Β. Βασιλάκη, Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου, 2η έκδ., 2020
Αντικείμενο εξέτασης της παρούσας μελέτης αποτελεί το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης και ειδικότερα εκείνης που επιβάλλεται στα χέρια τρίτου.
Στο πλαίσιο της συντηρητικής κατάσχεσης, αφενός, προέχει η ταχύτητα της διαδικασίας και αφετέρου, ο αιφνιδιασμός του οφειλέτη, προκειμένου να προστατευθεί ο δανειστής από τον κίνδυνο της απόκρυψης των κατασχετών περιουσιακών αντικειμένων του οφειλέτη.
Επιχειρείται μία σύντομη παρουσίαση των τρόπων και των μέσων που διαθέτει η πολιτική δικονομία για την παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας προς διασφάλιση της πλήρους και αποτελεσματικής έννομης προστασίας. Παράλληλα, εξετάζεται διεξοδικά το θεμέλιο λίθο της εκτέλεσης των ασφαλιστικών μέτρων, δηλαδή τη δικαστική απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων, η οποία όταν εκτελεστεί, επιφέρει τα αποτελέσματα της έννομης προστασίας, διατάσσοντας ενέργειες, παραλείψεις ή ανοχή. Τέλος, προβαίνουμε σε μία συνοπτική ανάλυση του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης και σε συσχετισμό του μέτρου αυτού, με τις συγγενείς μορφές που προβλέπονται στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Αναλύεται διεξοδικά το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου. Παρουσιάζονται τα εννοιολογικά στοιχεία του μέτρου, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία επιβολής του, έτσι όπως αυτά οριοθετούνται στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, ενώ τέλος, αναφέρεται και η δυνατότητα ανάκλησης ή άρσης της κατάσχεσης αυτής εκ μέρους των διαδίκων.
Παρουσιάζεται αναλυτικά η διαδικασία συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου για ληξιπρόθεσμα χρέη οφειλετών στο Δημόσιο, η δέσμευση λογαριασμών οφειλετών -καταθετών στα χέρια της Τράπεζας ως τρίτης για χρέη τους είτε έναντι του Δημοσίου είτε έναντι ιδιωτών και τέλος η συντηρητική κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου ως τρίτου.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Πίνακας συντομογραφιών
Εισαγωγή
Μέρος πρώτο
Η προσωρινή δικαστική προστασία στον ΚΠολΔ.
Το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης
Κεφάλαιο Πρώτο
Η προσωρινή δικαστική προστασία στον ΚΠολΔ:
Ασφαλιστικά Μέτρα
1. Τα ασφαλιστικά μέτρα στον ΚΠολΔ
1.1 Εννοιολογικά χαρακτηριστικά των ασφαλιστικών μέτρων
1.2 Το ασφαλιστέο δικαίωμα
1.3 Τα είδη των ασφαλιστικών μέτρων
1.4 Η διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου
2. Η απόφαση επιβολής ασφαλιστικών μέτρων
2.1 Η φύση της απόφασης ασφαλιστικών μέτρων
2.2 Η μετενέργεια και η δεσμευτικότητα της απόφασης ασφαλιστικών μέτρων
3. Κατάλυση της απόφασης επιβολής ασφαλιστικών μέτρων
3.1 Αυτοδίκαιη άρση των ασφαλιστικών μέτρων
3.2 Ανάκληση ή μεταρρύθμιση της απόφασης ασφαλιστικών μέτρων
3.3 Συμπέρασμα
Κεφάλαιο Δεύτερο
Το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής
κατάσχεσης στον ΚΠολΔ
1. Το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης
1.1 Γενικές παρατηρήσεις
1.2 Έννοια και είδη
1.3 Η οριοθέτηση της συντηρητικής κατάσχεσης στον ΚΠολΔ
2. Οι προϋποθέσεις επιβολής της συντηρητικής κατάσχεσης
2.1 Επικείμενος κίνδυνος ματαίωσης της ικανοποίησης του δανειστή
2.2 Η απόφαση ασφαλιστικών μέτρων και η προσωρινή διαταγή ως προαπαιτούμενο της κατάσχεσης
2.3 Προσδιορισμός του ποσού της ασφαλιζόμενης απαίτησης
3. Συσχετισμός της συντηρητικής κατάσχεσης με συγγενείς μορφές
3.1 Αντιδιαστολή της συντηρητικής από την αναγκαστική κατάσχεση
3.2 Αντιδιαστολή της συντηρητικής κατάσχεσης από τη δικαστική μεσεγγύηση
3.3 Αντιδιαστολή της συντηρητικής κατάσχεσης από την προσημείωση υποθήκης.
