Α. Αλιγιζάκη, Δίκαιο και Γεωπολιτική της Ενέργειας, 2023

Περιεχόμενα

Πρόλογος

Προοίμιο Συγγραφέως

1o Κεφάλαιο

Δίκαιο για την Ενέργεια

1.1. Εισαγωγή

1.2. Η νομική έννοια της Ενέργειας

1.2.1. Η ενέργεια ως πόρος

1.2.2. Η ενέργεια ως προϊόν ή υπηρεσία

1.2.3. Η ενέργεια ως δραστηριότητα

1.2.4. Η ενέργεια ως Τεχνολογία

1.3. Ενεργειακή Μετάβαση

1.3.1. Η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

1.3.2. Ενεργειακή απόδοση

1.3.3. Αποκέντρωση

1.4. Το Δίκαιο του Πετρελαίου

1.5. Το Δίκαιο για το Φυσικό Αέριο

1.6. Η διαμόρφωση του Ενεργειακού Δικαίου

1.7. Ενεργειακό και Περιβαλλοντικό Δίκαιο: Γενικές Αρχές

1.7.1. Η αρχή της προφύλαξης

1.7.2.

Η αρχή της κυριαρχίας επί των χερσαίων και υπεράκτιων ενεργειακών πόρων

1.7.3. Η αρχή της πρόσβασης σε σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες

1.7.4. Η αρχή της ενεργειακής δικαιοσύνης

1.7.5.

Η αρχή της συνετής και ορθολογικής χρήσης των φυσικών πόρων

1.7.6. Η αρχή της βιώσιμης/ αειφόρου ανάπτυξης

1.7.7.

Η αρχή της προστασίας του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας και της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής

1.7.8. Η αρχή ο «ρυπαίνων» πληρώνει

1.7.9. Αρχή ενεργειακής ασφάλειας και αξιοπιστίας

1.7.10. Αρχή της ανθεκτικότητας

2ο Κεφάλαιο

Ενεργειακή Ασφάλεια: έννοια, εκφάνσεις, προϋποθέσεις

2.1. Εισαγωγή

2.2. Η έννοια της ενεργειακής ασφάλειας

2.2.1. Η «φυσική» ενεργειακή ασφάλεια

2.2.2. Η α-πολιτικοποίηση της ενεργειακής ασφάλειας

2.2.3.

Η «μετάγγιση» του κεκτημένου της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια στα μη κράτη-μέλη

2.2.4.

Οι εκφάνσεις της ενεργειακής ασφάλειας: Διαθεσιμότητα – Αξιοπιστία – Προσιτό Κόστος

2.3. Η σχέση της ενεργειακής ασφάλειας με την εθνική ασφάλεια

2.4. Η (γεω)πολιτική νοηματοδότηση της Ενεργειακής Ασφάλειας

2.5.

REPowerEU: Ένα σχέδιο για την απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την προώθηση της πράσινης μετάβασης

2.5.1. Εξοικονόμηση ενέργειας

2.5.2.

Διαφοροποίηση προμηθειών και από κοινού αγορές – ο μηχανισμός AggregateEU

2.5.3. Επιτάχυνση της διάθεσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

2.5.4.

Μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων στη βιομηχανία και τις μεταφορές

2.5.5. Επενδύσεις – Χρηματοδότηση

2.5.6. Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας (ΔΕΔ-Ε)

3ο Κεφάλαιο

Το Ευρωπαϊκό Δίκαιο για την Ενέργεια

3.1. Εισαγωγή

3.2. Εσωτερική Αγορά Ενέργεια: Ιστορικό Πλαίσιο – Προσδοκίες

3.3. Δίκαιο για την Εσωτερική Αγορά Ενέργειας

3.4. Ενεργειακή Πολιτική της ΕΕ: Πρωτογενές και Παράγωγο Δίκαιο

3.4.1. Πρωτογενές Δίκαιο για την Ενέργεια

3.4.2. Παράγωγο Δίκαιο

3.4.3. Οι Τρεις Δέσμες Μέτρων για την Εσωτερική Αγορά Ενέργειας

3.4.4.

Ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων παραγωγής/προμήθειας και διαχείρισης δικτύων/μεταφοράς

3.4.5.

Η 4η δέσμη μέτρων: «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους»

3.4.6.

Η 5η Δέσμη μέτρων «Fit For 55» και η ενεργειακή νομοθεσία μετά την έκρηξη του ρωσοουκρανικού πολέμου

3.5.

