Α. Αιμιλιανίδης/Χ. Παπαστυλιανός/Κ. Στρατηλάτης, Η Κυπριακή Δημοκρατία και το Δίκαιο της Ανάγκης, 2016
Ένα από τα σημαντικά προβλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η Κυπριακή Δημοκρατία στις δραματικές συνθήκες του 1963-64 ήταν η κατάρρευση των δύο ανωτάτων συνταγματικών οργάνων (Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, Ανώτατο Δικαστήριο) για την απονομή της δικαιοσύνης. Η κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων, στην οποία μετείχαν πλέον μόνον οι ελληνοκύπριοι βουλευτές, ψήφισε το νόμο 33/64 που ενοποίησε τα δύο δικαστήρια σε ένα νέο Ανώτατο Δικαστήριο, στο οποίο επρόκειτο να συμμετάσχουν οι πέντε εναπομείναντες Δικαστές, τρεις ελληνοκύπριοι και δύο τουρκοκύπριοι. Το νέο Ανώτατο Δικαστήριο αντιμετώπισε τις αιτιάσεις περί αντισυνταγματικότητας του ν. 33/64 στην απόφαση Ibrahim με βάση το «δόγμα» ή «δίκαιο της ανάγκης» (doctrine or law of necessity), σύμφωνα με το οποίο οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης καθιστούσαν επιτρεπτή τη νομοθετική παρέκκλιση από τις συνταγματικές πρόνοιες. Το δίκαιο της ανάγκης αναλύθηκε και εξελήφθη ως υπόρρητη αρχή του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ κατά τα επόμενα χρόνια αποτέλεσε έρεισμα σημαντικού αριθμού νομοθετημάτων, μέσω των οποίων η κυπριακή πολιτεία προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τα συνταγματικά όργανα, αλλά και στις συνθήκες που ανέκυψαν μετά την τουρκική εισβολή του 1974.
Σκοπός του έργου είναι να φωτίσει καταρχάς τις ιστορικές, πολιτειολογικές και συνταγματικές συνθήκες της απόφασης Ibrahim και στη συνέχεια να αναλύσει την απόφαση αυτή, καθώς και κρίσιμες πτυχές του «δικαίου της ανάγκης» κατά τη νομολογιακή εξέλιξη και επεξεργασία του έως τις μέρες μας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι συγγραφείς αναπτύσσουν διάλογο και με διάφορες θέσεις, σκέψεις ή προοπτικές γύρω από τα θεμέλια και την υφή της συνταγματικής πολιτείας, του δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Το έργο, το οποίο εκδίδεται σε μία κρίσιμη συγκυρία για το Κυπριακό, απευθύνεται στους νομικούς της Κύπρου και της Ελλάδας, καθώς και σε πολιτικούς επιστήμονες, οι οποίοι ενδιαφέρονται για τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, για τη συνταγματική μορφή και για τη λειτουργία της έννομης τάξης της Κυπριακής Δημοκρατίας και για τα θεμέλια της ανθεκτικής ύπαρξης της τελευταίας έως τις μέρες μας.
Edition info
Table of contents +
Εισαγωγή.
Η άδοξη (;) καριέρα του Carl Schmitt στην Κύπρο:
Η δημιουργία και τα πρώτα έτη του βίου της Κυπριακής Δημοκρατίας από σμιτιανή σκοπιά
Ι.
Εισαγωγή.
ΙΙ.
Schmitt: Η έννοια του Πολιτικού.
ΙΙΙ.
Schmitt: H θεωρία του αντάρτη και ο νόμος της Γης.
IV.
H EOKA υπό το πρίσμα των κριτηρίων του σμιτιανού αντάρτη.
V.
Η περιπλοκή των διαχωριστικών γραμμών και η αδυναμία αποκρυστάλλωσης του Πολιτικού.
VI.
Η ακινητοποίηση του αντάρτη από το νόμο της Γης.
VII.
Hans Kelsen v. Carl Schmitt (No. 1): Η απώθηση της δι-εθνικής αντιπαλότητας διά της συνταγματικής νομοκρατίας.
VIII.
Χωρίς συντακτική εξουσία και χωρίς απόλυτο Σύνταγμα, καθότι χωρίς λαό.
IX.
Schmitt: Κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κυριαρχία, απόφαση.
X.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης του 1963-1964.
XI.
Χωρίς κυρίαρχο, αλλά με ανανεωμένη συνταγματική τάξη.
XII.
Hans Kelsen v. Carl Schmitt (No. 2): Η μη-απόφαση Mustafa Ibrahim.
XIII.
Mετά την Ibrahim: Δικαστικό – νομοθετικό κράτος και ανοιχτά ζητήματα.
Το Δίκαιο της Ανάγκης 50 χρόνια μετά:
Σκέψεις επί του κυπριακού «μηδενικού νόμου»
Ι.
Εισαγωγή.
ΙΙ.
Το ιστορικό πλαίσιο της Ibrahim.
ΙΙΙ.
Ο μηδενικός νόμος της Κύπρου.
IV.
Η εφαρμογή των κριτηρίων του διεθνούς δικαίου.
V.
Η διάκριση των εξουσιών ως πυλώνας του κυπριακού δικαίου της ανάγκης.
VI.
Δίκαιο της ανάγκης και διοικητικές πράξεις.
VII.
Ανθρώπινα δικαιώματα και η αποφυγή της παρέκκλισης.
VIIΙ.
Η μετεξέλιξη του δικαίου της ανάγκης.
IX.
Επίμετρο: Το δίκαιο της ανάγκης ως αλλαγή παραδείγματος.
Το δίκαιο της ανάγκης και τα θεμελιώδη δικαιώματα
των Τουρκοκυπρίων: Η εδαφικότητα και η κυριαρχία
ως προϋποθέσεις άσκησης των δικαιωμάτων
I.
Το δίκαιο της ανάγκης ως «αλλαγή παραδείγματος» και οι συνέπειές του ως προς την προστασία των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων.
II.
Θεμελιώδη δικαιώματα και δίκαιο της ανάγκης: Η «ανάγκη» ως συνθήκη επίτασης των περιορισμών των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
III.
Η αδυναμία άσκησης αποτελεσματικού ελέγχου της κυπριακής πολιτείας επί του συνόλου της επικράτειας ως παράγοντας διαφοροποίησης μεταξύ φορέων συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων ανάλογα με τη διαμονή τους.
IV.
Τα θεμελιώδη δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων και το δίκαιο της ανάγκης ανάμεσα στις συμπληγάδες της κοινής ιθαγένειας και της διηρημένης επικράτειας.
V.
Καταληκτικές παρατηρήσεις.
Content type
Categories
Related editions