3.4 Αντιδιαστολή της συντηρητικής κατάσχεσης χρημάτων από την εγγυοδοσία με μετρητά χρήματα
3.5 Αντιδιαστολή από τη διοικητική και την ποινική συντηρητική κατάσχεση
Κεφάλαιο Τρίτο
Συντηρητική κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχειών
κατ‘ αναλογική εφαρμογή των άρθρων 1022 επ. ΚΠολΔ
1. Η δυνατότητα συντηρητικής κατάσχεσης ειδικών περιουσιακών στοιχείων
2. Ειδικά περιουσιακά στοιχεία: το εννοιολογικό περιεχόμενο του όρου
3. Η διαδικασία επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης κατά αναλογική εφαρμογή των άρθρων 1022 επ. ΚΠολΔ
4. Αντιδιαστολή του θεσμού της συντηρητικής κατάσχεσης με το θεσμό της συντηρητικής διαχείρισης ειδικών περιουσιακών στοιχείων (άρθρα 1027 επ. ΚΠολΔ)
Μέρος δεύτερο
Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου. Η οριοθέτηση
του ασφαλιστικού μέτρου στον ΚΠολΔ και διαδικασία επιβολής του
Κεφάλαιο Πρώτο
Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου (άρθρο 712 ΚΠολΔ)
1. Η δυνατότητα επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
1.1 Γενικές παρατηρήσεις
1.2 Έννοια και σημασία
1.3 Η πρόβλεψη της στον ΚΠολΔ
2. Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου: ερμηνεία του άρθρου 712 ΚΠολΔ
2.1 Η γραμματική ερμηνεία του άρθρου 712 του ΚΠολΔ
2.2 Ο νομοθετικός στόχος του άρθρου 712 ΚΠολΔ
3. Τα πρόσωπα που συγκροτούν την τριμερή σχέση της συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
3.1 Ο αιτών την συντηρητική κατάσχεση δανειστής
3.2 Ο καθού οφειλέτης
3.3 Ο τρίτος
4. Η έννοια του «τρίτου»
4.1 Η ιδιότητα του τρίτου απέναντι στον καθού-οφειλέτη
4.2 Κατάσχεση στα χέρια του δανειστή ως τρίτου
4.3 Κατάσχεση στα χέρια τετάρτου
5. Η ευθύνη του τρίτου και η προστασία του
Κεφάλαιο Δεύτερο
Αντικείμενα κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
1. Αντικείμενα κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
1.1 Χρηματικές απαιτήσεις
1.2 Κατάσχεση απαιτήσεων από τραπεζικές καταθέσεις
1.3 Μελλοντικές απαιτήσεις
1.4 Κινητά
2. Ακατάσχετα
2.1 Τα ακατάσχετα του άρθρου 953 (παρ. 3-5) ΚΠολΔ
2.2 Τα ακατάσχετα του άρθρου 982 παρ. 1 ΚΠολΔ
2.3 Τα ακατάσχετα του άρθρου 52 ΕισΝΚΠολΔ
2.4 Ακατάσχετα ειδικών δικονομικών νόμων και διατάξεων
3. Η σχέση του ακατάσχετου με το τραπεζικό απόρρητο
Κεφάλαιο Τρίτο
Οι προϋποθέσεις επιβολής
συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
1. Υποβολή αίτησης για συντηρητική κατάσχεση
1.1 Το περιεχόμενο της αίτησης
1.2 Το ορισμένο της αίτησης
1.3 Αποδοχή της αίτησης και επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης
2. Νομιμοποιούμενοι διάδικοι
2.1 Ενεργητική Νομιμοποίηση
2.2 Παθητική Νομιμοποίηση
2.3 Παρέμβαση τρίτου
3. Καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα
3.1 Καθ’ ύλην αρμόδιο δικαστήριο
3.2 Κατά τόπο αρμόδιο δικαστήριο
3.3 Διεθνής Αρμοδιότητα
Κεφάλαιο Τέταρτο
Η διαδικασία επιβολής
συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
1. Εισαγωγικά προλεγόμενα
1.1 Γενικές παρατηρήσεις
1.2 Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των υποκειμένων της κατάσχεσης
1.3 Έκδοση προσωρινής διαταγής πριν την επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης
2. Επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
2.1 Επίδοση κατασχετηρίου εγγράφου στον τρίτο και στον καθού
2.2 Επίδοση κατασχετηρίου εγγράφου σε Τράπεζα ως «τρίτη»
2.3 Επίδοση κατασχετηρίου εγγράφου στον οφειλέτη, χωρίς προηγούμενη επίδοση στον τρίτο
3. Η διαδικασία επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου ανάλογα με το αντικείμενο της
3.1 Συντηρητική κατάσχεση κινητών πραγμάτων στα χέρια τρίτου
3.2 Συντηρητική κατάσχεση απαιτήσεων από τίτλο εις διαταγήν στα χέρια τρίτου.