Η Επιτροπή: Κυρίαρχο θεσμικό όργανο στην Εσωτερική Αγορά Ενέργειας

3.6. Η «αποστολή» των Ρυθμιστικών Αρχών

3.7. Το θεσμικό πλαίσιο για τον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό

3.8. Ενεργειακή Ένωση

3.9. Πράσινη Συμφωνία

3.9.1. Οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας

3.9.2. Επενδύσεις - InvestEU

3.9.3. Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης

3.9.4. Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το κλίμα

4ο Κεφάλαιο

Ενέργεια και Δίκαιο Ανταγωνισμού

4.1. Εισαγωγή

4.2. Κοινή - Ενιαία - Εσωτερική Αγορά

4.2.1. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων

4.2.2. Ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων

4.2.3. Ελευθερία εγκατάστασης και ελεύθερη παροχή υπηρεσιών

4.2.4. Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων

4.3. Πολιτική ανταγωνισμού

4.3.1. Απαγορευμένες Συμφωνίες/συμπράξεις (άρθρο 101 της ΣΛΕΕ)

4.3.2.

Απαγόρευση καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης (άρθρο 102 της ΣΛΕΕ)

4.3.3. Έλεγχος των συγκεντρώσεων

4.3.4. Απαγόρευση κρατικών ενισχύσεων (άρθρο 107 της ΣΛΕΕ)

4.4. Στρεβλώσεις στην ολοκλήρωση της Εσωτερικής Αγοράς Ενέργειας

4.4.1.

Στρεβλώσεις – Διορθώσεις στην Εσωτερική Αγορά ηλεκτρικής Ενέργειας

4.4.2. Στρεβλώσεις - Διορθώσεις στην Εσωτερική Αγορά Φυσικού αερίου

4.4.3. Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για τις από κοινού αγορές

4.5. Μεγαλύτερη διαφάνεια

4.6. Οι Υποδομές της Εσωτερικής Αγοράς Ενέργειας – Επενδύσεις

5ο Κεφάλαιο

Ενέργεια και Δίκαιο της Θάλασσας

5.1. Εισαγωγή

5.2. Ιστορική αναδρομή/εξέλιξη του δικαίου της θάλασσας

5.3. Οι θαλάσσιες - Υποθαλάσσιες Ζώνες σύμφωνα με τη Σύμβαση

5.3.1. Εσωτερικά Ύδατα

5.3.2. Αιγιαλίτιδα Ζώνη

5.3.3. Συνορεύουσα Ζώνη

5.3.4. Υφαλοκρηπίδα

5.3.5. Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη

5.3.6. Διεθνής Βυθός

5.3.7. Ανοιχτή Θάλασσα

5.4.

Η Δικαστική Διευθέτηση των θαλάσσιων Διαφορών – Νομολογία – Γενικές Αρχές για το Δίκαιο της Θάλασσας

5.4.1. Αρμόδια Δικαστήρια

5.4.2. Νομολογία

5.4.3. Οι Ειδικές Περιστάσεις στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών

5.4.4.

Η αρχή της επιείκειας στη διευθέτηση των διαφορών ως προς τις θαλάσσιες ζώνες

6ο Κεφάλαιο

Ο γεωπολιτικός αντίκτυπος του Δικαίου της Ενέργειας

6.1. Εισαγωγή

6.2. Η γεωπολιτική της ενέργειας

6.3. Η γεωπολιτική της παγκόσμιας ενεργειακής ασφάλειας

6.4. Η γεωπολιτική των ορυκτών καυσίμων

6.4.1. Γεωπολιτική και πετρέλαιο

6.4.2. Γεωπολιτική και φυσικό αέριο

6.4.3. Γεωπολιτική και υγροποιημένο φυσικό αέριο

6.4.4. Γεωπολιτική και σχιστολιθικό αέριο

6.4.5. Η γεωπολιτική των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

7ο Κεφάλαιο

Η Περίπτωση της ΝΑ Μεσογείου

7.1. Εισαγωγή

7.2.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο

7.3. Η Ευρωπαϊκή ενεργειακή Πολιτική στην ΝΑ Μεσόγειο

7.3.1. Ένωση για τη Μεσόγειο

7.3.2. Μνημόνιο Συναντίληψης ΕΕ-Αιγύπτου

7.3.3. Τριμερές Μνημόνιο Συνεννόησης

7.3.4. Ο Νότιος Διάδρομος

7.4. Ενεργειακά Δίκτυα

7.4.1. Ο διαμεσογειακός Αγωγός (TransMed)

7.4.2. Ο αγωγός EastMed

7.4.3. Ο Trans Adriatic Pipeline (TAP)

7.4.4. Άλλοι αγωγοί στην ΝΑ Μεσόγειο

7.4.5. Λόγοι αποτυχίας ενεργειακών σχεδίων και υποδομών

7.5. Ενεργειακά Αποθέματα στην Ανατολική Μεσόγειο

7.5.1. Κύπρος

7.5.2. Ισραήλ

7.5.3. Αίγυπτος

7.5.4. Λιβύη

7.6.

Ελλάδα-Τουρκία: Το Δίκαιο της Θάλασσας και η νομική διαφορά

7.7. Η Νότιο - Ανατολική Μεσόγειος: η νέα ενεργειακή «αρένα»

Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

I. Βιβλιογραφία-Αρθρογραφία

Ξενόγλωσση

Ελληνόγλωσση

ΙΙ. Νομοθεσία

Ξενόγλωσση

Ελληνόγλωσση