Β. Χρήστου, Από την κύρωση στη θέσπιση διοικητικών πράξεων διά τυπικού νόμου, 2010

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Α ΄ Μέρος

Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών και ειδικότερα

οι σχέσεις νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας

Ι. Η διάκριση των εξουσιών

1. Η οργανική και λειτουργική διάκριση των εξουσιών

2. Η αμφισβήτηση της δυνατότητας ποιοτικής διάκρισης των εξουσιών

α) «Όλες οι κρατικές πράξεις είναι νομοθετικές και εκτελεστικές ταυτόχρονα»

β) Η διάκριση ανάμεσα σε κυβερνητική πλειοψηφία και αντιπολίτευση

γ) «Η δικαστική και η διοικητική λειτουργία αποτελούν κατ’ ουσίαν ενιαία εξουσία»

3. Η δικαιολόγηση της αρχής της διακρίσεως των εξουσιών

ΙΙ. Νομοθετική εξουσία και νόμος

1. Ισοδυναμία των τριών λειτουργιών ή υπεροχή του νομοθέτη;

α) Η υπεροχή του νομοθέτη

β) Η υπεροχή του νομοθετικού έργου δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα απορρόφησης του έργου άλλων λειτουργιών από τον νομοθέτη

γ) Ενδιάμεσο συμπέρασμα

δ) Μερικές παρατηρήσεις από το σύστημα των ΗΠΑ

2. Το περιεχόμενο του νόμου

ΙΙΙ. Η «ξεχασμένη» διοικητική λειτουργία

Β΄ Μέρος

Η νομολογία. Στο επίκεντρο οι σχέσεις

νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας

I. Η κύρωση ατομικών και κανονιστικών διοικητικών πράξεων δια τυπικού νόμου

1. Η κύρωση ατομικών διοικητικών πράξεων δια τυπικού νόμου

α) Οι πρώτες αποφάσεις υπέρ της δικαστικής προστασίας

β) Η απόφαση 186/1945 της Ολομελείας του Συμβουλίου Επικρατείας

γ) Οι σχετικοποιήσεις του σκεπτικού της απόφασης 186/1945 στη νομολογία που ακολούθησε

i) Νόμιμη η ίαση παρανομίας, η οποία δεν έχει ακόμη προβληθεί παραδεκτώς ενώπιον του Δικαστηρίου

ii) Νόμιμη η ίαση μόνον τυπικών ελαττωμάτων

iii) Νόμιμη η ίαση ελαττωμάτων ατομικών πράξεων δια της κύρωσης της εξουσιοδοτικής κανονιστικής πράξεως

iv) Νόμιμη η ίαση προσβληθεισών ή ακυρωθείσων ατομικών διοικητικών πράξεων με αναδρομικό γενικό νόμο

δ) Η θεωρητική συζήτηση γύρω από την απόφαση 186/1945 Ολομελείας Συμβουλίου Επικρατείας

ε) Κριτική: η ασυνέπεια του χρονικού κριτηρίου και πάντως η ανάγκη επιπλέον ενός ουσιαστικού κριτηρίου

2. Η κύρωση κανονιστικών διοικητικών πράξεων δια τυπικού νόμου

α) Οι άνευ εξουσιοδότησης ή καθ’ υπέρβαση αυτής εκδοθείσες πράξεις υπουργικών συμβουλίων προ και υπό την ισχύ του Συντάγματος 1952

β) Οι άνευ ή καθ’ υπέρβαση νομοθετικής εξουσιοδότησης εκδοθείσες υπουργικές ή κοινές υπουργικές αποφάσεις υπό το Σύνταγμα του 1975

γ) Η απόφαση 5024/1987 της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας

δ) Η αμφισβήτηση της απόφασης της Ολομελείας από τα Τμήματα

ε) Η νέα μεταστροφή της νομολογίας με τις αποφάσεις 3596-3597/1991 της Ολομελείας του Συμβουλίου Επικρατείας. Κριτική

ΙΙ. Η θέσπιση διοικητικών πράξεων δια τυπικού νόμου

1. Η πρώτη φάση: η προσχηματική θέσπιση διοικητικών πράξεων δια τυπικού νόμου και η συγκαλυμμένη κύρωση ατομικής διοικητικής πράξης

α) Το άρθρο έβδομο του ν. 2338/1995 περί κύρωσης της σύμβασης ανάπτυξης του αεροδρομίου των Σπάτων

β) Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας για τους περιβαλλοντικούς όρους έργων που εγκρίθηκαν με τον ν. 2338/1995

i) Η θεμελιακή απόφαση για το αεροδρόμιο των Σπάτων

ii) Η απόφαση για τη Ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου

iii) Η απόφαση για τη Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρο Υμηττού

iv) Η απόφαση για την Ελεύθερη Λεωφόρο Ελευσίνας-Σταυρού-Σπάτων

2. Η δεύτερη φάση: η απευθείας θέσπιση κατ’ ουσίαν διοικητικών πράξεων με τυπικό νόμο

α) Έκτακτη νομοθετική διαδικασία λόγω εξαιρετικών περιστάσεων

i) H υπόθεση σταδίου ΑΕΚ – πρώτη πράξη: η απόφαση 1567/2005 Ε΄ Τμήματος Συμβουλίου Επικρατείας

ii) Yποθέσεις έγκρισης της Β΄ φάσης σχεδιασμού διαχείρισης στερεών αποβλήτων για την περιοχή της Αττικής. Υπόθεση σταδίου ΠΑΟ

iii) Yπόθεση σταδίου ΑΕΚ – η δεύτερη πράξη: η απόφαση 1847/2008 Ολομελείας του Συμβουλίου Επικρατείας

iv) Ο δικαστικός έλεγχος της συνδρομής εξαιρετικών περιστάσεων

β) Η απορρόφηση της διοικητικής από τη νομοθετική λειτουργία

i) Yπόθεση Mall: η μεγάλη ανατροπή;

ii) Η απόφαση 1528/2003 της Ολομελείας του Συμβουλίου Επικρατείας και το πολεοδομικό κεκτημένο

iii) Η αποκορύφωση της σύγκρουσης πολιτικής βούλησης και δικαστικής εξουσίας: η απόφαση 391/2008 Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας

iv) H γερμανική υπόθεση «Mall»: υπόθεση Stendal

a) Βασικές αρχές σχετικά με τη διάκριση των εξουσιών στη νομολογία του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας

b) Διάκριση εξουσιών σημαίνει διάκριση της ευθύνης

c) Ειδικότερα η περίπτωση Stendal

d) Κριτικές αντιδράσεις στη θεωρία

v) Επιστροφή στην 391/2008 Ε΄ Τμήματος Συμβουλίου Επικρατείας

a) Το αδιέξοδο της άποψης της πλειοψηφίας

b) Οι δυνατότητες της μειοψηφήσασας άποψης περί σιωπηρής έγκρισης των έργων εκ μέρους της διοικήσεως

γ) Η αιτιολογία ως δικαστικώς ελεγκτή διαδικαστική προϋπόθεση έκδοσης τυπικού νόμου. Το θεσμικό αντάλλαγμα για τη δράση του νομοθέτη σε πεδία παραδοσιακής διοικητικής δράσης;

δ) Νοούνται πράξεις ανέλεγκτης κυριαρχίας του νομοθέτη;

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