3.3 Συντηρητική κατάσχεση απαίτησης από συναλλαγματική στα χέρια τρίτου
3.4 Συντηρητική κατάσχεση εμπορευμάτων στα χέρια τρίτου
3.5 Συντηρητική κατάσχεση πλοίων ή αεροσκαφών στα χέρια τρίτου
3.6 Συντηρητική κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων στα χέρια τρίτου
4. Ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
4.1 Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου βάσει διαταγής πληρωμής
4.2 Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια του αντιπροσώπου ή υπαλλήλου του καθού-οφειλέτη
Κεφάλαιο Πέμπτο
Οι συνέπειες της συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου
και η αυτοδίκαιη τροπή της σε αναγκαστική
1. Απαγόρευση διάθεσης του συντηρητικώς κατασχεμένου
1.1 Η διάθεση του πράγματος
1.2 Η ακυρότητα λόγω απαγορευμένης διάθεσης του πράγματος
2. Έναρξη των αποτελεσμάτων της συντηρητικής κατάσχεσης
3. Η υποβολή του κατασχεμένου πράγματος σε δικαστική μεσεγγύηση
4. Η υποχρέωση άσκησης κύριας αγωγής
4.1 Η νομοθετική πρόβλεψη
4.2 Συνέπειες της άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας
5. Η τροπή της συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου σε αναγκαστική
5.1 Η αυτοδίκαιη τροπή της συντηρητικής κατάσχεσης στα χέρια τρίτου σε αναγκαστική
5.2 Η εγκυρότητα της δεύτερης κατάσχεσης
5.3 Αναφυόμενα ζητήματα από την τροπή της συντηρητικής κατάσχεσης σε αναγκαστική
Κεφάλαιο Έκτο
Παραίτηση από συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου
1. Παραίτηση από το δικόγραφο της αίτησης για την συντηρητική κατάσχεση
2. Παραίτηση από την απόφαση που αποδέχεται την αίτηση για συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου
2.1 Το δεδικασμένο ως λόγος αδυναμίας κατάργησης δικαστικής απόφασης
2.2 Το προσωρινό δεδικασμένο της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων και η σχέση του με το δεδικασμένο απόφασης τακτικής δίκης
3. Ανάκληση ή μεταρρύθμιση της απόφασης της συντηρητικής κατάσχεσης
3.1 Η αναπλήρωση της αδυναμίας παραίτησης από τη δικαστική απόφαση της συντηρητικής κατάσχεσης με τα ένδικα βοηθήματα της ανάκλησης ή μεταρρύθμισης
3.2 Η σχέση της ανάκλησης/μεταρρύθμισης/αυτοδίκαιης άρσης του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης με την ανάκληση (παραίτηση) της αναγκαστικής κατάσχεσης
3.3 Η αυτοδίκαιη άρση της συντηρητικής κατάσχεσης και η σχέση της με τη σιωπηρή παραίτηση από την κατάσχεση
4. Το ανεπίτρεπτο της παραίτησης από συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου που επιβάλλεται με διαταγή πληρωμής
Μέρος τρίτο
Ειδικές περιπτώσεις επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης
στα χέρια τρίτου
Κεφάλαιο Πρώτο
Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια τρίτου
για οφειλές προς το Δημόσιο
1. Δέσμευση μισθών, μισθωμάτων και συντάξεων στα χέρια τρίτου για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο
1.1 Κατασχέσεις μισθών και συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών στα χέρια τρίτου για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο
1.2 Κατασχέσεις μισθωμάτων στα χέρια τρίτου για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο
2. Δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών από τη φορολογική αρχή, ως μέτρο διασφάλισης των οφειλών προς το Δημόσιο
2.1 Η προϊσχύουσα ρύθμιση
2.2 Το νέο άρθρο 46 του ΚΦΔ
3. Τα προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα δημοσίου συμφέροντος της παρ. 5 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013
3.1 Οι προϋποθέσεις επιβολής τους
3.2. Τα πρόσωπα, σε βάρος ων οποίων επιβάλλεται η δέσμευση των λογαριασμών.
