίες της Βουλής

§ 29. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

33. Περίοδος. Σύνοδοι. Συνεδριάσεις

34. Νομοθετική λειτουργία της Βουλής

35. Η άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου

§ 30. ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

36. Έννοια και εξέλιξη του θεσμού

37. Η κοινοβουλευτική διάλυση

38. Η δημοψηφισματική διάλυση

39. Η προεδρική διάλυση

40. Αναβίωση της Βουλής

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Ένατο

Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

ΤΜΗΜΑ Ι: Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

§ 31. Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

41. Η διαμόρφωση του Θεσμού

42. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως ρυθμιστής του πολιτεύματος

43. Τεκμήριο αρμοδιότητας και ασυμβίβαστο

§ 32. ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ

44. Η ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας

45. H αναπλήρωση του Προέδρου

§ 33. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ

46. Oι αρμοδιότητες του Προέδρου

47. Η ευθύνη Προέδρου

ΤΜΗΜΑ ΙΙ: Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

§ 34. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

48. Έννοια, Αρμοδιότητες, Τύποι

49. Μέλη της Κυβέρνησης και Υφυπουργοί

50. Ανάδειξη της Κυβέρνησης

51. Απαλλαγή από τα καθήκοντα

§ 35. Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ

52. Η συνταγματική θέση του Πρωθυπουργού

53. Ανάδειξη του Πρωθυπουργού

54. Αναπλήρωση του Πρωθυπουργού

§ 36. ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΙ, ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΙ

55. Οι Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης

56. Οι Υπουργοί

57. Οι Υφυπουργοί

58. Τα Υπουργεία

§ 37. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΛΛΟΓΙ-ΚΑ ΟΡΓΑΝΑ, ΔΙΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ

59. Η ολομέλεια του Υπουργικού Συμβουλίου

60. Τα κυβερνητικά συλλογικά όργανα

61. Οι διυπουργικές επιτροπές

§ 38. Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ

62. Ο θεσμός της ευθύνης Υπουργών

63. Η πολιτική-κοινοβουλευτική ευθύνη των Υπουργών

64. Η ποινική ευθύνη των Υπουργών

65. Η αστική ευθύνη των Υπουργών

§ 39. ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ

66. Από την «Ελληνική Πολιτεία» στη Συνταγματική Μοναρχία (1828 - 1862)

67. Η περίοδος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας (1864 - 1974)

68. Η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία (1974 - 2009)

ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ: Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ

§ 40. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

69. Διοίκηση, διοικητική δράση, έλεγχος

70. Οργάνωση της Διοίκησης

§ 41. ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ – ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟ-ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

71. Δήμοι και Κοινότητες

72. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

73. Περιφέρειες

§ 42. ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

74. Κατοχύρωση

75. Ανάδειξη. Προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία

76. Αρμοδιότητες

77. Έλεγχος

78. Οι προβλεπόμενες ανεξάρτητες αρχές

§ 43. ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

79. Έννοια και διακρίσεις

80. Πρόσληψη Δημοσίων Υπαλλήλων

81. Εκτελεστές της θέλησης του Κράτους

82. Συνταγματικές εγγυήσεις, δικαιώματα και ευθύνη

Βιβλιογραφία

Κεφάλαιο Δέκατο

Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

§ 44. Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

83. Περιεχόμενο της δικαστικής λειτουργίας

84. Άσκηση της δικαστικής εξουσίας

§ 45. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

85. H αρχή της δικαστικής ανεξαρτησίας

86. Η αρχή της παροχής έννομης δικαστικής προστασίας

87. Η αρχή του νόμιμου ή φυσικού δικαστή

88. Η αρχή της δημοσιότητας κατά την άσκηση της δικαστικής λειτουργίας

89. Η αρχή της αιτιολογίας των δικαστικών αποφάσεων

§ 46. ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

90. Δικαστικοί λειτουργοί

91. Δικαστικοί υπάλληλοι

§ 47. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ - ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙ-ΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

92. Διακρίσεις δικαστηρίων

93. Πολιτική – Ποινική Δικαιοσύνη

94. Διοικητική Δικαιοσύνη

95. Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο

96. Το Δικαστήριο Αγωγών Κακοδικίας

Βιβλιογραφία

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