3.3 Περιπτώσεις μη εφαρμογής των μέτρων
3.4 Διαδικασία εφαρμογής των μέτρων
4. Ενδικοφανής προσφυγή και αίτημα αναστολής εφαρμογής των διασφαλιστικών μέτρων
5. Περιπτώσεις ολικής ή μερικής άρσης των μέτρων
6. Λοιπές διατάξεις του ΚΦΔ
6.1 Η ατομική ειδοποίηση καταβολής οφειλής, ως μέτρο αναγκαστικής είσπραξης (άρθρο 47 ΚΦΔ)
6.2 Λήψη διασφαλιστικών μέτρων σε περίπτωση υπόνοιας καταδολίευσης (άρθρο 49 ΚΦΔ)
6.3 Κώδικας Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (άρθρο 30)
7. Οι πρόσφατες ρυθμίσεις
7.1 Η ρύθμιση του ν. 4254/2014
7.2 Η τελευταία ρύθμιση του ν. 4336/2015
8. Η νέα απόφαση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΠΟΛ 1038/30.1.2015) για τη λήψη διασφαλιστικών μέτρων δημοσίου συμφέροντος
Κεφάλαιο δεύτερο
Η συντηρητική κατάσχεση των καταθέσεων
στα χέρια Τράπεζας ως τρίτης
και η σύγκρουση με το τραπεζικό απόρρητο
1. Εισαγωγικά Προλεγόμενα
1.1 Η σύμβαση της τραπεζικής κατάθεσης
1.2 Γενικό και ειδικό τραπεζικό απόρρητο
1.3 Επιτρεπόμενη άρση του τραπεζικού απορρήτου και επιβολή συντηρητική κατάσχεσης σε καταθέσεις πελατών (οφειλετών) στα χέρια της Τράπεζας ως τρίτης
1.4 Συντηρητική κατάσχεση των καταθέσεων στα χέρια της Τράπεζας ως τρίτης για χρέη προς το Δημόσιο
1.5 Συντηρητική κατάσχεση των καταθέσεων στα χέρια της Τράπεζας ως τρίτης για χρέη προς ιδιώτες
2. Το κατασχετό των τραπεζικών καταθέσεων
2.1 Η τάση της νομολογίας πριν τη ρύθμιση του άρθρου 24 του ν. 2915/2001
2.2 Οι θέσεις της θεωρίας υπέρ του κατασχετού
2.3 Οι λόγοι που κατέστησαν αναγκαία την νομοθετική καθιέρωση
του κανόνα του άρθρου 24 ν. 2915/2001
3. Η ρύθμιση του άρθρου 24 του ν. 2915/2001
3.1 Τα υπαγόμενα στο άρθρο 24 του ν. 2915/2001 είδη καταθέσεων
3.2 Η έκταση άρσης του απορρήτου και η δυνατότητα πληροφόρησης του δανειστή
4. Η κατ’ εξαίρεση κατάσχεση ακατάσχετων απαιτήσεων
5. Η διαδικασία επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης επί των καταθέσεων στα χέρια Τράπεζας ως τρίτης
6. Συμπεράσματα
Κεφάλαιο Τρίτο
Συντηρητική κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου ως τρίτου
1. Κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου
1.1 Προϊσχύσαν δίκαιον (ν. ΣΙΒ του 1852 «περί δημοσίου λογιστικού»)
1.2 Το άρθρο 97 του ν.δ. 321/1969 «περί δημοσίου λογιστικού»
2. Η κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου ως τρίτου, κατά τον ν. 2362/1995 (άρθρο 95) «περί Δημοσίου Λογιστικού»
2.1 Ο ν. 2362/1995 (άρθρο 95) «περί Δημοσίου Λογιστικού»
2.2 Ο σκοπός της κοινοποίησης προς την αρμόδια για την πληρωμή Υπηρεσία
2.3 Ο σκοπός της κοινοποίησης προς τον Υπουργό
3. Η προθεσμία υποβολής δήλωσης εκ μέρους του Δημοσίου ως τρίτου
3.1 Προϊσχύσαν δίκαιο
3.2 Ισχύον δίκαιο
4. Η προθεσμία πληρωμής του κατασχεθέντος ποσού στα χέρια του δημοσίου ως τρίτου
4.1 Ιστορική επισκόπηση
4.2 Το πρόβλημα της ανεύρεσης του νομικού λόγου
5. Δικονομική ακυρότητα
5.1 Οι συνέπειες της παράλειψης επιδόσεων του κατασχετηρίου κατά τον ΚΠολΔ
5.2 Αποτέλεσμα παράτυπων κατασχέσεων κατά τον Κώδικα «Περί Δημοσίου Λογιστικού»
6. Κατάσχεση στα χέρια Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) ως τρίτου
7. Συμπεράσματα
7.1 Οι πλημμέλειες του άρθρου 95 ν. 2362/1995 και οι προτάσεις αντιμετώπισης τους
7.2 Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ κατάσχεσης στα χέρια του Δημοσίου και της όμοιας στα χέρια κάθε άλλου τρίτου
Επίλογος
Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία